11 Μαρ 2023

Τεκολούκα, Ελ Σαλβαδόρ | Οι Μαρέρος και το βάρβαρο βιοπολιτικό θέαμα


Στην σκιά του Τσιτσοντεπέκ, του βουνού με το ηφαίστειο που δεσπόζει σχεδόν σε όλη την χώρα απλώνεται η επαρχία Σαν Βινσέντε. Ένα λοξό τρίγωνο γης στη μέση του Ελ Σαλβαδόρ με την κορυφή να φτάνει στην ακτή του Ειρηνικού. Πριν το ξέσπασμα του εμφυλίου, δηλαδή το 1979-1980, ήταν από τις πιο ευημερούσες περιοχές της χώρας. Εργάτες στις ζαχαροφυτείες και στην αγροτική βιομηχανία η πλειοψηφία των κατοίκων της. Όταν διεκδίκησαν καλύτερες αμοιβές και δικαιότερη μοιρασιά της γης εισέπραξαν σφαίρες από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Και στην συνέχεια όταν, αντιδρώντας, πύκνωσαν τις γραμμές του αντάρτικου στρατού του μετώπου “ Φαραμπούντο Μαρτί ”, η επαρχία στην κυριολεξία βυθίστηκε σε λουτρό αίματος. Χιλιάδες άμαχοι σκοτώθηκαν με την υποψία πως ήταν υποστηρικτές των ανταρτών. Τα χωριά ερήμωσαν, οι νέοι μετανάστευσαν, οι περισσότεροι ταξίδεψαν παράνομα με προορισμό τις ΗΠΑ και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία έγιναν ζητιάνοι στις πόλεις. Σε ένα άρθρο τους οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», τον Μάιο του 1983 περιέγραφαν κάπως έτσι τα τραύματα του εμφυλίου πολέμου στην επαρχία. Τραύματα τα οποία αποτελούν μια από τις ρίζες του σύγχρονου, βάρβαρου βιοπολιτικού θεάματος, όπως εύστοχα ονομάστηκε η μεταφορά εκατοντάδων φυλακισμένων, που έκανε τον γύρο του κόσμου, μέσω των ΜΜΕ.

Φυλακή- γίγας! Λέγεται πως θα είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και χωρητικότητα στην αμερικάνικη ήπειρο, στην μικρότερη σε έκταση χώρα της κεντρικής Αμερικής! Στην Τεκολούκα της Σαν Βινσέντε, 74 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας, σε μια απόμερη αγροτική περιοχή. Οκτώ κτίρια από βαρύ μπετόν, με 32 κελιά, στα οποία πρόκειται να κλειστούν 100 και πλέον κρατούμενοι στο καθένα. Περιβάλλεται από τσιμεντένιο τείχος ύψους 11 μέτρων και μήκους 2,1 χιλιομέτρων, προστατευμένο από ηλεκτρισμένους συρμάτινους φράχτες. Προορίζεται στην πλήρη λειτουργία της να φτάσει τους 40.000 φυλακισμένους, σε συνθήκες βαριάς σκληρότητας, απομόνωσης και ανύπαρκτων δικαιωμάτων. Ήδη οι πρώτες δύο χιλιάδες μεταφέρθηκαν εκεί σε παγκόσμια θέα. Πρόκειται, σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για νεαρά κυρίως μέλη των συμμοριών Μάρα Σαλβατρούτσα (MS-13) και Μπάριο 18. Από τον Μάρτιο του 2022, όταν o πρόεδρος της χώρας Ναγίμπ Μπουκέλε επέβαλλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ύστερα από μια μαζική σφαγή που προκάλεσε η συμμορία MS-13, μέχρι τον Ιανουάριο του 2023, έχουν συλληφθεί 63.000 πολίτες. Σύμφωνα με το καθεστώς έκτακτης ανάγκης, το οποίο έχει ανανεωθεί δέκα φορές, έχουν ανασταλεί σε αυτό το διάστημα, οι περισσότερες συνταγματικές ελευθερίες. Μεταξύ άλλων η αστυνομία μπορεί να συλλάβει οποιονδήποτε πολίτη χωρίς δικαστική απόφαση και ενημέρωση για τους λόγους της σύλληψης. Η περίοδος προσωρινής κράτησης έχει παραταθεί από 72 ώρες σε 15 ημέρες, χωρίς δικαίωμα νομικής υπεράσπισης. Οι επικοινωνίες μπορούν επίσης να παρακολουθούνται χωρίς να απαιτείται δικαστική απόφαση. Ο Μπουκέλε, ένας πολιτικός που ξεκίνησε ως δήμαρχος της πρωτεύουσας με την υποστήριξη του Φαραμπούντο Μαρτί και στην πορεία αυτονομήθηκε, υπερηφανεύεται πώς έχει κηρύξει τον πόλεμο στις συμμορίες και την τρομοκρατία για να επαναφέρει την ασφάλεια στην χώρα. Απαντώντας στις επικρίσεις για τις βάρβαρες μεθόδους που υιοθέτησε ισχυρίζεται πως αυτές αποδεικνύονται αποτελεσματικές και μείωσαν σημαντικά τις καθημερινές δολοφονίες και άλλες βίαιες πράξεις στους δρόμους της χώρας. Ως συνήθως δεν λέει ούτε την μισή αλήθεια!

Ο Μπουκέλε, από το 2019 προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τους ηγέτες των συμμοριών και να εκμεταλλευτεί την πολιτική επιρροή τους και μέχρις ενός σημείου το πέτυχε. Φαίνεται όμως πως αυτή η πολιτική σε συνδυασμό με νέες αντιθέσεις στα πλαίσια του καθεστώτος προξένησαν αντιδράσεις τόσο μέσα όσο και έξω από την χώρα. Η διαχείριση της πανδημίας, οι οικονομικές αποτυχίες και η αύξηση του χρέους, η περιπέτεια της υιοθέτησης του κρυπτονομίσματος (bitcoin) ως νόμιμου μέσου συναλλαγών και ορισμένες κινήσεις στην εξωτερική πολιτική στρίμωξαν τον φιλόδοξο πρόεδρο. Ο οποίος – εν τω μεταξύ- είχε φροντίσει διορίζοντας ανώτατους δικαστικούς να τροποποιήσει την συνταγματική πρόβλεψη που εμποδίζει την δεύτερη προεδρική θητεία. Η εμφάνιση της Κίνας, η οποία προσφέρθηκε να αγοράσει τμήμα του εξωτερικού χρέους και η αρχικά θετική στάση της κυβέρνησης σήμαναν συναγερμό στην Ουάσιγκτον. Τον Δεκέμβριο του 2021 το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ τον κατηγόρησε πως παζαρεύει με τις συμμορίες ενώ πύκνωσαν οι αποκαλύψεις για διαφθορά. Με πρόσχημα την σφαγή του Μαρτίου του 2022 ο Μπουκέλε έκανε στροφή και ξεκίνησε το κύμα συλλήψεων, βγάζοντας τον στρατό στους δρόμους και βάζοντας την χώρα στον «γύψο».

«Το κράτος της κατάστασης εξαίρεσης είναι ένα φίδι που δαγκώνει μόνο αυτούς που είναι ξυπόλητοι. Το κράτος εξαίρεσης είναι μόνο για τους φτωχούς ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων αθώων ανθρώπων. Δεν ισχύει για τους εγκληματίες του λευκού κολάρου, εκείνους που βρίσκονται στην κορυφή, εκείνους που κυβερνούν, εκείνους που διακινούν ναρκωτικά και όπλα, εκείνους που φοροδιαφεύγουν ή εκείνους που κλέβουν το κράτος. Αυτοί οι άνθρωποι προστατεύονται από την κυβέρνηση!» έγραψε μια από τις κοινωνικές οργανώσεις που αντιδρούν στα μέτρα έκτακτης ανάγκης. Και το Σαλβαδόρ διαθέτει πολύχρονη ιστορία κρατικού και παρακρατικού αυταρχισμού που επιβεβαιώνει αυτήν την θέση. Από την μεγάλη σφαγή του 1932, όταν ο στρατηγός Μαξιμιλιάνο Ερνάντεζ Μαρτίνεθ για να καταστείλει μια λαϊκή εξέγερση σκότωσε 30.000, μέχρι την μετατροπή του σε ένα λατινοαμερικάνικο Βιετνάμ, όταν οι ΗΠΑ έκαναν τα πάντα για να καταστείλουν το λαϊκό κίνημα και το αριστερό αντάρτικο. Αποτέλεσμα του εμφύλιου και της αντικομουνιστικής εκστρατείας που υπέθαλψε μεθοδικά η Ουάσιγκτον είναι η εξάπλωση των συμμοριών. Όταν ο εμφύλιος έληξε το 1992 με τις συμφωνίες ειρήνευσης, οι Αμερικανοί βρήκαν την ευκαιρία να στείλουν πίσω χιλιάδες νέους παράνομους μετανάστες και πρόσφυγες από τους δρόμους του Λος Άντζελες και άλλων αμερικάνικων μεγαλουπόλεων. Διαλυμένη η χώρα από τον πόλεμο, κτήμα του αντιδραστικού συνεταιρισμού των γιάνκηδων με την ντόπια ολιγαρχία και με ηττημένη στην ουσία την επαναστατική αριστερά, δεν μπορούσε να δώσει μια διέξοδο στην απόκληρη και αμόρφωτη νεολαία. Η τελευταία έγινε έρμαιο των συμμοριών και του οργανωμένου εγκλήματος, έγιναν Μαρέρος, ως έσχατη λύση για επιβίωση στα φτωχά μπάριος των πόλεων. Οι διαδοχικές μετεμφυλιακές κυβερνήσεις του δεξιού κόμματος ARENA, υιοθέτησαν επί δύο σχεδόν δεκαετίες σκληρές φιλελεύθερες πολιτικές με αποτέλεσμα την αύξηση των ανισοτήτων και της μετανάστευσης. Το 2004, το 22% των νοικοκυριών λάμβανε και ζούσε με εμβάσματα από το εξωτερικό τα οποία αντιπροσώπευαν το 16% του ΑΕΠ αποτελώντας μια από τις κύριες πηγές ξένου συναλλάγματος. Στο έδαφος αυτών των κοινωνικών αδιεξόδων και μέσα στα ανακυκλούμενα μεταναστευτικά ρεύματα αναπτύχθηκαν οι συμμορίες. Μια εξέλιξη που δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν ούτε οι κυβερνήσεις του πρώην αντάρτικου μετώπου, οι οποίες επιχείρησαν δίχως επιτυχία με σοσιαλδημοκρατικά τσιρότα να γιατρέψουν τις πολύ βαθιές κοινωνικές πληγές της χώρας. Εκμεταλλευόμενος αυτά τα αδιέξοδα ήρθε στην εξουσία ο Μπουκέλε με βοναπαρτιστικές προθέσεις και οικοδομώντας το δυστοπικό σκηνικό που παρουσίασε στην διεθνή κοινή γνώμη. Η φτωχή νεολαία που συλλαμβάνει στον σωρό στους δρόμους και την φυλακίζει αντιμετωπίζοντας την σαν κοπάδι ζώα, προέρχεται από τις ίδιες κοινωνικές ομάδες τις οποίες οι προκάτοχοι του τις αντιμετώπισαν με την δολοφονική βία. Στη La Matanza το 1932 και στον αμερικανοκίνητο εμφύλιο πόλεμο. Για μια ακόμη φορά το Σαλβαδόρ βρίσκεται παγιδευμένο στο παρελθόν του!

Πηγές και προτάσεις

ΔΙΑΒΑΣΤΕ το άρθρο των ΝΥΤ www.nytimes.com/1983/05/22/weekinreview/san-vicente-bleeds-from-el-salvador-s-war-wounds.html και ένα άρθρο για τις συμφωνίες του Μπουκέλε με τις συμμορίες

elfaro.net/es/202302/columnas/26740/tres-masacres-duro-el-pacto-de-bukele-con-las-pandillas

ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ την σελίδα μιας αμερικάνικης οργάνωσης αλληλεγγύης στον λαό του Σαλβαδόρ, cispes.org


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου