Κίνα | Γερασμένος είναι ο καπιταλισμός και όχι ο πληθυσμός

Η Xia Zengming συχνά συμπληρώνει δωδεκάωρο στην δουλειά. Αν και είναι 66 χρόνων για τριάντα χρόνια συνεχίζει να κάνει μια σκληρή εργασία. Στρώνει πλακάκια, σοβαντίζει, βάφει και φτιάχνει ξύλινες κατασκευές σε νεόκτιστα ή για ανακαίνιση διαμερίσματα στην Σαγκάη. Δουλεύει μαζί με τον άντρα της Hou, ο οποίος είναι 65άρης, κάνοντας συμφωνίες σαν ελεύθεροι επαγγελματίες με τεχνικές κατασκευαστικές εταιρίες. Για να κερδίσει χρόνο το ζευγάρι μερικές φορές κοιμάται μέσα στα ημιτελή διαμερίσματα. «Σύνταξη; Ούτε για ιδέα!» απαντούν όταν τους ρωτούν για το μέλλον. Με καταγωγή από ένα χωριό 250 χιλιόμετρα βόρεια της Σαγκάης, ανήκουν στα εκατομμύρια των Κινέζων εσωτερικών μεταναστών, τα οποία στα πρώτα χρόνια της ξέφρενης καπιταλιστικής ανάπτυξης μετακινήθηκαν από την ύπαιθρο στις πόλεις. Μια τεράστια μετακίνηση εργατικού δυναμικού με την σκληρή εργασία του οποίου πραγματοποιήθηκε μια σύγχρονη, αλλά με όρους πρώτο-καπιταλιστικής εποχής, τεράστια συσσώρευση κεφαλαίου. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των εργατών παραμένουν στο καθεστώς του μετανάστη δίχως να έχουν τα δικαιώματα των εργατών στις πόλεις. Θεωρούνται ακόμη τμήμα του αγροτικού πληθυσμού σύμφωνα με το σύστημα Hukou. Μια από τις πολλές διαφορές είναι και το δικαίωμα στην σύνταξη αλλά και στις υπόλοιπες κρατικές κοινωνικές παροχές. Ενώ οι εργαζόμενοι που θεωρούνται μέρος του αστικού πληθυσμού στην Σαγκάη μπορούν να ελπίζουν σε μια σύνταξη 4.000 γιουάν ( περίπου 575 δολάρια ΗΠΑ) και μερικοί μέχρι 10.000 γιουάν, οι μετανάστες-εργάτες για τα ίδια χρόνια και μάλιστα αρκετές φορές πιο σκληρότερης εργασίας θα πάρουν την κατώτερη σύνταξη των 123 γιουάν (γύρω στα 17 δολάρια) και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις 300 γιουάν. Το 2020 το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής υπολόγισε σε 285,6 εκατομμύρια τον συνολικό πληθυσμό μεταναστών-εργαζόμενων με μέση ηλικία τα 41 χρόνια. Για τα εκατομμύρια αυτά Κινέζων που βρίσκονται στην ίδια θέση με την Xia και τον Hou, το ηλικιακό όριο για συνταξιοδότηση αντί για προστασία λειτουργεί ως εμπόδιο. Δεν μπορούν να έχουν μια σταθερή εργασία και οι εργοδότες όταν τους παίρνουν στην δουλειά δεν τους δίνουν όλα τα δικαιώματα των νόμιμων εργαζόμενων. Έτσι αναγκάζονται να δουλεύουν στον γκρίζο τομέα της οικονομίας, στις πιο σκληρές συνθήκες ως οικοδόμοι, καθαριστές και οικιακοί βοηθοί σε υπερήλικους, απροστάτευτοι σε ενδεχόμενα ατυχήματα και ασθένειες.

Κίνημα Jacic, Σεντζέν, Κίνα | Ποιοι και που είναι οι Κινέζοι σύντροφοι;

Οι εργατικές αντιστάσεις και διεκδικήσεις στην Κίνα, αυξήθηκαν σημαντικά το 2023. Ένας απολογισμός που δημοσιεύτηκε από σχετικό παρατηρητήριο που εδρεύει στο Χονγκ-Κόνγκ κατέγραψε 1794 περιπτώσεις απεργιών, ύστερα από την σημαντική υποχώρηση τους στα χρόνια της πανδημίας. Το 2022 στην ίδια καταγραφή ο αριθμός ήταν 822, δηλαδή ένας υπερδιπλασιασμός. Από αυτές οι περισσότερες έγιναν στον κατασκευαστικό κλάδο (945) και στην μεταποίηση(438). Η συντριπτική πλειοψηφία τους συνέβη όπως πάντα στην παραλιακή ζώνη αν και υπάρχουν αναφορές και για την ενδοχώρα. Σχεδόν στις μισές περιπτώσεις οι εργάτες κινητοποιήθηκαν γιατί ήταν απλήρωτοι ενώ η δεύτερη συνηθέστερη αιτία ήταν οι μαζικές απολύσεις και το κλείσιμο εργοστασίων. Η έκθεση του China Labour Bulletin επιχειρεί να συνδέσει την γεωγραφική και κλαδική απεργιακή μορφολογία με τις μεταβολές και τα προβλήματα στην κινέζικη οικονομία καθώς και με τις νέες πολιτικές των κινέζικων και δυτικών πολυεθνικών, μετά το σοκ στις εφοδιαστικές αλυσίδες που προκάλεσε η πανδημία αλλά και οι νέοι εμπορικοί πόλεμοι. Αλλαγές όπως η μεγάλη υποχώρηση του κατασκευαστικού τομέα, η φυγή μεταποιητικών μονάδων σε γειτονικές χώρες χαμηλότερου εργατικού κόστους, η σταδιακή διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών, η μείωση των κρατικών χρηματοδοτήσεων στις τοπικές διοικήσεις, οι αλλαγές στο λιανεμπόριο που είχαν αποτέλεσμα πτωχεύσεις και κλείσιμο αλυσίδων κλπ. Η ανοδική τάση στις εργατικές κινητοποιήσεις συνεχίστηκε και στο πρώτο πεντάμηνο του 2024, παρά τις προσπάθειες καταστολής και υπονόμευσης που διεξάγουν τα αφεντικά και οι κρατικές αρχές.

Τσεντσόου, Κίνα | Το σπάσιμο του «βρόχου» στο κάτεργο της Foxconn

Στην φωτογραφία κινητοποίηση φοιτητών στο Πεκίνο στην οποία ανάμεσα στις λευκές σελίδες εμφανίστηκαν φωτογραφίες του προέδρου Μάο!

