Ματακεσκουίντλα, Γουατεμάλα Ο σιωπηλός πόλεμος των εξορυκτικών πολυεθνικών

Το τραγικό τέλος της μικρής Μαριλίν Τοπάσιο Ρεινόσο Πατσέκο είχε σχεδόν όλες τις προδιαγραφές ώστε να γίνει μια από εκείνες τις προσωπικές ιστορίες που κυνηγούν καθημερινά τα λεγόμενα διεθνή μέσα ενημέρωσης για να συγκινήσουν το πλατύ δυτικό κοινό. Η δεκαεξάχρονη ζούσε σε μια αγροτική περιοχή μιας φτωχής χώρας όπως είναι η Γουατεμάλα. Ήταν κοινωνικά δραστήρια, συμμετείχε στην ζωή της κοινότητας και επικεφαλής της τοπικής νεανικής οργάνωσης που αγωνίζεται με μη βίαια μέσα, ενάντια σε μια εξορυκτική πολυεθνική η οποία κτίζει ένα εργοστάσιο παραγωγής ασημιού. Έγραφε ποιήματα και έπαιζε όμορφα τραγούδια στην κιθάρα. Είχε λογαριασμό στο φέισμπουκ με πολλούς φίλους, ήταν όμορφη και πολύ αγαπητή στους συνομηλίκους της . Επιστρέφοντας στο σπίτι της, μαζί με τον πατέρα της , πυροβολήθηκε από αγνώστους. Η ίδια ξεψύχησε στο νοσοκομείο ενώ ο Αλεχάντερ Ρεινόσο ακόμη χαροπαλεύει στην εντατική. Στην πόλη της , την Ματακεσκουίντλα και σε όλη την επαρχία της Χαλάπα και στην γειτονική Σάντα Ρόσα στην νοτιοανατολική Γουατεμάλα, η δολοφονία συγκλόνισε, παρά το γεγονός πως στην χώρα η αξία της ζωής βρίσκεται πολύ χαμηλά. Η Γουατεμάλα βασανίζεται εδώ και δεκαετίες από την εκτεταμένη εγκληματικότητα και την δράση των συμμοριών και οι δολοφονίες είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Αυτός όμως δεν είναι ο λόγος που τα δυτικά μέσα αγνόησαν το γεγονός το οποίο μόλις και πέρασε στα ψιλά μερικών εξειδικευμένων ειδησεογραφικών σελίδων.


Ήταν γύρω στις δέκα και μισή το βράδυ της Κυριακής, στις 13 του φετινού Απρίλη, όταν πατέρας και κόρη αντιμετώπισαν τους δύο δολοφόνους που παραμόνευαν στη σκιά. Από την πρώτη στιγμή δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία για τους δράστες. Οι Ρεινόσο δεν είχαν άλλους εχθρούς παρά μόνο την εταιρία και τους μπράβους της. Η Μινέρα Σαν Ραφαέλ, θυγατρική της αμερικανοκαναδέζικης Tahoe Resources βιάζεται να ξεκινήσει την παραγωγή παραμερίζοντας κάθε εμπόδιο. Το ορυχείο Εσκομπάλ, που ανακαλύφθηκε το 2007, κρύβει, σύμφωνα με τους ειδικούς, 367 εκατομμύρια ουγγιές αργύρου. Βρίσκεται τρία χιλιόμετρα από την Σαν Ραφαέλ λας Φλόρες, μια κωμόπολη τριών χιλιάδων κατοίκων, εβδομήντα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της χώρας. Από την αρχή του αγώνα ενάντια στο ορυχείο και το εργοστάσιο, πατέρας και κόρη πρωταγωνίστησαν στις κινητοποιήσεις στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες αγρότες και κτηνοτρόφοι της περιοχής. Στην πλειοψηφία τους αυτόχθονες Xinκa, που ζούνε στα τριγύρω χωριά σε ένα καταπράσινο ανάγλυφο από βουνά ύψους χιλίων τριακοσίων έως και δυο χιλιάδων εξακοσίων μέτρων και κοιλάδες στις οποίες η παραγωγή καλαμποκιού, φασολιών, καφέ, φρούτων και λαχανικών είναι πλούσια. Την επένδυση που καλοδέχτηκε η κυβέρνηση του προέδρου Μολίνα αντιμετώπισαν με εχθρότητα οι κάτοικοι, γιατί η εξόρυξη και η επεξεργασία για την απόσπαση του μεταλλεύματος θα καταστρέψουν το φυσικό περιβάλλον και την τοπική οικονομία. Με

