Σόφια, Μνημείο Σοβιετικού Στρατού | Αντικομουνιστές και πολεμοκάπηλοι πολιορκούν την ιστορική μνήμη

Ποιο είναι το ψηλότερο μνημείο στην Ευρώπη, εκτός Ρωσίας, προς τιμή των μαχητών του Κόκκινου Στρατού που θυσιάστηκαν στον αγώνα ενάντια στον φασισμό στην διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου που έχει απομείνει ακόμη όρθιο; Το μνημειακό σύμπλεγμα στο κέντρο της Σόφιας, δίπλα στην γέφυρα Ορλώφ και στο πανεπιστήμιο, στον Κήπο του Πρίγκιπα, έχει συνολικό ύψος 45 μέτρα. Από αυτά, τα 37 είναι το βάθρο και επάνω σε αυτό υψώνονται τα οκτάμετρα αγάλματα ενός Σοβιετικού στρατιώτη, ανάμεσα σε μια μητέρα που κρατά το παιδί της και σε ένα εργάτη. Στις 4 Οκτωβρίου του 1949 το υπουργικό συμβούλιο με επικεφαλής τον παλαίμαχο κομμουνιστή Βασίλ Κολάροφ, που διαδέχθηκε τον Δημητρόφ, αποφάσισε την ανέγερση του μνημείου. Εγκαινιάστηκε το 1954 παρουσία του στρατάρχη Σεργκέι Μπιριούζοφ, από τους επικεφαλής της σοβιετικής δύναμης, η οποία εισήλθε στην Βουλγαρία στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 και την απελευθέρωσε από το φασιστικό καθεστώς, το οποίο στην διάρκεια του πολέμου υπήρξε σύμμαχος των δυνάμεων του Άξονα. Όπως γράφει η επιγραφή στην βάση είναι αφιερωμένο « Στον απελευθερωτή Σοβιετικό Στρατό από τον ευγνώμονα βουλγαρικό λαό". Στις τρεις πλευρές του βάθρου είναι αναρτημένες ισάριθμες συνθέσεις. Το ανατολικό ανάγλυφο απεικονίζει τον Οκτώβριο του 1917", το νότιο μιλά για τον αγώνα στα μετόπισθεν με τίτλο "Όλα για το μέτωπο, όλα για τη νίκη" και το δυτικό αντιπροσωπεύει την πρώτη γραμμή του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.
Το μνημείο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ύστερα από την πτώση του κατ’ όνομα, σοσιαλιστικού καθεστώτος, έχει μετατραπεί σε επίκεντρο διαρκούς αντιπαράθεσης. Η βουλγαρική δεξιά μαζί με όλες τις αντικομμουνιστικές ακροδεξιές και φιλοφασιστικές ομάδες ζητούν επίμονα την κατεδάφιση του με το επιχείρημα πως αποτελεί σύμβολο της σοβιετικής κατοχής της χώρας και της κομμουνιστικής δικτατορίας! Έχει υποστεί πολλούς βανδαλισμούς και τον Σεπτέμβριο του 2010 δημιουργήθηκε επιτροπή πρωτοβουλίας για την αποξήλωση του. Στα πλαίσια της αναθεώρησης της ιστορίας και ανακατασκευής της συλλογικής μνήμης, οι αντιδραστικές αστικές δυνάμεις που πήραν το πάνω χέρι στην χώρα σε συνεργασία με τους νέους οργανικούς διανοουμένους και διάφορα ιδρύματα επιμένουν πως ο Κόκκινος Στρατός υπήρξε απρόσκλητος εισβολέας. Γι αυτούς από την στιγμή που το βουλγάρικο καθεστώς, κάτω από το βάρος της επικείμενης γερμανικής ήττας, κήρυξε ουδετερότητα, η Σοβιετική Ένωση δεν είχε νόμιμο δικαίωμα να βοηθήσει στην αποκαθήλωση του. Έτσι η κήρυξη του πόλεμου στην ουδέτερη Βουλγαρία και μάλιστα σε ένα καθεστώς που γι αυτούς δεν ήταν φασιστικό ή ναζιστικό σε αντίθεση με το σοβιετικό που ήταν ολοκληρωτικό! είναι ο λόγος που δικαιολογεί να χαρακτηρίζουν τους Σοβιετικούς στρατιώτες κατακτητές. Ισχυρίζονται ακόμη πως οι σοβιετικοί στρατιώτες που θυσιάστηκαν πολεμώντας τους φασίστες ήταν κοινοί εγκληματίες που έκαναν πλιάτσικο και δολοφονούσαν χωρίς λόγο Βούλγαρους πολίτες! Γι αυτούς είναι αδιανόητο να υπάρχει στο κέντρο της πρωτεύουσας το μνημείο του κατοχικού στρατού, όπως το ονομάζουν και μάλιστα να είναι πιο επιβλητικό από τα αγάλματα Βούλγαρων εθνικών ηρώων, όπως λόγου χάρη του Βασίλ Λέφσκι. Φυσικά η ιστορική αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Το βουλγάρικο καθεστώς με επικεφαλής τον βασιλιά Μπορίς τον Γ’ από το στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιούνη του 1923 με επικεφαλής τον Αλεξάντερ Τσανκόφ, ύστερα από την αιματηρή κατάπνιξη της λαϊκής εξέγερσης του Σεπτεμβρίου του 1923, υπήρξε μια παραλλαγή των φασιστικών καθεστώτων του Μεσοπολέμου. Απαγόρευσε τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων, κυνήγησε δίχως έλεος τους κομμουνιστές και τους αριστερούς αγροτιστές, οργάνωσε την Μπράννικ, μια φιλοφασιστική οργάνωση νεολαίας και συμμάχησε με τις δυνάμεις του Άξονα. Η τελευταία κυβέρνηση του Φίλοφ μάλιστα επιδόθηκε σε ένα πογκρόμ ενάντια στις μειονότητες, τους Εβραίους και τους Τσιγγάνους συνεργώντας στην μεταφορά Εβραίων στην Γερμανία από την κατεχόμενη ελληνική Μακεδονία και Θράκη. Μπορεί η Βουλγαρία να μην κήρυξε επίσημα τον πόλεμο στην Σοβιετική Ένωση και να μην συμμετείχε με δυνάμεις στο ανατολικό μέτωπο, αλλά υπήρξε πιστός σύμμαχος των Γερμανών και σκληρός κατακτητής. Αυτό το φασιστικό καθεστώς πολεμούσαν οι Βούλγαροι παρτιζάνοι με επικεφαλής τους κομμουνιστές στην διάρκεια του πολέμου με μεγάλες θυσίες, ενάντια σε αυτό το καθεστώς κήρυξε τον πόλεμο η Σοβιετική Ένωση και την πτώση αυτού του μισητού καθεστώτος πανηγύρισε στην μεγάλη πλειοψηφία του ο βουλγάρικος λαός υποδεχόμενος τους στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού.

