13 Μαρ 2010

Στέπες της Μογγολίας. Θλιμμένες γιούρτες


Δεν υπάρχει λέξη αντίστοιχη στα ελληνικά  ή στα αγγλικά για να αποδώσει το πλήρες νόημα της μογγολικής  dzud ή  zud . Από τα βάθη των αιώνων το dzud, για τους Μογγόλους στις απέραντες στέπες  είναι η μεγάλη  καταστροφή που προξενεί η φύση . Δηλαδή όταν ένα άνυδρο καλοκαίρι το διαδέχεται ένας πολύ  βαρύς χειμώνας. Το λευκό dzud , μάλιστα,  είναι κανονικός εφιάλτης, όταν σκεπάζεται όλη η γη με ένα πυκνό και ψηλό στρώμα χιονιού. Τότε τα άλογα, οι κατσίκες που με το τρίχωμα τους παράγεται το φημισμένο μογγολικό κασμήρι, τα πρόβατα, τα βοοειδή και οι καμήλες, δεν μπορούν να βοσκήσουν και λιμοκτονούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Οι λιγοστές αποξηραμένες τροφές από το καλοκαίρι τελειώνουν γρήγορα και τα κοπάδια δεν αντέχουν σε θερμοκρασίες που φτάνουν, τους σαράντα βαθμούς κάτω από το μηδέν. Ακόμα και οι πρόχειρες παραδοσιακές υπαίθριες κατασκευές   από αποξηραμένη κοπριά, τα khurjun,  μέσα στις οποίες συγκεντρώνονται  τα ζώα δεν μπορούν να τα προστατέψουν από το κρύο, ειδικά όταν αυτά είναι υποσιτισμένα. Οι κτηνοτρόφοι ακόμα και στις περιπτώσεις που βάζουν φωτιά  στις στοίβες με τις κοπριές την νύχτα δεν καταφέρνουν να σώσουν παρά μόνο τα πιο δυνατά.  Στην απελπισία τους αναγκάζονται πολλές φορές  να κοιμούνται αγκαλιά  μέσα στις λευκές γιούρτες τους με όσα ζώα  καταφέρνουν να χωρέσουν.
Τα dzud, στα παλιότερα χρόνια σύμφωνα με τις προφορικές αφηγήσεις των γεροντότερων έρχονταν αραιά , το πολύ κάθε είκοσι  χρόνια. Τελευταία έχουν γίνει πιο τακτικά, σχεδόν κάθε πέντε χρόνια και μερικές φορές επαναλαμβάνονται για δύο η και τρεις φορές  συνέχεια όπως την τριετία 1999-2002. Αρκετοί αποδίδουν την συχνότητα στις κλιματικές αλλαγές  αν και ορισμένοι θεωρούν πως η σκληρότητα των επιπτώσεων των   dzud , στα ζώα και τους ανθρώπους   έχει μεγαλώσει εξαιτίας των άναρχων  κοινωνικών , παραγωγικών και οικονομικών μεταβολών στην ύπαιθρο.  Το φετινό dzud , θεωρείται πλέον, το χειρότερο των τελευταίων δεκαετιών,  τόσο σε ποσότητα χιονιού όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Το 80% από τα βοσκοτόπια έχει  καλυφθεί από ένα λευκό στρώμα πάχους από είκοσι έως εξήντα πόντους και το θερμόμετρο έφτασε τους  πενήντα βαθμούς μείον.  Ήδη η κυβέρνηση στο Ουλάν Μπατόρ όσο και διεθνείς οργανισμοί μιλάνε για τρομακτική οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή και αυξάνονται οι εκκλήσεις για διεθνή βοήθεια. Υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του χειμώνα θα χαθούν πάνω τέσσερα  εκατομμύρια ζώα και σε ορισμένες επαρχίες της χώρας οι πληθυσμοί των κτηνοτρόφων απειλούνται με πείνα, ασθένειες και πλήρη καταστροφή του ζωικού κεφαλαίου τους.
Από το 1990, που στην Μογγολία νίκησε η  λεγόμενη δυτική δημοκρατία και επιβλήθηκαν οι νόμοι της αγοράς και της ατομικής ιδιοκτησίας, στην ύπαιθρο συνέβη μια τρομακτικά βίαιη και παραγωγικά καταστροφική μεταβολή. Οι συνεταιρισμοί και οι κολεκτίβες διαλύθηκαν, το ζωικό και τεχνικό  κεφάλαιο τους  μοιράστηκε βιαστικά  αφού πρώτα έγινε το απαραίτητο  πλιάτσικο και οι κτηνοτρόφοι που για δεκαετίες ζούσαν κάτω από την κρατική προστασία και με δεσμούς αλληλεγγύης, αφέθηκαν στην μοίρα τους. Η εκτίναξη της διεθνούς τιμής στο κασμήρι, οδήγησε πολλούς κτηνοτρόφους να αυξήσουν το ζωικό κεφάλαιο τους σε κατσίκες , δανειζόμενοι από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των αλλαγών.  Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή στα βοσκοτόπια από την υπερβόσκηση και την ανατροπή  των παραδοσιακών ισορροπιών στην αγροτική οικονομία. Η   δραματική πτώση της ζήτησης τα τελευταία  χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης , έφερε  ένα  μεγάλο κτύπημα και άφησε τους περισσότερους κτηνοτρόφους καταχρεωμένους.  Και  το φετινό dzud συμπλήρωσε την καταστροφή.

*  Δείτε ένα συγκλονιστικό βίντεο του Skynews  στην διεύθυνση
http://www.youtube.com/watch?v=04e_QAztUKU&feature=player_embedded. Η στήλη προτείνει στους αναγνώστες της στην Θεσσαλονίκη, να παρακολουθήσουν αρκετά από τα καλά ντοκιμαντέρ στο 12ο  Φεστιβάλ που ξεκίνησε την Παρασκευή 12/3 και ειδικά το αφιέρωνα στον Γιόρινς Ιβενς. Χάρηκε επίσης που είδε,  ένα θέμα της,  να έχει γίνει ντοκιμαντέρ.  Το «Πρέστες Μάια – Ελευθερία μέσα στο μπετόν» των γερμανών  Γιόνας Γκίντερ, Λέβιν Πέτερ, παραγωγής 2008, προβάλλεται στο Φεστιβάλ στις Όψεις του Κόσμου.  Είχε παρουσιαστεί τον Μάιο του 2007 και βρίσκεται στην διεύθυνση http://atheatoskosmosps.blogspot.com/2007/05/prestes-maia.html

27 Φεβ 2010

Solikamsk- Ρωσία. Ο φοβερός ….Λευκός Κύκνος.


Η Solikamsk, στις δυτικές παρυφές των Ουραλίων είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της περιφέρειας του Περμ στα βόρεια της ομώνυμης  πρωτεύουσας. Ιστορικό κέντρο του ορυκτού αλατιού της Ρώσικης αυτοκρατορίας στέκεται στις όχθες του Κάμα, που είναι ένας από τους μεγάλους παραπόταμους τροφοδότες του Βόλγα, και από αυτόν τον συνδυασμό πήρε το όνομα της. Στην πόλη αυτή, βρίσκεται η πιο σκληρή φυλακή της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στα κελιά της οποίας είναι θαμμένοι μερικές εκατοντάδες από βαρυποινίτες και ισοβίτες. Καταδικασμένοι για φοβερά δολοφονικά  εγκλήματα αν συνέχιζε να  ισχύει  η ποινή του θανάτου  στην Ρωσία δεν θα έμεναν για πολύ καιρό  ζωντανοί. Η διαβόητη φυλακή, στην οποία η ζωή είναι αφόρητα σκληρή με εξοντωτικές  σωφρονιστικές ποινές, ξυλοδαρμούς και αυστηρή πειθαρχία, ονομάζεται Λευκός Κύκνος και έτσι είναι γνωστή στους ποινικούς κρατούμενους σε όλη την χώρα.

