Τσεντσόου, Κίνα | Το σπάσιμο του «βρόχου» στο κάτεργο της Foxconn

Στην φωτογραφία κινητοποίηση φοιτητών στο Πεκίνο στην οποία ανάμεσα στις λευκές σελίδες εμφανίστηκαν φωτογραφίες του προέδρου Μάο!

Είχε τελειώσει την νυχτερινή βάρδια και κοιμόνταν στον κοιτώνα όταν το μεσημέρι της 29ης Οκτωβρίου την ξύπνησε το κινητό τηλέφωνο. Από το σπίτι την ενημέρωσαν για τις πληροφορίες που κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο για επικείμενη επιβολή σκληρών περιορισμών στην πόλη για την αντιμετώπιση του νέου κύματος κορονοιού. Εδώ και μέρες μέσα στο μεγάλο εργοστάσιο που δούλευε το κλίμα ήταν βαρύ. Είχε εφαρμοστεί το λεγόμενο σύστημα «κλειστού βρόχου» στα μέσα Οκτωβρίου. Πλήρης απομόνωση από το έξω κόσμο. Τα αιτήματα για άδειες απορρίπτονταν το ένα μετά το άλλο και οι φόβοι για εξάπλωση των μολύνσεων και παράταση του αποκλεισμού για πολλές εβδομάδες μεγάλωναν.Το τηλεφώνημα λειτούργησε σαν επικρουστήρας στον μηχανισμό του πανικού. « Αν δεν έφευγα τώρα, δεν θα μπορούσα να το κάνω αργότερα!» δήλωσε εκ των υστέρων η εργάτρια που απέφυγε να δώσει το όνομα της στα κοινωνικά δίκτυα, αφηγούμενη την προσωπική περιπέτεια της. Με καταγωγή από την περιοχή της περιφέρειας Καιφένγκ, κοντά στην Τσεντσόου (Τζέγκτζου ), την πρωτεύουσα της κεντρικής επαρχίας Χενάν, μητέρα δύο παιδιών, με σύζυγο άνεργο η εργάτρια από την Yushi (ένας δήμος της Καιφένγκ) τα τελευταία χρόνια πήγαινε συχνά να δουλέψει στο μεγάλο εργοστάσιο της Foxconn στις περιόδους αιχμής. Η Foxconn όπως και άλλες κατασκευαστικές εταιρίες υψηλής τεχνολογίας, υπεργολάβοι δυτικών πολυεθνικών, σταμάτησαν να περιμένουν τους εσωτερικούς μετανάστες να έρθουν να δουλέψουν στην παραλιακή ζώνη της Κίνας και μετανάστευσαν οι ίδιες στην κινεζική ενδοχώρα αναζητώντας πιο φθηνή εργασία. « Φτιάχνεις μια φωλιά και περιμένεις τα πουλιά»! είχε πει ένας Κινέζος αξιωματούχος στην Χενάν, εξηγώντας την πολιτική προσέλκυσης ξένων επενδύσεων με την δημιουργία υποδομών, διευκολύνσεων και κυρίως με την δυνατότητα συγκέντρωσης χιλιάδων φθηνών εργατών από την επαρχία.

Τα πουλιά δεν άργησαν να έρθουν. Και όπως συνήθως γίνεται σε ανάλογες περιπτώσεις με αρπακτικές διαθέσεις! Στην Τσεντσόου εγκαταστάθηκε ένα μεγάλο εργοστάσιο συναρμολόγησης έξυπνων κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών από τον υπεργολάβο της αμερικάνικης Apple, την ταϊβανέζικη εταιρεία Foxconn. Η τεράστια έκταση των 1500 στρεμμάτων και οι εγκαταστάσεις απλώνονται επιβλητικά στο τεχνολογικό πάρκο νοτιοανατολικά της πόλης. Το εργοστάσιο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2012 με 120 χιλιάδες εργάτες και ήταν αυτό που επισκέφθηκε ο Τιμ Κουκ, το νέο αφεντικό της αμερικάνικης πολυεθνικής που πήρε την θέση του Στιβ Τζομπς, στο πρώτο του ταξίδι στην Κίνα. Η μονάδα τα επόμενα χρόνια μεγάλωσε, οι εργάτες έφτασαν τις 200 χιλιάδες και στους μήνες κορύφωσης της παραγωγής κόντευαν τις 300 χιλιάδες! Η Τσεντσόου διόλου τυχαία απέκτησε το υποκοριστικό «iPhone City». Η Foxconn έχει δύο περιόδους αιχμής κάθε χρόνο, από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο και από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο, αλλά μερικές χρονιές η ένταση ξεκινά τον Αύγουστο και φτάνει τον Νοέμβριο. Τότε γίνεται κανονική επιστράτευση ακόμη και από μακρινές περιοχές με την βοήθεια και των κρατικών αρχών. Αυτήν την περίοδο οι ρυθμοί δουλειάς είναι εξοντωτικοί, και οι υπερωρίες ατελείωτες. Όμως με αντίτιμο επιπλέον μπόνους στον βασικό μισθό, βάζει σε πειρασμό πολλούς να σπεύσουν να υπογράψουν συμβάσεις. Για αυτούς ένας μισθός των 2.000 γιουάν ( περίπου 275 δολάρια) που ενδέχεται να διπλασιαστεί έστω και για 2 -3 μήνες με εξαντλητικές υπερωρίες αποτελεί ισχυρό κίνητρο για να περάσουν τις πύλες του κολαστηρίου! Αυτό ακριβώς ήταν το κίνητρο και της εργάτριας από την Yushi, η οποία άφησε πίσω σύζυγο και παιδιά και υπέγραψε σύμβαση ορισμένου χρόνου από τον Ιούλιο ως τις αρχές του Νοεμβρίου. “ Για να κερδίσουμε περισσότερα χρήματα, όλοι δουλεύουμε υπερωρίες απελπισμένα και έτσι μπορούμε να πάρουμε μισθό 3.500-4.000 γιουάν το μήνα. Πήγα να δουλέψω στη Foxconn τον Ιούλιο και το συμβόλαιό μου έληγε στις 2 Νοεμβρίου” εξήγησε, αλλά τελικά δεν άντεξε να περιμένει έως την τελευταία ημέρα. Παρότι η σύμβαση πρόβλεπε πως θα έχανε το μπόνους αν έλειπε από την δουλειά πάνω από τρεις ημέρες, αποφάσισε να εγκαταλείψει το εργοστάσιο. Στην κυριολεξία να αποδράσει από ένα σημείο της περίφραξης πηδώντας πάνω από τα κιγκλιδώματα!

Μαζί με την εργάτρια από την Yushi χιλιάδες συνάδελφοι της αποχώρησαν στα τέλη του Οκτωβρίου από το εργοστάσιο μπροστά στο κίνδυνο της μόλυνσης και της απομόνωσης μέσα σε αυτό. Μόλις κατάλαβαν πως η εργοδοσία σχεδιάζει να παρατείνει το λεγόμενο σύστημα του «κλειστού βρόχου», δηλαδή τον απόλυτο περιορισμό των εργατών μέσα στις εγκαταστάσεις για πολλές εβδομάδες. Πολλοί έφυγαν με τα πόδια και αναγκάστηκαν να περπατήσουν αρκετά χιλιόμετρα μέχρι να φτάσουν στα σπίτια τους ή για την ακρίβεια στους χώρους καραντίνας. Μπροστά στον κίνδυνο να σταματήσει η παραγωγή και να μείνουν ανεκτέλεστες οι παραγγελίες ενόψει των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τα αφεντικά κήρυξαν συναγερμό. Τα νέα μοντέλα iPhone 14, που υπόσχονται ρεκόρ πωλήσεων και κερδών για την Apple, είχαν ήδη διαφημιστεί και έπρεπε να βρίσκονται έγκαιρα και σε επαρκείς ποσότητες στα ράφια των λιανοπωλητών στις ΗΠΑ,στην Ευρώπη και αλλού. Τα αφεντικά υποσχέθηκαν αυξημένα μπόνους στους νεοπροσλαμβανόμενους και ζήτησαν την συνδρομή των κρατικών αρχών στην αναζήτηση εργατών. Οι τελευταίες κάλεσαν μέχρι και συνταξιούχους στρατιωτικούς και κρατικούς υπαλλήλους να δουλέψουν. Εκτιμήσεις ανεβάζουν μέχρι και 100 χιλιάδες τις νέες προσλήψεις που έγιναν συνοδευμένες με υποσχέσεις για υψηλότερη ανταμοιβή.

Με προσδοκίες αλλά και καχυποψία, μέσα σε ένα ηλεκτρισμένο κλίμα ανασφάλειας για το άμεσο μέλλον οι εργάτες στην Foxconn δεν είχαν πλέον την υπομονή των παλιών καιρών. Μόλις κατάλαβαν πως τα αφεντικά αθέτησαν τις υποσχέσεις για πληρωμή αυξημένων μισθών, αντέδρασαν. Άλλοι σταμάτησαν να δουλεύουν και άλλοι αποφάσισαν να φύγουν. Γρήγορα η αντιπαράθεση πήρε βίαιες μορφές εξαιτίας της παρέμβασης του προσωπικού ασφαλείας κα της αστυνομίας. Υπήρξαν ξυλοδαρμοί και συλλήψεις. Στους χώρους του εργοστασίου, στα προαύλια και στους κοιτώνες εκδηλώθηκε μια κανονική εξέγερση. Η εργοδοσία τα χρειάστηκε! Έσπευσε να δικαιολογηθεί αποδίδοντας την αθέτηση των συμφωνιών σε λάθος καταχώρηση στοιχείων στο πρόγραμμα της μισθοδοσίας! «Ζητούμε συγγνώμη για ένα σφάλμα εισαγωγής στοιχείων στο σύστημα πληροφορικής και εγγυούμαστε ότι οι πραγματικές αμοιβές θα είναι οι ίδιες με αυτές που συμφωνήθηκαν και αναγράφονται στις επίσημες αναγγελίες πρόσληψης» ανέφερε μια ανακοίνωση που κυκλοφόρησε. Για να εκτονώσει την επικίνδυνη κατάσταση, να απαλλαγεί από τους πιο δυσαρεστημένους εργάτες και επαναλειτουργήσει απρόσκοπτα το εργοστάσιο ανακοίνωσε ακόμη πως όποιος εργάτης ήθελε να αποχωρήσει θα έπαιρνε αποζημίωση 10.000 γιουάν ( περίπου 1400 δολάρια) ενώ προχώρησε σε νέο κύκλο προσλήψεων με νέες μισθολογικές υποσχέσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις περισσότεροι από 15 χιλιάδες εργάτες αποχώρησαν.

Η Foxconn είναι από παλιά γνωστή για τις σκληρές συνθήκες εργασίας, τους εξαντλητικούς ρυθμούς και την εκμετάλλευση των εργατών στα σαράντα εργοστάσια που έχει στην Κίνα στην παράλια ζώνη και στην ενδοχώρα. Πριν μερικά χρόνια είχε ξεσηκωθεί κύμα αγανάκτησης για τις συχνές αυτοκτονίες νεαρών εργατών στις εγκαταστάσεις της, ιδιαίτερα στο συγκρότημα της Σεντζέν. Αυτήν την φορά η εξέγερση των εργατών στο εργοστάσιο στην Τσεντσόου επέδρασε σημαντικά στις διαμαρτυρίες που εκδηλώθηκαν σε πολλές περιοχές της χώρας ενάντια στην παρατεινόμενη πολιτική των σκληρών λοκ-ντάουν και των «μηδενικών κρουσμάτων». Το ξέσπασμα του θυμού των εργατών έδωσε κουράγιο στους νέους Κινέζους να βγουν στους δρόμους. Το καθεστώς πήρε σχεδόν αστραπιαία το μήνυμα της κινέζικης κοινωνίας και έσπευσε να χαλαρώσει τα σκληρά μέτρα.

Η εργάτρια από την Yushi της Καιφένγκ χρειάστηκε να περπατήσει για πολύ στις άκρες αυτοκινητοδρόμων και μέσα σε χωράφια για να φτάσει στην γενέτειρα της. Όταν αφηγήθηκε την περιπέτεια της βρίσκονταν ακόμη σε καραντίνα προσμένοντας από μέρα σε μέρα να συναντήσει την οικογένεια της. Ελπίζει να μην χάσει τους μισθούς της αλλά γι αυτήν πάνω απ’ όλα, σχολίασε, μετράει η υγεία και η ασφάλεια της. Αντίθετα με την εργάτρια από την Yushi που κατάφερε να επιστρέψει η διαδρομή της κινέζικης εργατικής τάξης είναι ακόμη στην αρχή. Σε συνθήκες ιδιαίτερα δύσκολες και περίπλοκες. Γεγονότα, όμως, σαν αυτά στο εργοστάσιο της Foxconn αποτελούν σημάδια πως βρίσκεται στον σωστό δρόμο ….

Πηγές και προτάσεις

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα χρονικό των γεγονότων στο εργοστάσιο clb.org.hk/content/worker-protests-zhengzhou-foxconn-highlight-labour-capital-problems-global-supply-chain

ΑΝΑΤΡΕΞΤΕ σε ένα παλιότερο κείμενο της στήλης για τις αυτοκτονίες στη Foxconn στην Σεντζέν atheatoskosmosps.blogspot.com/2011/10/ma-xiangqian.html