Παιγνίδια και ειρωνεία της ιστορίας! Στην Βουλγαρία μπήκε ως ελευθερωτής η 3η Ουκρανική στρατιά του σοβιετικού στρατού, σε αυτή δηλαδή που είναι κυρίως αφιερωμένο το μνημείο. Από τις πρώτες ημέρες της ρώσικης επίθεσης ενάντια στην σύγχρονη Ουκρανία, οι επιθέσεις πύκνωσαν. Βανδαλισμοί κάθε είδους που αν δεν υπήρχαν ομάδες πολιτών να το περιφρουρούν νυχθημερόν θα απέβαιναν καταστροφικοί. Αποκορύφωμα η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της Σόφιας στις αρχές αυτού του μήνα με την οποία ζητά το ξήλωμα του μνημείου και την τοποθέτηση του σε μουσείο. Σύμφωνα με την δήμαρχο Γιορντάνκα Φαντάκοβα έως ότου οι κρατικές αρχές υλοποιήσουν την απόφαση θα τοποθετηθεί στην βάση του πινακίδα που θα περιγράφει στα βουλγάρικα και στα αγγλικά πως το μνημείο συμβολίζει μια ξένη δύναμη που κήρυξε τον πόλεμο στη Βουλγαρία και κατέλαβε την χώρα! Το κείμενο θα συνταχθεί από ειδική επιτροπή με συμμετοχή ιστορικών τμημάτων του Πανεπιστημίου της Σόφιας και της Ακαδημίας Επιστημών! Ως απάντηση στην απόφαση του δημοτικού συμβουλίου η οποία βασίστηκε στους ψήφους της δεξιάς και του κόμματος του πρώην πρωθυπουργού Μπορίσοφ, αριστερές, κομμουνιστικές οργανώσεις, ενώσεις βετεράνων και παλιών παρτιζάνων αλλά και το Σοσιαλιστικό κόμμα πύκνωσαν τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις για την υπεράσπιση του μνημείου. Στις 9 Μαρτίου οργισμένοι διαδηλωτές πέταξαν μπογιές και αυγά στο δημαρχείο. Υπενθύμισαν με νόημα πως η Βουλγαρία δεν είναι Βαλτική και ότι στην χώρα ο αντικομουνισμός και ο φασισμός έχουν ιστορικά ισχυρούς αντιπάλους μέσα στον λαό.

