Οι καστανιές στο Κίεβο ήρθαν από τον νότο. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για τον τρόπο που έφτασαν. Η πιο γνωστή μιλά για αξιωματικούς του τσαρικού στρατού οι οποίοι μετέφεραν τα πρώτα δένδρα ύστερα από κάποια πολεμική εκστρατεία στα Βαλκάνια στις αρχές του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία, στην σημερινή λεωφόρο Ταράς Σεφτσένκο στην μνήμη του μεγάλου Ουκρανού ποιητή, η οποία διασχίζει την δυτική πλευρά του Κιέβου που χωρίζει ο Δνείπερος, φυτεύτηκαν οι πρώτες καστανιές. Εκείνη την εποχή ήταν ένας μικρότερος δρόμος με άλλο όνομα. Ο τότε κυβερνήτης περίμενε τον τσάρο και ήθελε να τον εντυπωσιάσει. Δεν άρεσαν όμως στον Νικόλαο Α΄ και διέταξε να τις ξεριζώσουν σε μια νύκτα. Οι κάτοικοι πήραν τα δένδρα και τα φύτεψαν στις αυλές και στις γειτονιές. Από τότε οι καστανιές βρίσκονταν παντού. Στα πάρκα, στις δενδροστοιχίες των δρόμων, στον βοτανικό κήπο, σε τέτοιο σημείο που το Κίεβο ονομάστηκε η πόλη των καστανιών, άνθη της οποίας κοσμούσαν τον θυρεό της πόλης στην σοβιετική εποχή. Ακόμη και σήμερα όταν ανθίζουν την άνοιξη βάφουν με ζωηρά άσπρα και ροζ χρώματα όχι μόνο την παλιά πόλη αλλά και αρκετά πράσινα τμήματα του νέου Κίεβου. Η τελευταία Κυριακή του Μαΐου, όταν οι καστανιές βρίσκονται στην πλήρη ανθοφορία τους το Κίεβο γιορτάζει!
Κτισμένο σε μερικούς λόφους που υψώνονται σε μια απέραντη πεδιάδα, εκεί που ο Δνείπερος στριφογυρίζει κυλώντας αργά, το Κίεβο γεννιέται τον 5ο αιώνα, σε μια περιοχή την οποία ο άνθρωπος κατοίκησε από την εποχή του χαλκού. Στον λόφο της Σταροκιέβσκα είναι η παλιά πόλη. Μητέρα όλων των ρώσικων πόλεων, το Κίεβο υπήρξε η πρωτεύουσα του πρώτου ανατολικού σλαβικού βασιλείου των Ρως και θεωρείται κοιτίδα του ρώσικου πολιτισμού και της θρησκευτικής παράδοσης. Όχι μόνο για την στρατηγική γεωγραφική θέση αλλά και εξαιτίας της απέραντης και εύφορης έκτασης που την περιβάλλει, η πόλη και τα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας έγιναν από το βάθος αιώνων επιδίωξη και πέρασμα πολλών επιδρομέων. Το Κίεβο άλλαξε χέρια πολλές φορές, ύστερα από σκληρές πολιορκίες και επιθέσεις και υπέστη πολλές καταστροφές και λεηλασίες. Δύο φορές καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Την πρώτη από τους Μογγόλους το 1240 και την άλλη στα χρόνια της Γερμανικής εισβολής και κατοχής, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πρώτη σήμανε το τέλος του βασιλείου των Ρως, την δεύτερη όμως, ύστερα από την απελευθέρωση, ακολούθησε μια εκπληκτικά γρήγορη ανοικοδόμηση. Το σημερινό Κίεβο το κοσμούν πολλά από τα κτίρια εκείνης της εποχής, παραδοσιακά αλλά και ορισμένα του σοβιετικού μοντερνισμού. Το τέλος του πολέμου εγκαινίασε μια περίοδο σκληρής δουλειάς, μεγάλης αισιοδοξίας και προσδοκιών για μια καλύτερη, ειρηνική ζωή. Οι κοινωνικές συναναστροφές, οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, οι γιορτές, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, ήταν ένα ξέσπασμα ζωής ύστερα από τις δοκιμασίες του πολέμου. Η μουσική, η ποίηση, το θέατρο, ο κινηματογράφος και άλλες εκφράσεις του πολιτισμού πήραν νέα πνοή. Εκείνη την εποχή μια ομάδα φοιτητών της ιατρικής σχολής του Κιέβου ζήτησαν από τον βραβευμένο σοβιετικό ποιητή Αντρέι Μαλίτσκο και τον συνθέτη Πλατόν Μαιμπόροντα, ουκρανικής καταγωγής αμφότεροι, να γράψουν ένα τραγούδι για το αναγεννημένο Κίεβο, για να τους θυμίζει τα ευτυχισμένα φοιτητικά τους χρόνια. Το βαλς του Κιέβου γράφτηκε σε μια μέρα, αγαπήθηκε και σύντομα έγινε ο ανεπίσημος ύμνος της πόλης. Στα χρόνια που ακολούθησαν κυκλοφόρησε σε διάφορες εκτελέσεις και παρά την προφανή απέχθεια των σύγχρονων δημοτικών αρχών, αποτελεί ένα αγαπημένο τραγούδι για τους προοδευτικούς φιλότεχνους κατοίκους της Ουκρανικής πρωτεύουσας. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα πως από το 2010 που είχε προταθεί να γίνει επίσημος ύμνος υπήρξαν αντιδράσεις. Μόλις το 2014, ύστερα από το πραξικόπημα του Μαιντάν το δημοτικό συμβούλιο έσπευσε να ψηφίσει ένα άλλο τραγούδι. Το “Πώς να μη σε αγαπώ Κίεβο!” είναι και αυτό δημιουργία της σοβιετικής εποχής, δείγμα της σύγχρονης καλλιτεχνικής ένδειας.
“ Οι νύκτες των αηδονιών, οι νύχτες της Άνοιξης. Ανθίζουν πάλι οι καστανιές. Ακούγεται ο παφλασμός του Δνείπερου. Τα τραγούδια των νέων ξεχύνονται στους κήπους του Κιέβου. Νέοι είναι η ώρα της ευτυχίας…”. Το Ράδιο- Κίεβο ξεκινούσε το πρόγραμμα του, και μετέφερε μέσα από τα ραδιοκύματα την μελωδία και τους λυρικούς στίχους σε όλη την σοβιετική Ουκρανία. Το βαλς του Κιέβου ανέσυρε στην μνήμη του ο Ντενίς Ντανιλέφσκι γράφοντας ένα νοσταλγικό αλλά εξαιρετικά επίκαιρο και κοφτερό άρθρο σε μια ιστοσελίδα του Καζακστάν, στο οποίο ζει, με θέμα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Γεννημένος σε ένα χωριό της ανατολικής Ουκρανίας, ακριβώς πάνω στο σοβιετικό σύνορο με την Ρωσία, σε ρωσόφωνη οικογένεια, μιλά για τα χρόνια που επικρατούσε η συναδέλφωση, οι μικτοί γάμοι, τα σύνορα ήταν αόρατα και στα σχολεία διδάσκονταν τα ρωσικά και τα ουκρανικά παράλληλα. Παρ’ όλη την εξιδανίκευση του παρελθόντος για τους απλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα μεγαλύτερης ηλικίας που μεγάλωσαν στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, οι διάφορες με το σήμερα είναι απίστευτες. Για τον Ντανιλέφσκι, ο καπιταλισμός και στις δυο πλευρές της αιματηρής αναμέτρησης, αποτελεί την αιτία για την εξύψωση των εθνικισμών και των πρωτόγονων ανθρώπινων ενστίκτων. “Αυτός είναι ένας πόλεμος μεταξύ του ρωσικού ιμπεριαλισμού και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν συμμετέχουν ανοιχτά σε αυτόν και δεν θα συμμετάσχουν”, αποφαίνεται. Ο Ντανιλέφσκι όμως είναι αισιόδοξος ακόμη και αυτές τις μαύρες ημέρες. Μια αισιοδοξία που θυμίζει τα πρώιμα χρόνια της επαναστατικής περιόδου αλλά και της νιότης των ανθρώπων που ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο : “ Όμως τίποτα δεν είναι αιώνιο. Μετά τον καπιταλισμό, στην ένωση των αδελφών λαών, στην ένωση των εργαζομένων, οι πόλεμοι θα μνημονεύονται μόνο στα βιβλία της ιστορίας, μόνο μπροστά στα μνημεία των νεκρών. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν τίποτα να μοιράσουν. Όλοι οι διαχωριστικοί τοίχοι θα εξαφανιστούν. Θα έρθει η μέρα που οι κάτοικοι της αγαπημένης μου Ουκρανίας θα ακούσουν το όμορφο “Βαλς του Κιέβου” με καθαρή συνείδηση, ήρεμη ψυχή, εμπιστοσύνη στο μέλλον, αίσθημα ευτυχίας και αδελφοσύνης”
Πηγές και Προτάσεις
ΔΙΑΒΑΣΤΕ το άρθρο του Ντενίς Ντανιλέφσκι που αποτέλεσε την αφορμή για αυτό το κείμενο 16news.kz/news/politika/Kievskiy-vals-6061
ΑΚΟΥΣΤΕ το βαλς του Κιέβου σε μια ηχογράφηση του 1955 από την χορωδία της ουκρανική ραδιοφωνίας www.youtube.com/watch?v=0_HabD0y6pg&t=5s
Στην φωτογραφία η Λουντμίλα και ο Βασίλι χορεύουν σε ένα πάρκο του Κιέβου το 2019.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου