Με τα εκατόν ενενήντα μέτρα του, ο Πύργος του Δαβίδ δεσπόζει στο κέντρο του Καράκας, προς την μεριά του πράσινου όγκου του Ελ Αβίλα. Το τρίτο ψηλότερο κτίριο στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας, και το έκτο σε όλη την νότια Αμερική, άρχισε να κτίζεται το 1990, για να γίνει οικονομικό-χρηματοπιστωτικό κέντρο από τον David Brillembourg, και από αυτόν πήρε το λαϊκό προσωνύμιο του, όταν το 1994 η τραπεζική κρίση διέκοψε την κατασκευή του. Τότε το κτίριο των σαράντα-πέντε ορόφων, που έμεινε μισοτελειωμένο, έγινε κρατική περιουσία και μέχρι το 2007, έστεκε άδειο και εγκαταλειμμένο. Εκείνη την χρονιά, τον Οκτώβρη, με τις ευλογίες της κυβέρνησης, μια μεγάλη ομάδα αστέγων οικογενειών με επικεφαλής έναν πρώην κατάδικο-ευαγγελιστή πάστορα, κατέλαβε τον πύργο και εγκαταστάθηκε σε αυτόν, τουλάχιστον μέχρι τον εικοστό όγδοο όροφο. Δίχως ασανσέρ, παράθυρα, κιγκλιδώματα στα μπαλκόνια και στις σκάλες, κεντρική ηλεκτρική παροχή και εγκατάσταση νερού, ο Πύργος του Δαβίδ, παρά τις δυσκολίες, έγινε η κατοικία για επτακόσιες περίπου οικογένειες με δυόμισι χιλιάδες ανθρώπους, οργανωμένους σε μια κοινότητα. Είναι, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, η ψηλότερη παραγκούπολη στον κόσμο, η οποία μπορεί να μη διαθέτει στοιχειώδεις ανέσεις αλλά έχει στην κορυφή της ένα ελικοδρόμιο! Στα χρόνια που πέρασαν μέσα στον Πύργο του Δαβίδ, στήθηκαν ψιλικατζίδικα, ποτοπωλεία, ένα παράνομο οδοντιατρείο, κομμωτήριο και ένα αυτοσχέδιο γήπεδο μπάσκετ. Στην είσοδο του πύργου, με δυο-τρία μπολίβαρ, μισθώνονται μηχανάκια-ταξί, που χρησιμοποιούν πρόχειρες ράμπες, για να σκαρφαλώνουν στους πάνω ορόφους μεταφέροντας προμήθειες. Για τις κοινόχρηστες δαπάνες, το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό, η μηνιαία συνδρομή είναι εκατόν πενήντα μπολίβαρ. Αν και δεν λείπουν τα προβλήματα συμβίωσης, τα μπλεξίματα με την αστυνομία και οι κόντρες με τον άτυπο αρχηγό της κοινότητας, η πλειοψηφία των κατοίκων του πύργου είναι εργαζόμενοι, ορισμένοι μάλιστα σε κρατικές υπηρεσίες και τράπεζες και σχεδόν όλοι, φανατικοί οπαδοί του Τσάβες. Ζούνε με την προσδοκία να βρούνε μια μόνιμη και ανθρώπινη κατοικία, στα πλαίσια των κυβερνητικών στεγαστικών προγραμμάτων.
Από τις δεκαετίες του Σαράντα και του Πενήντα, την περίοδο του πρώτου πετρελαϊκού μπούμ και μετά, εκατοντάδες χιλιάδες φτωχοί αγρότες και εργάτες γης συνέρευσαν στις πόλεις και τα βιομηχανικά κέντρα. Γύρω από αυτές, απλώθηκαν τεράστιες παραγκουπόλεις, οι πιο πολλές σκαρφαλωμένες σε λόφους και ρεματιές, συνηθισμένο φαινόμενο σε όλη την Νότια Αμερική. Στο Καράκας, υπολογισμοί ανεβάζουν στο 60% του πληθυσμού, αυτούς που κατοικούν στα μπάριος, δίχως στοιχειώδεις υποδομές και σε συνθήκες ανασφάλειας. Συχνά οι βροχές προξενούν κατολισθήσεις και μαζικές καταστροφές ολόκληρων γειτονιών, αυξάνοντας την πίεση και την αναζήτηση στέγης. Μια τέτοια μεγάλη καταστροφή στα τέλη του 2010, ύστερα από μια πλημμύρα, άφησε άστεγους σχεδόν τριακόσιες χιλιάδες Καρακιένος στους λόφους της πρωτεύουσας. Τότε ήταν που ο Τσάβες άνοιξε συμβολικά το Μιραφλόρες σε εικοσιπέντε οικογένειες και επεκτάθηκαν οι καταλήψεις σε ακατοίκητα κτίρια, μέχρι και σε μια εβραϊκή συναγωγή.
Η κυβέρνηση, από τα πρώτα χρόνια και συχνά, αναγνώρισε, πως το στεγαστικό πρόβλημα είναι από τα πιο καυτά για την κοινωνία της χώρας. Ο Τσάβες, μάλιστα, σε μια αποστροφή ενός λόγου του, παραδέχθηκε, πως το πρόβλημα αυτό μόνο στα πλαίσια ενός σοσιαλιστικού καθεστώτος μπορεί να λυθεί με ριζικό τρόπο. Στα χρόνια που πέρασαν, εξαγγέλθηκαν αρκετά φιλόδοξα στεγαστικά προγράμματα, με τελευταίο αυτό που προβλέπει να χτιστούν τρία εκατομμύρια κατοικίες μέχρι το 2019, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό κατασκευαστικό τομέα. Ο απολογισμός των πρώτων δύο χρόνων του προγράμματος, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς ήταν επιτυχής, αν και η γενική εικόνα στις μεγάλες πόλεις παραμένει ίδια. Ο μεταβατικός και υποψήφιος πρόεδρος Μαδούρο, διόλου τυχαία, επέλεξε να κάνει μια από τις πρώτες προεκλογικές εμφανίσεις του στην τελετή παράδοσης νέων κατοικιών στην επαρχία Βάργκας. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως, και σε αυτήν την περίπτωση, το Τσαβικό καθεστώς δεν προχώρησε όσο τολμηρά έπρεπε και δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του. Ο Πύργος του Δαβίδ αποτελεί μια από τις πιο κραυγαλέες αποδείξεις αυτής της καθυστέρησης. Τώρα που η χώρα μπήκε σε μια μεταβατική περίοδο με πολλά ερωτηματικά, όπως και σε άλλα κρίσιμα κοινωνικά προβλήματα, η ανασφάλεια για το μέλλον έχει μεγαλώσει. Μια ανασφάλεια που συμπεριλαμβάνει και τους καταληψίες του πύργου, που συνεχίζουν να περιμένουν ακόμη μια οριστική στεγαστική αποκατάσταση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα άρθρο του Jon Lee Anderson, σε δύο συνέχειες, για τον Πύργο του Δαβίδ, στο Νew Yorker http://cav.org.ve/cms/index.php?option=com_flexicontent&view=items&cid=182:arquitectura&id=1610:el-poder-y-la-torre&Itemid=57
ΔΕΙΤΕ ένα βίντεο με εικόνες από τα μπάριος του Καράκας και τον Πύργο του Δαβίδ στην ιστοσελίδα www.torredavid.com, το οποίο αφορά ένα αμφιλεγόμενο βιβλίο-μελέτη για τον πύργο, που βραβεύτηκε στην 13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου