30 Μαΐ 2015

Βαλπαραΐσο, Χιλή
Τρεις σφαίρες, δύο κηδείες, μια κοινή θυσία


Ήταν μια πολύχρωμη κηδεία που, παρά την αυστηρή παρουσία του επισκόπου Γκονζάλο Ντουάρτε, παραβίαζε το καθολικό εθιμοτυπικό και διασκέδαζε με περιπαικτικό τρόπο την γενική συγκίνηση και την νεανική οργή. Ο δεκαοκτάχρονος Εχιεκέλ Μπορβαράν, ο Κελίτο, όπως ήταν γνωστός στις παρέες του, είχε μια κηδεία ανάλογη της χαρούμενης και ανέμελης, σύντομης ζωής του. Περισσότεροι από χίλιοι, οι πιο πολλοί συνομήλικοι νεαροί και νεαρές, συνόδεψαν την νεκροφόρα που ήταν στολισμένη με πολύχρωμα μπαλόνια από το παρεκκλήσι των Τεσσάρων Ευαγγελιστών στην Κιλπουέ, πόλη στην περιοχή του Βαλπαραΐσο, στο νεκροταφείο του Σεντέρο. Κυριακή 17 του Μάη, λίγο μετά το μεσημέρι. Φρουρά στο φέρετρο στάθηκαν πρόσκοποι όλοι τους με κόκκινες στρογγυλές μύτες σαν αυτές που φορούν οι κλόουν. Αρκετοί νεαροί από το πλήθος κουβαλούσαν κορίνες, μπάλες και άλλα σύνεργα από την ζογκλερική τέχνη των δρόμων. Στην κεφαλή της πομπής προηγούνταν η χαρούμενη φωτογραφία του Κελίτο, σε στιγμές ξεγνοιασιάς, κάθε φορά δηλαδή που έκανε το αγαπημένο του τζάγκλινγκ στους δρόμους της πόλης. Ο νεαρός ερασιτέχνης μαλαμπαρίστας, υπήρξε ένας χαρισματικός και πολύ κοινωνικός έφηβος. Πρωτοετής στο Πανεπιστήμιο του Αγίου Θωμά, στο τμήμα της ψυχολογίας, έπαιζε μουσική με διάφορα όργανα και του άρεσε να μαθαίνει την τεχνική των ζογκλέρ, πετώντας τις μικρές μπάλες καθώς έκανε φιγούρες. Γιος ξυλουργού, είχε τρέξει εθελοντής από τους πρώτους στις ομάδες πυρόσβεσης για να σωθεί η κοιλάδα του Παραδείσου και τα σπίτια των ανθρώπων από την μεγάλη φωτιά τον Απρίλη του 2014. Καθώς μπήκε στο πανεπιστήμιο ήταν πολύ φυσιολογικό να αρχίσει να παίρνει μέρος στις συχνές κινητοποιήσεις των φοιτητών.

16 Μαΐ 2015

Ιμπραήμ Καιπάκαγια
Η ιστορία δύο ασπρόμαυρων φωτογραφιών

Τον Γενάρη εκδόθηκε στην Τουρκία μια φωτογραφική συλλογή σπάνιων και ανέκδοτων εικόνων από την κοινωνική ζωή στην Πόλη την περίοδο 1968-1972. Το άλμπουμ του δημοσιογράφου Γιουκσέλ Χαντσερλί, ξύπνησε μνήμες και θύμισε πρωταγωνιστές εκείνου του καιρού, ειδικά από το τότε ισχυρό επαναστατικό φοιτητικό κίνημα. Σε μια από αυτές τις φωτογραφίες ένας νεαρός απευθύνεται σε μια συγκέντρωση ακτημόνων αγροτών στο καφενείο του χωριού Ντειρμένκιοι στη Σηλυβρία, στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά. Τότε μια ομάδα φοιτητών έσπευσαν να υποστηρίξουν τις διεκδικήσεις των φτωχών και άκληρων χωρικών της περιοχής. Ο νεαρός ομιλητής ήταν ένας από τους ιστορικούς ηγέτες του επαναστατικού φοιτητικού κινήματος εκείνων των ελπιδοφόρων χρόνων και έμελλε να γίνει αργότερα ένας από τους θρύλους του σύγχρονου τουρκικού κομμουνιστικού κινήματος . Ο Ιμπραήμ Καιπάκαγια δίχως την χαρακτηριστική τραγιάσκα. Ήτανε δεν ήταν τότε εικοσιένα χρόνων στο Ντειρμένκιοι, το οποίο υπήρξε σημείο αναφοράς του αγώνα της φτωχολογιάς στην ύπαιθρο που αγωνίζονταν με καταλήψεις χωραφιών, ενάντια στους αγάδες-τσιφλικάδες και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους επαναστάτες φοιτητές στην Πόλη.

2 Μαΐ 2015

Κατμαντού, Νεπάλ
Η καταραμένη στιγμή που τραντάχτηκε το Έβερεστ

Ο ναός Πασουπατινάθ, αφιερωμένος στην ενσάρκωση του Σίβα, πέντε χιλιόμετρα βορειανατολικά από το κέντρο του Κατμαντού, είναι από τους ιερότερους τόπους για τους ινδουιστές στο Νεπάλ. Κτισμένος στις όχθες του Μπαγκμάτι, του ποταμού που διασχίζει την κοιλάδα, είναι το ανάλογο του ινδικού Βαρανάσι . Δηλαδή ο τελικός προορισμός, κάθε χρόνο, εκατοντάδων υπερήλικων και βαριά ασθενών πιστών, που έρχονται με σκοπό να πεθάνουν εδώ και να αποτεφρωθούν δίπλα στο ποτάμι, το οποίο θα παρασύρει τις στάχτες τους και θα τις φτάσει μέχρι τον Γάγγη. Είναι πεισμένοι πως εάν αφήσουν την τελευταία πνοή και το σώμα τους εκεί, η μετενσάρκωση θα γίνει σε ανθρώπινο σώμα και θα απαλλαγούν από άλλες δοκιμασίες και τιμωρίες. Για τους πιστούς ινδουιστές, είναι ευλογία και τύχη να καεί το σώμα τους σε ένα από τα ghats του Πασουπατινάθ, τα τσιμεντένια βάθρα που βρίσκονται γι’ αυτόν τον λόγο στην όχθη του ποταμού, μπροστά στον ναό.

18 Απρ 2015

Φες, Μαρόκο
Σκληροτράχηλοι … «μπασίστες»!

Το Πανεπιστήμιο Sidi Mohamed Ben Abdellah στη Φες, που φέρει το όνομα σουλτάνου που κυβέρνησε τον 17ο αιώνα, είναι από τα μεγαλύτερα στο Μαρόκο με σχεδόν εβδομήντα χιλιάδες φοιτητές. Οι πρώτες σχολές ιδρύθηκαν τη δεκαετία του Πενήντα, στα χρόνια της ανεξαρτησίας, και εγκαταστάθηκαν σε παλιούς στρατώνες της γαλλικής αποικιοκρατικής κατοχής. Απέχει τρία χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης και διαθέτει τρεις επιστημονικές κατευθύνσεις και πολλές ειδικότητες. Το πανεπιστήμιο είναι γνωστό σαν το τελευταίο μεγάλο οχυρό της επαναστατικής Αριστεράς και η σχολή θετικών επιστημών και τεχνολογίας, το προπύργιό της.

28 Μαρ 2015

Λίμα, Περού
Ώχρα στις τοιχογραφίες …των τρομοκρατών!


