Αμερική (πλην ΗΠΑ) | Ο ιμπεριαλισμός των Γιάνκηδων …και το Δόγμα Ντονρόε

Κανείς δεν μπορεί να πει πως αιφνιδιάστηκε. Σχεδόν από την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του ο Αμερικάνος πρόεδρος ξεκίνησε μια κλιμακούμενη πολιτική επέμβασης, μέσω εκβιασμών, υποσχέσεων και πολιτικό- στρατιωτικών απειλητικών κινήσεων σε όλο το μήκος και το πλάτος της αμερικάνικης ηπείρου. Από την Γροιλανδία και τον Καναδά στον βορρά μέχρι την Βενεζουέλα και την Αργεντινή στο νότο. Στο στόχαστρο μπήκαν ειδικά κράτη και κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερική με την κατηγορία πως διευκολύνουν την παράνομη μετανάστευση και δεν εμποδίζουν (αν δεν συνεργούν) στην διακίνηση των ναρκωτικών. Ο ίδιος ο διορισμός του ακροδεξιού ρεβανσιστή Αμερικανό-κουβανού Μάρκο Ρούμπιο στο Υπουργείο Εξωτερικών και οι πρώτες δηλώσεις του τελευταίου δεν άφηναν καμιά αμφιβολία. Πρώην γερουσιαστής της Φλόριντα, είναι ο πραγματικός βασιλιάς των δεξιών golpistas (πραξικοπηματιών) του Μαϊάμι. Έχει αφιερώσει ολόκληρη την καριέρα του στην προσπάθεια ανατροπής ανεπιθύμητων κυβερνήσεων στην Κούβα, τη Νικαράγουα, τη Βενεζουέλα και αλλού.

Ακολούθησε μια αλληλουχία πρωτοβουλιών και κινήσεων. Πίεση στην κυβέρνηση του Μεξικό για εφαρμογή σκληρών μέτρων ενάντια στους μετανάστες και κατηγορίες για ανοχή στα καρτέλ ναρκωτικών. Απειλές στρατιωτικής επέμβασης στον Παναμά για να διώξει τις κινέζικες επενδύσεις στα λιμάνια της Διώρυγας, όπως και έγινε. Ανάπτυξη ναυτικών δυνάμεων στην Καραϊβική και στοχοθέτηση της κυβέρνησης της Βενεζουέλα. Επιθέσεις σε μικρά σκάφη στα παράλια της, κλείσιμο του εναέριου χώρου, πειρατεία σε πετρελαιοφόρα και εντολή στην CIA να ξεκινήσει υπονομευτικές επιχειρήσεις για ανατροπή του Μαδούρο. Απαίτηση στην Αργεντινή να καταργήσει τη συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων με την Κίνα και ανοικτή στήριξη του ακροδεξιού νεοφιλελεύθερου προέδρου Μιλέι στις περιφερειακές εκλογές με την παροχή δανείου 20 δις δολαρίων μέσω του ΔΝΤ. Απειλές, κατηγορίες και κυρώσεις κατά της κυβέρνησης του κεντροαριστερού προέδρου Πέτρο στην Κολομβία. Πιέσεις στο Περού να εγκαταλείψει την συμφωνία με την Κίνα για την κατασκευή του γιγαντιαίου λιμανιού στο Τσανκάι. Εμπορικοί εκβιασμοί και δασμοί στην Βραζιλία και στο Μεξικό με την απαίτηση να μειώσουν τις οικονομικές ανταλλαγές τους με την Κίνα με την Μεξικανή πρόεδρο Κλαούντια Σέινμπαουμ να ενδίδει ανακοινώνοντας περιορισμό των κινέζικων εισαγωγών. Απαίτηση από την Χιλή να διακόψει μια επιστημονική συνεργασία με την Κίνα για την κατασκευή ενός διαστημικού παρατηρητηρίου στην έρημο Ατακάμα. Ανοικτή ανάμιξη στις προεδρικές εκλογές στην Ονδούρα εκτοξεύοντας απειλή για διακοπή της αποστολής εμβασμάτων από τους μετανάστες που ζουν στις ΗΠΑ. Στήριξη ακροδεξιών, αντικομουνιστών και «βαμμένων» φιλοαμερικάνων πολιτικών όπως ο Μπολσονάρου στην Βραζιλία, ο Μπουκέλε στο Σαλβαδόρ, ο πινοτσετικός Κάστ στην Χιλή κλπ. Και φυσικά νέες εγκληματικές οικονομικές κυρώσεις και απαγορεύσεις σε βάρος της Κούβας. Η οποία, να μην το ξεχνάμε, αποτελεί μόνιμο στόχο!

«Δόγμα Ντονρόε!» Έτσι αποκάλεσε σε πρωτοσέλιδο της η αμερικάνικη φιλοτραμπική εφημερίδα «Νιου Γιορκ Ποστ» τις πρωτοβουλίες του Τραμπ με σκοπό την επαναβεβαίωση της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας των ΗΠΑ στην ήπειρο. Αποδείχτηκε πως δεν ήταν μόνο ένα κακόηχο λογοπαίγνιο των συντακτών της με το όνομα Ντόναλντ. Ο αμερικανός πρόεδρος τόσο με το κείμενο που επιχειρεί να περιγράψει την λεγόμενη Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας, όσο και με ειδικό μήνυμα στις 2 Δεκεμβρίου ξαναζωντανεύει το περίφημο δόγμα Μονρόε στις σύγχρονες συνθήκες, επιχειρεί να διατυπώσει την συνέχεια του, όπως αναφέρει ένα νέο «συμπέρασμα Τραμπ». Υπενθύμισε πως στις 2 Δεκεμβρίου του 1823 ο τότε πρόεδρος Τζέιμς Μονρόε είχε προειδοποιήσει μπροστά στο Κογκρέσο πως δεν θα επιτραπούν ξένες παρεμβάσεις στο Δυτικό Ημισφαίριο. Το δόγμα το οποίο εμφανίστηκε ως διακήρυξη ανεξαρτησίας από τις αποικιοκρατικές ευρωπαϊκές δυνάμεις στην πραγματικότητα αποτέλεσε μιας διαρκή επιβεβαίωση της κυριαρχίας των ΗΠΑ μέσω αναρίθμητων ανοικτών και συγκαλυμμένων επεμβάσεων, επιβολή δικτατοριών και απηνή διωγμό κάθε λαϊκού και αριστερού κινήματος που διεκδικούσε την ανεξαρτησία από τον ιμπεριαλισμό και κοινωνική αλλαγή. Τώρα ο Τραμπ επανέρχεται επαναλαμβάνοντας πως « ο αμερικανικός λαός ( δηλαδή ο ιμπεριαλισμός) και όχι ξένα έθνη ούτε ιδρύματα της παγκοσμιοποίησης! θα ελέγχουν το πεπρωμένο στο ημισφαίριό μας». Η βορειοαμερικανική ηγεσία χωρίς διπλωματικές περιστροφές διακηρύσσει την πολιτική που ήδη έχει βάλει μπροστά από καιρό. Να διώξει την Κίνα ( και την Ρωσία δευτερευόντως) από περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής στις οποίες έχουν αναπτύξει οικονομική παρουσία και να διακόψει τους όποιους πολιτικούς/στρατιωτικούς δεσμούς έχουν δημιουργήσει. Αν και δεν ομολογείται αυτή η πολιτική εκτοπισμού αφορά και ευρωπαϊκές δυνάμεις που διατηρούν ισχυρές θέσεις σε αρκετές οικονομίες της περιοχής και διεκδικούν πολιτική επιρροή. 

Το διατυπωμένο με θρασύτητα μήνυμα προς τις αστικές τάξεις και τις κυβερνήσεις τους ειδικά στην Λατινική Αμερική αλλά και προς τους λαούς της, είναι σαφές. Όλα πρέπει να περνούν από την Ουάσιγκτον και να εγκρίνονται από αυτήν! Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της ηπείρου, ιδιαίτερα τα μεγάλα και πολύτιμα ορυκτά της, αποτελούν ιδιοκτησία των βορειοαμερικάνων ιμπεριαλιστών και όχι των λαών της. Αυτοί έχουν απόλυτο ιστορικό δικαίωμα να λεηλατούν τον φυσικό πλούτο της, να βγάζουν κέρδη από την εργασία των ανθρώπων της, να ελέγχουν τις γεωστρατηγικές εισόδους, εξόδους και διόδους της και να εκβιάζουν με την παμπάλαια αποικιοκρατική πολιτική των κανονιοφόρων. Αυτοί επίσης έχουν το απόλυτο δικαίωμα να ελέγχουν την μετακίνηση των κατοίκων της, να χτίζουν φράκτες, φυλακές και ανθρωποπαγίδες, να εκμεταλλεύονται κατά πως τους συμφέρει την μετανάστευση, τα εγκληματικά δίκτυα,να δικάζουν ή να αθωώνουν τους μεγάλους εμπόρους ναρκωτικών, να μοιράζουν ψίχουλα ανθρωπιστικής βοήθειας, να επιβάλλουν κυρώσεις και θανατηφόρους αποκλεισμούς. Να παραβιάζουν όποτε θελήσουν τις διεθνείς συνθήκες και το δίκαιο, να καταπατούν συμφωνίες και χρησιμοποιούν διεθνείς οργανισμούς για να προωθούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών τους.

Όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα δεν θα μπορούσε να έχει επιτυχίες η επεμβατική πολιτική των Γιάνκηδων, αν δεν συνεργάζονταν με αυτούς οι υποτελείς μερίδες των λατινοαμερικάνικων αστικών τάξεων. Παραδοσιακά μαφιόζικες κλεπτοκρατικές ελίτ που λυμαίνονται τις χώρες της ηπείρου από την εποχή της ανεξαρτησίας. Όπως βέβαια δεν θα μπορούσαν να διατηρούν επιρροή και δύναμη αυτές οι δυνάμεις, κάνοντας διάφορες πολιτικές μεταμορφώσεις, αν δεν είχαν απέναντι τους μια διαχειριστική και συμβιβασμένη Αριστερά η οποία συνήθως σπεύδει να αναλάβει κυβερνητικούς ρόλους όταν φουντώνουν οι κοινωνικές πυρκαγιές. Τα παραδείγματα και μόνο το τελευταίο διάστημα δεν είναι λίγα. Οι περιπτώσεις της Αργεντινής, του Περού, του Ισημερινού, της Χιλής και ιδιαίτερα της Βολιβίας είναι μερικά από αυτά. Η αποκαλούμενη «ροζ παλίρροια» αντί να φέρει πιο κοντά τον «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», όπως υπόσχονταν οι θεωρητικοί της ποικιλώνυμης ρεφορμιστικής αριστεράς, αφού κατάφερε να χειραγωγήσει και να εξαντλήσει τον ριζοσπαστισμό και την ορμή των λαϊκών κινημάτων άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για την επιστροφή των πιο αντιδραστικών ρεβανσιστικών δυνάμεων. Παρά τις επιμέρους ιδιομορφίες όλες αυτές οι κυβερνήσεις δεν πείραξαν διόλου το βασικό οικονομικό μοντέλο της εξάρτησης, βασισμένο στις εξαγωγές φυσικών και ορυκτών πόρων, δεν ανέτρεψαν τα ολιγαρχικά συντάγματα και νομοθετήματα και δεν έθιξαν στο ελάχιστο τα προνόμια και την εξουσία των οικονομικών ελίτ. Στην Χιλή λόγου χάρη η Μισέλ Μπασελέ παρά την ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία της δεν έκανε τίποτε για να καταργήσει την ιδιωτική ασφάλιση και την ιδιωτική εκπαίδευση κληρονομιές της δικτατορίας Πινοτσέτ, να τερματίσει την καταστολή των ιθαγενών Μαπούτσε ή να καταργήσει τον νόμο περί αμνηστίας για τους στρατιωτικούς που κατηγορούνται για βασανιστήρια και δολοφονίες στα χρόνια της δικτατορίας. Την ίδια και χειρότερη συμβιβαστική πολιτική ακολούθησε και ο απερχόμενος «αριστερός» πρόεδρος Γκαμπριέλ Μπόριτς που κέρδισε εκμεταλλευόμενος την εξέγερση της νεολαίας το φθινόπωρο του 2019. Αρκετοί από εκείνους τους νέους που φυλακίστηκαν για τον ρόλο τους στην εξέγερση παραμένουν ακόμη κρατούμενοι σε αντίθεση με το ρεφορμιστικό ΚΚ Χιλής που συμμετέχει στην κυβέρνηση από την αρχή της θητείας του Χιλιανού προέδρου και στήριξε τις πολιτικές του! Στον Ισημερινό ο διάδοχος του Κορέα, Λενίν Μορένο με την δεξιά πολιτική του και τα μέτρα καταστολής σε βάρος των κινημάτων των ιθαγενών άνοιξε τον δρόμο στους νεοφιλελεύθερους μεγάλο- επιχειρηματίες Λάσο και Νομπόα. Στην Βολιβία στα χρόνια της κυριαρχίας του Μοράλες και του Κινήματος προς τον Σοσιαλισμό (MAS), ακόμη και με τις κοινωνικές παροχές και τις αυξήσεις μισθών, οι ανισότητες μεγάλωσαν. Μέσα σε δύο δεκαετίες ο πλούτος των 50 πλουσιότερων Βολιβιάνων διπλασιάστηκε αυξανόμενος από 15 δις δολάρια σε 30 δις δολάρια! Ακολούθησε η διάσπαση του κινήματος και η συντριβή του στις τελευταίες εκλογές. Όσο δε για το βασικό θεωρητικό του MAS, τον αντιπρόεδρο Άλβαρο Γκαρθία Λινέρα, (που είχε και στην Ελλάδα φανατικούς υποστηρικτές) με πρόσφατες δηλώσεις του και ενώ στην Βολιβία ύστερα από μια 20ετία εκλέχτηκε ένας σκληρός νεοφιλελεύθερος και φίλο-αμερικανός πρόεδρος, αναζητεί έμπνευση και παράδειγμα έξω από τα σύνορα της χώρας. Στην νίκη του Μαμντάνι στην Νέα Υόρκη! 

Οι λαοί, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, οι νέοι της Αμερικής έχουν μακρά και πλούσια παράδοση αντιστάσεων, ριζοσπαστικών κινημάτων, εξεγέρσεων και επαναστάσεων επί αιώνες. Οι ματωμένες ανοικτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής, εξαιτίας της διαρκούς λεηλασίας της και των μεγάλων ανισοτήτων που την διατρέχουν, θα ξαναφέρουν στο προσκήνιο, αργά ή γρήγορα, νέα λαϊκά κινήματα για την ανεξαρτησία και την κοινωνική ανατροπή. Οι επεμβατικές πολιτικές των ΗΠΑ, ιδιαίτερα μια στρατιωτική επίθεση στην Βενεζουέλα, θα πυροδοτήσουν πολύ πιο γρήγορα ένα νέο κύκλο λαϊκής κινητοποίησης, θα επιταχύνουν την αναπόφευκτη αναγέννηση των κινημάτων αντίστασης.

Πηγές και προτάσεις

ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα άρθρα. «Δόγμα Ντoνρόε» Αυτό είναι το νεοαποικιακό σχέδιο του Τραμπ για τη Λατινική Αμερική» του Ben Norton, www.other-news.info/the-donroe-doctrine-this-is-trumps-neocolonial-plan-for-latin-america/ και «Το οργισμένο κύμα της λατινοαμερικανικής ακροδεξιάς» του Vijay Prashad, peoplesdispatch.org/2025/11/29/the-angry-tide-of-the-latin-american-far-right/

Στο atheatoskosmosps.blogspot.com τα κείμενα συνήθως είναι εκτενέστερα εκείνων της έντυπης έκδοσης