Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ουκρανία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ουκρανία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

17 Ιουν 2023

Νόβαγια Καχόφκα, Ουκρανία | Το ποίημα της θάλασσας, τα πέτρινα κεντήματα και η τραγωδία του άδικου πόλεμου


Η Νόβαγια Καχόφκα έχει γενέθλια στις 28 Φεβρουαρίου. Εκείνη την ημέρα το 1952 το προεδρείο του Ανώτατου Σοβιέτ της Ουκρανίας της έδωσε επίσημα το όνομα της. Επικεφαλής της εκτελεστικής επιτροπής της πόλης εκλέχθηκε ένας οικοδόμος, βετεράνος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Γεννήθηκε στην θέση του χωριού Κλιουτσεβόι, στην αριστερή όχθη του Δνείπερου, στην περιοχή της Χερσώνας, δίδυμη του ομώνυμου υδροηλεκτρικού συγκροτήματος που περιλαμβάνει το μεγάλο φράγμα. Το έκτο και νοτιότερο στην κοίτη του Δνείπερου, με κύριο σκοπό την υδροδότηση και την ηλεκτροδότηση της Κριμαίας και της νότιας Ουκρανίας. Η πόλη κτίστηκε σε χρόνο –ρεκόρ, μόλις σε τέσσερα χρόνια, για να στεγάσει τους εργάτες που ήρθαν απ’ όλη σχεδόν την Σοβιετική Ένωση για να κατασκευάσουν το μεγάλο έργο. Το πρώτο κτίριο κατοικιών θεμελιώθηκε στις 20 Απριλίου 1951 στην οδό Καρλ Μαρξ 31. Τα σχέδια έγιναν σε συνεργασία με την ακαδημία Αρχιτεκτονικής του Κιέβου. Κτίστηκαν μονώροφες, διώροφες και τριώροφες κατοικίες, οι περισσότερες με κόκκινα τούβλα. Η βασική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένα χωριό στην πόλη, δηλαδή το κάθε κτίριο κατοικιών να διαθέτει ένα ακάλυπτο χώρο για καλλιέργεια λαχανικών, αφού πρώτα αφαιρέθηκε ένα στρώμα άμμου τη στέπας σε βάθος μισού μέτρου και μεταφέρθηκε εύφορο χώμα από τις όχθες του Δνείπερου. Οι σχεδιαστές εμπνεύστηκαν από την πόλη-κήπο, του Άγγλου πολεοδόμου Εμπενίζερ Χάουαρντ. Μια απόπειρα υλοποίησης της ουτοπικής πόλης στα δύσκολα αλλά ελπιδοφόρα σοβιετικά μεταπολεμικά χρόνια, τα γεμάτα αυτοπεποίθηση από την μεγάλη νίκη. Φυτεύτηκαν οπωροφόρα δένδρα στις αυλές και σχεδιάστηκαν πάρκα και πλατείες στα οποία υπήρχαν περισσότερα από εξήντα είδη δένδρων. Το 1952 επισκέφτηκε την νέα πόλη ο σοβιετικός, ουκρανικής καταγωγής, σκηνοθέτης Αλεξάντρ Ντοβζένκο με σκοπό να κινηματογραφήσει την εποποιία κατασκευής του έργου. Βλέποντας τα ομοιόμορφα κτίρια έστειλε επιστολή στην Ακαδημία Αρχιτεκτονικής, ζητώντας να στείλουν τεχνίτες για να διακοσμήσουν τις προσόψεις. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους έφτασε στην πόλη μια ομάδα αρχιτεκτόνων, γλυπτών και καλλιτεχνών με επικεφαλής τον γλύπτη Γκριγκόρι Ντοβζένκο. Ξεκίνησαν να δημιουργούν αρχιτεκτονικά στολίδια και μοτίβα και να χρωματίζουν τους τοίχους. Διακοσμήθηκαν 180 κτίρια με ειδικό σοβά και ξεχωριστά σχέδια από την ουκρανική παράδοση που κανένα δεν ήταν το ίδιο με άλλο. Κληρονομιά αυτής της εργασίας είναι τα "πέτρινα κεντήματα" που διακοσμούν πολλά κτίρια μέχρι σήμερα στην πόλη και συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών της. Η εθνικιστική αντικομουνιστική ουκρανική προπαγάνδα έφτασε τα τελευταία χρόνια στο σημείο να ισχυρίζεται ψευδόμενη πως η διακόσμηση έγινε παρά την αντίθεση των σοβιετικών αρχών! Το 1955, όταν ολοκληρώθηκε η εφαρμογή του Ρυθμιστικού Σχεδίου υπήρχαν εξακόσια κτίρια κατοικιών με επιφάνεια εκατό χιλιάδες μέτρα. Κτίστηκαν νηπιαγωγεία, σχολεία, χώροι δημόσιας εστίασης, κινηματογράφοι, θέατρα, κρατικά ιδρύματα - συγκρότημα νοσοκομείων και ένα στάδιο δέκα χιλιάδων θεατών. Στους δρόμους δόθηκαν ονόματα σοβιετικών ηγετών και μορφών του διεθνούς εργατικού κινήματος. Στα τέλη του 1957 η Νόβαγια Καχόφκα είχε περισσότερους από 25 χιλιάδες κατοίκους παρά το γεγονός πως την ίδια χρονιά περίπου 4 χιλιάδες οικοδόμοι έφυγαν για να κτίσουν ένα νέο υδροηλεκτρικό σταθμό ψηλότερα στον Δνείπερο.

11 Ιουν 2022

Ρωσία, Ουκρανία | Ποιο στρατόπεδο να διαλέξουν οι Αντρέι


Μικτές ρωσο-ουκρανικές οικογένειες. Ηλικιωμένα αλλά και νέα ζευγάρια. Κοντινοί και μακρινοί συγγενείς από τις δυο πλευρές των συνόρων. Συμπέθεροι και ξαδέρφια από το παλιό Λένινγκραντ, την Μόσχα, το Χάρκοβο και το Κίεβο. Ακροβάτες σε αλλόκοτη και παράλογη σκηνή. Συνειδήσεις διχασμένες, καρδιές σπασμένες. Όλοι σχεδόν δεν ήθελαν να το πιστέψουν. Θεωρούσαν πως κάτι θα γίνονταν την τελευταία στιγμή και η απειλή του πολέμου θα απομακρύνονταν. Όταν ξεκίνησε η ρώσικη εισβολή επικράτησε σοκ και φόβος για αγαπημένα πρόσωπα. Όσο περνούσε ο καιρός και ο αιματηρός κύκλος της καταστροφής μεγάλωνε, οι περισσότεροι βυθίστηκαν στην σιωπή. Λιγότεροι πήραν θέση με βαριά καρδιά. Όσοι δημοσιογράφοι τους πλησίασαν, άλλοι για να τους αξιοποιήσουν στην αντιμαχόμενη προπαγάνδα και άλλοι για να ρωτήσουν με σεβασμό γι αυτά που βιώνουν, εισέπραξαν τις πιο πολλές φορές την ίδια απάντηση: “Αποφεύγουμε να μιλάμε γι αυτά”! Σε αντίθεση με την Ζόγια μια 25χρονη υπάλληλο σε εταιρία καλλυντικών στην σημερινή Αγία Πετρούπολη, που αρνήθηκε δώσει τα πλήρη στοιχεία της. Από μητέρα Ρωσίδα και πατέρα Ουκρανό, μεγάλωσε κοντά στην Μόσχα αλλά έμαθε ουκρανικά από την γιαγιά της, ακούγοντας τραγούδια και διαβάζοντας ποιήματα. «Αυτή η σύγκρουση είναι όπως όταν η μαμά και ο μπαμπάς σου τσακώνονται. Δεν μπορείς να διαλέξεις έναν από αυτούς γιατί τους αγαπάς και τους δύο», δήλωσε.

28 Μαΐ 2022

Τορέζ, Ντονέτσκ | Ο τυφλός ανθρακωρύχος


Αφότου ξεκίνησε η συστηματική εκμετάλλευση του, στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, το ορυκτό κάρβουνο έγινε συνώνυμο του Ντονμπάς, δηλαδή της μεγάλης ανθρακοφόρας λεκάνης την οποία διασχίζει ο ποταμός Ντονέτς. Μια περιοχή εξήντα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιόμετρων. Το δυτικό Ντονμπάς βρίσκεται στα όρια της σημερινής ανατολικής Ουκρανίας, κυρίως στις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Στην τσαρική Ρωσία οι συνθήκες εργασίας για τους μεταλλωρύχους ήταν άθλιες. Στα ορυχεία του Ουαλλού Τζον Τζέιμς Χιουζ οι εργάτες δούλευαν καθημερινά ακροβατώντας στην κυριολεξία μεταξύ ζωής και θανάτου. Έσκαβαν και κουβαλούσαν ολημερίς, επτά ημέρες την βδομάδα. Τις νύχτες του χειμώνα κούρνιαζαν στις στοές των ορυχείων και το καλοκαίρι κοιμόνταν κάτω από τα αστέρια. Αργότερα άρχισαν να φτιάχνουν μικρά καταλύματα γι αυτούς και τις οικογένειες τους. Ο Τζον Τζέιμς Χιουζ θεωρείται ο ιδρυτής του Ντόνετσκ. Οικισμοί εργατών στα ιδιόκτητα ανθρακωρυχεία του μαζί με αυτούς στην γειτονική Ολεξαντρόβκα ενώθηκαν με δική του πρωτοβουλία. Ήταν το 1869. Η παρουσία Σκοτσέζων, Εγγλέζων και Ουαλλών αφεντικών στην περιοχή χρονολογείται από τα χρόνια του Μεγάλου Πέτρου όταν ύστερα από ένα ταξίδι στην Ευρώπη αποφάσισε να καλέσει επαγγελματίες για αναζήτηση κοιτασμάτων άνθρακα. Με το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης οι απόγονοι του Χιουζ μαζί με τα μεγαλοστελέχη της εταιρίας επέστρεψαν στην Αγγλία. Το 1919 η σοβιετική εξουσία προχώρησε στη εθνικοποίηση. Η πόλη του Χιουζ το 1924 ονομάστηκε Στάλινο και το 1961 πήρε το σημερινό της όνομα. Τον Χιουζ τον θυμήθηκε για ευνοήτους λόγους το νέο, ύστερα από την διάλυση της ΕΣΣΔ, καθεστώς της Ουκρανίας και του έστησε ανδριάντα μπροστά στο Εθνικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντονέτσκ!

13 Μαΐ 2022

Αζοφστάλ, Μαριούπολη | Τι ακριβώς δήλωσε η Ναταλία Ουσμάνοβα;


Η τριανταεπτάχρονη Ναταλία Ουσμάνοβα κατάφερε να βγει μαζί με την οικογένεια της από τα υπόγεια του χαλυβουργικού συγκροτήματος Αζοφστάλ την 1η Μαΐου. Ήταν ανάμεσα στις τελευταίες ομάδες αμάχων που απεγκλωβίστηκαν, ύστερα από την παρέμβαση του ΟΗΕ, από την Παρασκευή 29 Απριλίου ως την 8 Μαΐου και τον εξαναγκασμό του Ουκρανού προέδρου να δώσει εντολή στους πολιορκημένους στρατιώτες του να επιτρέψουν και να συνδράμουν την επιχείρησης διάσωσης.

1 Απρ 2022

Αζοφστάλ, Μαριούπολη | Ο φευγάτος “πατριώτης” καπιταλιστής, το βομβαρδισμένο εργοστάσιο, και οι εργάτες που έμειναν…


Είτε για καλό, είτε για κακό, το μεταλλουργικό συγκρότημα Αζοφστάλ είναι δεμένο με την ιστορία της Μαριούπολης, τις περιπέτειες της πόλης και των ανθρώπων της, εδώ και ενενήντα χρόνια. Ήταν Απρίλιος του 1930 όταν ξεκίνησαν οι εργασίες σχεδιασμού, η κατασκευή αποθηκών, η εγκατάσταση ηλεκτροδότησης και η τοποθέτηση σιδηροδρομικών γραμμών σε μια μεγάλη έκταση νοτιοανατολικά, στα περίχωρα της πόλης, στις εκβολές του ποταμού Κάλμιους στην Αζοφική θάλασσα. Το 1931 άρχισε η κατασκευή του καναλιού που συνδέει το εργοστάσιο με την θάλασσα. Η πρώτη υψικάμινος άναψε στις 12 Αυγούστου 1933. Ήταν μια εποποιία εντατικής εργασίας και τεχνικών επιτευγμάτων η οποία πραγματοποιήθηκε σε απίστευτα σύντομο χρόνο Σκοπός να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα σιδηρομεταλλεύματα της χερσονήσου του Κερτς και ο άνθρακας του Ντονμπάς σε μια θέση πλεονεκτική για την μεταφορά των πρώτων υλών αλλά και την εξαγωγή με πλοία των τελικών προϊόντων από χάλυβα Σιδεροδοκοί, σιδηροτροχιές, τμήματα για γέφυρες, λιμενικά έργα, εξέδρες πετρελαίου, αγωγοί, φωσφορούχα λιπάσματα, είναι μερικά από τα προϊόντα που έστελνε το εργοστάσιο σε όλη την Σοβιετική Ένωση για την βιομηχανία και τις υποδομές Από τις πρώτες ημέρες της γερμανικής εισβολής προσανατολίστηκε στην παραγωγή αμυντικού και πολεμικού υλικού. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Μαριούπολη τον Οκτώβριο του 1941 το εργοστάσιο παραδόθηκε στο γερμανικό τραστ Κρουπ αλλά χάρη στην δράση των εργατών που έκαναν σαμποτάζ δεν λειτούργησε κατά το μεγάλο μέρος του Οι σοβιετικοί τεχνικοί είχαν προλάβει να μεταφέρουν ότι ήταν δυνατόν να μετακινηθεί σε άλλα μεταλλουργικά συγκροτήματα στα Ουράλια. Τον Σεπτέμβριο του 1943 οι κατακτητές φεύγοντας κυνηγημένοι από την στρατιά του νότιου Μετώπου του Κόκκινου Στρατού, ανατίναξαν τις τέσσερις υψικαμίνους, τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής και κατέστρεψαν το σιδηροδρομικό δίκτυο. Στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού αντιφασιστικού αγώνα χιλιάδες μεταλλουργοί πολέμησαν ηρωικά. Από τους έξι χιλιάδες εργάτες του Αζοφστάλ που πήγαν στο μέτωπο εκατοντάδες δεν γύρισαν. Το μνημείο με τα ονόματα 458 από αυτούς στέκει μέχρι σήμερα στην ανατολική πλευρά του συγκροτήματος.

18 Μαρ 2022

Κίεβο, Ουκρανία | Όταν σωπαίνουν τα βαλς

Οι καστανιές στο Κίεβο ήρθαν από τον νότο. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για τον τρόπο που έφτασαν. Η πιο γνωστή μιλά για αξιωματικούς του τσαρικού στρατού οι οποίοι μετέφεραν τα πρώτα δένδρα ύστερα από κάποια πολεμική εκστρατεία στα Βαλκάνια στις αρχές του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία, στην σημερινή λεωφόρο Ταράς Σεφτσένκο στην μνήμη του μεγάλου Ουκρανού ποιητή, η οποία διασχίζει την δυτική πλευρά του Κιέβου που χωρίζει ο Δνείπερος, φυτεύτηκαν οι πρώτες καστανιές. Εκείνη την εποχή ήταν ένας μικρότερος δρόμος με άλλο όνομα. Ο τότε κυβερνήτης περίμενε τον τσάρο και ήθελε να τον εντυπωσιάσει. Δεν άρεσαν όμως στον Νικόλαο Α΄ και διέταξε να τις ξεριζώσουν σε μια νύκτα. Οι κάτοικοι πήραν τα δένδρα και τα φύτεψαν στις αυλές και στις γειτονιές. Από τότε οι καστανιές βρίσκονταν παντού. Στα πάρκα, στις δενδροστοιχίες των δρόμων, στον βοτανικό κήπο, σε τέτοιο σημείο που το Κίεβο ονομάστηκε η πόλη των καστανιών, άνθη της οποίας κοσμούσαν τον θυρεό της πόλης στην σοβιετική εποχή. Ακόμη και σήμερα όταν ανθίζουν την άνοιξη βάφουν με ζωηρά άσπρα και ροζ χρώματα όχι μόνο την παλιά πόλη αλλά και αρκετά πράσινα τμήματα του νέου Κίεβου. Η τελευταία Κυριακή του Μαΐου, όταν οι καστανιές βρίσκονται στην πλήρη ανθοφορία τους το Κίεβο γιορτάζει! 

3 Μαρ 2022

Σαρτανά, Ντονέτσκ | Η Πένθιμη Μητέρα ακίνητη, θρηνεί

Το πάρκο μπροστά στην εκκλησία του Άγιου Γεωργίου στην νοτιοανατολική πλευρά της Σαρτανά προς την μεριά του ποταμού Κάλμιους, ο οποίος την περιτριγυρίζει από ανατολικά, φιλοξενεί μερικά μνημεία που αφηγούνται την ιστορία της και τις θυσίες των ανθρώπων της. Δεσπόζει το άγαλμα της Πένθιμης Μητέρας -Πατρίδας μια μορφή που την συναντάς συχνά σε μνημεία της σοβιετικής εποχής. Σε ένα σύμπλεγμα στο οποίο είναι χαραγμένα τα ονόματα 344 σοβιετικών στρατιωτών που σκοτώθηκαν πολεμώντας στις τάξεις του Κόκκινου στρατού, στον μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο ενάντια στους ναζί εισβολείς. Απέναντι έχει τοποθετηθεί ένας γρανιτένιος σταυρός και μια αναθηματική πλάκα με τα ονόματα των δώδεκα κατοίκων, διαφορετικών ηλικιών, οι οποίοι σκοτώθηκαν στον σχεδόν οκταετή εμφύλιο πόλεμο στους βομβαρδισμούς με στόχο τα σπίτια και τους δρόμους της Σαρτανά. Οι επτά από αυτούς έχασαν την ζωή τους στις 14 Οκτωβρίου του 2014, όταν ένας όλμος έπεσε σε συγκεντρωμένους στην διάρκεια μιας κηδείας. Έξι από τα θύματα ήταν ελληνικής καταγωγής. Ποτέ δεν αποδείχτηκε ποιος ήταν ο υπεύθυνος. Οι πολιτοφυλακές των ρωσόφωνων κατηγόρησαν τις παραστρατιωτικές ουκρανικές ομάδες. Οι ουκρανικές αρχές επέρριψαν την ευθύνη στους αποσχιστές τρομοκράτες, όπως τους ονομάζουν. Σε άλλο σημείο της Σαρτανά στέκει επιβλητικός ένας στρατιώτης του σοβιετικού στρατού, τον καιρό του Εμφυλίου ενάντια στους Λευκούς και τους ξένους εισβολείς, θυμίζοντας πως η περιοχή έγινε θέατρο σκληρών συγκρούσεων στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές ακόμη και στην ανατολική Ουκρανία, στην Σαρτανά οι κάτοικοι σεβάστηκαν και υπεράσπισαν τα σοβιετικά μνημεία, από το κύμα της λεγόμενης από-κομουνιστικοποίησης.

18 Φεβ 2022

Γκρανίτνογε, Ντονέτσκ | Το μετέωρο βήμα και η αγωνία ενός συνοριακού χωριού


Γκρανίτνογε. Το παλιό όνομα του, όταν ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, ήταν Στάραγια Καράν. Στην δυτική όχθη του ποταμού Κάλμιους, σε μια περιοχή που μαρτυρά την ανθρώπινη παρουσία από την εποχή του χαλκού, εν μέσω μιας συστάδας οικισμών, οι κάτοικοι των οποίων στην πλειοψηφία τους είναι Ελληνικής καταγωγής, αγρότες και κτηνοτρόφοι, προερχόμενοι κυρίως από την Κριμαία. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μερικά χρόνια πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση στο χωριό βασίλευε η φτώχεια, η εξαθλίωση και η αμορφωσιά. Οι φτωχοί αγρότες κατείχαν μόνο 170 στρέμματα γης ενώ οι κουλάκοι έλεγχαν σχεδόν όλη την καλλιεργούμενη γη του χωριού. Είχαν στην ιδιοκτησία τους 14 χιλιάδες στρέμματα! Ένα στα δυο παιδιά που γεννιούνταν πέθαινε πριν φτάσει πέντε χρονών, η ελονοσία και η χολέρα θέριζαν, γιατρός δεν υπήρχε και το μικρό σχολείο ίσα που μπορούσε να χωρέσει μερικές δεκάδες παιδιά που έρχονταν μόνο όταν δεν υπήρχαν αγροτικές δουλειές. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός ήταν αναλφάβητος. Στα 1888, από τις 1079 γυναίκες του χωριού, μόνο οι 49 γνώριζαν ανάγνωση και γραφή, ενώ το 1885 από τα 105 αγόρια και τα 37 κορίτσια που πήγαν στον σχολειό μόνο 5 κατάφεραν να το τελειώσουν! Αν και δεν ήταν λίγες οι φορές που οι μουζίκοι ξεσηκώθηκαν παρακινημένοι από την πείνα και τα επαναστατικά κηρύγματα των εργατών του Ντονμπάς έπρεπε να έρθει η σοβιετική εξουσία για να αρχίσει να γίνεται ανθρώπινη η ζωή. Οι μπολσεβίκοι έδωσαν αμέτρητες μάχες μέχρι να νικήσουν. Πρώτα ενάντια στα αυστρο-γερμανικά στρατεύματα, τους αντιδραστικούς Κοζάκους και τους λευκούς του Ντενίκιν. Και μετά ενάντια στα στρατεύματα του Βράνγκελ. Από το 1921 άρχισε η περίοδος ειρήνης και οικοδόμησης, η καθολική εκπαίδευση, το πρόγραμμα αλφαβητισμού, το συνεταιριστικό κίνημα και στην συνέχεια η κολεκτιβοποίηση, όχι χωρίς προβλήματα,αντιδράσεις και αποτυχίες. Όταν στις 13 Οκτωβρίου 1941 οι Γερμανοί εισβολείς κατέλαβαν την περιοχή, οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού, ιδιαίτερα οι νέοι αντιστάθηκαν πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος. Άλλοι, από την πρώτη ημέρα, πολέμησαν και σκοτώθηκαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Με την οριστική νίκη το χωριό χρειάστηκε να οικοδομηθεί σχεδόν από την αρχή. Εκείνα τα χρόνια άλλαξε και το όνομα του και πήρε το σημερινό: Γκρανίτνογε. Πιθανόν εξαιτίας του γειτονικού λατομείου γρανίτη.

1 Δεκ 2018

Μπερέγκοβο, Δυτική Ουκρανία | Οι τσιγγάνοι ...δεν ανεβαίνουν στον ουρανό!

Στο Μπερέγκοβο, δίπλα στην ουγγρική κοινότητα που πλειοψηφεί και στους Ουκρανούς, ζουν περίπου έξι χιλιάδες Ρομά στα περίχωρα της πόλης, σε μια περιτοιχισμένη πολιτεία από άθλιες πρόχειρες κατοικίες, λασπωμένους χωματόδρομους, δίχως ύδρευση, αποχέτευση και την πλειοψηφία των παιδιών χωρίς σχολείο. Ο καταυλισμός υπήρχε από το 1860 αλλά μεγάλωσε τον προηγούμενο αιώνα, στην δεκαετία του Τριάντα, με οικογένειες τσιγγάνων που ήρθαν από την Ουγγαρία. Το πολυεθνικό Μπερέγκοβο, όπως πολλές πόλεις που βρίσκονται πάνω σε συνοριακές γραμμές έχει πολυτάραχο παρελθόν. Τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας παλιότερα, πέρασε στην εδαφική επικράτεια της Τσεχοσλοβακίας από το 1919 ως το 1938 αλλά από το τέλος του Παγκόσμιου Πόλεμου μαζί με όλη την περιοχή της Υπερκαρπαθίας, ανήκει στην Ουκρανία. Η εθνικιστική αφύπνιση των Ούγγρων έχει μετατρέψει το σημείο σε εστία έντασης ανάμεσα στην Βουδαπέστη και το Κίεβο. Στη σκιά αυτής της αντιπαράθεσης, η κοινότητα των Ρομά, η μεγαλύτερη αστική συγκέντρωση σε όλη την Ουκρανία, έχει στοχοποιηθεί από φασιστικές συμμορίες που έχουν πολλαπλασιαστεί, ιδιαίτερα ύστερα από την εξέγερση της Μεϊντάν. Αν και το Μπερέγκοβο έγινε καταφύγιο για πολλές κυνηγημένες οικογένειες Ρομά από άλλα μέρη της χώρας, η πίεση και εδώ μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Στη 1 Ιουλίου στο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης ανακαλύφθηκε το πτώμα μιας μαχαιρωμένης στο λαιμό γυναίκας Ρομά. Περίπου τριάντα χρόνων το θύμα, ήταν μητέρα ενός παιδιού και με ένα καλάθι γυρνούσε στους δρόμους συλλέγοντας παλιοσίδερα. Οι τοπικές αρχές ακολουθώντας την πάγια τακτική των ουκρανικών κυβερνητικών υπηρεσιών απέδωσαν τον φόνο σε άγνωστα αίτια.

14 Ιαν 2012

Ντονέτσκ – Ουκρανία
Ο τυχαίος … θάνατος του Γενάντι Ιβάνοβιτς Κονοπλιόφ

Η Ροντισκόι, μια δορυφορική πόλη περίπου δώδεκα χιλιάδων κατοίκων, είναι συνδεδεμένη με την εποποιία εξόρυξης του κάρβουνου και την παραγωγή του χάλυβα στην μεγάλη ανθρακοφόρα λεκάνη του Ντόνετς. Αναπτύχθηκε από το 1950 και μετά, συγκεντρώνοντας οικογένειες εργατών στην μεταλλουργία και στα ορυχεία. Η πόλη απέχει πέντε χιλιόμετρα από το τοπικό διοικητικό κέντρο, την Κρασνοαρμίσκ και περίπου πενήντα πέντε χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της περιφέρειας, το Ντονέτσκ, ένα από τα μεγάλα αστικά βιομηχανικά κέντρα της ανατολικής Ουκρανίας. Σε αυτήν την πόλη δούλεψε σχεδόν για όλη την ζωή του ο ανθρακωρύχος Γενάντι Ιβάνοβιτς Κονοπλιόφ, σε αυτήν αναδείχθηκε σε δραστήριο πολίτη και σε αυτήν η οικογένεια και οι φίλοι του τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία στα τέλη του Νοέμβρη.

24 Οκτ 2009

Ξένια Σιμόνοβα-Κίεβο. Ιστορίες . ..με άμμο


«Παρατηρούσα τις γυναίκες που περπατούσαν στον δρόμο και κινούνταν σαν χορεύτριες. Βαδίζουν με χάρη και έχουν ωραία κορμοστασιά. Πολλές είναι πανέμορφες. Μεγάλο μέρος των δεινών που έχει υποστεί αυτός ο λαός οφείλεται στο γεγονός ότι η γη τους είναι εύφορη και γόνιμη, οπότε πολλοί κατακτητές την έχουν βάλει κατά καιρούς στο μάτι. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν καταστραφεί ολοσχερώς από τη Νέα Υόρκη ως το Κάνσας, θα είχαμε περίπου την έκταση της καταστροφής που υπέστη η Ουκρανία. Αν είχαν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια άνθρωποι, μη συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτών, δηλαδή το 15% του πληθυσμού, θα παίρναμε μια ιδέα για τις απώλειες των Ουκρανών.

Αν συνυπολογίσουμε τους στρατιώτες, οι απώλειες είναι πολύ μεγαλύτερες, ωστόσο έχουν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια από τα σαράντα πέντε εκατομμύρια των αμάχων. Υπάρχουν ορυχεία που δεν θ’ ανοίξουν ποτέ, γιατί οι Γερμανοί έχουν ρίξει χιλιάδες πτώματα στους αεραγωγούς. Τα εξαρτήματα όλων των μηχανημάτων στην Ουκρανία έχουν καταστραφεί ή αφαιρεθεί, οπότε, μέχρι να φτιαχτούν καινούργια, τα πάντα γίνονται με τα χέρια. Τα συνεργεία είναι υποχρεωμένα να σηκώνουν την κάθε πέτρα και το κάθε τούβλο της ερειπωμένης πόλης και να τα κουβαλάνε με τα χέρια, γιατί δεν υπάρχουν μπουλντόζες. Επίσης, ταυτόχρονα με την ανοικοδόμηση, η Ουκρανία πρέπει να παράγει τρόφιμα, γιατί είναι ο μεγάλος σιτοβολώνας του έθνους. (...) Διασχίσαμε το γκρεμισμένο και κατεστραμμένο κέντρο της πόλης και περάσαμε από τη γωνιά όπου κρέμασαν τους Γερμανούς σαδιστές μετά τον πόλεμο.»

Η περιγραφή ανήκει στον Τζον Στάινμπεκ που μαζί με τον φωτογράφο Ρόμπερτ Κάπα ταξίδεψαν στην Σοβιετική Ένωση το 1947. Από εκείνο το ταξίδι προέρχεται το «Ρωσικό Ημερολόγιο» του μεγάλου αμερικάνου συγγραφέα και το κομμάτι αφορά την επίσκεψη στο Κίεβο. Συμπτωματικά το βιβλίο κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα από το εκδοτικό του Κέδρου, αποτελώντας εκτός των άλλων και μια απάντηση γιατί προξένησε τόσο συγκίνηση στους Ουκρανούς η νεαρή Ξένια Σιμόνοβα.

Η εικοσιτετράχρονη Ουκρανή από την Κριμαία, έγινε γρήγορα γνωστή σε όλο τον κόσμο, όταν παρουσίασε σε οκτώ λεπτά περίπου την περιπέτεια της χώρας και των ανθρώπων της, την περίοδο της Γερμανική εισβολής και κατοχής, ζωγραφίζοντας με τα δάκτυλα της και με εκπληκτικό τρόπο, εικόνες με υλικό την άμμο. Κέρδισε έναν διαγωνισμό ταλέντων στην ουκρανική τηλεόραση και πήρε ένα αξιοσέβαστο ποσό, που όπως είπε η ίδια, ένα μέρος του, θα διαθέσει για ένα άρρωστο παιδί στην γειτονιά της.

Όπως έγραψε εύστοχα η Μαριάννα Τζιαντζή στην Καθημερινή, «…με δάκρυα στα μάτια παρακολουθούσε το κοινό στο στούντιο την πρόοδο του έργου, το ξετύλιγμα της ιστορίας ενός ερωτευμένου ζευγαριού στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ο ειδυλλιακός έναστρος ουρανός γίνεται μια κόλαση φωτιάς, καθώς τα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν τη χώρα, μια χαμογελαστή κοπέλα μεταμορφώνεται σε μαντιλοφορεμένη γριά που θρηνεί, ένα μωρό γεννιέται μες στον πόλεμο, ένα μνημείο των πεσόντων, το πρόσωπο ενός Ουκρανού στρατιώτη πίσω από το τζάμι όπου έχει κολλήσει το μουτράκι του το παιδί. Είναι ο πατέρας που επιστρέφει, το φάντασμα του πατέρα ή ο Άγνωστος Στρατιώτης; «Θα είσαι πάντα κοντά μας», γράφει η Ξένια πάνω στην τελευταία εικόνα.

Στο βασίλειο του λάιφ στάιλ και της χαζοχαρούμενης αφασίας, μια πολύ όμορφη νέα γυναίκα με αέρινες κινήσεις μιλάει, σε μια παγκόσμια γλώσσα, για τα μεγάλα ζητήματα: τον έρωτα, τον θάνατο, την απώλεια, την ελπίδα, τον πόλεμο και την ειρήνη»

Θα προσθέταμε επίσης πως η συγκίνηση που προκάλεσε η Ξένια Σιμόνοβα, ζωγραφίζοντας, εκτός των άλλων, το μνημείο του Άγνωστου Σοβιετικού Στρατιώτη με το αστέρι στην κορυφή δεν είναι άσχετη με την σημερινή κατάσταση στην χώρα. Και αποτελεί μια ηχηρή απάντηση σε όσους θεωρούν πως οι λαοί της διαλυμένης πια Σοβιετικής Ένωσης έπαθαν μαζική αμνησία η αρνήθηκαν οριστικά το σχετικά πρόσφατο παρελθόν τους.

* Το βίντεο με την δημιουργία της Ξένιας στο Youtube έχει δεχθεί ήδη πάνω από πέντε εκατομμύρια επισκέψεις, στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=518XP8prwZo. Ο «Αθέατος Κόσμος» που επιστρέφει στις σελίδες αυτής της εφημερίδας, ύστερα από μια περίοδο σιωπής, συστήνει στους αναγνώστες του ανεπιφύλακτα να το αναζητήσουν και να το δουν. Το κομμάτι από το βιβλίο του Στάινμπεκ είναι δανεισμένο από την προδημοσίευση που έκανε η Καθημερινή την περασμένη Κυριακή