Η τελευταία συντονισμένη επίθεση στο μνημείο δεν είναι διόλου τυχαία. Η Βουλγαρία ως μέλος του ΝΑΤΟ δέχεται εδώ και καιρό ασφυκτική πίεση να συνταχθεί πιο ενεργά στο πλευρό του Κιέβου. Οι Αμερικανοί ζητάνε να ξεκινήσει μαζική παραγωγή πυρομαχικών σοβιετικού τύπου για ανεφοδιασμό του Ουκρανικού στρατού. Πρόσφατο δημοσίευμα των Νιου Γιορκ Τάιμς αποκάλυψε πως ήδη ένα εργοστάσιο παραγωγής βλημάτων στο Κόστενετς ξεκίνησε παραγωγή. Πριν λίγες ημέρες ο ευρωπαίος επίτροπος για την εσωτερική αγορά Τιερί Μπρετόν, επισκέφτηκε την Βουλγαρία με βασικό σκοπό να πιέσει για αύξηση της παραγωγής πυρομαχικών. «Είναι απαραίτητο να βρεθούν εργοστάσια που να είναι έτοιμα να αυξήσουν γρήγορα την παραγωγή, να εντοπίσουν τις ανάγκες και τις ικανότητές τους και να αντιμετωπίσουν πιθανά προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού» δήλωσε. Ο Μπρετόν επισκέφτηκε τρεις διαβαθμισμένες ( μυστικές) βιομηχανίες πολεμικού υλικού, μια από τις οποίες ήταν η «Vazovsky Machine Building Works» (VMZ)., στο Σόποτ. Το εργοστάσιο έχει γραμμή παραγωγής οβίδων πυροβολικού 155 χιλιοστών τις οποίες χρειάζεται επειγόντως ο ουκρανικός στρατός. Η επίσκεψη του ευρωπαίου επιτρόπου στην οποία δόθηκε ευρεία δημοσιότητα εντάσσεται στις πυρετώδεις προσπάθειες των ηγετικών κύκλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στείλουν πολεμικό υλικό στους Ουκρανούς. «Ο χρόνος πιέζει. πρέπει να παραδώσουμε περισσότερα πυρομαχικά για το πυροβολικό και πρέπει να το κάνουμε γρήγορα», διακήρυξε ο Μπορέλ, επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, αναφερόμενος σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο ύψους 2 δις δολαρίων για την από κοινού αγορά πυρομαχικών για το πυροβολικό, που η Ουκρανία χρειάζεται απελπιστικά για να αντιμετωπίσει την επίθεση του ρωσικού στρατού, όπως γράφτηκε στα δυτικά ΜΜΕ.

Τμήματα της βουλγάρικης ολιγαρχίας, μερίδες του πολιτικού προσωπικού αλλά και σημαντικό μέρος του λαού, διαφωνούν, ελίσσονται και αντιδρούν από διαφορετικές σκοπιές στην παραπέρα εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτή η αντιπαράθεση που διεξάγεται τόσο στους κόλπους της ελίτ και του κράτους όσο και στους δρόμους είναι μια από τις αιτίες της δίχρονης σχεδόν παρατεινόμενης πολιτικής κρίσης που έχει οδηγήσει σε πέντε! διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Ενόψει των νέων βουλευτικών εκλογών της 2 Απριλίου οι δυτικές πιέσεις στις αστικές πολιτικές δυνάμεις έχουν κορυφωθεί. Υπαρκτές υποθέσεις διαφθοράς, όπως στην περίπτωση του Μπορίσοφ, χρησιμοποιούνται ως εργαλείο εκβιασμού. Η υπόθεση του μνημείου αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να δοκιμαστεί η συμμόρφωση των πολιτικών στις απαιτήσεις της αμερικάνικης πρεσβείας και των Βρυξελλών. Αλλά και η αντοχή της συλλογικής ιστορικής μνήμης του βουλγαρικού λαού.

Πηγές και προτάσεις

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα άρθρο για την απελευθέρωση του 1944, ourbalkans.wordpress.com/2018/09/09/9-9-44-bulgaria και τις αποκαλύψεις των ΝΥΤ www.nytimes.com/2023/02/23/world/europe/ukraine-weapons-ammunition-bulgaria.html

ΔΕΙΤΕ σκηνές από τις μαζικές αντιδράσεις www.youtube.com/watch?v=jUfwY1OuRD8