Αντιόχεια, Τουρκία | Η μεγάλη σφαγή της Ανατολίας και οι πραγματικοί ένοχοι

Antakya bitti! Η Αντάκια τέλειωσε! Στην ανατολική όχθη του Ορόντη έστεκε μέχρι την ημέρα του σεισμού η παλιά πόλη, η καρδιά της Αντιόχειας. Κτισμένη εκεί που βρίσκονταν άλλοτε η ελληνιστική, η ρωμαϊκή και η βυζαντινή. Μέσα σε μια μικρή έκταση μπορούσε να γνωρίσει κανείς την πολυπρόσωπη πολιτιστική ταυτότητα της. Κτίρια και ανθρώπους. Στην πόλη μαζί με την σουνιτική πλειοψηφία συγκατοικούν Αλεβίτες, Χριστιανοί, Καθολικοί και Εβραίοι. Ανθρώπινες κοινότητες σε ένα μεγάλο σταυροδρόμι εμπορίου, πολιτισμών και θρησκειών. Οι δίδυμοι σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου δεν έκαναν διάκριση. Το τζαμί Habib-i Nejjar, του Χαμπίμπ του πρωτοχριστανού μαραγκού που έχουν για άγιο οι μουσουλμάνοι και το οποίο στον διάβα του χρόνου «αλλαξοπίστησε» πολλές φορές (από ρωμαϊκός ναός έγινε εκκλησία και τζαμί) σχεδόν καταστράφηκε. Η ελληνορθόδοξη πατριαρχική εκκλησία λίγο πιο πέρα γκρεμίστηκε. Την ίδια τύχη είχαν η εκκλησία των Προτεσταντών και η συναγωγή της Αντιόχειας. Παρέα με τα γειτονικά μαγαζιά με παραδοσιακά γλυκά έπεσε και το τζαμί Ulu, το μεγάλο τζαμί που έχτισαν οι Μαμελούκοι. Μαζί σωριάστηκε και το ιστορικό κτίριο της Συνέλευσης του Χατάι την περίοδο 1938-1939, όταν η επαρχία σε μια στιγμή της πολυτάραχης ιστορίας της, υπήρξε αυτόνομη δημοκρατία με γαλλική κηδεμονία, πριν προσαρτηθεί στην Τουρκία. Όσοι δημοσιογράφοι περπάτησαν ανάμεσα στα χαλάσματα στην οδό της Ανεξαρτησίας, (για την οποία οι πηγές συνηγορούν πως βρίσκεται στην θέση της Ηρώδειας οδού της ρωμαϊκής περιόδου, μιας λεωφόρου με μαρμάρινες κολώνες και του πρώτου στην ιστορία οδοφωτισμού) περιγράφουν μια ολοσχερή καταστροφή. Ιδια εικόνα και στους υπόλοιπους μαχαλάδες της παλιάς Αντιόχειας. Ούτε το νεότερο τμήμα της στα δυτικά γλίτωσε. Σύγχρονα κτίρια και πολυκατοικίες κατέρρευσαν. Το σεισμικό κύμα ήταν ιδιαίτερα καταστροφικό. Η πόλη όπως την ήξεραν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες έπαψε να υπάρχει! Antakya artık yok! Η Αντάκια δεν υπάρχει πια!

Αμάσρα, Τουρκία | Τα κέρδη των αφεντικών και η μοίρα των ανθρακωρύχων

Ανθρακωρυχείο Αμάσρα. Όλα έγιναν σε δέκα λεπτά! Παρασκευή 14 Οκτωβρίου. Βάρδια 16:00-24:00. 110 ανθρακωρύχοι σε βάθος 250 έως 350 μέτρα σε διαφορετικές στοές. Τοπική ώρα 17:59. Πρώτη προειδοποίηση για ανησυχητική αύξηση του μεθανίου στις στοές. Ένα λεπτό αργότερα το σύστημα μπαίνει σε συναγερμό. Εντολή για εκκένωση. 18:05 σταματά η παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος. Σκοτάδι. Κόκκινα και κίτρινα φώτα αναβοσβήνουν γρήγορα. Τα επίπεδα του μεθανίου ανεβαίνουν απειλητικά. Απελπισμένη μάχη με τον χρόνο. Στις 18:10 μια τρομακτική έκρηξη προλαβαίνει όσους δεν ανέβηκαν σε ασφαλές επίπεδο. Ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης πνίγει τις στοές και απλώνεται σιγά-σιγά στην ατμόσφαιρα πάνω από το ορυχείο. Σιωπή. Και ύστερα κραυγές για βοήθεια. Ο ήχος των ασθενοφόρων δεν άργησε να ακουστεί. Μια νέα ανθρώπινη θυσία στον ματωμένο βωμό του κέρδους είχε ολοκληρωθεί. Απολογισμός: 41 νεκροί ανθρακωρύχοι και πολλοί τραυματίες. Όλη η περιοχή που ανήκει στην επαρχία Μπαρτίν στην βόρεια Τουρκία στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας βυθίστηκε στο πένθος.

Μπαϊρακλί, Σμύρνη | Το Μανχάταν του Αιγαίου... με τα πήλινα πόδια!

Ανάμεσα στο Κορδελιό, τη σύγχρονη Καρσίγιακα και τον Μπουρνόβα, στην βόρεια -ανατολική μεριά του κόλπου της Σμύρνης βρίσκεται το Μπαϊρακλί με την μακραίωνη ιστορία. Εκεί βρέθηκε ο πρώτος προϊστορικός οικισμός της περιοχής από την 3η χιλιετία, ο οποίος αποτέλεσε τον πυρήνα της αρχαίας Σμύρνης μέχρι τον 4ο αιώνα π.χ., όταν αυτή καταστράφηκε από επιδρομές. Σύμφωνα με τον μύθο οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν από τις κορφές του Σίπυλου όρους, εκεί που διαφέντευε ο μυθικός βασιλιάς της Φρυγίας Τάνταλος. Παιδοκτόνος και άπληστος για πλούτη και εξουσία προσπάθησε να εξαπατήσει τους θεούς. Συγκέντρωσε γι αυτό την οργή τους. Για τιμωρία ο Δίας τον καταδίκασε να βρίσκεται αιώνια θαμμένος στα έγκατα του ‘Αδη, παντοτινά πεινασμένος και διψασμένος. Οι παραδόσεις μνημονεύουν έναν τρομερό σεισμό που συνόδεψε την αρχή του ατέλειωτου μαρτυρίου του Ταντάλου, συντάραξε το Σίπυλο Όρος και γέννησε μια λίμνη στις πλαγιές του. Αρκετοί συνδέουν την σημερινή ειδυλλιακή λίμνη Καραγκιόλ, οκτακόσια πενήντα μέτρα ψηλά, με αυτόν τον μύθο και τους πρώτους κατοίκους στο Μπαϊρακλί, να έρχονται εδώ από τα ορεινά, κυνηγημένοι από την οργή του Δία. Αυτήν την φορά όμως η συμφορά δεν ήρθε από τους θεούς αλλά από τα έργα των ανθρώπων.

Ντέρσιμ, Τουρκία: Άταφοι νεκροί, άγνωστοι τάφοι

Το Ντέρσιμ στην ανατολική Τουρκία είναι ένα από τα ιστορικά κέντρα της κουρδικής αφύπνισης. Μετά την μεγάλη σφαγή στα 1937-1938 το τούρκικο καθεστώς άλλαξε τα ονόματα των πόλεων και των χωριών όλης της περιοχής στα πλαίσια μιας βίαιης επιχείρησης αφομοίωσης. Είχε προηγηθεί ένα σχέδιο μαζικών εκτοπισμών του πληθυσμών με σκοπό να αποδυναμωθεί η αντίσταση στο νέο κράτος. Οι Κούρδοι και άλλες εθνικές και θρησκευτικές κοινότητες αντέδρασαν και ακολούθησε η μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση από ξηρά και αέρα. Ακόμη και ο Ερντογάν πριν μερικά χρόνια αναγκάστηκε να παραδεχθεί το στίγμα της μεγάλης βαρβαρότητας με τους χιλιάδες νεκρούς αμάχους ρίχνοντας τις ευθύνες στους κεμαλικούς.

Τουρκία - Γκρουπ Γιορούμ Θα τραγουδάμε και μέσα στα κελιά μας!

Κατά πάσα πιθανότητα πρέπει να είναι το πιο πολύ-κυνηγημένο από κρατικές διωκτικές αρχές μουσικό συγκρότημα στον κόσμο. Σίγουρα όμως στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια δεν έχει ταίρι! Με τετρακόσιες τουλάχιστον δικαστικές διώξεις και συλλήψεις το Γκρουπ Γιορούμ στην υπέρ- τριαντάχρονη παρουσία του στην μουσική σκηνή της γειτονικής χώρας είναι η ζωντανή απόδειξη της διαρκούς μάχης για ελευθερία και δικαιοσύνη, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Η τελευταία περιπέτεια ξεκίνησε στις 23 του περασμένου Νοέμβρη. Εκείνη την ημέρα έγινε η δεύτερη στην σειρά αστυνομική επιδρομή στο πολιτιστικό κέντρο Ιντίλ, στην συνοικία Ορτάκιοι της Πόλης, μια από τις βάσεις και τις μουσικές σκηνές του συγκροτήματος. Αυτήν την φορά οι μαινόμενοι αστυνομικοί δεν κατέστρεψαν τα υπόλοιπα μουσικά όργανα στο κέντρο όπως είχαν κάνει στην πρώτη επιδρομή τους όταν πήραν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, περιοδικά και χειρόγραφα. Σκοπός τους ήταν να αρπάξουν ανθρώπους. Έτσι τόσο στο Ορτάκιοι όσο και σε σπίτια και λέσχες στο Οκμειντάν έκαναν οκτώ προσαγωγές που αργότερα μετατράπηκαν σε επτά συλλήψεις. Και οι επτά, κορυφαία μέλη του γκρουπ, στην κυριολεξία η ραχοκοκκαλιά του. Οι κατηγορίες δεν προξένησαν καμία έκπληξη! Όπως και στις προηγούμενες φορές οι συλληφθέντες θεωρήθηκαν συνεργάτες και υποστηρικτές τρομοκρατικής οργάνωσης, όπως ονομάζουν οι φασιστικές αρχές την αριστερή οργάνωση Επαναστατικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Κόμμα - Μέτωπο γνωστή με το ακρωνύμιο DHKP-C. Πειστήρια του εγκλήματος μερικά περιοδικά, οι ομοιόμορφες στολές του συγκροτήματος και περίπου δύο χιλιάδες τουρκικές λίρες! Το κατηγορητήριο συμπληρώθηκε με τα συνηθισμένα σε τέτοιες περιπτώσεις. Προσβολή της αστυνομίας, αντίσταση κατά της αρχής και παράνομος έρανος!

Κιουρετσίκ, Μαλάτεια Η επιστροφή του μαραγκού Ιμπο

Κιουρετσίκ, Μαλάτεια
Η επιστροφή του μαραγκού Ιμπο

 Περίπου εξήντα χιλιόμετρα, δυτικά της Μαλάτειας βρίσκεται το Κιουρετσίκ. Μια συστάδα είκοσι επτά αραιοκατοικημένων γεωργοκτηνοτροφικών οικισμών, σε μια ημιορεινή περιοχή, στους πρόποδες του Νουργκάκ και του νοτιοδυτικού Ελμπιστάν. Στη λιγοστή καλλιεργούμενη γη, ευδοκιμούν ιδιαίτερα οι βερικοκιές. Τα νωπά και τα ξερά βερίκοκα του Κιουρετσίκ αλλά και όλης της Μαλάτειας, είναι ξακουστά σε όλη την Τουρκία για το άρωμα και την πολύ γλυκιά γεύση τους. Η περιοχή που κατοικήθηκε από την εποχή του χαλκού βρίσκεται πάνω στους δρόμους που ενώνουν την Ανατολία με την κεντρική Τουρκία και γιαυτό υπήρξε για αιώνες στόχος επιδρομέων και κατακτητών. Τούρκοι αλεβίτες και Κούρδοι η πλειονότητα των κατοίκων, έχουν μια μακρόχρονη ιστορία αντίστασης στις κεντρικές εξουσίες. Αφότου ο Σελίμ ο Πρώτος, εκστρατεύοντας το 1514 για την κατάκτηση της Περσίας, κυνήγησε τους πληθυσμούς που αρνιόνταν να στρατευτούν καταπνίγοντας στο αίμα την εξέγερση τους, η περιοχή γνώρισε πολλές φορές τις διώξεις των Οθωμανών. Το 1914 η καταστολή μιας εξέγερσης του νεαρού πληθυσμού που δεν ήθελε να καταταγεί και να πληρώνει τους βαρείς φόρους κατά την διάρκεια των βαλκανικών περιπετειών της Πύλης και των προετοιμασιών για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, χαράχτηκε βαθιά στην συλλογική μνήμη. Η εξέγερση του Μαμανταλί (ή της φυλής των Κασίμογλου, όπως αναφέρεται) πνίγηκε στο αίμα και στις φωτιές που έκαψαν δεκάδες χωριά.

Από τους φτωχομαχαλάδες της Αλτντάγ στα βουνά του Ντερσίμ

του Οζγκιούτς Γιαλτσίν*

Υπάρχουν ορισμένες αναμνήσεις στην ζωή του ανθρώπου. Πολλές είναι απλά αδιάφορες αφηγήσεις για το παρελθόν. Μερικές απ’ αυτές είναι πιο έντονες και καθοριστικές. Σα να λέμε, μου ήρθε μια αλλαγή στην σκέψη και στην συνείδηση σαν αστροπελέκι. Σε τέτοιες στιγμές θα αναφερθώ. Και στην δική μου ζωή υπάρχουν μερικές τέτοιες στιγμές.

Κάποια πράγματα τα κατάλαβα στους δρόμους της Αλτντάγ (1) του τόπου που πέρασα τα παιδικά μου χρόνια. Στους λασπωμένους δρόμους στο Τσιντσίν, στο Τσαλισκανλάρ, στο Γενιντογάν, στον λόφο του Χιντιρλίκ. Σ’ αυτούς τους δρόμους η πιο σκληρή μορφή φτώχειας μας απογύμνωσε από κάθε είδους ρομαντισμό και λεπτότητα. Στους λασπωμένους αυτούς δρόμους όταν χιόνιζε δέκα πόντους χιόνι δεν μπορούσε να βγει αυτοκίνητο. Τα παιδιά έπαιζαν με τρύπια μπαλωμένα πανωφόρια, οι μεγάλοι γυρίζοντας από την δουλειά ψώνιζαν αλλά πάντα οι τσάντες ήταν μισοάδειες. Παντού κυριαρχούσε η φτώχεια.

Βρεγμένη η φωτογραφία, βρεγμένος κι εγώ…*

του Νετσμεντίν Γιαλτσικάγια

Το 2003 κατέφυγα στην Ελβετία. Ένα πρωινό ήρθε ο Ιμπραήμ στο στρατόπεδο προσφύγων που έμενα. Μου είπε «Σύντροφε, αποθύμησες το οικογενειακό περιβάλλον;». Ήθελε να με πάρει στο σπίτι του. Έδωσε την διεύθυνση του στην διοίκηση του στρατοπέδου. Βγήκαμε στον δρόμο. Χειμώνας, χιόνια, παγωνιά. Μετά από ταξίδι δυο ωρών με το αυτοκίνητο μου είπε «σύντροφε ήρθαμε».
Έμενε μαζί με την οικογένεια του σε μια μικρή πόλη ανάμεσα στα βουνά, στο La Chaux de Fonds, στο Νοσατέλ. Πάρκαρε το αυτοκίνητο μπροστά σε μια πολυκατοικία και με το ασανσέρ ανεβήκαμε στον πέμπτο όροφο. Μας άνοιξε την πόρτα ένα μικρό κοριτσάκι. Ένα πολύ γλυκό κοριτσάκι. Αεικίνητο, σαν μωρό γαζέλας με κοίταζε δειλά. Διχασμένη ανάμεσα στο να μείνει ή να φύγει, περίμενε.
Μας κοίταζε σαν να ρωτούσε «μπαμπά ποιος είναι αυτός». Της είπε ο μπαμπάς «Τον ξέχασες κορίτσι μου τον θείο Χατζή, που πήγα και τον έφερα από την Γερμανία στο παλιό μας σπίτι;». Χάρηκε και με ενθουσιασμό είπε «αυτός ο θείος είναι, τον θυμήθηκα, σκύψε να σε αγκαλιάσω». Την κοίταξα κατάματα και της είπα «τι να κάνουμε ο θείος είναι πολύ ψηλός» και έσκυψα και την πήρα αγκαλιά. Την γαργάλησα και ξεκαρδίστηκε στα γέλια. Αγκάλιασε με τα χεράκια της τον λαιμό μου. Με φίλησε στα μάγουλα τρεις φορές. Μόλις την κατέβασα από την αγκαλιά μου έτρεξε και κρύφτηκε στο δωμάτιό της. Δεν βγήκε από μέσα αρκετή ώρα… Κάπου κάπου έβγαζε το κεφαλάκι της από την χαραμάδα της πόρτας και μας κοίταζε. Όσα και αν της είπαν η μαμά της και ο μπαμπάς της δεν βγήκε από το δωμάτιο. Δεν άντεξα και πήγα στο δωμάτιό της. Κάθισα στην κουκέτα δίπλα της.

Ιμπραήμ Καιπάκαγια Η ιστορία δύο ασπρόμαυρων φωτογραφιών

Τον Γενάρη εκδόθηκε στην Τουρκία μια φωτογραφική συλλογή σπάνιων και ανέκδοτων εικόνων από την κοινωνική ζωή στην Πόλη την περίοδο 1968-1972. Το άλμπουμ του δημοσιογράφου Γιουκσέλ Χαντσερλί, ξύπνησε μνήμες και θύμισε πρωταγωνιστές εκείνου του καιρού, ειδικά από το τότε ισχυρό επαναστατικό φοιτητικό κίνημα. Σε μια από αυτές τις φωτογραφίες ένας νεαρός απευθύνεται σε μια συγκέντρωση ακτημόνων αγροτών στο καφενείο του χωριού Ντειρμένκιοι στη Σηλυβρία, στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά. Τότε μια ομάδα φοιτητών έσπευσαν να υποστηρίξουν τις διεκδικήσεις των φτωχών και άκληρων χωρικών της περιοχής. Ο νεαρός ομιλητής ήταν ένας από τους ιστορικούς ηγέτες του επαναστατικού φοιτητικού κινήματος εκείνων των ελπιδοφόρων χρόνων και έμελλε να γίνει αργότερα ένας από τους θρύλους του σύγχρονου τουρκικού κομμουνιστικού κινήματος . Ο Ιμπραήμ Καιπάκαγια δίχως την χαρακτηριστική τραγιάσκα. Ήτανε δεν ήταν τότε εικοσιένα χρόνων στο Ντειρμένκιοι, το οποίο υπήρξε σημείο αναφοράς του αγώνα της φτωχολογιάς στην ύπαιθρο που αγωνίζονταν με καταλήψεις χωραφιών, ενάντια στους αγάδες-τσιφλικάδες και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους επαναστάτες φοιτητές στην Πόλη.

Αγκυρα-Ουλουντσαλάρ Ο μικρός ήρωας με το σακάκι τουίντ

Το νεκροταφείο στο Καρσίκαγια στα περίχωρα της Άγκυρας, το μεγαλύτερο της τουρκικής πρωτεύουσας, σε μια περιοχή με πράσινους, χαμηλούς λόφους, άρχισε να λειτουργεί στα χίλια εννιακόσια εβδομήντα. Από την είσοδο Β, και διασχίζοντας την δημοσιά ανάμεσα σε ακακίες και κυπαρίσσια, ο υποψιασμένος επισκέπτης δεν θα δυσκολευτεί να βρεθεί ανάμεσα σε μια συστάδα μικρών σε έκταση, φτωχικών τάφων, που κρύβουν μέσα τους, μια σκληρή περίοδο της σύγχρονης Τουρκίας. Στο τμήμα αυτό του νεκροταφείου, οι στρατιωτικές και κρατικές αρχές έθαβαν στα γρήγορα και μυστικά τους εκτελεσμένους και δολοφονημένους νέους επαναστάτες, στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας του Εβρέν. Ανάμεσα τους, ο τάφος του Ερντάλ Ερέν με μια μαρμάρινη λιτή επιγραφή, σημείο συνάντησης κάθε χρόνο εκατοντάδων νέων.