Είχε τελειώσει την νυχτερινή βάρδια και κοιμόνταν στον κοιτώνα όταν το μεσημέρι της 29ης Οκτωβρίου την ξύπνησε το κινητό τηλέφωνο. Από το σπίτι την ενημέρωσαν για τις πληροφορίες που κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο για επικείμενη επιβολή σκληρών περιορισμών στην πόλη για την αντιμετώπιση του νέου κύματος κορονοιού. Εδώ και μέρες μέσα στο μεγάλο εργοστάσιο που δούλευε το κλίμα ήταν βαρύ. Είχε εφαρμοστεί το λεγόμενο σύστημα «κλειστού βρόχου» στα μέσα Οκτωβρίου. Πλήρης απομόνωση από το έξω κόσμο. Τα αιτήματα για άδειες απορρίπτονταν το ένα μετά το άλλο και οι φόβοι για εξάπλωση των μολύνσεων και παράταση του αποκλεισμού για πολλές εβδομάδες μεγάλωναν.Το τηλεφώνημα λειτούργησε σαν επικρουστήρας στον μηχανισμό του πανικού. « Αν δεν έφευγα τώρα, δεν θα μπορούσα να το κάνω αργότερα!» δήλωσε εκ των υστέρων η εργάτρια που απέφυγε να δώσει το όνομα της στα κοινωνικά δίκτυα, αφηγούμενη την προσωπική περιπέτεια της. Με καταγωγή από την περιοχή της περιφέρειας Καιφένγκ, κοντά στην Τσεντσόου (Τζέγκτζου ), την πρωτεύουσα της κεντρικής επαρχίας Χενάν, μητέρα δύο παιδιών, με σύζυγο άνεργο η εργάτρια από την Yushi (ένας δήμος της Καιφένγκ) τα τελευταία χρόνια πήγαινε συχνά να δουλέψει στο μεγάλο εργοστάσιο της Foxconn στις περιόδους αιχμής. Η Foxconn όπως και άλλες κατασκευαστικές εταιρίες υψηλής τεχνολογίας, υπεργολάβοι δυτικών πολυεθνικών, σταμάτησαν να περιμένουν τους εσωτερικούς μετανάστες να έρθουν να δουλέψουν στην παραλιακή ζώνη της Κίνας και μετανάστευσαν οι ίδιες στην κινεζική ενδοχώρα αναζητώντας πιο φθηνή εργασία. « Φτιάχνεις μια φωλιά και περιμένεις τα πουλιά»! είχε πει ένας Κινέζος αξιωματούχος στην Χενάν, εξηγώντας την πολιτική προσέλκυσης ξένων επενδύσεων με την δημιουργία υποδομών, διευκολύνσεων και κυρίως με την δυνατότητα συγκέντρωσης χιλιάδων φθηνών εργατών από την επαρχία.

Γιουνάν, νότια Κίνα | Η απόγνωση του μελισσοκόμου και οι εφιάλτες για ένα κόσμο δίχως μέλισσες

Η άνοιξη έρχεται νωρίς στην Γιουνάν στην νότια Κίνα. Τα φυτά της ελαιοκράμβης, ανθίζουν πρώτα, μετατρέποντας τα λιβάδια σε ένα απέραντο κατακίτρινο χαλί. Για τους μελισσοκόμους το ραντεβού με την ανθοφορία της ελαιοκράμβης είναι σημαντικό. Το φυτό θεωρείται ιδιαίτερα μελισσοκομικό. Κουβαλούν τις κυψέλες με τις μέλισσες από μακριά, από όλη την κεντρική και νότια Κίνα. Γι αυτό στην Γιουνάν και ιδιαίτερα στη Λουόπινγκ στα βορειοανατολικά της επαρχίας, κάθε άνοιξη καταγράφεται η μεγαλύτερη παραγωγή μελιού σε ολόκληρη την Κίνα.

Χουιτζόου -Κίνα | Το ισχυρό μήνυμα της νεαρής Σεν Μενγί

«Μελετήστε εκτεταμένα, διερευνήστε με ακρίβεια, συλλογιστείτε προσεκτικά, διαχωρίστε ξεκάθαρα, εξασκηθείτε ευλαβικά». Αυτό είναι το επίσημο σύνθημα του Πανεπιστημίου Σουν Γιατ-Σεν, που έχει το όνομα του ιδρυτή του Κουόμιτανγκ και πρώτου προσωρινού Προέδρου της ενωμένης Κίνας και μια ιστορία περίπου εκατό χρόνων. Με πέντε κάμπους στις πόλεις Κουανγκτσόου (Καντόνα), Σεντζέν, Ζουχάι στην παράκτια νοτιοδυτική επαρχία Γκουανγκντόνγκ, θεωρείται από τα κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Στην Γκουανγκντόνγκ και ιδιαίτερα στο Δέλτα του ποταμού Περλ, συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη με εκατομμύρια εργάτες να δουλεύουν στις ξένες άλλα και σε κινέζικες επιχειρήσεις.

Χονγκ –Κoνγκ Σπίτια-φέρετρα στην σκιά των ουρανοξυστών

Πόση φτώχεια και αθλιότητα μπορεί να κρύβουν στην σκιά τους οι αστραφτεροί ουρανοξύστες και πίσω από τα φώτα τους,  οι εκτυφλωτικές διαφημίσεις των πολυεθνικών που συνωστίζονται  στις  στενές λωρίδες γης στο Χονγκ Κονγκ; Μερικά ρεπορτάζ  μεγάλων δυτικών ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια αποκάλυψαν συγκλονιστικές  εικόνες για τους φτωχότερους των φτωχών  στην μεγάλη πόλη-λιμάνι της Ασίας, που από το 1997 επέστρεψε στην Κίνα  διατηρώντας, για μια εικοσαετία,  ένα ειδικό οικονομικό και πολιτικό καθεστώς.  Ο δημοσιογραφικός φακός  έκανε  γνωστά τα λεγόμενα  διαμερισμένα –φέρετρα, στα οποία κατοικούν χιλιάδες εργαζόμενοι  και συνταξιούχοι, για να καταφέρουν να ανταποκριθούν στην έλλειψη στέγης και στα πανάκριβα ενοίκια. Στα σπίτια αυτά με την κοινή τουαλέτα και κουζίνα μένουν σε διαμορφωμένα με ξύλο και σύρματα  κουτιά,  δεκάδες άνθρωποι διαθέτοντας  έναν προσωπικό χώρο που δεν είναι μεγαλύτερος από την έκταση ενός  διπλού  κρεβατιού, δηλαδή δυο με τρία τετραγωνικά μέτρα. Ο χώρος συνήθως δεν χωρά έναν άνθρωπο όρθιο και αυτό για να μπορούν τα κουτιά αυτά να στέκονται  το ένα πάνω στο άλλο. Το ενοίκιο γι' αυτά τα κοτέτσια στην κυριολεξία, που έχουν μάλιστα αδειοδοτηθεί από τις τοπικές αρχές, είναι περίπου 160 με 180  αμερικάνικα δολάρια τον μήνα  για κάθε άτομο.

Σεντζέν- Κίνα Η αγωνία και η έκσταση …του Ma Xiangqian*

«Η δουλειά σου θα καταλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της ζωής σου και ο μόνος τρόπος να αισθάνεσαι ικανοποιημένος είναι να κάνεις μια δουλειά που θα τη θεωρείς σπουδαία. Εάν δεν την έχεις βρει ακόμη, συνέχισε να ψάχνεις. Μην συμβιβάζεσαι. Όπως με όλα τα ζητήματα της καρδιάς, όταν τη βρεις θα το καταλάβεις. Και όμως κάθε σπουδαία σχέση, θα γίνεται ολοένα καλύτερη όσο περνούν τα χρόνια. Γι αυτό, συνέχισε να ψάχνεις μέχρι να τη βρεις. Μην συμβιβάζεσαι». Αν και κατά πάσα πιθανότητα αυτήν την προτροπή του Στηβ Τζομπς, στην περιβόητη ομιλία του στο πανεπιστήμιο Στράτφορντ το 2005 να μην την διάβασε η να μην την άκουσε ο νεαρός Ma Xiangqian, σίγουρα όμως μέσα στο μυαλό του θα μεγάλωναν οι προσδοκίες όταν αποφάσισε να πάρει τον πολυσύχναστο δρόμο για την Ανατολή. Παρασυρμένος από το μεγάλο κύμα της εσωτερικής μετανάστευσης, άφησε πίσω του το χωριό του στην κεντρική επαρχία Χενάν και έφτασε στην περιοχή του Δέλτα στην Σεντζέν αναζητώντας μια θέση στις απέραντες ζώνες με τα εργοστάσια. Τον Νοέμβρη του 2009, δεν ξέρουμε αν κάτι σκίρτησε στην καρδιά του, αλλά μάλλον θα ήταν ικανοποιημένος που βρήκε σίγουρη δουλειά σε έναν βιομηχανικό γίγαντα, στην ταιβανέζικων συμφερόντων εταιρία κατασκευής ηλεκτρονικών, την Φοξκόμ.

