Τζιμπουτί, Υεμένη Δάκρυα στο πέρασμα των εξήντα χιλιάδων χρόνων

Η Haradh, μια μικρή σκονισμένη πόλη στα βόρειο-δυτικά της Υεμένης είναι κοντά στα σύνορα με την Αραβία των Σαούντ και το μοναδικό πια επίσημο σημείο για να περάσει κανείς στο πλούσιο βασίλειο. Ειδικά από τότε που το Ριάντ αποφάσισε να σφραγίσει τα νότια σύνορα του φτιάχνοντας ένα τείχος από εμπόδια και συρματοπλέγματα στην έρημο από τον φόβο της δράσης των ισλαμιστών όπως δικαιολογήθηκε. Αυτό σε κανονικούς καιρούς θα ήταν προνόμιο αλλά σήμερα είναι μεγάλη ατυχία, μιας και η πόλη έχει γίνει μια απέραντη αποθήκη απελπισμένων ανθρώπων που βρίσκονται στην μέση του… πουθενά. Υεμενίτες πρόσφυγες από τον εμφύλιο αλλά και Σομαλοί, Αιθίοπες και άλλοι δυστυχισμένοι Αφρικανοί που εμποδίζονται να περάσουν στα βασίλεια και εμιράτα της φανταστικής ευδαιμονίας ή έχουν απελαθεί κακήν-κακώς από τους σκληρούς Σαουδάραβες αστυνομικούς και στρατιώτες που περιπολούν στα σύνορα και κυνηγούν στην έρημο όσους καταφέρνουν να περάσουν παράνομα. Σε αυτήν την έρημο αρκετοί έχουν χάσει την ζωή τους κάτω από τον καυτό ήλιο ενώ άλλοι δεν καταφέρνουν να παραπλανήσουν τα αποσπάσματα, τα οποία πάνω στα γρήγορα 4Χ4 τους προλαβαίνουν και τους συλλαμβάνουν. Μια από τις διαδεδομένες μέθοδες παραπλάνησης είναι το δέσιμο των παπουτσιών ανάποδα αλλά και αυτό μερικές φορές δεν πετυχαίνει. Η Haradh, δηλαδή είναι ένα από τα πολλά ανάλογα κομβικά σημεία στο παγκόσμιο χάρτη των μεταναστευτικών ροών, όπως λέγονται επιστημονικά και ουδέτερα τα κύματα των απελπισμένων που οδηγούνται σε αναγκαστική μετανάστευση και προσφυγιά εξαιτίας των πολέμων και της φτώχειας.

Στην Haradh παγιδεύτηκε και η εικοσιπεντάχρονη Μεντίνα Μοχάμεντ, από τις λιγοστές τολμηρές νεαρές γυναίκες από την Αιθιοπία που αποφάσισαν να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο με κατεύθυνση τις ευκαιρίες και τα όνειρα για μια καλύτερη ζωή στα πλούσια κράτη του Περσικού Κόλπου. Περπάτησε σχεδόν δεκαπέντε ημέρες μέχρι να φτάσει στις ακτές του Τζιμπουτί και από εκεί, πληρώνοντας έξι χιλιάδες μπιρ Αιθιοπίας ( περίπου 365 δολάρια) στους διακινητές, διέσχισε με ένα ξύλινο καΐκι το στενό Bab el Mandeb. Στις ακτές της Υεμένης αναγκάστηκε μαζί με τους υπόλοιπους συνταξιδιώτες της να δώσουν τα ελάχιστα χρήματα που είχαν στους λαθρέμπορους οι οποίοι τους εγκατέλειψαν αθετώντας ως συνήθως την συμφωνία. Έτσι περιπλανήθηκε για εβδομάδες με σκοπό να φτάσει στην Σαναά και από εκεί να βρει ευκαιρία να ταξιδέψει προς τον βορρά για το πέρασμα διαμέσου της Haradh. Στην πρώτη απόπειρα της να διασχίσει τα σύνορα με μια ομάδα μεταναστών αντιμετώπισαν τους πυροβολισμούς από ένα απόσπασμα Σαουδαράβων αστυνομικών και έκτοτε βρίσκεται αποκλεισμένη και απελπισμένη στην Haradh. Μαζί της χιλιάδες Αφρικανοί, κυρίως Σομαλοί, που ζούνε σε άθλια στρατόπεδα συγκέντρωσης στα περίχωρα του Αντεν ή γυρνάνε με απόγνωση στους δρόμους του μεγάλου λιμανιού με σκοπό να κρυφτούν σε κάποιο εμπορικό πλοίο.

Η Μεντίνα δίχως να το ξέρει ακολούθησε έναν αρχέγονο δρόμο μετανάστευσης. Οι επιστήμονες υπολογίζουν πως εξήντα χιλιάδες περίπου χρόνια πριν, οι πρόγονοι των σημερινών ανθρώπων πέρασαν από την Αφρική στην Ασία, διαμέσου του στενού Bab el Mandeb. Εκείνα τα χρόνια η στάθμη των νερών ήταν χαμηλότερη και η διάβαση πιο εύκολη στο πέρασμα που στα αραβικά σημαίνει «Πύλη των Δακρύων». Για την ονομασία του υπάρχει διχογνωμία. Άλλοι το αποδίδουν στις δυσκολίες ναυσιπλοΐας εξαιτίας των ισχυρών ρευμάτων και των στενών καναλιών και άλλοι στις ανθρώπινες απώλειες που προξένησε ο προαιώνιος σεισμός που χώρισε τις δύο ηπείρους. Σε κάθε περίπτωση το πέρασμα, που έχει συνολικό άνοιγμα τριάντα χιλιόμετρα και χωρίζεται σε δύο κανάλια από το νησάκι Perim αποτελεί στρατηγικό σημείο για την διεθνή εμπορική κίνηση ειδικά από τότε που λειτούργησε η διώρυγα στο Σουέζ. Αυτό ακριβώς το πέρασμα διαλέγουν χιλιάδες κάθε χρόνο Αφρικανοί σε μια σύγχρονη έξοδο προς την γη της επαγγελίας με κόστος αρκετές φορές πολύ βαρύ σε ζωές, κακουχίες και πόνο. Καταστάσεις που δίχως υπερβολή σε κάνουν να σκέφτεσαι πως εξήντα χιλιάδες χρόνια η τύχη εκείνων των ανθρώπων στον ίδιο δρόμο ίσως να είχε περισσότερες ευκαιρίες επιτυχίας.

· ΔΕΙΤΕ φωτογραφίες από την ζωή των εγκλωβισμένων μεταναστών στην Υεμένη http://www.lightstalkers.org/images/show/873340 και http://www.allvoices.com/contributednews/7781023-80-africans-migrants-drown-off-yemen-as-boast-capsize/images

ΔΙΑΒΑΣΤΕ το άρθρο του Jeffrey Rose για τον αραβικό διάδρομο της προϊστορικής μετανάστευσης http://bham.academia.edu/JeffreyRose/Papers/73631/The_Arabian_Corridor_Migration_Model_archaeological_evidence_for_hominin_dispersals_into_Oman_during_the_Middle_and_Upper_Pleistocene