Σκάλα Συκαμιάς, Λέσβος | Το πρόσωπο της λαϊκής αλληλεγγύης

Γεννημένη στα 1930, ρίζωσε περνώντας όλη τη ζωή της στη Σκάλα Συκαμιάς στη βόρεια ακτή της Λέσβου. Η μάνα της ήρθε μαζί με άλλους ξεριζωμένους πρόσφυγες από αντίκρυ στα χρόνια της μεγάλης καταστροφής του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Καταγωγή από τα Μοσκονήσια που βρίσκονται στη νότια είσοδο του Αδραμυτινού Κόλπου με το μεγαλύτερο και το μόνο που ήταν κατοικημένο, το Μοσκονήσι που «σφαλά το μπουγάζι τ’ Αϊβαλιού» όπως έγραφε ο Φώτης Κόντογλου. Οι Αϊβαλιώτες τόσο δεν ήθελαν να γίνουν πρόσφυγες που πολλοί βγάλανε τα τιμόνια από τα καράβια για να μην μπορούν ταξιδέψουν. Αρκετοί μείνανε στη Λέσβο με την προσμονή της σύντομης επιστροφής στην πατρίδα, η οποία δεν έγινε ποτέ. Τον πρώτο καιρό, οι πρόσφυγες ζούσαν σε σκληρές συνθήκες. Πολλές οικογένειες ζούσαν σε παραπήγματα ή στις αποθήκες για τις ελιές, τα “αμπάρια”. Τέσσερις οικογένειες μοιράζονταν ένα δωμάτιο, το οποίο το χώριζαν με κρεμασμένες καρπέτες. Σε αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε η Μαρίτσα Μαυραπίδη. Μεγάλωσε μέσα στην φτώχεια, δουλεύοντας σκληρά σε ξένους ελαιώνες και οικογενειακές αγροτικές εργασίες. Είχε ξεκινήσει το σχολείο, αλλά το σταμάτησε στη δευτέρα Δημοτικού για να προσέχει το μικρότερο αδερφάκι της. Η μητέρα τους έλειπε την ημέρα στις αγροτικές εργασίες και εκείνη, αν και παιδί, έπρεπε να επωμιστεί καθήκοντα που δεν της αναλογούσαν. «Από τότε είχα μωρά στα χέρια μου» είχε πει σ΄ έναν δημοσιογράφο. Παντρεύτηκε, έκανε δυο παιδιά και πρόλαβε να δει εγγόνια. Μέχρι που βαστούσαν τα πόδια της, πήγαινε στον ελαιώνα πάνω από την Σκαμνιά και τάιζε τις κότες της. Έφυγε στα ογδόντα εννέα της χρόνια στις 16 Ιανουαρίου. Κηδεύτηκε στην Παναγιά τη Γοργόνα που στέκει στην κορυφή του βράχου στην άκρη του μικρού λιμανιού που προστατεύει τις ψαρόβαρκες από τα κύματα του Αιγαίου. Ο παπάς της Συκαμιάς την αποχαιρέτησε με τη γνωστή περικοπή του κατά Ματθαίου Ευαγγελίου. «Φύγετε από κοντά μου, οι καταραμένοι, στο πυρ το εξώτερον, που είναι ετοιμασμένο για το διάβολο και τους αγγέλους του. Διότι πείνασα και δε μου δώσατε να φάω, δίψασα και δε μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και δε με μαζέψατε, γυμνός και δε με ντύσατε, άρρωστος και δε με επισκεφτήκατε, φυλακισμένος και δεν ήρθατε σε μένα».

Η Μαρίτσα Μαυραπίδη στα στερνά της έγινε γνωστή πολύ πέρα από το νησί της, εξαιτίας της γνωστής φωτογραφίας του Λευτέρη Παρτσάλη με τις τρεις γιαγιάδες με το μικρό προσφυγόπουλο που είχαν στην αγκαλιά τους και το τάιζαν. Μαζί της η Μηλίτσα Καμβύση που το κρατούσε στα χέρια της και η Ευστρατία Μαυραπίδη.

“Μόλις είχαν φτάσει τρεις βάρκες με πρόσφυγες και ήταν πολύς κόσμος μαζωμένος στον Πλάτανο... Πεινούσε πολύ το μωρέλι. Εγώ του έκανα το μπιμπερό!
Στην αρχή δεν έπινε. Το έβαλα στο μάγουλό μου και ήταν ζεστό. Πήγα στη βρύση, το κρύωσα, καθίσαμε και ήπιε το γάλα μονορούφι... ό,τι μπορούσαμε τότε, το κάναμε με χαρά. Οι μάνες μας ήταν πρόσφυγες, ξέρουμε από αυτά” είχε εξομολογηθεί σε μια από τις πολλές συνεντεύξεις που της ζήτησαν εκείνο τον καιρό. Ανάμεσα τους και η “Προλεταριακή Σημαία” σε μια συνέντευξη που έκαναν ο Σ. Γιαννούλης και η Ε. Κυριακίδου. Η Μαρίτσα Μαυραπίδη δε βρέθηκε συμπτωματικά εκείνη τη στιγμή δίπλα στην ομάδα των προσφύγων. Όπως έγραψε ο Μάνος Δούκας στην Κατιούσα, η θεία Μαρίτσα έπλεκε σκουφιά, κάλτσες, μπλούζες, έφτιαχνε τραχανάδες και κριθαράκια. Είχε βάρδια στο καζάνι του κοινόβιου. Όλα αυτά βέβαια μαζί με τις φίλες της. Κι όλα για όσο καιρό χρειάστηκε, υποστηρίζοντας την ομάδα εθελοντών "Πλάτανος" που βρέθηκαν τον καιρό του μεγάλου προσφυγικού κύματος στη Συκαμιά.

Η Μαρίτσα Μαυραπίδη, μια απλή λαϊκή γυναίκα, διατηρώντας ζωντανά τα βιώματά της, έκανε αυτό που της υπαγόρευε η ανθρώπινη συνείδησή της. Αυτό που έκαναν και κάνουν πολλοί απλοί άνθρωποι του λαού μας σε διάφορα σημεία της χώρας, οι οποίοι δεν έχουν αποκτηνωθεί από την κυρίαρχη αντιδραστική ιδεολογία, την αστική και φασιστική προπαγάνδα και δεν έχουν δηλητηριαστεί από κηρύγματα μίσους και έχθρας. Μιλώντας για την αλληλεγγύη που προσέφερε ανυστερόβουλα, ως κάτι το πολύ φυσιολογικό για την οποία δεν χρειάζονταν κανένα βραβείο και τιμή, η Μαρίτσα Μαυραπίδη με τη χαμηλόφωνη αξιοπρεπή στάση της εμπρός σε Προέδρους και άλλους μεγαλοσχήμονες, που έσπευσαν να “χωθούν” στην γνωστή φωτογραφία, έδωσε ένα σημαντικό μήνυμα. Και σε όσους υποκριτικά έσπευσαν να εκμεταλλευτούν και να χρησιμοποιήσουν τις πράξεις λαϊκής αλληλεγγύης, αυτούς δηλαδή που έστειλαν συλλυπητήρια για τον θάνατό της αλλά την ίδια ώρα διατηρούν το απάνθρωπο στρατόπεδο στη Μόρια κρατώντας μέσα σε άθλιες συνθήκες χιλιάδες ανθρώπους κάθε ηλικίας. Και σε όλους όσους συντάσσονται με τις αντί-προσφυγικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον χρηματοδοτούμενο από αυτήν κατευθυνόμενο “ανθρωπισμό” των μεγάλων δυτικών ΜΚΟ. Η Μαρίτσα Μαυραπίδη θα είναι η μορφή της απέναντι όχθης. Η πηγαία αντίσταση στη βάρβαρη τάξη που θέλουν να επιβάλλουν οι κυρίαρχοι και οι κάθε λογής υπηρέτες τους. Το ανυπόκριτο και φωτεινό πρόσωπο της λαϊκής αλληλεγγύης!

ΔΕΙΤΕ το εξάλεπτο βίντεο του Γιάννη Παπαδόπουλου από την Καθημερινή www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=-3ZaZRM7Dko