Στο ιστορικό κέντρο της Λίμα και σε γνωστούς δρόμους σαν την χιρόν Λάμπα ή την Πούνο, οι περαστικοί με έκπληξη ανακάλυπταν συνεχόμενα πρωινά τον φετινό Μάρτη, πως οι μεγάλες τοιχογραφίες που είχαν συνηθίσει να προσπερνούν, εξαφανίζονταν, η μια μετά την άλλη. Στους τοίχους που πριν φιλοξενούσαν μια πανδαισία χρωμάτων και εντυπωσιακών μορφών κυριαρχούσε ένα μονότονο κίτρινο χρώμα. Η αρχή έγινε με το βλοσυρό πρόσωπο του Τουπάκ Ατάρι, του ηγέτη της εξέγερσης των ιθαγενών στην Βολιβία το 1781 ενάντια στους ισπανούς αποικιοκράτες. Τα περισσότερα έργα, αρκετά από γνωστούς λατινοαμερικανούς καλλιτέχνες, φτιάχτηκαν την περίοδο της δημαρχίας της Σουζάνα Βιγιαράν ανάμεσα στα 2011-2014 και στα πλαίσια του λατινοαμερικάνικου φεστιβάλ αστικού γκράφιτι το καλοκαίρι του 2013. Τα θέματα αρκετών τοιχογραφιών, που αποκαλούνται μουράλες, προέρχονται από την ιθαγενική προκολομβιανή εποχή και την ιστορία της χώρας με τους αγώνες για ανεξαρτησία. Περιλαμβάνουν επίσης εικόνες από την σημερινή περουβιάνικη κοινωνία στις πόλεις και στην ύπαιθρο αλλά και σύγχρονες καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Κατά κοινή ομολογία είχαν ζωντανέψει το κέντρο της μεγαλούπολης ακολουθώντας τα ίχνη της ινδιάνικης λαϊκής τέχνης.

14 Μαρ 2015

Πλατεία Χόμαν-Σικάγο
Ένα Γκουαντάναμο στην καρδιά της μεγαλούπολης

Εκεί που συναντιούνται η λεωφόρος Χόμαν με την οδό Φίλμορ, στο Γουέστ Σάιντ στο βόρειο Λοντέιλ, στη δυτική μεριά του Σικάγο, στέκεται ένα μεγάλο ορθογώνιο κτίριο με κόκκινα τούβλα. Μια ανακαινισμένη παλιά βιομηχανική αποθήκη, τμήμα ενός συμπλέγματος αναπαλαιωμένων κτιρίων σε μια έκταση τουλάχιστον πενήντα πέντε στρεμμάτων. Σχεδόν όλα ήταν μέρη του συγκροτήματος της Σίαρς, Ρόμπακ και Σία, της μεγαλύτερης αμερικάνικης εταιρίας λιανεμπορίου σχεδόν για όλο τον Εικοστό αιώνα και μιας από τις εμβληματικές φίρμες του βιομηχανικού Σικάγο.
Η περιοχή από τα τέλη της δεκαετίας του Εξήντα υπήρξε τυπικό τμήμα της ζώνης της σκουριάς, συνεχίζει να είναι βυθισμένη στην ανεργία και στην ακραία φτώχεια, με το 39% των νοικοκυριών να είναι κάτω από το εθνικό όριο. Άλλαξε όψη όμως όταν στη φάση δημιουργίας της στεγαστικής φούσκας οι παλιοί ιδιοκτήτες έριξαν λεφτά για ανακαίνιση και για να χτίσουν νέες κατοικίες. Στο κέντρο του συμπλέγματος το κόκκινο κτίριο εδώ και δεκαπέντε χρόνια χρησιμοποιείται από την αστυνομία του Σικάγο. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις στον Τύπο και στο διαδίκτυο, είναι η έδρα ενός μικρού Γκουαντάναμο στην καρδιά της Αμερικής.

13 Φεβ 2015

Έβρος, ελληνοτουρκικά σύνορα
Ένας μικρός φοίνικας στην όχθη του ποταμού

«Οδηγούσα με το αυτοκίνητο στην αγροτική περιοχή μεταξύ των χωριών Θούριο και Σοφικό Έβρου, περίπου ένα χιλιόμετρο από το ποτάμι. Είμαι κτηνοτρόφος και πήγαινα να φορτώσω ζωοτροφή, που φυλάω συσκευασμένη σε εκείνο το σημείο. Ήταν γύρω στις τρεις το μεσημέρι και δεν είχε ακόμη αρχίσει να σκοτεινιάζει. Προσπέρασα το αντλιοστάσιο και είδα ξαφνικά πίσω στον δρόμο, από τον καθρέφτη, ένα κοριτσάκι να με ακολουθεί. Φορούσε την κουκούλα του μπουφάν του. Δεν έκλαιγε ούτε ήταν βρεγμένη και ούτε μιλούσε ελληνικά. Μου έδειξε προς το αντλιοστάσιο, μέσα στο οποίο βρισκόταν νεκρός ο πατέρας της». Ο Γιώργος Λυμπερακάκης, κτηνοτρόφος και πρόεδρος του δημοτικού διαμερίσματος Σοφικού στον Έβρο, είναι ο άνθρωπος που βρήκε ζωντανή την τετράχρονη και παγωμένο από το κρύο τον τριανταδιάχρονο πατέρα της, πρόσφυγες από τη Συρία, οι οποίοι είχαν περάσει το ίδιο πρωί τα ελληνο-τουρκικά σύνορα, παραμονή Πρωτοχρονιάς. «Το πιο πιθανό είναι να πέρασαν με βάρκα, μαζί με άλλους μετανάστες, τον φουσκωμένο Έβρο. Στη συνέχεια, ο πατέρας φαίνεται ότι πήρε αγκαλιά το παιδί ώστε να διασχίσει το πλημμυρισμένο τμήμα του ποταμού, μέχρι το αντλιοστάσιο. Τα ρούχα του κοριτσιού ήταν στεγνά. Του άνδρα ήταν λασπωμένα και στράγγιζαν. Μέσα στο κτίσμα βρέθηκε μια δεύτερη βρεγμένη παιδική αλλαξιά, σε σακούλα. Η αστυνομία εκτιμά ότι το κορίτσι έμεινε για τουλάχιστον δέκα ώρες δίπλα στον νεκρό πατέρα του. Έβαλα τη μικρή στο αυτοκίνητο, τη σκέπασα με τον πανωφόρι μου, άνοιξα τέρμα το καλοριφέρ και ειδοποίησα τους συνοριοφύλακες». Σε ερώτηση δημοσιογράφου για αν το σοκαρίστηκε απάντησε: «Κοίτα, εγώ έχω ζώα και ζω στον κάμπο. Είμαι συνηθισμένος σε τέτοιες εικόνες. Έχω βρει πολλούς νεκρούς. Πέρυσι βρήκα πνιγμένα δυο παιδάκια. Νωρίτερα, έναν άλλον άντρα πεθαμένο στη σκοπιά ενός εγκαταλελειμμένου στρατιωτικού φυλακίου και μάλιστα το πτώμα του το είχαν φάει τα ποντίκια και οι αλεπούδες. Ζούμε πολλά τέτοια εμείς εδώ στον Εβρο, μη βλέπετε που δεν μαθαίνονται. Αυτό το ποτάμι είναι το ποτάμι της ντροπής για τον πολιτισμό μας...».

13 Δεκ 2014

Ινδία-Μποπάλ
Λίμνες από δάκρυα

Ο Γκας Μουχαμάντ στις 3 Δεκέμβρη είχε γενέθλια. Έγινε 30 χρόνων. Είναι ένα από τα τυχερά-άτυχα παιδιά που γεννήθηκαν την ημέρα της μεγάλης καταστροφής στο Μποπάλ. Τυχερά, γιατί επέζησαν. Και δύστυχα, γιατί έμειναν σημαδεμένα από σοβαρές ασθένειες, δυσπλασίες και αναπηρίες. Ο Γκας υποφέρει από χρόνια αδυναμία και δύσπνοια, δεν μπορεί να εργαστεί και επιβιώνει κάνοντας θελήματα. Στις παραγκουπόλεις όπως η Τζαϊπρακάς Ναγκάρ, η Αρίφ Ναγκάρ και το Καζί Καμπ, εκεί όπου το τοξικό σύννεφο που βγήκε από τα σπλάχνα του εργοστασίου της Γιούνιον Κάρμπαϊτ σκότωσε τους περισσότερους, το όνομα Γκας είναι πολύ διαδεδομένο σε αυτές τις ηλικίες. Είναι τα παιδιά που ήρθαν στη ζωή παρέα με το αέριο και τον θάνατο.

29 Νοε 2014

Μεξικό
Η Γιορόνα …τα δάκρυα και η οργή

Στο Σαν Κριστομπάλ ντε λας Κάσας, έγιναν μερικές από τις πιο οργισμένες διαδηλώσεις για την σφαγή των σαράντα τριών νεαρών «νορμαλίστας», σπουδαστών της παιδαγωγικής ακαδημίας, στην Αγιοτζινάπα στο Γκερέρο. Ένα βράδυ όμως σε μια από αυτές, τριακόσιοι περίπου διαδηλωτές ακολουθούσαν λίγο πιο ήσυχοι έναν νεαρό που ήταν επικεφαλής. Ντυμένος με ένα άσπρο νυφικό, ο νεαρός Μεξικανός υποδύονταν με την ικανότητα ενός επαγγελματία ηθοποιού, την θλιμμένη μορφή της Γιορόνα. Δεν ήταν μια προσωπική ιδιοτροπία ή μια εκκεντρική διαμαρτυρία. Από άκρο σε άκρο στο συγκλονισμένο Μεξικό αυτόν τον καιρό, ζωντάνεψε στο συλλογικό φαντασιακό, ο μύθος της γυναίκας που κλαίει, γυρνώντας τις νύχτες στους δρόμους και στις όχθες για να βρει τα χαμένα παιδιά της.

15 Νοε 2014

Καλαί, βόρεια Γαλλία
Παγιδευμένοι στους αμμόλοφους

Το Φορτ Γκαλλό είναι ένα παλιό εργοστάσιο ανακύκλωσης μετάλλων στο κέντρο του Καλαί. Από τον Ιούλιο, έχει καταληφθεί από τριακόσιους περίπου μετανάστες που τον τελευταίο καιρό συρρέουν ξανά στο λιμάνι της γαλλικής Φλάνδρας με σκοπό να ταξιδέψουν με κάθε τρόπο στην Αγγλία. Άλλοι βρίσκονται συγκεντρωμένοι στο λιμάνι ή έξω από το δημαρχείο και οι πιο πολλοί έχουν κατασκηνώσει στους αμμόλοφους της ακτής, έξω από την πόλη. Χωρισμένοι συνήθως κατά εθνικότητες κοιμούνται κάτω από μουσαμάδες, δίπλα στις λάσπες και στα σκουπίδια σε συνθήκες που κάποιος είπε πως μοιάζουν πολύ με τα στρατόπεδα προσφύγων στο Νταρφούρ. Οι περισσότεροι είναι Αφρικανοί από την Σομαλία, το Σουδάν, την Αιθιοπία και την Ερυθραία. Πολλοί είναι Αφγανοί και τελευταία εμφανίζονται και μεγάλες ομάδες Σύριων. Σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς αυτόν τον καιρό, δυόμισι χιλιάδες μετανάστες βρίσκονται στο Καλαί. Η τοπική νομαρχία κατέγραψε 7.414 συλλήψεις στο πρώτο εξάμηνο του 2014, ενώ ολόκληρο το 2013 οι συλληφθέντες έφτασαν τους 3.129. Αριθμοί πολλαπλάσιοι που έχουν οδηγήσει στην κλιμάκωση της έντασης η οποία κορυφώθηκε στις αρχές του Σεπτέμβρη. Τότε διακόσιοι πενήντα απελπισμένοι από διάφορες εθνικότητες εισέβαλλαν στον χώρο του λιμανιού και προσπάθησαν να επιβιβαστούν σε φέριμποτ που είχε προορισμό το Ντόβερ. Η εκ νέου συρροή προσφύγων και μεταναστών στο Καλαί έχει γίνει ξανά αιτία αντιπαράθεσης ανάμεσα στην γαλλική και την αγγλική κυβέρνηση. Το Λονδίνο θεωρεί πως οι Γάλλοι δεν κάνουν όσα πρέπει για να αποτρέψουν τους επίδοξους ταξιδιώτες ενώ οι τελευταίοι ζητάνε την οικονομική συμβολή των Εγγλέζων στα μέτρα αποτροπής.