Σετσουάν- Κίνα Οι στρατιές των καλών ανθρώπων και το επερχόμενο χάος

Στην καρδιά της κινέζικης ενδοχώρας, στα νοτιοδυτικά, το Σετσου;άν υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές κοιτίδες του κινέζικου πολιτισμού, μια μεγάλη γεωγραφική λεκάνη στην οποία στριφογυρίζουν τουλάχιστον τέσσερα μεγάλα ποτάμια με δυτικό όριο τους πρόποδες των Ιμαλαΐων και το θιβετιανό οροπέδιο. Αν δεν αποχωρίζονταν διοικητικά η περιοχή της Τσονγκίνγκ, το Σετσουάν θα ήταν η πολυπληθέστερη, με μεγάλη πυκνότητα, κινέζικη επαρχία, μια από τις μεγαλύτερες πηγές του φτηνού εργατικού δυναμικού που χρησιμοποιεί η κινέζικη ολιγαρχία και οι πολυεθνικές στα εργοστάσια της ανατολής και των παράλιων οικονομικών ζωνών. Φτωχοί αγρότες στην πλειονότητα τους, στρατιές εκατομμυρίων καλών ανθρώπων από το Σετσουάν ακολούθησαν τους δρόμους της εσωτερικής μετανάστευσης στα τελευταία τριάντα χρόνια και έγιναν το πολύτιμο καύσιμο στην κινέζικη οικονομική εκτίναξη. Οι πιο πολλοί κατέκλυσαν τα βιομηχανικά κέντρα στην περιοχή του Δέλτα και της Καντόνας, ζώντας και δουλεύοντας σε συνθήκες απίστευτης εκμετάλλευσης και σκληρότητας σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Όχι μόνο πραγματικά αλλά και τυπικά μιας και το σύστημα Χούκου τους θεωρεί και επίσημα μετανάστες με περιορισμούς στην πρόσβαση στην εκπαίδευση και την περίθαλψη και άλλες παροχές. Υπολογίζονται σε εκατόν πενήντα εκατομμύρια τουλάχιστον οι άνθρωποι από όλη την κινέζικη ύπαιθρο, που βρίσκονται σε αυτήν την θέση.

Νόμπελ Ειρήνης 2010 –Κίνα Ο σύντροφος Ζάο και ο κύριος Λιου

 

Ο Ζάο Ντογκμίν είχε όλες τις προδιαγραφές, ώστε να γίνει ένα επιφανές στέλεχος της σύγχρονης κινέζικης ελίτ. Ο πατέρας του, μέλος του κόμματος εδώ και εξήντα χρόνια, φρόντισε να τον σπουδάσει δικηγόρο και ο ίδιος μπήκε από νεαρός στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, φοιτώντας στην κομματική σχολή της περιοχής του. Η ζωή όμως τα έφερε διαφορετικά, με εκείνο τον τρόπο που μόνο αυτή ξέρει το πώς και το γιατί. Για χρόνια άμισθος εθελοντής, νομικός υπερασπιστής εργατών και συνδικάτων στην επαρχία Shaanxi, προσπαθούσε να βοηθήσει τους ανίσχυρους να πάρουν σύνταξη, να διεκδικήσουν αποζημιώσεις και παροχές και να αντιμετωπίσουν τις σκληρές αποφάσεις των διευθυντών των εργοστασίων. Παράλληλα έγινε η ψυχή, της Ομάδας Μελέτης της σκέψης του Μάο-Τσετούγκ στην Ξιάν, την πρωτεύουσα της επαρχίας. Αυτά μέχρι την άνοιξη του 2009, όταν σε συνεργασία με εκατοντάδες πρωτοπόρους εργάτες στο Shaanxi, συμμετείχε ενεργά στην δημιουργία μιας επιτροπής για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζόμενων. Ο Ζάο ανέλαβε την νομική υποστήριξη και την συγγραφή των καταγγελιών προς τις κομματικές και κρατικές αρχές, ενέργειες που θα ήταν περιττές αν το επίσημο συνδικάτο έκανε σωστά την δουλειά του. Τον Ιούνιο του 2009, συνέταξε μια καταγγελία για λογαριασμό 160 εργατών από 10 επιχειρήσεις με θέμα τις παράνομες απολύσεις και την ιδιωτικοποίηση έναντι πινακίου φακής τριών εστιατορίων του κρατικού οργανισμού τουρισμού του Shaanxi και στις αρχές του Αυγούστου έστειλε μια επιστολή προς την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ Κίνας και άλλες κρατικές αρχές, με ανάλογο περιεχόμενο. Οι κινήσεις αυτές θεωρήθηκαν πρόκληση για το κρατικό συνδικάτο και ο Ζάο συνελήφθηκε στις 19 του Αυγούστου με την κατηγορία της διατάραξης της δημόσιας ασφάλειας. Από τότε ο Ζάο βρίσκεται φυλακισμένος ενώ το φετινό Οκτώβρη καταδικάστηκε από Λαϊκό Δικαστήριο σε τρία χρόνια φυλάκιση. Παρά το γεγονός πως υπήρξε ένα μεγάλο κύμα συμπαράστασης στο εσωτερικό της χώρας και παραγνωρίζοντας πως τα δύο μικρά παιδιά του έχουν μείνει στην ουσία ορφανά, μιας και στο διάστημα της προφυλάκισης του Ζάο, πέθανε η γυναίκα του, στην κηδεία της οποίας μάλιστα δεν του επέτρεψαν να πάει.

Dayi, Σιτσουάν Τέχνη για εκατομμύρια

Ο Liu Wencai που γεννήθηκε στα 1887 και πέθανε από φυσικά αίτια το 1949, λίγο πριν φτάσουν στην περιοχή που ζούσε, οι δυνάμεις του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ήταν ένας διαβόητος για την σκληρότητα του γαιοκτήμονας στην επαρχία Σιτσουάν , στην κεντροδυτική Κίνα. Τα κτήματα και το εντυπωσιακό αρχοντικό του βρίσκονταν στην περιφέρεια Dayi, πενήντα χιλιόμετρα περίπου από την σημερινή πρωτεύουσα της Σιτσουάν , την Chengdu. Το όνομα του , έγινε συνώνυμο σε όλη την χώρα, των φεουδαρχών που εκμεταλλεύονταν απάνθρωπα τους φτωχούς αγρότες στην προεπαναστατική Κίνα, έκλεβαν την σοδειά τους και τους καταδίκαζαν σε θανατηφόρα πείνα.

Το 1965 μια μεγάλη ομάδα από καθηγητές και σπουδαστές από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Σιτσουάν που έχει την έδρα του στην Chongqing, ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα επικό γλυπτό σε φυσικό ανθρώπινο μέγεθος, ακριβώς στην περιοχή που ο διαβόητος γαιοκτήμονας είχε στην εξουσία του. Το γλυπτό που φτιάχτηκε από πηλό, θέλοντας και με το υλικό να συμβολίσει την στενή σχέση του με τους φτωχούς αγρότες, είναι μια σύνθεση από εκατόν δεκατέσσερις ανθρώπινες φιγούρες, ογδόντα δύο άνδρες και τριάντα δύο γυναίκες και εκτείνεται σε ενενήντα επτά μέτρα μήκος περίπου. Το σύμπλεγμα αποτελείται από επτά σκηνές, οι οποίες απεικονίζουν με εντυπωσιακή ζωντάνια και δύναμη την πορεία του κινέζικου λαού από τη σκλαβιά της φεουδαρχίας προς την επανάσταση. Παρουσιάζει τους αγρότες να πληρώνουν τη δεκάτη και να γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης και βασανισμού από τον άρχοντα, κατόπιν να αντιδρούν και τέλος να εξεγείρονται. Η σύνθεση που στα κινέζικα ονομάζεται Shouzuyuan, δηλαδή το δικαστήριο για τα έσοδα μίσθωσης της γης, αποτέλεσε πανεθνικό πρότυπο για την επαναστατική τέχνη, ειδικά την περίοδο της Πολιτιστικής Επανάστασης. Εκατομμύρια Κινέζοι στο Πεκίνο και σε άλλες πόλεις της χώρας είδαν το γλυπτό η αντίγραφά του και εκατομμύρια αφίσες και φωτογραφίες με τμήματα της σύνθεσης κυκλοφόρησαν στην Κίνα και στο εξωτερικό. Πιστοί στο συλλογικό πνεύμα της εποχής οι καλλιτέχνες που το έκαναν έμειναν για πάντα ανώνυμοι. Η δημιουργία τους, ύστερα από διάφορα ταξίδια που έκανε στην χώρα, βρίσκεται μόνιμα στο παλιό αρχοντικό του γαιοκτήμονα που έχει μετατραπεί σε μουσείο.

Η εντυπωσιακή αυτή συλλογική καλλιτεχνική δημιουργία ξαναήρθε στην επικαιρότητα με αφορμή το πρώτο ταξίδι της έξω από τα σύνορα της Κίνας. Ένα πιστό αντίγραφο από χαλκό και υαλοβάμβακα, εκτέθηκε για πρώτη φορά στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στην Φραγκφούρτη από τον περυσινό Σεπτέμβρη ως τις αρχές του φετινού Γενάρη, σε ειδική ενότητα με τίτλο «Τέχνη για τα εκατομμύρια. Εκατό γλυπτά από την περίοδο του Μάο». Προκάλεσε τον θαυμασμό και πυροδότησε πολλές συζητήσεις για την επαναστατική τέχνη στα χρόνια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Σε πείσμα της επίσημης κινέζικης εκδοχής που προσπαθεί να περιορίσει την ακτινοβολία της δημιουργίας μόνο στην φόρμα και σε μια ανεπίστρεπτη ιστορικότητα δεν ήταν λίγοι εκείνοι που διαπίστωσαν τα διαχρονικά μηνύματα της. Γιατί δυστυχώς ο άσπλαχνος γαιοκτήμονας κατάφερε να πάρει την εκδίκηση του και στην σημερινή Κίνα πολλοί Liu Wencai, στις πόλεις και την ύπαιθρο ζουν και βασιλεύουν σε βάρος των εκατομμυρίων εργατών και αγροτών που έχουν επιστρέψει στις συνθήκες της άγριας εκμετάλλευσης και καταπίεσης.

* Η στήλη παρακινήθηκε από ένα μικρό καλό ηλεκτρονικό δημοσίευμα στο μπλογκ http://krotkaya.wordpress.com/. Για περισσότερες πληροφορίες και εικόνες για το γλυπτό και την ιστορία του στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.morningsun.org/stages/rent_courtyard.html

Τσονγκίνγκ, δυτική Κίνα. Η σκληρή ζωή στο στρατό μπανγκ-μπανγκ

Ο Peng Dongfu είναι τριάντα οκτώ χρονών και ζει μαζί με τη γυναίκα του σε ένα διαμέρισμα τριάντα μόλις τετραγωνικών, μαζί με άλλες τρεις οικογένειες, πολύ κοντά στον κεντρικό σταθμό των τρένων στα περίχωρα της Τσονγκίνγκ. Κατέληξε στην κινέζικη μεγαλούπολη στα 1997, αφού πρώτα δούλεψε για ένα χρόνο, απλήρωτος, σε ένα παράνομο ανθρακωρυχείο στην επαρχία Χουμπέι, ανατολικά της Τσονγκίνγκ. Ο Πενγκ είναι ένας από τα εκατομμύρια των νεαρών Κινέζων που ακολούθησαν αναγκαστικά τους δρόμους της εσωτερικής μετανάστευσης από την αγροτική ενδοχώρα προς τα αστικά κέντρα στα δυτικά και τα παράλια, με σκοπό την αναζήτηση δουλειάς. Αυτή η τερατώδης σε αριθμούς μετακίνηση πληθυσμού τις δύο τελευταίες δεκαετίες μεγάλωσε εντυπωσιακά πόλεις σαν την Τσονγκίνγκ, η οποία είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη σε πληθυσμό πόλη στον κόσμο, με τριάντα ένα εκατομμύρια ανθρώπους στην ομώνυμη επαρχία, δεκατρία από τα οποία συνωστίζονται στο μητροπολιτικό κέντρο της. Στα μισά περίπου της μεγάλης πορείας των νερών του Γιανγκτσέ, η πόλη που από παλιά αποτελούσε σημαντικό εμπορικό κόμβο και λιμάνι για τη δυτική Κίνα αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα από τότε που αποτέλεσε ξεχωριστό δήμο, μετά το χωρισμό της από την επαρχία Σινχουάν. Κτισμένη σε μια λοφώδη περιοχή, δεν επιτρέπει τη μαζική χρήση του ποδηλάτου, και γι’ αυτό, ειδικά εδώ, οι άνθρωποι-αχθοφόροι είναι πολύ χρήσιμοι ακόμη για τις μεταφορές.

Ο Peng Dongfu είναι ένας από τους εκατό και πλέον χιλιάδες αχθοφόρους της πόλης, μέλη του στρατού «μπανγκ-μπανγκ», δηλαδή των χωρίς ειδίκευση και την παραμικρή μόρφωση εργατών που με λίγες βέργες από μπαμπού (μπανγκ-μπανγκ στα κινέζικα) και νάιλον σχοινιά μεταφέρουν στους ώμους τους την καθημερινή εμπορική δραστηριότητα της Τσονγκίνγκ. Με δύο ευρώ μέση ημερήσια αμοιβή για δώδεκα ώρες κουβάλημα, τις πιο πολλές φορές με φορτία που ζυγίζουν πολύ περισσότερο από τα πενήντα πέντε κιλά που έχει σωματικό βάρος ο Πενγκ, η ζωή γι’ αυτόν και τη γυναίκα του, που δουλεύει σε μια καντίνα για εξήντα ευρώ το μήνα, είναι πολύ δύσκολη. Παρ’ ότι δουλεύει και τις επτά μέρες της εβδομάδας, με δυσκολία εξοικονομεί το νοίκι που ξεπερνά τα πενήντα ευρώ και καλύπτει τις ζωτικές ανάγκες του για φαγητό. Ο Πενγκ, παρά την κακή διατροφή, αντέχει ακόμη να τρέχει γρήγορα, φορτωμένος, στα στενά ανηφορικά σοκάκια, στη μεγάλη αγορά Chaotianmen και στους μόλους στις όχθες του ποταμού, όπου δένουν τα εμπορικά πλοία. Αφού δεν έχει παιδί και είναι υγιής, δεν χρειάστηκε μέχρι τώρα να ξοδέψει χρήματα για την εκπαίδευση και την περίθαλψη, που αποτελούν μεγάλο βραχνά για τους φτωχούς Κινέζους, μιας και χρειάζεται να πληρώνουν αδρά τις υπηρεσίες που άλλοτε ήταν δωρεάν. Ισως γι’ αυτό να θεωρεί τον εαυτό του λιγότερο δυστυχισμένο από τους περισσότερους εργάτες μέλη του στρατού μπανγκ-μπανγκ και αποφεύγει να παραπονιέται συχνά. Πολύ περισσότερο που δεν έχει να σκέφτεται, όπως πολλοί άλλοι, τα παιδιά και τις γυναίκες που άφησαν πίσω στα χωριά και που πρέπει κάθε τόσο να εξοικονομούν μερικά γιουάν για να τα στείλουν σε αυτούς.

* Τρέχοντας από τα ξημερώματα ως το βράδυ, ο Πενγκ δεν θα ήταν δυνατόν να μάθει πως σε μια πολύ μακρινή χώρα, που ο συνολικός πληθυσμός της είναι λιγότερος από αυτόν της μητροπολιτικής Τσονγκίνγκ, πιο καλοπληρωμένοι και με τεχνικά μέσα βοήθειας εργάτες που ασχολούνται με τις μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων στα λιμάνια αντιδρούσαν μαζικά και οργισμένα και απαιτούσαν από μια κινέζικη μεγάλη εταιρεία να γυρίσει σπίτι της. Δεν είναι απίθανο μάλιστα και να ένιωθε και υπερηφάνεια από τις οικονομικές επιτυχίες της χώρας του. Στην πραγματικότητα, όμως, και η εταιρεία και το σημερινό κινέζικο καθεστώς είναι το ίδιο εχθρικοί και απειλητικοί τόσο γι’ αυτούς τους λευκούς εργάτες όσο και για τον άνθρωπο μπανγκ-μπανγκ, Peng Dongfu.

Xiaogang –Κίνα Η «καπιταλιστική ανταρσία» που κατέληξε σε τραγωδία

Στην τεράστια κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στον Γιανγκτσέ, και στον Huaihe, στην νοτιο-ανατολική επαρχία Anhui , τα χωράφια είναι πολύ εύφορα για την παραγωγή όχι μόνο σιτηρών και ρυζιού αλλά και μεγάλης ποικιλίας φρούτων και λαχανικών εξαιτίας των συχνών πλημμύρων που προκαλούν τα δύο μεγάλα ποτάμια. Σε αυτήν την περιοχή στις όχθες του Huaihe, το Xiaogang , ένα μικρό, άγνωστο στους πολλούς, χωριό μέχρι το 1978, αποτελεί ως τα σήμερα , ένα είδος μνημείου για το νέο μετά-μαοϊκό κινέζικο καθεστώς Αυτό το χωριό επέλεξε ο σημερινός ηγέτης της χώρας Χου Ζιντάο να τιμήσει με την παρουσία του, στην επέτειο της έναρξης των καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων στην Κίνα πριν τριάντα χρόνια.

Η ιστορία της καπιταλιστικής «ανταρσίας» στο Xiaogang , παρουσιάζεται με εξιδανικευμένο και ηρωικό τρόπο στην επίσημα κινέζικα μέσα ενημέρωσης τα οποία έσπευσαν μαζικά να μιλήσουν με τους χωρικούς που κατοικούν εκεί, τον τελευταίο καιρό και να επισκεφτούν την αίθουσα με τα κειμήλια εκείνης της περιόδου. Ήταν ένα βράδυ του Νοέμβρη του 1978 , όταν δεκαοκτώ χωρικοί μέλη της τοπικής λαϊκής κομμούνας υπέγραψαν μια συμφωνία διαμοιρασμού της κοινής γης σε ξεχωριστά ιδιωτικά νοικοκυριά, χωρίς την έγκριση των τοπικών κομματικών αρχών. Παρότι δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πλήρη ιδιοκτησιακά δικαιώματα , αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις με την δυνατότητα να διαθέτουν ατομικά ένα τμήμα της παραγωγής στις αγορές των πόλεων. Σε ένα μεγάλο χαρτί έβαλαν με κόκκινο μελάνι , για υπογραφές τα αποτυπώματα τους και συμφώνησαν πως σε περίπτωση διώξεων θα αλληλοϋποστηριχτούν υιοθετώντας από κοινού τις οικογένειες των συλληφθέντων. Παρά τους φόβους τους όμως τα πράγματα εξελίχτηκαν εντελώς διαφορετικά. Από την πρώτη στιγμή τόσο ο επικεφαλής του κόμματος στην επαρχία όσο και η κεντρική ηγεσία στο Πεκίνο υποστήριξαν το εγχείρημα. Ο ίδιος ο Τενγκ Χσιάο Πινγκ αναφέρθηκε με κολακευτικά λόγια στο θάρρος των χωρικών και το πρωτοποριακό πνεύμα που τους οδήγησε στην ενέργεια τους και κάλεσε τους Κινέζους χωρικούς σε γενικό παραδειγματισμό.

Τα πρώτα χρόνια έφεραν αύξηση της αγροτικής παραγωγής και οι κρατικές επιδοτήσεις που κατευθύνονταν επίτηδες σε αυτά τα καπιταλιστικά πειράματα , δημιούργησαν ένα σχετικά αυξημένο εισόδημα στο χωριό συγκριτικά με το γενικό μέσο όρο. Οι πρωτοπόροι χωρικοί κατάφεραν να επισκευάσουν τα σπίτια τους και να δημιουργήσουν και μικρές ατομικές κτηνοτροφικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις. Αυτά μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του Ογδόντα. Από εκεί και ύστερα άρχισαν τα προβλήματα. Οι κοινές αγροτικές υποδομές παραμελήθηκαν , τα μηχανήματα που μοιράστηκαν άρχισαν να παλιώνουν και οι επενδύσεις που υπόσχονταν οι υποστηρικτές των ατομικών νοικοκυριών από την κεντρική εξουσία δεν ήρθαν ποτέ. Η αγροτική παραγωγή άρχισε να μειώνεται και μαζί της και το εισόδημα των αγροτών που άρχισαν να βλέπουν τα παιδιά τους να φεύγουν ομαδικά προς τις πόλεις για αναζήτηση εργασίας. Τριάντα χρόνια μετά το Xiaogang είναι ένα χωριό υπερήλικων , που αδυνατούν να καλλιεργήσουν την πλούσια γη ενώ η νεολαία έχει μετακομίσει στα παράκτια αστικά κέντρα πυκνώνοντας τις μεγάλες στρατιές των εσωτερικών μεταναστών. Οι εναπομείναντες είναι έτοιμοι να παραχωρήσουν όσο-όσο τα δικαιώματα τους στην γη σε βιομηχανικές εταιρίες που όμως παρά τις υποσχέσεις δεν έρχονται ενώ ορισμένοι ευελπιστούν πως η φήμη του χωριού που αναζωπυρώθηκε με την επίσκεψη του Κινέζου ηγέτη μπορεί να φέρει ένα κύμα περίεργων τουριστών!, και μαζί τους μερικά γιουάν παραπάνω. Οι περισσότεροι όμως νοσταλγούν το συνεταιριστικό πνεύμα και την συλλογική προσπάθεια της επααναστατικής περιόδου.

Η περίπτωση του Xiaogang δεν είναι μοναδική . Σε όλη την κινέζικη ύπαιθρο οι καπιταλιστικές αλλαγές , έχουν φέρει μια οικονομική και κοινωνική οπισθοδρόμηση. Στασιμότητα στην αγροτική παραγωγή, μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων , πτώση του εισοδήματος , κατακόρυφη αύξηση των ανισοτήτων ανάμεσα στην πόλη και τα χωριό , καταστροφή των υποδομών που συντηρούσαν από κοινού οι συνεταιρισμοί . Συνακόλουθα μεγαλώνουν τα προβλήματα στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας, χιλιάδες σχολεία έχουν κλείσει ενώ παρατηρείται επανεμφάνιση ασθενειών που είχαν εξαφανιστεί από την δεκαετία του Πενήντα όπως η φυματίωση . Τριάντα χρόνια μετά , στην ύπαιθρο της Κίνας, εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν κανέναν λόγο να συμμετέχουν στην κατευθυνόμενη από το καθεστώς γιορταστική ευθυμία μιας επετείου που οι πιο πολλοί θέλουν να ξεχάσουν.

* Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://democracyandclasstruggle.blogspot.com/2008/10/thirty-years-of-capitalist-reform-by.html, υπάρχει στα αγγλικά η πρόσφατη ομιλία της κινέζας καθηγήτριας Pao-yu Ching, για την επέτειο των τριάντα χρόνων από την έναρξη των καπιταλιστικών αλλαγών στην Κίνα , που παρουσιάστηκε στην Ουτρέχτη στις 21του Οκτώβρη και αξίζει να διαβαστεί

Houjie- Kίνα. Θυμός στην πόλη των παπουτσιών

Ο εξήντα εξάχρονος κύριος Can-Don-Yi δεν θα μπορούσε να αντιδράσει ακόμη και αν πράγματι το ήθελε, ένα πρωινό του περασμένου Μάη. Φύλακας στο εργοστάσιο Dingfu, που οι εργοδότες το έκλεισαν ξαφνικά, ήταν ο μοναδικός εργάτης που παρέμεινε για να προστατεύει τα εγκαταλειμμένα μηχανήματα και προϊόντα, όταν μια μεγάλη ομάδα τετρακόσιων απολυμένων εργατών εισέβαλλε από την κεντρική είσοδο. Οι οργισμένοι εργάτες και εργάτριες, που ήταν απλήρωτοι για τέσσερις μήνες πριν βρεθούν ολότελα στον δρόμο, λεηλάτησαν τις αποθήκες του εργοστασίου και τα γραφεία, ακόμη και το παρατημένο τζιπ του αφεντικού στο προαύλιο, πήραν έπιπλα και εξοπλισμό και έφυγαν ανενόχλητοι αφήνοντας πάλι μόνο του τον κύριο Yi, να εξιστορεί το πάθημα του στους τοπικούς αστυνομικούς και δημοσιογράφους.

Η επιχείρηση ήταν μια από τις πολλές εταιρίες κατασκευής παπουτσιών στην Houjie, μια πόλη στα νοτιοδυτικά περίχωρα της Dongguan, που εκτελούσε παραγγελίες της Zara, της Nine West και της Sam and Lilly, και που ακολούθησε το κύμα των λουκέτων που ξέσπασε τα τελευταία χρόνια. Η Houjie, που είναι γνωστή και σαν η κινέζικη πόλη των παπουτσιών, που την δεκαετία του Ενενήντα έφτασε να παράγει μέχρι και εκατό εκατομμύρια ζευγάρια στα δεκάδες εργοστάσια του, είναι μια από τις νέες βιομηχανικές πόλεις στην νότια Κίνα, ενώ πριν το Ενενήντα ήταν μια μικρή αγροτική κωμόπολη. Στην μέση του οικονομικού διαδρόμου Hong Kong-Guangzhou, στην επαρχία της Καντόνας, η πόλη συγκέντρωσε μεγάλες επενδύσεις από την Ταϊβάν και το Χονγκ-Κονγκ και εκατομμύρια εσωτερικούς μετανάστες εργάτες για να καλύψουν τις θέσεις εργασίας που άνοιξαν σε συνθήκες άγριας εκμετάλλευσης. Βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή που βρέχει ο ποταμός των Μαργαριταριών, που είναι από τους μεγαλύτερους πόλους ξένων επενδύσεων και αστικοποίησης στην χώρα.

Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει από τα τέλη του 2001. Εκατοντάδες εργοστάσια άρχισαν να κλείνουν για να μετακομίσουν σε άλλες κινέζικες περιοχές με φτηνότερα μεροκάματα ή για να φύγουν εντελώς από την χώρα εξαιτίας τις παγκόσμιας κρίσης που αναπτύχθηκε ταχύτατα τα τελευταία χρόνια. Μόνο το 2007, χίλια εργοστάσια, το ένα πέμπτο δηλαδή του συνόλου που έκλεισαν στην Κίνα, ήταν εγκαταστημένα στην ευρύτερη περιοχή της Dongguan, και τα περισσότερα από αυτά στην Houjie. Ξαφνικά χιλιάδες μετανάστες εργάτες βρέθηκαν στο δρόμο αναγκασμένοι ή να επιστρέψουν στα σπίτια τους ή να ακολουθήσουν τους νέους δρόμους των πολυεθνικών. Χωρίς καμία κρατική υποστήριξη αυτοί οι εργάτες βρίσκονται σε μια διαρκή κατάσταση απελπισίας και αδιεξόδου και συχνά ξεσπούν σε οργισμένες κινητοποιήσεις. Μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, χιλιάδες εργαζόμενοι στη φίρμα κατασκευής ηλεκτρονικών Hong Kong-Alco Holdings Ltd. συγκλόνισαν την πόλη με μαζικές διαδηλώσεις και αποκλεισμούς δρόμων διαμαρτυρόμενοι για την μείωση των μισθών που αποφάσισε η διεύθυνση της εταιρίας.

Όσο πλησιάζει η ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο πληθαίνουν τα «αποκαλυπτικά» ρεπορτάζ των δυτικών ΜΜΕ για την αληθινή κατάσταση των εργαζόμενων στην Κίνα. Ένας συνδυασμός της πάγιας ανταγωνιστικής εμπορικής πολιτικής με ανθρωπιστικό προσωπείο των Δυτικών με την προσπάθεια να υπονομευτεί η εικόνα της Κίνας, για την οποία το καθεστώς πολλά ποντάρει στην φετινή Ολυμπιάδα. Διπλή υποκρισία και επιλεκτική προσέγγιση. Τόσο γιατί οι δυτικές πολυεθνικές είναι πρωταθλητές στην εκμετάλλευση των Κινέζων εργατών με την υποστήριξη φυσικά του καθεστώτος του Πεκίνου. Όσο και γιατί το ενδιαφέρον τους εξαντλείται μόνο μέχρις εκεί που πετυχαίνουν οι προπαγανδιστικοί στόχοι των δυτικών κυβερνήσεων. Δεκάρα δεν δίνουν για τα πραγματικά συμφέροντα των εκατομμυρίων εργατών στην Καντόνα και αλλού, που όταν θα φωτίζεται ο ουρανός του Πεκίνου στην έναρξη των Αγώνων αυτοί θα βρίσκονται κρυμμένοι στο σκοτάδι.

* Για τα χιλιάδες θύματα από τα λουκέτα των επιχειρήσεων και την τύχη των εσωτερικών μεταναστών εργατών στην Houjie, ενδιαφέρον είναι το δίωρο σχεδόν ντοκιμαντέρ των κινέζων δημοσιογράφων Zhou Hao και Ji Jianghong, παραγωγής 2002, με τίτλο « Houjie Township» που παρουσιάστηκε από τότε σε πολλά φεστιβάλ στο εξωτερικό και βραβεύτηκε. Αρκετές φορές η κάμερα βρίσκεται στα χέρια των εργατών που καταγράφουν οι ίδιοι τη ζωή και τα βάσανά τους. Η φωτογραφία είναι δανεισμένη από αυτό το φιλμ.

Πεκίνο-Ολυμπιακό Στάδιο. Η φωλιά του πουλιού και ο αρχιεργάτης κ. Ζού

Ο Zhou Guoyun ήρθε στο Πεκίνο το 1984 από ένα φτωχό χωριό της επαρχίας Χενάν, της κεντρικής Κίνας. Είναι ένας από τα δεκάδες εκατομμύρια αγροτών που συνέρευσαν στα αστικά κέντρα, σαν εσωτερικοί μετανάστες για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση εργατικών χεριών, ύστερα από το μεγάλο οικονομικό «μπούμ», ειδικά στον τομέα της μεταποίησης. Ο κύριος Zhou, από την αρχή, έπιασε δουλειά στις οικοδομές και στα μεγάλα τεχνικά έργα πρώτα σαν απλός εργάτης και ύστερα σαν αρχιεργάτης. Η εργατικότητα και η συνέπεια του, σε συνδυασμό με την υποτακτικότητα του, τον βοήθησε να δουλεύει πιο καλοπληρωμένα από την πλειοψηφία των συναδέλφων του και να γίνει γνωστός,έτσι ώστε να καταφέρει να δουλέψει στα πιο φημισμένες μεγάλες οικοδομικές κατασκευές στην πρωτεύουσα, ειδικά τα τελευταία χρόνια.

Έτσι ήταν πολύ φυσικό ο κύριος Ζhou, να βρεθεί από τους πρώτους στην κατασκευή του Εθνικού Ολυμπιακού Σταδίου. Το στάδιο που θεμελιώθηκε τον Δεκέμβρη του 2003, πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι τον ερχόμενο Απρίλη και αποτελεί σύγχρονο αρχιτεκτονικό θαύμα. Φτιαγμένο από σαράντα δύο χιλιάδες τόνους ειδικού χάλυβα, από τους οποίους οι έντεκα χιλιάδες περίπου θα κρέμονται από την οροφή, υπολογίζεται να κοστίσει τρεισήμισι εκατομμύρια γιουάν η αλλιώς τετρακόσια είκοσι τρία εκατομμύρια δολάρια, με σχέδιο του ελβετικού αρχιτεκτονικού γραφείου Herzog & de Meuron, που κάνει την εξωτερική όψη του να μοιάζει με μια γιγάντια φωλιά πουλιού. Το στάδιο, με τριακόσια τριάντα μέτρα μήκος και εξήντα εννέα ύψος θα έχει χωρητικότητα εκατό χιλιάδων θέσεων και εκεί θα γίνουν οι τελετές έναρξης και λήξης των αγώνων καθώς και τα αγωνίσματα του στίβου.

‘Όπως και οι υπόλοιποι εργάτες, οι περισσότεροι εσωτερικοί μετανάστες από την Χενάν και την Σινχουάν έτσι και ο κύριος Zhou, έζησαν όλο αυτόν τον καιρό δίπλα στο εργοτάξιο, σε κοιτώνες, που απέχουν διακόσια μέτρα από αυτό. Για εννιά και δέκα ώρες την ημέρα , δούλεψαν με μισθό οι πιο πολλοί χίλια πεντακόσια γιουάν ( διακόσια δολάρια) τον μήνα, κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες και απαιτητικές τεχνικά συνθήκες, με τον χρόνο να τους κυνηγάει. Μόλις πρόσφατα ύστερα από πιεστικά δημοσιεύματα του δυτικού τύπου, που ανέφεραν πως η φωλιά του πουλιού κόστισε δέκα θανάτους εργατών, οι κινεζικές αρχές αναγκάστηκαν απρόθυμα να παραδεχθούν μόνο δύο θανάτους.

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των εσωτερικών μεταναστών-εργατών στα ολυμπιακά έργα, που οι αρχές του Πεκίνου ετοιμάζουν να τους διώξουν από την πόλη, κατά την διάρκεια των αγώνων, ο κύριος Zhou, επιβραβεύτηκε και θα παραμείνει για να γίνει ένας από τους πολλούς λαμπαδηδρόμους που θα μεταφέρουν χέρι με χέρι την ολυμπιακή φλόγα στο στάδιο. Θα εκπροσωπήσει έτσι τους καλότροπους εργάτες που με τον ιδρώτα και το αίμα τους, μερικές φορές, κατασκεύασαν τα εκπληκτικά έργα για τους αγώνες. Ο κύριος Zhou,όταν έμαθε την τιμητική γι αυτόν απόφαση δήλωσε πολύ ευτυχισμένος, υπερήφανος αλλά και βαθιά υποχρεωμένος προς τους κρατικούς αξιωματούχους που τον διάλεξαν. Ούτε τώρα ούτε και την στιγμή που θα πιάνει στο χέρι του την δάδα, δεν θα του περάσει από το μυαλό πως αρκετές δεκαετίες πριν ένας ποιητής είχε γράψει και για την περίπτωση του ένα ποίημα-μνημείο, μεγαλύτερης αξίας από την Φωλιά του Πουλιού, ‘ίσως γιατί από την πολύ δουλειά δεν πρόλαβε να γίνει ένας εργάτης που διαβάζει.

«Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;

Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.

Οι βασιλιάδες κουβάλησαν τ’ αγκωνάρια;

Και τη χιλιοκαταστρεμένη Βαβυλώνα-

ποιος την ξανάχτισε τόσες φορές; Σε τι χαμόσπιτα

της Λίμας της χρυσόλαμπρης ζούσαν οι οικοδόμοι;

Τη νύχτα που το Σινικό Τείχος αποτελείωσαν,

πού πήγανε οι χτίστες; Η μεγάλη Ρώμη

είναι γεμάτη αψίδες θριάμβου. Ποιος τις έστησε; Πάνω σε ποιους

θριαμβεύσανε οι Καίσαρες; Το Βυζάντιο το χιλιοτραγουδισμένο

μόνο παλάτια είχε για τους κατοίκους του; Ακόμα και στη μυθική

Ατλαντίδα,

τη νύχτα που τη ρούφηξε η θάλασσα,

τ’ αφεντικά βουλιάζοντας, μ’ ουρλιαχτά τους σκλάβους τους καλούσαν.»

* Το ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, με τίτλο «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει» γράφτηκε το 1935, παραμονές κάποιων άλλων ιστορικών Ολυμπιακών Αγώνων στην πατρίδα του ποιητή και η όμορφη μετάφραση του είναι του Μάριου Πλωρίτη. Πάρθηκε από την συλλογή Ποιήματα από την πέμπτη έκδοση του Θεμέλιου, το 2000.

Δέλτα Guangdong, Κίνα. Παγίδα για τους εσωτερικούς μετανάστες

O Zhu Jiang ή αλλιώς ο ποταμός των μαργαριταριών, είναι το τρίτο σε μήκος ποτάμι στην Κίνα, ύστερα από τον Κίτρινο και τον Γιανκτσέ. Χύνεται στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας,ανάμεσα στο Χονγκ-Κόνγκ και το Μακάο, δημιουργώντας το ομώνυμο Δέλτα, στην ευρύτερη περιοχή του οποίου έχει δημιουργηθεί ένα από τα ισχυρότερα κέντρα οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Η επαρχία Guangdong, (Καντόνα) με επίκεντρο την πρωτεύουσα Guangzhou αλλά και άλλες αστικές συγκεντρώσεις όπως η Shenzhen, η Dongguan, η Zhongshan και η Shunde γύρω από το Δέλτα, που ονομάζονται και μικρές τίγρεις, αποτελούν πλέον ορισμένες από τις πιο ισχυρές οικονομικές ατμομηχανές της Κίνας, με απίστευτες συγκεντρώσεις βιομηχανιών και ραγδαία ανοικοδόμηση. Την δεκαετία του Ενενήντα η περιοχή σημείωσε μια μέση ετήσια αύξηση 14% και παράγει ήδη πάνω από το 40% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της χώρας.

Όπως συμβαίνει παντού στις πλούσιες εκβολές των ποταμών στον κόσμο, έτσι και στο Δέλτα της Guangdong, οι συγκεντρώσεις αποδημητικών πουλιών είναι μεγάλες. Το ίδιο μεγάλη είναι όμως είναι και η συρροή των περιπλανώμενων εργαζόμενων, εκατομμύρια από τους οποίους φεύγουν καθημερινά από την ύπαιθρο και τις φτωχές περιοχές κατά μήκος του Κίτρινου Ποταμού και εγκαθίστανται στην περιοχή αναζητώντας εργασία. Μέχρι το 2000, σύμφωνα με τις επίσημες κρατικές στατιστικές, πάνω από δέκα εκατομμύρια εσωτερικοί μετανάστες από την ύπαιθρο έφτασαν στην περιοχή και το κύμα συνεχίζει αμείωτο. Τώρα υπολογισμοί τους ανεβάζουν σε 19 εκατομμύρια. Σε αντίθεση με το τι συμβαίνει στο Πεκίνο ή τη Σαγκάη, στο Δέλτα οι μετανάστες είναι στην μεγάλη πλειοψηφία τους γυναίκες, με ηλικίες ανάμεσα στα δεκαοκτώ και τα είκοσι πέντε, με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτες στην εργοδοτική εκμετάλλευση. Οι περισσότερες δουλεύουν δέκα και δώδεκα ώρες την ημέρα χωρίς Κυριακές και αργίες, σε συνθήκες εξοντωτικές και ανθυγιεινές, χωρίς μέτρα προστασίας με τετρακόσια έως πεντακόσια γιουάν τον μήνα (δηλαδή πενήντα με εβδομήντα δολάρια), σε θέσεις ανειδίκευτων στις βιομηχανίες παιγνιδιών, ρούχων και παπουτσιών. Στο χέρι παίρνουν λιγότερα μιας και οι εργοδότες κρατάνε ένα σεβαστό ποσό για την διαβίωση στους κοιτώνες-κλουβιά και για ένα πιάτο άθλιο φαγητό. Τα περιστατικά των κακοποιήσεων, των αυθαιρεσιών και των απολύσεων με την παραμικρή αντίδραση είναι συνηθισμένα από τους προσωπάρχες.

Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται πως διακόσια εκατομμύρια εσωτερικοί μετανάστες εργάζονται στις μεγάλες πόλεις της χώρας. Το 68% έως και το 80% των εργαζόμενων στις κατασκευές προέρχονται από αυτήν την κατηγορία και ανάλογα ψηλά ποσοστά υπάρχουν στον τομέα της ελαφριάς βιομηχανίας. Οι αμοιβές των περισσότερων δεν ξεπερνάνε τα οκτακόσια γιουάν τον μήνα και οι ώρες δουλειάς είναι πάνω από τις 49 που είναι το ανώτατο νόμιμο όριο. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν έχουν ίχνος κοινωνικής προστασίας, συντάξεις και ασφάλιση, πρόσβαση στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, επιδόματα, άδειες κ.λπ., ακόμα και αυτά που προβλέπουν οι νόμοι της χώρας. Αναγκάζονται να πληρώνουν για όλα με την δικαιολογία πως δεν αποτελούν μόνιμο μέρος του αστικού πληθυσμού. Έτσι για παράδειγμα οι στατιστικές δείχνουν πως τα μισά από τα παιδιά αυτών των μεταναστών δεν πάνε σχολείο και τα υπόλοιπα πρέπει να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για να φοιτήσουν.

Χρησιμοποιώντας το σύστημα Houku, δηλαδή τους περιορισμούς στην μετεγκατάσταση που η επαναστατική Κίνα επέβαλλε ανάμεσα στην ύπαιθρο και τις πόλεις σαν μέτρο προστασίας της αγροτικής παραγωγής και ισόρροπης ανάπτυξης, το σημερινό καθεστώς του Πεκίνου και η ελίτ που βρίσκεται πίσω από αυτό, ανακάλυψε έναν έμμεσο τρόπο για να δημιουργήσει και να διατηρεί μια τεράστια μάζα φτηνών εργατικών χεριών, χωρίς δικαιώματα στις πόλεις. Εύκολη λεία για τις πολυεθνικές και τους ντόπιους συνεργάτες και συνεταίρους τους, που πλουτίζουν από το αίμα και τον ιδρώτα εκατομμυρίων ανθρώπων.

* Σχετικά με το προηγούμενο θέμα του «Αθέατου Κόσμου», πληροφορηθήκαμε πως το δικαστήριο του Ζαρού ανέβαλε και πάλι την δίκη του Γουέντερσον Φρανσίσκο Ντος Σάντος, με προφανή στόχο την παράταση της ομηρίας του. Αμέσως μετά ο δικηγόρος του κατήγγειλε πως, ύστερα από μια νέα εξέγερση στο Ουρσο Μπράνκο, οι αρχές της φυλακής επέβαλλαν σκληρές σωματικές τιμωρίες στους φυλακισμένους. Ο Ρούσο βρέθηκε αλυσοδεμένος και γεμάτος εγκαύματα από την αναγκαστική παραμονή του κάτω από τον ήλιο για ημέρες, ολόγυμνος.

Shanxi-Κίνα Κάρβουνο και άνθρωποι, κοινή μοίρα

Το Beiliu ξεχωρίζει από μακριά από τις μαύρες στέγες του. Είναι μια πόλη ανθρακωρύχων στην κεντρική κινεζική επαρχία Shanxi. Η επαρχία με τους 30 εκατομμύρια κατοίκους της, είναι από τις φτωχότερες της χώρας. Σε αυτήν βγαίνει το ένα τρίτο περίπου, της ετήσιας παραγωγής κάρβουνου στην Κίνα, τριακόσια είκοσι εκατομμύρια τόνοι το χρόνο. Το ορυχείο Χiaqiao, κοντά στην πόλη, είναι ένα από τα εκατοντάδες ανθρακωρυχεία της επαρχίας, στο οποίο οι ανθρακωρύχοι δουλεύουν για εννιά ώρες την ημέρα με μέσο ημερομίσθιο 2 δολάρια.

Το ορυχείο είναι ένα τυπικό δείγμα των χιλιάδων ανθρακωρυχείων που λειτουργούν στη χώρα, τα περισσότερα από τα οποία είναι πλέον ιδιωτικά, με απαρχαιωμένο εξοπλισμό και ανύπαρκτα μέτρα ασφαλείας. Παρά τις κυβερνητικές δεσμεύσεις μετά από κάθε ατύχημα, ελάχιστα έχουν γίνει για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Για ένα ανθρακωρυχείο που κλείνουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες έλεγχου, δεκάδες ξεφυτρώνουν, για να αντιμετωπιστούν οι πιεστικές ανάγκες σε ενέργεια της κινεζικής οικονομίας. Οι ανθρακωρύχοι και διάφορες εργατικές ενώσεις έχουν καταγγείλει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια την ατιμωρησία των υπεύθυνων, την ανυπαρξία ελέγχων και την ανοχή της κεντρικής κυβέρνησης.

Η Κίνα είναι πρωταθλητής στα ατυχήματα στα ορυχεία. Ο μέσος όρος θανάτων ανά εκατομμύριο μετρικούς τόνους, ο κυνικός δείκτης που χρησιμοποιούν οι συντάκτες των μελετών για την ασφάλεια των ορυχείων στον κόσμο, είναι θεαματικά ο ψηλότερος παγκόσμια. Κάθε χρόνο έξι με επτά χιλιάδες, κύρια ανθρακωρύχοι, θάβονται στις στοές, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές. Ο αριθμός όμως είναι μεγαλύτερος, μιας και οι κυβερνητικές υπηρεσίες και τα αφεντικά των ορυχείων πάντα προσπαθούν να κρύψουν όσα ατυχήματα μπορούν. Στο ορυχείο Fanshi, στα βόρεια της επαρχίας πριν δυο χρόνια ο στρατός κατάφερε να θάψει στα γρήγορα σε ένα γειτονικό λατομείο 46 πτώματα ανθρακωρύχων, αφού πρώτα επέβαλλε κατ' οίκον περιορισμό στους κάτοικους της περιοχής. Για αποζημίωση οι οικογένειες των νεκρών πήρανε 300 δολάρια!!

Η νέα καπιταλιστική κινεζική ελίτ, που οδηγεί το λεγόμενο οικονομικό θαύμα έχει ανάγκη από μεγάλα αποθέματα ενέργειας και ανθρώπων για να το υποστηρίξει. Οι ανθρακωρύχοι, είναι ένα από τα τμήματα του εργατικού δυναμικού που πρέπει να θυσιαστεί στην κυριολεξία. Οι συνθήκες που δουλεύουν έχουν γυρίσει στα προεπαναστατικά χρόνια, τότε που τα μεγάλα ατυχήματα ήταν πάλι ρουτίνα. Και η άγρια εκμετάλλευση ήταν κάτι το φυσικό. Αλλωστε τι σημασία έχουν μερικές χιλιάδες άνθρωποι μπροστά στους τόνους του κάρβουνου και στην συγκέντρωση του πλούτου;

Υ.Γ. Ο "Αθέατος κόσμος" δε σκοπεύει την επικαιρότητα. Δυστυχώς όμως ορισμένες φορές τη συναντά. Η επιλογή του θέματος έγινε πριν τη νέα εκατόμβη στο ορυχείο στο βόρειο Shaanxi (γειτονική επαρχία) στα τέλη του Νοέμβρη. Αυτή τη φορά, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των παγιδευμένων, τα διεθνή ΜΜΕ παραχώρησαν μερικά λεπτά παραπάνω…