Φαβέλα Baixa Sapaterro-Ρίο. Ενας Αλέξης … που τον έλεγαν Μαθέους

Την Πέμπτη το πρωί , στις 4 του περασμένου Δεκέμβρη, λίγο πριν τις οκτώ ο οκτάχρονος Μαθέους Καρβάλιο Ροντρίγκεζ με ένα ρεάλ σφιγμένο στο χέρι, ξεκίνησε να βγει από το σπίτι του, στην οδό Ολιβέιρα, αριθμός οκτώ, στην φαβέλα Baixa Sapaterro, στο συγκρότημα Μare, για να τρέξει μέχρι το διπλανό φούρνο με σκοπό να αγοράσει ψωμί. Στο κατώφλι ακριβώς το σπιτιού, τον βρήκε μια σφαίρα στον αυχένα. Στο άκουσμα του πυροβολισμού η μητέρα και οι γείτονες που έτρεξαν σχεδόν αμέσως, είδαν τον μικρό στηριγμένο στην μια πλευρά της πόρτας να είναι πλημμυρισμένος στα αίματα , άψυχος και το ματωμένο ρεάλ ακόμη στην παλάμη του, στην οποία το κρατούσε σφιχτά μέχρι την τελευταία στιγμή. Τον Μαθέους , δεν προστάτεψε ούτε ο θεός, στον οποίο η πολυμελής οικογένεια πιστεύει βαθιά , σε σημείο να παραχωρήσει το μικρό σπίτι για τις συγκεντρώσεις της ευαγγελικής κοινότητας στην γειτονιά. Την επόμενη ημέρα , μέσα σε θρήνους και οργισμένες κραυγές πολλοί γείτονες, φίλοι και συγγενείς του Μαθέους , όλοι φαβελάδος , τον κήδεψαν στο κοιμητήριο του Sao Francisco Xavier στο Caju. Ο πατέρας του μικρού, δίπλα στην κρύπτη , έβαλε μια δερμάτινη μπάλα ποδοσφαίρου , το αγαπημένο παιγνίδι του Μαθέους.

Η σφαίρα που σκότωσε τον μικρό, βγήκε από όπλο αστυνομικού όπως ισχυρίζονται όλοι οι μάρτυρες. Εκείνη την ώρα στην περιοχή επιχειρούσε μια μονάδα της 22^ης ομάδας της στρατιωτικής αστυνομίας, και μόνο οι εκπρόσωποι των αρχών κάνουν πως αμφιβάλλουν πως ο μικρός σκοτώθηκε από αστυνομικούς, διατάσσοντας , δήθεν έρευνες για να διαπιστωθούν οι ακριβείς συνθήκες του περιστατικού. Ταυτόχρονα άφησαν υπαινιγμούς για την συμπεριφορά του μικρού, δημιουργώντας έτσι και την εναλλακτική εκδοχή , σε περίπτωση που αποδειχθεί, χωρίς την θέληση τους, πως τον μικρό σκότωσε πράγματι αστυνομικός. Στο άκουσμα της δολοφονίας εκατοντάδες φαβελάδος βγήκαν στους δρόμους , επιτέθηκαν σε αστυνομικά αυτοκίνητα και έριξαν αυτοσχέδιες βόμβες πετρελαίου σε αστυνομικούς και κρατικά κτίρια, ενώ ορισμένοι ανεπιτυχώς προσπάθησαν να διακόψουν την κυκλοφορία στην Αβενίντα Μπραζίλ.

Η δολοφονία του μικρού Μαθέους συνέπεσε με τα όσα συνέβησαν στην Ελλάδα, όταν δύο ημέρες αργότερα ένας αστυνομικός στο κέντρο της Αθήνας σκότωσε τον δεκαπεντάχρονο Αλέξη Γρηγορόπουλο. Αρκετοί στην Βραζιλία μοιραία συνέκριναν τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν στις δύο περιπτώσεις και διαπίστωσαν με θλίψη πως στην λατινοαμερικάνικη χώρα, η βιαιότητα της αστυνομίας αντιμετωπίζεται σαν μια συνηθισμένη κατάσταση. Και πράγματι τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο. Η κυβέρνηση Λούλα έχει δώσει το πράσινο φως για μια άνευ προηγούμενου αστυνομική επιθετικότητα στις φαβέλες , με αποτέλεσμα οι δολοφονίες , οι βασανισμοί και οι συλλήψεις να είναι καθημερινό φαινόμενο και οι επιχειρήσεις για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας να βάφονται από αίμα αθώων η να μετατρέπονται σε πολεμικές μάχες δυσανάλογες με το επίπεδο της παραβατικότητας. Μιας παραβατικότητα βεβαίως που συντηρεί, αναπαράγει και διευρύνει η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης που τα έχει κάνει «πλακάκια» με το μεγάλο κεφάλαιο και την βραζιλιάνικη ολιγαρχία. Μιας κυβέρνησης που την συνόδευαν πολλές προσδοκίες από τους φτωχούς Βραζιλιάνους και είχε υποστηριχθεί με θέρμη από την διεθνή σοσιαλδημοκρατία και τμήματα της επίσημης και ανεπίσημης αριστεράς , ειδικά αυτής που δρα στα πλαίσια των λεγόμενων Κοινωνικών Φόρουμ. Μια κυβέρνηση οποία μάλιστα συνεχίζει να υποστηρίζει την διοργάνωση τους, όπως η τελευταία στο Μπελέμ, για να φτιασιδώνει το σκληρό πρόσωπο της.

* Η παρακίνηση για να επανέλθει η στήλη στις δολοφονίες μικρών παιδιών στην Βραζιλία ήταν οι σοκαριστικές φωτογραφίες του Naldinho Lourenηo, που δημοσιευτηκαν στην ιστοσελίδα www.vivafavela.com.br, στην διεύθυνση http://www.vivafavela.com.br/publique/cgi/public/cgilua.exe/web/templates/htm/principal/view_rev_0013.htm?infoid=46049&user=reader&editionsectionid=13, και τραβήχτηκαν λίγα μόνο λεπτά μετά την δολοφονία του Μαθέους.

Ιταλία - Λαμπεντούσα. Κραυγή για ελευθερία ή βόλτα για μια μπύρα;

Με έκταση εικοσιένα τετραγωνικά χιλιόμετρα η Λαμπεντούσα, αν και αποτελεί γεωλογική προέκταση της αφρικάνικης ηπείρου, είναι το νοτιότερο άκρο της Ιταλίας, πιο νότια ακόμη και από την Τύνιδα και το Αλγέρι. Νοτιοδυτικά της Σικελίας σε απόσταση διακοσίων χιλιομέτρων περίπου, απέχει από τις ακτές της Τυνησίας μόλις εκατόν δέκα χιλιόμετρα, κατέχοντας μια στρατηγική θέση στο στενό θαλάσσιο πέρασμα και γι’ αυτό, γνωστή από την εποχή του Στράβωνα, κυριεύτηκε πολλές φορές για στρατιωτικούς λόγους. Μόλις πριν μερικά χρόνια οι Αμερικάνοι διατηρούσαν στρατιωτική βάση ενώ ακόμα υπάρχουν εκεί νατοϊκές εγκαταστάσεις.

Τα τελευταία χρόνια το νησί, εξαιτίας της θέσης του, αποτελεί τον πρώτο, και για τους πιο πολλούς τον τελευταίο προορισμό για χιλιάδες απελπισμένους Αφρικανούς που επιχειρούν φορτωμένοι σε καΐκια και βάρκες να ταξιδέψουν προς την Ευρώπη. Μόνο μέσα στο 2008, οι αρχές στο νησί κατέγραψαν τριάντα δύο χιλιάδες παράνομους μετανάστες που αποβιβάστηκαν στις ακτές, αριθμός σχεδόν διπλάσιος από αυτόν το 2007. Πολλοί μιλάνε για μια χρονιά έκρηξης των μετακινήσεων από την νότια όχθη της Μεσογείου προς την Ευρώπη. Οι περισσότεροι πρόσφυγες από την εξαθλιωμένη υπό-σαχάρια Αφρική, την Αιθιοπία το Νταρφούρ και τα πολεμικά μέτωπα της Σομαλίας, πληρώνουν υπέρογκα ποσά στους δουλεμπόρους για επιβιβαστούν συνήθως σε ακυβέρνητα πλοιάρια, τα οποία συχνά παρασύρουν στον πνιγμό πολλούς από αυτούς. Μαζί τους και πολλοί Αλγερινοί και Τυνήσιοι, οι λεγόμενοι harragas, δηλαδή οι άνθρωποι που αψηφούν τις απαγορεύσεις και καίνε τα χαρτιά τους για να μην αναγνωρίζεται η χώρα καταγωγής και έτσι να δυσκολεύεται η απέλαση από τις Ευρωπαϊκές χώρες.

Στο νησί οι ιταλικές αρχές δημιούργησαν ένα λεγόμενο κέντρο φιλοξενίας, στην πραγματικότητα ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο στοιβάζονται περίπου δυο χιλιάδες ψυχές αυτόν τον καιρό, σε απάνθρωπες συνθήκες και με όρους εγκλεισμού. Οι εγκαταστάσεις του στρατοπέδου όμως, που παλιότερα χρησιμοποιούνταν από το ιταλικό ναυτικό, μόλις και επιτρέπουν την υποφερτή διαβίωση όχι πάνω από οκτακοσίων ανθρώπων. Πρόσφατα η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι αποφάσισε να ιδρύσει και νέο κέντρο κράτησης στην Λαμπεντούσα, με στόχο από εδώ και πέρα να κρατά όλους όσους φτάνουν, στο νησί και να μην τους προωθεί σε άλλα κέντρα κράτησης στην ηπειρωτική Ιταλία. Ταυτόχρονα συνεχίζει τις πιέσεις προς τα βόρειο-αφρικάνικα κράτη να δεχθούν τις επαναπροωθήσεις προτείνοντας να χρηματοδοτήσει κέντρα κράτησης στην επικράτειά τους.

Η κατάσταση στην Λαμπεντούσα ήρθε πάλι στο προσκήνιο πρόσφατα, ύστερα από μια μαζική απόδραση από το στρατόπεδο εκατοντάδων μεταναστών που πραγματοποίησαν μια οργισμένη διαδήλωση στην πόλη ζητώντας την ελευθερία τους για να μετακινηθούν προς τον Βορρά αλλά και να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης. Οι ντόπιοι κάτοικοι του νησιού τους καλοδέχτηκαν στην κεντρική πλατεία της πόλης, τους μοίρασαν φαγητό και τους παραχώρησαν σε ορισμένες περιπτώσεις τουαλέτες για να κάνουν ένα ζεστό μπάνιο, ενώνοντας με αυτόν τον τρόπο την φωνή τους ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης στην Ρώμη. Αρκετοί ενώθηκαν με τους διαδηλωτές ενώ οι τελευταίοι φώναζαν επίμονα την λέξη «ελευθερία» και «ευχαριστούμε Λαμπεντούσα» για να ανταποδώσουν την αλληλεγγύη. Ο δήμαρχος μάλιστα, κατήγγειλε δημόσια τα σχέδια μετατροπής του νησιού σε ένα μεσογειακό Αλκατράζ για τους απελπισμένους παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες και ζήτησε να μην ανοίξει το νέο κέντρο κράτησης στη δυτική άκρη του νησιού.

Υστερα από την μαζική απόδραση και διαδήλωση το Σάββατο 25 του Γενάρη, που ανάγκασε την κυβέρνηση να χαμηλώσει τους τόνους και να δηλώσει υποκριτικά πως δήθεν υπάρχει η δυνατότητα για ελεύθερη μετακίνηση στο νησί, οι αφρικανοί μετανάστες ξαναγύρισαν στο στρατόπεδο ειρηνικά. Το νησί όλο όμως, με τους παλιούς και νέους κατοίκους του συνεχίζει βρίσκεται σε αναβρασμό.

* Ηδη πριν τη μαζική έξοδο των μεταναστών από το κέντρο, στο νησί με απόφαση της δημαρχίας αλλά και μιας επιτροπής πολιτών που έχει συγκροτηθεί οργανώθηκαν κινητοποιήσεις ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης για το νέο κέντρο κράτησης, ενώ στις 27 του Γενάρη κηρύχθηκε γενική απεργία. Ο Μπερλουσκόνι για να διασκεδάσει την κατάσταση αναφορικά με τη μαζική αντίδραση των μεταναστών, ισχυρίστηκε πως αυτοί όπως συνηθίζουν πήγαν για να πιουν μια μπύρα στην πόλη, με τη διαφορά πως αυτήν τη φορά το κάνανε μαζικά!