Ήταν λίγο πριν από τις επτά το πρωί της Παρασκευής 18 Απριλίου όταν ένας απότομος δυνατός θόρυβος δεν άφηνε καμιά αμφιβολία για το τι θα ακολουθούσε. Περίπου πεντακόσια μέτρα ψηλότερα από την κατασκήνωση βάσης που βρίσκεται στα 5.334 μέτρα ύψος, στη νοτιοανατολική πλαγιά του Έβερεστ, ένα τεράστιο τμήμα πάγου ξεκόλλησε. Στη γρήγορη κάθοδό του, όπως συνήθως συμβαίνει, παρέσυρε και άλλα κομμάτια, δημιουργώντας μια μεγάλη χιονοστιβάδα. Όταν όλα είχαν τελειώσει και στο βουνό επανήλθε η σιωπή, τριάντα άνθρωποι βρέθηκαν θαμμένοι στο πάγο. Από αυτούς, δεκατρείς ανασύρθηκαν νεκροί, τρεις αγνοούνται και άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Όλοι τους ήταν Νεπαλέζοι Σέρπα, που είχαν ξεκινήσει αχάραγα να δουλεύουν για να προετοιμάσουν τη διαδρομή των ορειβατών.
Οι ακτίνες του ήλιου είναι επικίνδυνος εχθρός γι’ αυτούς που διασχίζουν τον παγετώνα Κούμπου, με την απρόβλεπτη και χαοτική κίνησή του. Γι’ αυτό, όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα, πριν ζεστάνει η ημέρα. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, εκατοντάδες Σέρπα ξεκινούν να ξανα-χαράξουν τα μονοπάτια, να απλώσουν τα σχοινιά και να καρφώσουν τα δεσίματα, να εντοπίσουν τις βαθιές ρωγμές στον πάγο για να τις γεφυρώσουν με σκάλες και να κουβαλήσουν τα υλικά, τις προμήθειες και τις φιάλες οξυγόνου στις τέσσερις διαδοχικές κατασκηνώσεις που θα συναντήσουν οι ορειβάτες μέχρι την κορυφή.
Ο Μάιος είναι η προσφορότερη εποχή για το εγχείρημα, πριν έρθει η περίοδος των μουσώνων που θα δυσκολέψει τις συνθήκες στο βουνό. Η Σάουθ Κολ, που θεωρείται η ευκολότερη διαδρομή προς την κορυφή από την πλευρά του Νεπάλ, είναι αυτή που ακολούθησε ο Χίλαρι το 1953 και αυτή που προτιμούν οι περισσότεροι ορειβάτες. Ένα από τα δυσκολότερα τμήματά της είναι ο παγοκαταράκτης του Κούμπου, ακριβώς εκεί που έγινε φέτος το μεγαλύτερο θανατικό ατύχημα στην ιστορία της κατάκτησης του βουνού.
Στη θιβετιανή γλώσσα, «Σάρ-πα» είναι οι άνθρωποι που ζούνε στα ανατολικά. Οι Σέρπα είναι μια μικρή εθνική κοινότητα εκατόν πενήντα χιλιάδων ανθρώπων που ζούνε στο Νεπάλ και στο γειτονικό Σικίμ. Οι περισσότεροι κατοικούν στην κοιλάδα Κούμπου στις ρίζες των ανατολικών Ιμαλαΐων. Εξαιτίας της φυσικής αντοχής τους στις σκληρές συνθήκες των υψομέτρων οι Σέρπα αναδείχθηκαν με τον καιρό οι καλύτεροι οδηγοί και αχθοφόροι για τις εξερευνητικές και ορειβατικές αποστολές. Πρώτα των εγγλέζων αποικιοκρατών και αργότερα των φιλόδοξων τουριστών.
Στα εξήντα χρόνια που μεσολάβησαν από την ιστορική αποστολή του νεοζηλανδού Χίλαρι, όλο και πιο πολλοί θέλησαν να δοκιμάσουν την τύχη τους, οι αποστολές πύκνωναν κάθε χρόνο και για τις κυβερνήσεις του Νεπάλ και τις δυτικές τουριστικές εταιρίες η κατάκτηση του Έβερεστ έγινε μια πολύ επικερδής επιχείρηση. Σε αυτήν οι Σέρπα έπαιξαν τον πιο σημαντικό ρόλο. Χιλιάδες νεαροί βρήκαν την πηγή ενός πολύ σημαντικού εισοδήματος, ρισκάροντας τη ζωή η την αρτιμέλειά τους, αλλά χωρίς αυτούς καμιά αποστολή δεν θα μπορούσε να ανέβει στις κορυφές. Για να πατήσει την κορυφή ο Χίλαρι μαζί με τον Νοργκάι, για παράδειγμα, δούλεψαν σκληρά τριακόσιοι αχθοφόροι και είκοσι οδηγοί Σέρπα. Συγκριτικά έχει υπολογιστεί πως η δουλειά των Σέρπα είναι με μεγάλη διαφορά πιο θανατηφόρα από αυτήν των εργατών στα ορυχεία ή των ψαράδων στις ανοικτές θάλασσες. Εκτός από τα απρόσμενα ατυχήματα εξαιτίας των χιονοστιβάδων και των απότομων καιρικών αλλαγών, οι Σέρπα έχουν να αντιμετωπίσουν εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια, πνευμονικά οιδήματα από την έλλειψη οξυγόνου και βαριά κρυοπαγήματα.
Στους καταλόγους που διατηρούν οι τοπικές αρχές είναι καταχωρημένοι σήμερα 10.695 οδηγοί και αχθοφόροι, οι περισσότεροι από την κοινότητα των Σέρπα. Σε μια αναρριχητική σεζόν ένας καλοπληρωμένος οδηγός μπορεί να συγκεντρώσει έως και πέντε χιλιάδες δολάρια. Ποσό πολύ σημαντικό για το Νεπάλ, αλλά πολύ μικρό σε σχέση με αυτά που κερδίζει η κυβέρνηση και η τουριστική βιομηχανία. Μια κρατική άδεια κοστίζει έντεκα χιλιάδες δολάρια, ενώ το μέσο συνολικό κόστος για έναν ορειβάτη υπολογίζεται ανάμεσα στα πενήντα με εκατό χιλιάδες δολάρια. Έτσι, η αναλογία δεν είναι διαφορετική από την εποχή που, στην αποστολή του Χίλαρι, οι Σέρπα έπαιρναν 8 ρουπίες την ημέρα για να μεταφέρουν, όπως και σήμερα, τουλάχιστον τριάντα κιλά βάρους.
Οι αποζημιώσεις σε περίπτωση θανάτου ή τραυματισμού είναι πολύ μικρές και το ποσό των 408 δολαρίων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τις οικογένειες των θυμάτων ξεχείλισε την οργή τους. Τριακόσιοι Σέρπα συγκεντρώθηκαν στην κατασκήνωση βάσης και αποφάσισαν να μην εργαστούν για φέτος, πραγματοποιώντας έτσι την πρώτη απεργία στην ιστορία της κατάκτησης του Έβερεστ. Μαζί με το πένθος που έπρεπε να κρατηθεί για τους νεκρούς, την απαίτηση να αυξηθούν δραστικά οι αποζημιώσεις και οι αμοιβές συνδύασαν και τη συλλογική πεποίθηση πως έπρεπε να ακούσουν την προσταγή του βουνού που για αυτούς είναι μια σημαντική θεότητα. Να σεβαστούν τη φετινή οργή του.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα άρθρο του Grayson Schaffer για την αληθινή τύχη των Σέρπα και στο www.outsideonline.com/outdoor-adventure/climbing/mountaineering/Disposable-Man-History-of-the-Sherpa-on-Everest.html
ΔΕΙΤΕ προσωπικές ιστορίες στο www.outsideonline.com/outdoor-adventure/climbing/mountaineering/The-High-Cost-of-Everest.html#slide-11
Έβερεστ είναι το δυτικό αποικιοκρατικό όνομα του βουνού. Οι Νεπαλέζοι το ονομάζουν Τσομολούνγκμα και οι Θιβετιανοί Σαγκαρμάθα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου