Γαλλικός Μάης | Ζιλ Τωτέν: Υπηρετώντας την εργατική τάξη

Χτισμένο στα 1952, το εργοστάσιο της Renault στο Φλεν-σιρ-Σεν είναι το παλιότερο και μεγαλύτερο της πολυεθνικής αυτοκινητοβιομηχανίας που λειτουργεί ως τα σήμερα με γραμμή παραγωγής στο έδαφος της Γαλλίας. Βρίσκεται περίπου σαράντα χιλιόμετρα από τη γαλλική πρωτεύουσα, κατά μήκος του Σηκουάνα, στο Υβλίν και οι εργάτες σε αυτό έχουν συναρμολογήσει στα χρόνια της ζωής του δεκαοκτώ εκατομμύρια αυτοκίνητα. Ήταν το πρώτο εργοστάσιο της εθνικοποιημένης μετά τον πόλεμο εμβληματικής γαλλικής εταιρίας, η οποία, στα πλαίσια ενός σχεδίου αποκέντρωσης, βγήκε από τα όρια του Παρισιού. Ξεκίνησε με δύο χιλιάδες εργαζόμενους και παραμονές της μεγάλης απεργίας τον Μάη του 1968 είχε σχεδόν έντεκα χιλιάδες.

Η απεργία στα εργοστάσια της Renault άρχισε με μια ωριαία στάση εργασίας στο εργοστάσιο στην Κλιόν στις 15 Μαΐου. Την επόμενη νύχτα, μια ομάδα εργατών κατέλαβαν το εργοστάσιο στο Μπιγιανκούρ στο Παρίσι. Την άλλη ημέρα, η συντριπτική πλειοψηφία των τριάντα χιλιάδων εργατών ξεκινά έναν αγώνα που κράτησε τριάντα τρία μερόνυχτα. «Οι εργαζόμενοι ένιωσαν να απελευθερώνονται, υπήρξε μια απίστευτη μεταμόρφωση στις αντιλήψεις, εργάτες που δούλευαν για χρόνια σε διπλανά πόστα δεν αναγνώριζαν τον συνάδερφό τους!» είπε αργότερα ένας συνδικαλιστής σε ένα ρεπορτάζ της Λιμπερασιόν. «Ήταν μια μαχητική αλλά και γιορταστική ατμόσφαιρα» συμπλήρωνε ένας άλλος. Τα αρχικά αιτήματα περιελάμβαναν αυξήσεις στους μισθούς, μείωση της βδομαδιάτικης εργασίας σε σαράντα ώρες, συνταξιοδότηση στα εξήντα χρόνια.

Όταν η ρεφορμιστική ηγεσία της CGT στις 27 Μαρτίου παρουσιάζει στους εργάτες στο Μπινγιακούρ τη «συμφωνία Γκρενέλ» με την κυβέρνηση, εισπράττει ένα ηχηρό ΟΧΙ! Οι απεργοί αποφασίζουν να συνεχίσουν! Είχαν στο μεταξύ φτάσει στα δέκα εκατομμύρια από άκρου σε άκρο της Γαλλίας. Ήταν εκείνες τις ώρες που είχαν ξεκινήσει πυρετώδεις διαβουλεύσεις στον σκληρό πυρήνα του αστικού καθεστώτος για τον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης και έπεσε στο τραπέζι η ιδέα της επέμβασης του στρατού. Δεν χρειάστηκε να γίνει εν τέλει. Το ρεβιζιονιστικό Γαλλικό Κ.Κ δεν είχε ούτε καν σκέψη για κάτι άλλο πέρα από μια συνδικαλιστική διαπραγμάτευση μαζί με την αποκατάσταση του κλονισμένου ελέγχου που ασκούσε το ίδιο στα συνδικάτα κυρίως των βιομηχανικών εργατών. Ο Ντε Γκωλ φεύγει για τη Γερμανία με σκοπό την σκληρή επιστροφή του. Ακριβώς αυτήν που ανήγγειλε με το απειλητικό διάγγελμα στις 30 Μαΐου, το οποίο σηματοδότησε την αποφασιστική στροφή στις ήδη προδιαγεγραμμένες εξελίξεις. Η γαλλική εργατική τάξη και η νεολαία, δίχως επαναστατική ηγεσία και σχέδιο, βρέθηκαν εμπρός στα όρια που έβαζαν οι συσχετισμοί στη γαλλική κοινωνία και όχι μόνο σε αυτήν. Ο Μάης της εξέγερσης έδινε την θέση του στον Ιούνη της υποχώρησης.

Όση αστυνομική βία και κρατική εκδίκηση χρωστούσε η αστική τάξη στους εξεγερμένους από τις ημέρες του Μάη, όταν ξαφνιάστηκε από την κοινωνική καταιγίδα, την επέστρεψε με το παραπάνω το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Δεν είναι τυχαίο πως τον Ιούνη καταγράφηκαν οι περισσότεροι νεκροί εργάτες και φοιτητές, μιας και οι αστυνομικοί δεν είχαν πλέον κανένα λόγο να προσέχουν. Η συναίσθηση της επικράτησης και η ανάγκη για παραδειγματισμό επέτρεψε μια ανεξέλεγκτη βία σε όσους αντιστέκονταν στην υποχώρηση. Ειδικά ενάντια σε εκείνους που θεωρήθηκε, και όχι άδικα, πως πάλευαν για την κλιμάκωση της εξέγερσης.

Στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το εργοστάσιο της Renault στο Φλεν, εκτυλίχθηκε μία από τις πιο γνωστές σκηνές αστυνομικής βίας, που κατέληξε στον θάνατο ενός νεαρού διαδηλωτή. Απόγευμα της Δευτέρας 10ης Ιουνίου, μια ομάδα νεαρών, κυνηγημένων από την ειδική αστυνομική ομάδα CRS4 προσπαθούσε να διαφύγει. Είχαν φτάσει το πρωί από το Παρίσι για να υποστηρίξουν τους εργάτες του κατειλημμένου εργοστασίου, οι οποίοι τις προηγούμενες ημέρες είχαν πάρει τελεσίγραφο από την αστυνομία, που ζητούσε την αποχώρησή τους. Οι νεαροί φοιτητές και μαθητές δεν μπόρεσαν να πλησιάσουν εξαιτίας του αστυνομικού κλοιού αλλά συνέχιζαν να διαδηλώνουν αψηφώντας την βία. Ο δεκαεπτάχρονος Ζιλ Τωτέν, μαθητής στο λύκειο Μαλαρμέ, μαζί με τους συντρόφους του έτρεχε να ξεφύγει από δέκα αστυνομικούς που τους είχαν βάλει στο κατόπι. Όταν τέλειωσε το κυνηγητό, το άψυχο σώμα του νεαρού ανασύρθηκε από τα νερά του Σηκουάνα κοντά στην γέφυρα Μελάν -ο- Μυρώ. Οι σύντροφοί του είπαν πως τον έριξαν οι αστυνομικοί αφού τον κτύπησαν και εμποδίζοντάς τον να βγει στην όχθη. Η αστυνομία ισχυρίστηκε πως οι νεαροί πήδηξαν μόνοι τους στο ποτάμι. Οι περισσότεροι μαζί με τον Ζιλ Τωτέν ήταν μέλη της μαοϊκής Ένωσης Κομμουνιστικών Μαρξιστικών-Λενινιστικών Οργανώσεων.

Μόλις μαθεύτηκε η είδηση, ξέσπασαν οργισμένες διαδηλώσεις, κυρίως στα παρισινά προάστια, που βάστηξαν δύο μερόνυχτα. Στην κηδεία του νεαρού, το Σάββατο 15 Ιουνίου, σε κλίμα συγκίνησης, χιλιάδες Γάλλοι ακολούθησαν την πομπή ως το νεκροταφείο Μπατινιόλ. Ο Ζιλ Τωτέν υπήρξε ο πιο αναγνωρίσιμος νεκρός του Γαλλικού Μάη. Δυο ημέρες μετά τον θάνατό του, αποδεικνύοντας την ενοχή του το καθεστώς με προεδρικό διάταγμα έβγαλε στην παρανομία τη μαοϊκή οργάνωση μαζί με μια δεκάδα άλλες εξωκοινοβουλευτικές ομάδες. Στις 17 Ιουνίου, οι εργάτες στα εργοστάσια της Renault αποφάσισαν να γυρίσουν στη δουλειά. Στη συμφωνία που υπέγραψαν είχαν αποτυπωθεί σημαντικές κατακτήσεις στους μισθούς, στις συμβάσεις και το ωράριο, πολύ ευνοϊκότερες από τη συμφωνία Γκρενέλ. Το εργοστάσιο στο Φλεν ξανάρχισε να παράγει αυτοκίνητα αλλά από τότε η μορφή του νεαρού μαοϊκού συνδέθηκε με την ιστορία του... (συνεχίζεται).

ΔΕΙΤΕ το ντοκιμαντέρ “Oser lutter, oser vaincre” του Jean-Pierre Thorn για την κατάληψη στην Renault στο Φλεν.