αρχή τον Νοέμβριο του 2012, οργάνωσαν τοπικά δημοψηφίσματα σε δεκατέσσερις δήμους και χωριά γύρω από το ορυχείο στα οποία η συντριπτική πλειοψηφία ψήφισε ενάντια στην επένδυση. Όπως γίνεται συνήθως, η πολυεθνική ξεκίνησε με τις εξαγορές και τις προσφορές για αγορά γης με στόχο να διασπάσει τον τοπικό πληθυσμό. Πρόσθεσε και μερικές χορηγίες, δωροδοκίες και δήθεν αγαθοεργίες και πήρε μαζί της τις τοπικές δημοτικές αρχές. Όταν η αντίσταση κλιμακώθηκε, πέρασε στην ανοικτή τρομοκρατία με την συνδρομή των κρατικών αρχών και παραστρατιωτικών ομάδων. Εκατό κάτοικοι βαρύνονται με βαριές κατηγορίες, αρκετοί έχουν τραυματιστεί από τις επιθέσεις της αστυνομίας και ορισμένοι σύρθηκαν στις φυλακές. Τον Μάιο του 2013 μάλιστα ο Μολίνα κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τρεις δήμους και έστειλε τον στρατό στα χωριά, ξυπνώντας τις σκληρές μνήμες του εμφυλίου. Δύο μήνες μετά, εμφανίστηκε στην περιοχή και επιθεώρησε τις εργασίες κατασκευής του εργοστασίου ισχυριζόμενος πως η επένδυση θα φέρει λεφτά στους κατοίκους και στην εθνική οικονομία. Η επίθεση στους Ρεινόσο και η δολοφονία της μικρής αγωνίστριας κορύφωσε την αντιπαράθεση. Χιλιάδες κάτοικοι, ντυμένοι στα λευκά, συγκεντρώθηκαν στην Ματακεσκουίντλα στις 2 του Μάη και διαδήλωσαν ενάντια στην τρομοκρατία. Και μια ανακοίνωση από μαζικές οργανώσεις των αυτοχθόνων μαζί με ομάδες διεθνούς αλληλεγγύης ζητάνε να φύγει η εταιρία που έφερε τον θάνατο στην περιοχή.
Στην Γουατεμάλα από καιρό διεξάγεται ένας ακήρυκτος πόλεμος ανάμεσα στους πληθυσμούς της υπαίθρου και τις εξορυκτικές βιομηχανίες που έχουν επιπέσει σαν ακρίδα για να λεηλατήσουν το υπέδαφος της χώρας. Αυτές οι εταιρίες χρησιμοποιούν τα καινούρια τάγματα θανάτου και σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές, τους γαιοκτήμονες και ευρύτερα την καθεστωτική ελίτ των λευκών, έχουν επιδοθεί σε ένα ανελέητο κυνηγητό ενάντια σε όσους αντιστέκονται στα σχέδια τους. Γι’ αυτό και η θυσία της μικρής Τοπάσιο δεν συγκίνησε κανένα δυτικό μέσο. Είχε όλες τις προδιαγραφές εκτός από μία. Οι δολοφόνοι ήταν πληρωμένοι μπράβοι μιας εξέχουσας δυτικής πολυεθνικής.

ΔΕΙΤΕ μια σειρά φωτογραφιών από τις ημέρες που κηρύχτηκε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα χωριά www.mimundo-fotorreportajes.org/2013/05/conflicto-por-minera-san-rafael-se.html
ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ την σελίδα στο FB που είναι αφιερωμένη στην Τοπάσιο www.facebook.com/events/777418165616519/