Τσαλουαουάτσο, Απουριμάκ, Περού Τι αξίζει ένα ορυχείο χαλκού;

Τα πάντα είναι τεράστια όταν μιλά κανείς για το ορυχείο χαλκού Λας Μπάμπας στην Τσαλουαουάτσο μια μακρόστενη λωρίδα γης στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η ομώνυμη πόλη σε ύψος τρεισήμισι χιλιάδων μέτρων. Η Τσαλουαουάτσο είναι μια από τις έξι διοικητικές διαιρέσεις της επαρχίας Κοταμπάμπας, στην περιφέρεια Απουριμάκ στο νότιο ορεινό Περού. Το ορυχείο βρίσκεται στα τρεις χιλιάδες επτακόσια μέτρα ύψος, εκτείνεται σε τριάντα πέντε χιλιάδες εκτάρια και θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει στις αρχές του 2016. Υπολογίζεται πως θα παράγει κάθε χρόνο τετρακόσιες πενήντα χιλιάδες τόνους χαλκού, ποσότητα διπλάσια από την μέχρι τώρα συνολική παραγωγή όλης της χώρας. Μαζί θα φέρνει στην επιφάνεια ενενήντα χιλιάδες ουγκιές χρυσό, τετρακόσιες πενήντα χιλιάδες ουγκιές ασήμι και σημαντικές ποσότητες ψευδάργυρου και μολυβδαίνιου.Όπως συνηθίζεται, οι οικονομικοί αναλυτές, χρησιμοποιώντας μαθηματικούς πολλαπλασιαστές υπολογίζουν πως θα προσθέτει 1,4% επιπλέον στο ετήσιο εθνικό εισόδημα του Περού στα είκοσι χρόνια ζωής του. Θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα και θα δημιουργήσει χιλιάδες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Σε μια περιοχή λοιπόν που θεωρείται η φτωχότερη στο Περού, με το 27% του πληθυσμού να υποσιτίζεται, το 40% των παιδιών κάτω των πέντε ετών να έχουν χρόνια αναιμία και το 24% να είναι αναλφάβητοι θα περίμενε κανείς πως το Λα Μπάμπας θα αντιμετωπίζονταν σαν θεόσταλτο δώρο της Μητέρας Γης. Αντίθετα όμως η μεγάλη πλειοψηφία των ορεσίβιων ιθαγενών Κέτσουα είναι αντίθετοι στο ορυχείο σε πείσμα της εταιρικής προπαγάνδας, των απλόχερων υποσχέσεων και της συνηθισμένης πολιτικής εξαγοράς και εκφοβισμού που χρησιμοποιούν οι μεταλλευτικές πολυεθνικές σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές, σε όλο τον κόσμο.


Το Λας Μπάμπας αγοράστηκε το 2014 από μια κοινοπραξία κινέζικων εταιριών με επικεφαλής την πολυεθνική MMG. Πλήρωσαν περίπου έξι δισεκατομμύρια δολάρια στον προηγούμενο ιδιοκτήτη, την αγγλο-ελβετικη Glencore-Xstrata και ανακοίνωσαν βιαστικά ένα τεράστιο επενδυτικό σχέδιο με σκοπό να αρχίσει η εκμετάλλευση τέλη του 2015, αρχές του 2016. Για να πετύχει την γρήγορη έναρξη των εργασιών η εταιρία άλλαξε το αρχικό σχέδιο μεταφοράς του μεταλλεύματος μέσω ενός υπόγειου αγωγού. Η νέα περιβαλλοντική μελέτη προβλέπει πως η μεταφορά θα γίνεται με τεράστια φορτηγά μέχρι το λιμάνι του Ματαράνι στην ακτή του Ειρηνικού. Οι κοινότητες των Ιντιος αντέδρασαν θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο η ρύπανση και η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος θα επεκταθεί. Ήδη άλλωστε η κατασκευή του ορυχείου, το τεράστιο φράγμα και η δέσμευση μεγάλων ποσοτήτων νερού από το γειτονικό ποτάμι έχουν ανατρέψει τις φυσικές ισορροπίες προκαλώντας την οργή των αιωνόβιων γεωργό-κτηνοτροφικών κοινοτήτων. Από τις αρχές του 2015, όταν μαθεύτηκαν τα καινούρια σχέδια της εταιρίας και η έγκριση τους από τις κυβερνητικές υπηρεσίες ξεκίνησαν πιο μαζικές αντιδράσεις. Η άγρια καταστολή που εξαπέλυσε η κυβέρνηση του προέδρου Ουμάλα και είχε αποτέλεσμα τέσσερις νεκρούς, δεκάδες τραυματίες και μαζικές συλλήψεις τον περασμένο Σεπτέμβρη ήταν η τραγική κορύφωση μιας αντιπαράθεσης που – όπως και σε άλλες περιπτώσεις στην χώρα- φαίνεται πως θα συνεχιστεί και θα κλιμακωθεί.

Στην ιστορία του Περού ο τομέας της εξόρυξης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διαμόρφωσης της οικονομικής και κοινωνικής πορείας της χώρας μέσα στους αιώνες και σημείο έντονης αμφισβήτησης και κριτικής. Από τα πρώτα χρόνια της ισπανικής αποικιοκρατίας και αργότερα από την αρχή της Ανεξαρτησίας, η εξόρυξη υπήρξε η κύρια μέθοδος λεηλασίας της χώρας και των αυτοχθόνων. Ένα βίαιο εργαλείο υποταγής του νεαρού εργατικού δυναμικού, αναπαραγωγής της δουλείας, διάλυσης των παραδοσιακών κοινωνικών σχέσεων και απο τις βασικές αιτίες για την χρόνια καθυστέρηση του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα ειδικά στις Άνδεις. Τόσο οι αποικιστές που λειτούργησαν κυρίως ως χρυσοθήρες, όσο και οι κυβερνήσεις της Ανεξαρτησίας σε συνεργασία με τις δυτικές μεταλλευτικές πολυεθνικές σφράγισαν με την υπανάπτυξη την οικονομία της χώρας. Την διατήρησαν όχι τυχαία στο επίπεδο μιας παραγωγού ανεπεξέργαστων κατά κύριο λόγο ορυκτών πρώτων υλών που εξάγονταν και μιας αγοράς εισαγόμενων καταναλωτικών ειδών. Αιώνες μετά τις πρώτες εξορύξεις των αποικιοκρατών στις Άνδεις οι γηγενείς πληθυσμοί σε αυτές παραμένουν στα ίδια περίπου, αναλογικά, επίπεδα διαβίωσης. Τα παλιά ορυχεία εξαντλήθηκαν και εγκαταλείφθηκαν ενώ η φτώχεια και η υπανάπτυξη διαιωνίστηκαν. Ο Χοσέ Κάρλος Μαριάτεγκι, στο κλασσικό του έργο «Επτά δοκίμια για την ερμηνεία της Περουβιανής πραγματικότητας», γραμμένα ανάμεσα στο 1925-1927, αναλύει έξοχα αυτήν την διαρκή αντίθεση που έχει διαπεράσει την πολύπλοκη κοινωνία της χώρας. Ενενήντα χρόνια μετά από τότε ο Μαριάτεγκι παραμένει απίστευτα επίκαιρος. Οι εξεγερμένοι Ινδιάνοι στο Τσαλουαουάτσο συνεχίζουν την αντίσταση στις πολιτικές της λεηλασίας υπερασπίζοντας το παρόν και το μέλλον της ζωής και της φύσης στα υψίπεδα των Άνδεων.

ΔΕΙΤΕ ένα βίντεο από την αντίσταση από έναν άλλο μαζικό αγώνα, στο ορυχείο Κόνγκα στην Καχαμάρκα και την ανακοίνωση της αναβολής έναρξης των εργασιών του. qmusica.info/8nx_ApbWnW8//