Γκρανίτνογε. Το παλιό όνομα του, όταν ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, ήταν Στάραγια Καράν. Στην δυτική όχθη του ποταμού Κάλμιους, σε μια περιοχή που μαρτυρά την ανθρώπινη παρουσία από την εποχή του χαλκού, εν μέσω μιας συστάδας οικισμών, οι κάτοικοι των οποίων στην πλειοψηφία τους είναι Ελληνικής καταγωγής, αγρότες και κτηνοτρόφοι, προερχόμενοι κυρίως από την Κριμαία. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μερικά χρόνια πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση στο χωριό βασίλευε η φτώχεια, η εξαθλίωση και η αμορφωσιά. Οι φτωχοί αγρότες κατείχαν μόνο 170 στρέμματα γης ενώ οι κουλάκοι έλεγχαν σχεδόν όλη την καλλιεργούμενη γη του χωριού. Είχαν στην ιδιοκτησία τους 14 χιλιάδες στρέμματα! Ένα στα δυο παιδιά που γεννιούνταν πέθαινε πριν φτάσει πέντε χρονών, η ελονοσία και η χολέρα θέριζαν, γιατρός δεν υπήρχε και το μικρό σχολείο ίσα που μπορούσε να χωρέσει μερικές δεκάδες παιδιά που έρχονταν μόνο όταν δεν υπήρχαν αγροτικές δουλειές. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός ήταν αναλφάβητος. Στα 1888, από τις 1079 γυναίκες του χωριού, μόνο οι 49 γνώριζαν ανάγνωση και γραφή, ενώ το 1885 από τα 105 αγόρια και τα 37 κορίτσια που πήγαν στον σχολειό μόνο 5 κατάφεραν να το τελειώσουν! Αν και δεν ήταν λίγες οι φορές που οι μουζίκοι ξεσηκώθηκαν παρακινημένοι από την πείνα και τα επαναστατικά κηρύγματα των εργατών του Ντονμπάς έπρεπε να έρθει η σοβιετική εξουσία για να αρχίσει να γίνεται ανθρώπινη η ζωή. Οι μπολσεβίκοι έδωσαν αμέτρητες μάχες μέχρι να νικήσουν. Πρώτα ενάντια στα αυστρο-γερμανικά στρατεύματα, τους αντιδραστικούς Κοζάκους και τους λευκούς του Ντενίκιν. Και μετά ενάντια στα στρατεύματα του Βράνγκελ. Από το 1921 άρχισε η περίοδος ειρήνης και οικοδόμησης, η καθολική εκπαίδευση, το πρόγραμμα αλφαβητισμού, το συνεταιριστικό κίνημα και στην συνέχεια η κολεκτιβοποίηση, όχι χωρίς προβλήματα,αντιδράσεις και αποτυχίες. Όταν στις 13 Οκτωβρίου 1941 οι Γερμανοί εισβολείς κατέλαβαν την περιοχή, οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού, ιδιαίτερα οι νέοι αντιστάθηκαν πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος. Άλλοι, από την πρώτη ημέρα, πολέμησαν και σκοτώθηκαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Με την οριστική νίκη το χωριό χρειάστηκε να οικοδομηθεί σχεδόν από την αρχή. Εκείνα τα χρόνια άλλαξε και το όνομα του και πήρε το σημερινό: Γκρανίτνογε. Πιθανόν εξαιτίας του γειτονικού λατομείου γρανίτη.
Με την διάλυση της ΕΣΣΔ το χωριό εντός της μετασοβιετικής Ουκρανίας αντιμετώπισε τις επιπτώσεις της γενικής οπισθοδρόμησης. Ήταν η εποχή της μεγάλης λεηλασίας, της μεταλλαγής των χθεσινών απαράτσικ σε νεοαστούς και της δημιουργίας καινούριας ολιγαρχίας. Παράλληλα με την υποδαύλιση του σωβινισμού και το ξαναζωντάνεμα των φαντασμάτων του φασισμού. Μεγάλωσαν τα κοινωνικά προβλήματα αλλά επικρατούσε σχετική ησυχία. Μέχρι το αμερικανοκίνητο φασιστικό πραξικόπημα του Μαϊντάν. Στο δημοψήφισμα, στις 11 Μαΐου 2014, όταν οι ρωσόφωνοι, στις περιφέρειες στην περιοχή του Ντονμπάς, αντιδρώντας αποφάσισαν να ξεχωρίσουν, οι κάτοικοι του χωριού ψήφισαν συντριπτικά υπέρ της απόσχισης από το Κίεβο. Ακολούθησε το χειρότερο σενάριο. Το χωριό καταλήφθηκε από δυνάμεις του ουκρανικού στρατού και των φασιστικών πολιτοφυλακών στα πλαίσια της λεγόμενης αντιτρομοκρατικής επιχείρησης. Η περιοχή έγινε θέατρο σκληρών συγκρούσεων την περίοδο 2014-2015. Υπέστη βομβαρδισμούς με σημαντικές καταστροφές και πολλές ανθρώπινες θυσίες. Περίπου 600 σπίτια είχαν σοβαρές ζημιές και αρκετές δεκάδες καταστράφηκαν. Το ορυχείο που έφερνε εισόδημα στο χωριό έκλεισε. Κρατικά και εκπαιδευτικά κτίρια αχρηστεύθηκαν μαζί με πολλούς δρόμους και άλλες υποδομές. Πολλοί κάτοικοι χρειάστηκε να μείνουν κλεισμένοι στα υπόγεια δίχως ηλεκτρικό και τηλέφωνο για πολλές εβδομάδες. Ορισμένοι οι οποίοι θεωρήθηκαν ύποπτοι για συνεργασία με τους αυτονομιστές, συνελήφθησαν κακοποιήθηκαν και μερικοί δολοφονήθηκαν ή εξαφανίστηκαν. Αποτέλεσμα οι μισοί από τους 3500 κατοίκους, ιδιαίτερα οι νεότεροι, να φύγουν με προορισμό άλλες πιο ασφαλείς περιοχές του Ντονμπάς. Πίσω έμειναν οι ηλικιωμένοι.
Με τις συμφωνίες του Μινσκ το Γκρανίτνογε πέρασε στον έλεγχο του Κιέβου μιας και ορίστηκε για σύνορο με την αποσχισθείσα περιφέρεια του Ντονέτσκ ο ποταμός Κάλμιους. Αποτέλεσμα ενός βιαστικού πάρε-δώσε για να κλείσει η συμφωνία. Για μια ακόμη φορά, όπως συνηθίζεται, οι άνθρωποι χωρίστηκαν δίχως να ερωτηθούν, κάτω από τον εκβιασμό των όπλων. Συγχωριανοί, συγγενείς και φίλοι βρέθηκαν σε διαφορετικές πλευρές, δίχως να έχουν την δυνατότητα να επικοινωνούν, παρά μόνο ρισκάροντας την ελευθερία και την ζωή τους. Τα βοσκοτόπια και τα χωράφια με τα ηλιοτρόπια χωρίστηκαν με συρματοπλέγματα και οι γέφυρες στο ποτάμι καταστράφηκαν. Από τότε το Γκρανίτνογε περιτριγυρισμένο από ναρκοπέδια και στρατιωτικά σημεία ελέγχου ζει ανήσυχες ημέρες και νύχτες. Άλλοτε εξαιτίας του κυνηγητού που διεξάγουν οι ουκρανικές πολιτοφυλακές ψάχνοντας και συλλαμβάνοντας υποτιθέμενους πράκτορες του εχθρού, άλλοτε από πυροβολισμούς ελεύθερων σκοπευτών και μερικές φορές από σφοδρούς βομβαρδισμούς για τους οποίους αλληλοκατηγορούνται οι δυο πλευρές της αναμέτρησης. Οι δεκάδες εκεχειρίες που συμφωνήθηκαν αυτά τα χρόνια ήταν απλώς τα σύντομα διαλλείματα μιας αναμέτρησης που συνεχίζεται στα πλαίσια της ευρύτερης γεωπολιτικής σύγκρουσης. Ανατρέχοντας σε δημοσιεύματα των τελευταίων χρόνων σχετικά με το Γκρανίτνογε στα καθεστωτικά ουκρανικά ΜΜΕ καταλαβαίνει κανείς πως το χωριό και η τριγύρω περιοχή θεωρείται -επιεικώς - μη φιλικό έδαφος. Για τους στρατιωτικούς και τις φασιστικές πολιτοφυλακές αντιμετωπίζεται ως εχθρικό πεδίο. Τα αποτελέσματα των τελευταίων προεδρικών εκλογών του 2019 ενίσχυσαν αυτές τις εκτιμήσεις. Όπως και σε όλες τις ανατολικές περιοχές υπερίσχυσε στον πρώτο γύρο ο Γιούρι Μπόικο, πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Ενέργειας επί Γιανουκόβιτς. Ολιγάρχης, για ένα διάστημα επικεφαλής των Ουκρανών εργοδοτών, ο Μπόικο τάχθηκε υπέρ της αποκατάστασης των σχέσεων με την Ρωσία και συγκέντρωσε το 11% στο σύνολο της χώρας καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση.
Το Γκρανίτνογε ήρθε στην δημοσιότητα εξαιτίας της δολοφονίας από Ουκρανούς στρατιωτικούς δυο ντόπιων, ο ένας εκ των οποίων ήταν ελληνικής καταγωγής. Ο Μαξίμ Τσιόρμαν, επιχειρηματίας, 43 ετών. Στο επεισόδιο τραυματίστηκε σοβαρά ο γιος του προέδρου της κοινότητας. Ήταν οι ημέρες που κορυφωνόταν η αγωνία για την επικείμενη – σύμφωνα με την Ουάσινγκτον και το Κίεβο- εισβολή των Ρώσων. Όλα τα ουκρανικά ΜΜΕ, η ελληνική και η ουκρανική κυβέρνηση ακόμη και οι επίσημοι σύλλογοι των Ελλήνων της Μαριούπολης έσπευσαν να αποδώσουν το γεγονός σε «ασήμαντο αφορμή» και στην βλαπτική επίδραση του αλκοόλ. Αναζητώντας στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτήν την εξήγηση, βρήκαμε άλλα γεγονότα που συνηγορούν για το αντίθετο. Το χωριό βιώνει μια διαρκή πολιορκία και πίεση. Οι καταγγελίες για αυθαιρεσίες και βία από τις αρχές είναι συχνές. Λίγες ημέρες νωρίτερα στην μέση του δρόμου οι Ουκρανικές αρχές συνέλαβαν μια γυναίκα σε κοινή θέα, ως πράκτορα της αντίπαλης πλευράς! Επίσης γύρω από το χωριό και στην απέναντι όχθη του ποταμιού τον περασμένο Οκτώβριο ανταλλάχθηκαν σφοδροί βομβαρδισμοί και σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του καθεστώτος του Κιέβου, χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς για πρώτη φορά το τούρκικο μη επανδρωμένο αεροσκάφος Μπαϊρακτάρ. Για το περιστατικό εκπρόσωπος της λεγόμενης Λαϊκής Πολιτοφυλακής του Ντονέτσκ αποκάλυψε πως ευθύνονται δύο στρατιωτικοί της 53ης ταξιαρχίας των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας οι οποίοι μέσα σε μια καφετέρια άρχισαν να βρίζουν τους ντόπιους και να τους αποκαλούν προδότες που μισούν την Ουκρανία. Όταν οι τελευταίοι αντέδρασαν και προσπάθησαν να τους απομακρύνουν, εκείνοι έβγαλαν τα πιστόλια και πυροβόλησαν. Αλλά ακόμη και αν δεχθούμε την επίσημη εξήγηση – η οποία ανακούφισε ιδιαίτερα την ελληνική κυβέρνηση, αν δεν συμμετείχε και η ίδια στο σερβίρισμα της – πως το επεισόδιο δεν είχε καμιά σχέση με εθνικές αντιθέσεις και ήταν αποτέλεσμα αποκλειστικά του …αλκοόλ, η γενική εικόνα δεν αλλάζει. Το Γκρανίτνογε και όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται στην περιοχή ακροβατούν πάνω σε τεντωμένο σχοινί, πληρώνοντας το τίμημα μιας – ξένης γι αυτούς- πολεμικής σύγκρουσης που τους επιβλήθηκε παρά την θέληση τους.
Πηγές και Προτάσεις:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσότερα για την ιστορία του χωριού από την Ιστορία των πόλεων και των χωριών της Ουκρανικής ΣΣΔ, Έκδοση της Ουκρανικής Ακαδημίας Επιστημών, 1970, imsu-doneck.info/mista-i-sela-doneckoi-oblasti/telmanivskyj-rajon/granitne.html
ΔΕΙΤΕ εικόνες από την καθημερινή ζωή στο Γκρανίτνογε www.radiosvoboda.org/a/hranitne-in-donetsk-region-life-near-war/29893656.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου