Κεντάκι, ΗΠΑ Παιδική εργασία στις καπνοφυτείες

Στην βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, στην Ουάσινγκτον, στην συλλογή της εθνικής επιτροπής για την παιδική εργασία, το πιο εντυπωσιακό τμήμα είναι μια ενότητα περίπου πέντε χιλιάδων ασπρόμαυρων φωτογραφιών και αρνητικών. Με τον φωτογραφικό φακό του Λιούις Χάιν, απεικονίζεται η αθλιότητα της ζωής των μικρών παιδιών που δούλευαν στις αρχές του εικοστού αιώνα στα αμερικάνικα εργοστάσια, ορυχεία, αγροτικές φάρμες και αλλού. Η συλλογή ιδρύθηκε το 1904 και ο Χάιν, ψυχή της ερευνητικής προσπάθειας, αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του για να αποτυπώσει το διαδεδομένο φαινόμενο της παιδικής εργασίας στην χώρα, γυρνώντας ανάμεσα στα 1908 και στα 1924 σε πολλές αμερικάνικες πολιτείες και στους δρόμους των μεγαλουπόλεων. Μέσα στα άλμπουμ αυτής της συλλογής υπάρχει μια ομάδα φωτογραφιών από τα καπνοχώραφα στο Κεντάκι. Ο Χάιν αιχμαλώτισε εικόνες και κατέγραψε ονόματα μικρών παιδιών χωμένα μέσα στις φυτείες της ποικιλίας Βιρτζίνια να συλλέγουν τα γιγαντιαία φύλλα του φυτού. Πίστευε πως αποκαλύπτοντας το φαινόμενο σύντομα αυτό θα περάσει στην ιστορία προορισμένο να εκτίθεται μόνο σε μουσεία και βιβλιοθήκες. Προσπάθειες σαν αυτήν του διάσημου φωτογράφου δεν πήγαν στράφι. Παρά τις ισχυρές αντιδράσεις, το 1938 με νόμο τέθηκαν για πρώτη φορά όρια ηλικίας για την εργασία στις ΗΠΑ και μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο η κατάσταση άρχισε να καλυτερεύει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σε όλη αυτήν την περίοδο στην άλλη πλευρά του πλανήτη το παράδειγμα της Σοβιετικής Ένωσης ασκούσε μεγάλη και ποικιλόμορφη επιρροή στην παγκόσμια εργατική τάξη και στους λαούς και πίεση στους κεφαλαιοκράτες και στις κυβερνήσεις τους. Το 1936 με το άρθρο 42 του νέου σοβιετικού συντάγματος απαγορεύτηκε η παιδική εργασία παρά μόνο αν πραγματοποιούνταν στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτά, τότε που η ανθρώπινη ιστορία προχωρούσε προς τα εμπρός και δεν έκανε πίσω ολοταχώς.

Απο την συλλογή του Χάιν. Δύο αγόρια, ο Αμός (6) και ο Οράτιος (4),
σε καπνοφυτεία στο Κεντάκι στις αρχές του 20ου αιώνα

Εκατό χρόνια μετά, από τότε που ο Χάιν περιπλανιόταν στα καπνοχώραφα του Κεντάκι, η παιδική εργασία στις αγροτικές φάρμες της πολιτείας αλλά και σε όλη την Αμερική εν τέλει όχι μόνο δεν εξαλείφθηκε. Αλλά τον τελευταίο καιρό παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις ενώ υπάρχουν πιέσεις από πολιτικούς που εκλέγονται στον νότο και σε πολιτείες με μεγάλη γεωργική παραγωγή ακόμη και για την κατάργηση των ορίων του 1938! Νέες γενιές παιδιών, τα περισσότερα από οικογένειες λατινοαμερικάνων μεταναστών, αποτελούν μια μεγάλη και φθηνή δεξαμενή εργατικής δύναμης. Μια έκθεση της Χιούμαν Ράιτς Γουώτς που δημοσιεύτηκε πριν λίγες μέρες έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Στις εκατόν τριάντα οκτώ σελίδες της που βασίστηκαν σε συνεντεύξεις παιδιών από επτά έως δεκαεπτά ετών, αποκαλύπτονται αριθμοί και στοιχεία καθώς και ιστορίες ανήλικων που δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες στις φυτείες καπνού στο Κεντάκι, στην Βιρτζίνια, στην Βόρειο Καρολίνα και στο Τενεσί. Τον καιρό της συγκομιδής αλλά και της καλλιέργειας, παιδιά, αρκετά μικρότερα των δέκα ετών, δουλεύουν κάτω από τον δυνατό ήλιο και μέσα στην ανυπόφορη υγρασία των φυτών , εκτεθειμένα στην νικοτίνη και στα φυτοφάρμακα. Αποτέλεσμα είναι να υποφέρουν από ναυτίες, πονοκεφάλους, δερματικές παθήσεις και θερμοπληξίες. Υπολογίζεται πως ένας στους δέκα εργαζόμενους στις αγροτικές φάρμες είναι παιδί, ακόμα και μικρότερο των δώδεκα ετών που επιτρέπει ο νόμος. Πάνω από πεντακόσιες χιλιάδες ανήλικοι εργάζονται σε όλη την χώρα σε αυτόν τον τομέα και πάνω από επτακόσιες χιονιάδες κάτω των δεκαοκτώ αν προστεθούν και τα εργοστάσια, στα οποία και εκεί ο αμερικάνικος νόμος που τα όρια του επιβιώνουν από το 1938 επιτρέπει την εργασία με όριο τα δεκατέσσερα- δεκαπέντε κατά περίπτωση. Οι ανήλικοι εργάτες γης, δουλεύουν συνήθως πενήντα με εξήντα ώρες την εβδομάδα. Έχουν καταγραφεί όμως και περιπτώσεις στις οποίες παραμένουν στο χωράφι για δεκατέσσερις η και δεκαέξι ώρες. Με ένα μισάωρο διάλειμμα, επτά ημέρες την εβδομάδα, παίρνουν πολύ λιγότερα από το κατώτερο ομοσπονδιακό ωρομίσθιο και έτσι είναι η πιο κερδοφόρα λύση τον καιρό που πρέπει να μαζευτεί γρήγορα η παραγωγή. Στην περίοδο 2005-2008 σύμφωνα με την έκθεση, τουλάχιστον σαράντα τέσσερεις θάνατοι παιδιών καταγράφτηκαν σε αγροτικές φάρμες εξαιτίας εργατικών ατυχημάτων, με την βόρεια Καρολίνα να έχει το ρεκόρ των θανάτων από θερμοπληξία.

Το γνωστό περιοδικό Nation, τον Νοέμβριο του 2013 είχε γράψει για εθνική ντροπή. Αρκετοί κατηγορούν την αμερικάνικη κυβέρνηση πως ενώ κάνει πολύ θόρυβο έχοντας ιδιοτελείς πολιτικούς σκοπούς για την καταπίεση και την εκμετάλλευση των παιδιών σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, κρύβει στην σκιά αυτά που συμβαίνουν στον γεωργικό τομέα αλλά και στα εργοστάσια του νότου. Και όσοι έχουν την ευκαιρία να συγκρίνουν τις εικόνες που κληρονόμησε στις νέες γενιές ο Χάιν με τις σημερινές, δεν δυσκολεύονται να σκεφτούν πως οι φωτογραφίες του έχουν από καιρό αποδράσει από την βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και κυκλοφορούν ζωντανές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ την έκθεση της HRW www.hrw.org/sites/default/files/reports/us0514_UploadNew.pdf, ένα άρθρο του The Nation το 2012, μεταφρασμένο στα ελληνικά eagainst.com/articles/child-labour-usa και ένα ρεπορτάζ από το Αλ Τζαζίρα www.aljazeera.com/programmes/faultlines/2013/10/america-hidden-harvest-20131029793687761.html

ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ την βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και δείτε την συλλογή της εθνικής επιτροπής παιδική εργασίας και τις εξαιρετικές φωτογραφίες του Χάιν. www.loc.gov/pictures/collection/nclc