Ο Λευκός Κύκνος κρύβει στα σπλάχνα του, απίστευτη σκληρότητα και ανθρώπινο πόνο. Ανθρώπους στιγματισμένους σε όλο το σώμα τους με φοβερά τατουάζ που υποδηλώνουν την κατηγορία του εγκλήματος αλλά και την θέση τους στην ιεραρχία της φυλακής  η της συμμορίας στην οποία στρατολογήθηκαν νεαροί. Μανιακούς δολοφόνους, σίριαλ κίλερς, επαγγελματίες εκτελεστές και αυτουργούς απίστευτων εγκλημάτων. Άνδρες κάθε ηλικίας που ζούνε σε μια επίγεια κόλαση, αλυσοδεμένοι μέσα σε μικρά τσιμεντένια κελιά,  δίχως την παραμικρή ελπίδα  για ελευθερία.

Τα κατάστικτα σώματα των  καταραμένων του Λευκού Κύκνου αποτελούν μια ζωντανή τρομακτική απεικόνιση των φοβερών εγκλημάτων. Οι αράχνες σημαίνουν την εξάρτηση από τα σκληρά ναρκωτικά, οι νεκροκεφαλές που σχίζονται από μαχαίρια και ξίφη δείχνουν τις ανθρωποκτόνες  πράξεις, τα μεγάλα μάτια στις κοιλιές και τα γεννητικά όργανα τους παιδεραστές. Πολλά από τα περίπλοκα τατουάζ γίνονται μέσα στην φυλακή, κάτω από την μύτη των φυλάκων που τα απαγορεύουν, με αυτοσχέδια υλικά και εργαλεία που προξενούν αφόρητους πόνους.

Με έναν πληθυσμό πάνω από οκτακόσιους χιλιάδες άνδρες και γυναίκες περίπου σήμερα  στις  φυλακές, η Ρωσία κατάφερε να φτάσει τις δύο τελευταίες δεκαετίες τους αμερικάνικους φοβερούς  δείκτες. Έτσι βρίσκεται με διαφορά στην δεύτερη θέση παγκόσμια σε αναλογία κρατούμενων προς τον γενικό πληθυσμό ( 604 ανά εκατό χιλιάδες) με πρώτες σταθερά  τις ΗΠΑ ( 756/ 100 χιλιάδες), παρά το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια ανακόπηκε η ραγδαία αριθμητική αύξηση της πρώτης μετά-σοβιετικής περιόδου που είχε ξεπεράσει  το 1998 το ένα εκατομμύριο έγκλειστους. Η ανακοπή δεν έχει να κάνει με την μείωση των παραβατικών συμπεριφορών αλλά κυρίως με την ελαστικοποίηση στο καθεστώς   των προφυλακίσεων και τις νομικές  αλλαγές και την επιμέτρηση των ποινών. Με αυτούς τους ρυθμούς,  με ένα σύστημα που είναι φημισμένο για την σκληρότητα του και με ελάχιστες χρηματοδοτήσεις οι φυλακές στην Ρωσία αποτελούν βρωμερές αποθήκες ψυχών στις οποίες βασιλεύουν τα βασανιστήρια, η ανθρώπινη εξαθλίωση  και απόγνωση και οι αρρώστιες.  Ειδικά η φυματίωση , η ανθεκτική   ηπατίτιδα σε όλα τα γνωστά φάρμακα και το Έιτζ, έχουν μετατραπεί σε επιδημίες που είναι αδύνατον να αντιμετωπιστούν.

Ο Λευκός Κύκνος αλλά και οι άλλες σκληρές ρώσικες φυλακές του 21ου αιώνα, αποτελούν σύγχρονη υπενθύμιση αυτό που ο Ντοστογιέφσκι είχε πει πριν πολλά χρόνια αναφορικά με το τσαρικό σωφρονιστικό σύστημα.  Πως  το επίπεδο του πολιτισμού μίας κοινωνίας κρίνεται από τις φυλακές της. Και ο πολιτισμός της σημερινής καθεστωτικής ρώσικης ελίτ, μαζί με τις ανισότητες και τα καθημερινά κοινωνικά προβλήματα και αδιέξοδα που δημιουργούν οι πολιτικές των κυβερνήσεων της, είναι μια απόλυτη  βαρβαρότητα.


* Η στήλη συνιστά την ταινία του   'Αλιξ Λάμπερτ, «Το Σημάδι του Κάιν»   (HΠA-2000- 74'),  που έφερε στην δημοσιότητα τους στιγματισμένους του Λευκού Κύκνου.  Για τους αριθμούς των φυλακισμένων στον κόσμο  τα στοιχεία προέρχονται από το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου στην ετήσια έκθεση για το 2008 στην διεύθυνση http://www.kcl.ac.uk/depsta/law/research/icps/downloads/wppl-8th_41.pdf. Για την βία στις ρώσικες φυλακές ένα σκληρό βίντεο στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=nhdF2axzlpU. Μια σειρά φωτογραφιών από το εσωτερικό του Λευκού Κύκνου στην διεύθυνση http://serezhakomarov.com/index.php?/projects/white-swan/

13 Φεβ 2010

Σοναπούρ- Ντουμπάι. Το βρώμικο μυστικό

 

Το Σοναπούρ είναι μια από τις  πολλές  εκείνες  αθέατες  τοποθεσίες στον πλανήτη που πληροί απόλυτα την έννοια του οξύμωρου. Σοναπούρ θα πει, ηλιόλουστο μέρος   στα ινδικά,  αλλά κανένας επίσημος χάρτης η τουριστικός οδηγός  στο Ντουμπάι δεν το  αναφέρει. Περίπου ενενήντα λεπτά με το αυτοκίνητο από το κέντρο της πόλης, κρυμμένο μέσα στους αμμόλοφους στον δρόμο για το εμιράτο  Sarjah,  το Σοναπούρ είναι ένα τεράστιο γκέτο με κτίρια-κοιτώνες στους οποίους στριμώχνονται έως και πεντακόσιες χιλιάδες ψυχές, σε άθλιες συνθήκες.  Για να βρεις το Σοναπούρ ο ασφαλέστερος τρόπος είναι να ακολουθήσεις τα λεωφορεία που πηγαινοφέρνουν καθημερινά τους χιλιάδες μετανάστες εργάτες στα εργοτάξια του εμιράτου και όταν φτάσεις εκεί θα συναντήσεις  το πιο  βρώμικο μυστικό του λεγόμενου οικονομικού θαύματος του Ντουμπάι. Ανάμεσα στα στενά χωμάτινα σοκάκια, στους ανοικτούς προχειροφτιαγμένους υπονόμους, στα βουνά από  σκουπίδια  και στα  άθλια κτίρια που το συνθέτουν, χιλιάδες νέοι άνδρες από  την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ το Μπαγκλαντές και άλλες ασιατικές και αφρικανικές  χώρες, ζούνε για να δουλεύουν ολημερίς στα φαραωνικά τεχνικά έργα και τις οικοδομικές κατασκευές.


Σχεδόν όλοι, έφτασαν στο Ντουμπάι σταδιακά εδώ και πάνω από δεκαπέντε χρόνια, στρατολογημένοι από γραφεία εργασίας στις χώρες τους, πληρώνοντας τουλάχιστον δύο χιλιάδες δολάρια και αναγκασμένοι με τους πρώτους μισθούς πείνας να ξεπληρώσουν τους ατζέντηδες και τους δανειστές τους. Στα περισσότερα συμβόλαια που υπέγραφαν με κλειστά μάτια, παρακινημένοι από την πείνα και την ανέχεια, δεχόντουσαν να δουλεύουν σαν σκλάβοι, με ωράρια ογδόντα ωρών τουλάχιστον την βδομάδα, ημέρα και  νύχτα, για οκτώ με δέκα δολάρια ημερήσια αμοιβή και αναγκασμένοι να μείνουν στον ίδιο εργοδότη το λιγότερο δύο χρόνια από την πρόσληψη τους. Χωρίς το δικό τους αίμα και τον ιδρώτα, στις σκαλωσιές των θεόρατων κτιρίων και κάτω από θερμοκρασίες πενήντα βαθμών Κελσίου, με τρομερή συχνότητα εργατικών θανάτων, τραυματισμών και ασθενειών, τίποτε δεν θα μπορούσε να χτιστεί στο εμιράτο που φιλοδοξούσε να γίνει παγκόσμιο κέντρο ακριβού τουρισμού και υπηρεσιών στην περιοχή του Κόλπου.


Το 2006 και το 2007, ήταν οι χρονιές,   που οι λιγοστές ειδήσεις των διεθνών ΜΜΕ  από το εμιράτο,  άρχισαν να δείχνουν πως οι σιωπηλοί αυτοί σκλάβοι, είχαν αρχίσει να οργίζονται και να αντιδρούν. Η διάψευση του ονείρου για μια αξιοπρεπή και καλά πληρωμένη δουλειά σε συνδυασμό με την πτώση του δολαρίου, παρακίνησε αρκετούς να ξεσηκωθούν. Σε διάφορα εργοτάξια καταγράφτηκαν απεργίες και συγκρούσεις με κορυφαίες τις συγκρούσεις στην ζώνη του λιμανιού Jebel Ali τον Οκτώβρη του 2007  και την μεγάλη απεργία σαράντα χιλιάδων εργατών,  μαζί με αυτούς που έχτιζαν τον ουρανοξύστη Barj Dubai στα τέλη του ίδιου χρόνου.  Σε απάντηση δικαστήριο  του εμιράτου αποφάσισε να απελάσει τους περισσότερους από τους πρωτεργάτες και να σκληρύνει τους ελέγχους και την αστυνομική καταπίεση στα έργα και γύρω από τους κοιτώνες στο Σοναπούρ.




Στις αρχές του Γενάρη εγκαινιάστηκε από τον σεϊχη Μοχάμαντ μπεν Ραχίντ αλ Μακτούμ ο ψηλότερος ουρανοξύστης στον κόσμο, με επισημότητα και οργανωμένους πανηγυρισμούς. Πήρε το όνομα "Μπουρζ Χαλίφα", προς τιμή του αρχηγού των Ενωμένων Εμιράτων,    σεϊχη Χαλίφα μπεν Ζαγιέντ αλ-Ναχιάν και αποτελεί πλέον το αρχιτεκτονικό καμάρι του εμιράτου. Χιλιάδες φωτογραφίες και βίντεο ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο με εικόνες του κτιρίου από το έδαφος αλλά και άλλες, με την θέα που κόβει την ανάσα από το ύψος των οκτακοσίων και πλέον μέτρων που υψώνεται. Καμία όμως από τις κάμερες και τις φωτογραφικές μηχανές   δεν αναζήτησε να αποτυπώσει το ταπεινό Σοναπούρ και τους νέους  άνδρες εργάτες που έχτισαν με τα χέρια τους αυτή την σύγχρονη πυραμίδα.


* Η στήλη επανήλθε σε ένα θέμα που είχε παρουσιάσει τον Απρίλιο του 2006, παρακινημένη από ένα κείμενο του Άρη Χατζηστεφάνου στο ένθετο  κυριακάτικο περιοδικό της «Καθημερινής» στις 13 του περασμένου Δεκέμβρη που εκτός των άλλων περιέγραφε την απόγνωση των χιλιάδων εργατών που –ύστερα από το πρόσφατο οικονομικό κραχ στο εμιράτο- απολύονται μαζικά και αναγκάζονται να γυρίσουν στις πατρίδες τους.  Για αυτήν την σκοτεινή πλευρά του  εμιράτου εκπληκτικές είναι οι φωτογραφίες της Matilde Gattoni στην ηλεκτρονική



30 Ιαν 2010

Κουτάισι –Γεωργία. Μνημείο του αίματος


Δεν έχει διευκρινιστεί αν η οκτάχρονη Nivo Jincharadze με την μητέρα της Eka Tsutskhvashvili βγήκαν από το διαμέρισμα της εργατικής πολυκατοικίας, από τον φόβο της επικείμενης έκρηξης η από άγνοια του κινδύνου, το κρύο σαββατιάτικο απόγευμα στις 19 του περασμένου Δεκέμβρη. Ότι και να προκάλεσε την παρουσία τους εκείνη την στιγμή στην αυλή του κτιρίου, στην συνοικία Autoqarkhana, στο Κουτάισι, το αποτέλεσμα ήταν τραγικό. Ύστερα από μια φοβερή έκρηξη που έμοιαζε με σεισμό, όλα κοκκίνισαν για την μικρή Nivo . Ένα πηχτό κόκκινο χρώμα ακριβώς το ίδιο που πλημμύρισε την αυλή και κατακλύζει το βιαστικό συγκλονιστικό μικρό βίντεο που τραβήχτηκε με κινητό τηλέφωνο. Μάνα και κόρη διακομίστηκαν βιαστικά στο ιατρείο του διπλανού εργοστασίου αυτοκινήτων και αρκετά αργότερα στο νοσοκομείο της πόλης, όπου διαπιστώθηκε και επίσημα ο θάνατος τους, που προήλθε από βαριά τραύματα που προκάλεσαν κομμάτια από σίδερο και μπετόν.

Η έκρηξη που έγινε βιαστικά με εντολή της γεωργιανής κυβέρνησης, δυο ημέρες πριν την καθορισμένη ημερομηνία, προκάλεσε την κατάρρευση του μεγάλου τσιμεντένιου Μνημείου της Δόξας που έστεκε στην διπλανή πλατεία από τις αρχές της δεκαετίας του Ογδόντα. Ήταν αφιερωμένο στους σκοτωμένους Γεωργιανούς στρατιώτες στην διάρκεια του Πατριωτικού Πολέμου, φιλοτεχνημένο από τον ογδόνταδιάχρονο σήμερα γλύπτη Merab Berdzenishvili και είχε υιοθετηθεί από την Ουνέσκο. Με ύψος σαρανταέξι μέτρα το μνημείο περιελάμβανε μια σύνθεση τριών γλυπτών στην πρόσοψη του, η πρώτη από τις οποίες εικόνιζε την θλίψη της μάνας και η τελευταία τον αγγελιοφόρο της νίκης.

Μπορεί να μην ήταν μια καλλιτεχνική κατασκευή ανάλογη των μεσαιωνικών γεωργιανών μνημείων που κοσμούν το Κουτάισι, όπως ο καθεδρικός Bagrati η το μοναστήρι Gelati από τον ενδέκατο αιώνα, όταν η πόλη υπήρξε πρωτεύουσα του βασιλείου της Κολχίδας και αργότερα του Ενωμένου Βασιλείου της Γεωργίας, αλλά είχε ισχυρούς συμβολισμούς για την πλειοψηφία των απλών ανθρώπων. Γιατί η Γεωργία μπορεί να έμεινε σχεδόν ανέπαφη από την Γερμανική εισβολή και κατοχή αλλά περίπου επτακόσιες χιλιάδες Γεωργιανοί πολέμησαν στις τάξεις του Σοβιετικού στρατού και από αυτούς οι τριακόσιες χιλιάδες έπεσαν στα πεδία των μαχών. Είναι πολύ λίγες οι οικογένειες στην χώρα των τεσσάρων και κάτι εκατομμυρίων περίπου, που δεν έχει κάποιο σκοτωμένο συγγενή από εκείνη την περίοδο να θυμάται.

Η βάρβαρη απόφαση της κυβέρνησης στην Τυφλίδα να γκρεμίσει το μνημείο - με το πρόσχημα πως εμπόδιζε τα σχέδια για το κτίσιμο του νέου κοινοβουλίου - είχε ξεσηκώσει την οργή της πλειοψηφίας των κατοίκων στο Κουτάισι και πολλών Γεωργιανών σε όλη την χώρα. Η επίσπευση του γκρεμίσματος που είχε προγραμματιστεί να γίνει στις 21 του Δεκέμβρη , ημέρα γενεθλίων του προέδρου Σαακασβίλι (!), έγινε όταν μαθεύτηκε πως στην πόλη είχαν αρχίσει να μαζεύουν υπογραφές για να σταματήσουν τις εργασίες κατεδάφισης. Ο τραγικός θάνατος της μικρής Nivo και της μητέρας της αλλά και ο σοβαρός τραυματισμός μιας δεκάδας άλλων γειτόνων τους ξεσήκωσε ένα ισχυρό κύμα οργής σε όλη την Γεωργία, αναγκάζοντας τον Σαακασβίλι να απολύσει τον διοικητή της επαρχίας και να στείλει στο δικαστήριο τους υπεύθυνους τεχνικούς της εταιρίας που ανέλαβε την κατεδάφιση, έτσι ώστε να αποποιηθεί τις ευθύνες που τον βαρύνουν. Αυτή την φορά οι αντιδράσεις προήλθαν όχι μόνο από την σημερινή γεωργιανή αριστερά αλλά από το σύνολο της αντιπολίτευσης και το σημείο που υπήρχε το μνημείο έχει γίνει τόπος συχνών αντικυβερνητικών συγκεντρώσεων. Όσο για τον Σαακασβλίλι και την μαφιόζικη ομάδα που κυβερνά την Γεωργία, που θεωρούν τους εαυτούς τους επτάψυχους, ας ευχηθούμε πως το αίμα της οκτάχρονης Nivo θα αποδειχθεί πολύ βαρύ έτσι ώστε να επισπευσθεί η τελική ετυμηγορία για την σκληρή και ανελέητη τιμωρία τους.


  • Το συγκλονιστικό βίντεο με το όμορφο αλλά παγωμένο πρόσωπο της κτυπημένης μικρής Νivo βρίσκεται στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=toOds_FpvNA.

16 Ιαν 2010

Dayi, Σιτσουάν Τέχνη για εκατομμύρια


Ο Liu Wencai που γεννήθηκε στα 1887 και πέθανε από φυσικά αίτια το 1949, λίγο πριν φτάσουν στην περιοχή που ζούσε, οι δυνάμεις του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ήταν ένας διαβόητος για την σκληρότητα του γαιοκτήμονας στην επαρχία Σιτσουάν , στην κεντροδυτική Κίνα. Τα κτήματα και το εντυπωσιακό αρχοντικό του βρίσκονταν στην περιφέρεια Dayi, πενήντα χιλιόμετρα περίπου από την σημερινή πρωτεύουσα της Σιτσουάν , την Chengdu. Το όνομα του , έγινε συνώνυμο σε όλη την χώρα, των φεουδαρχών που εκμεταλλεύονταν απάνθρωπα τους φτωχούς αγρότες στην προεπαναστατική Κίνα, έκλεβαν την σοδειά τους και τους καταδίκαζαν σε θανατηφόρα πείνα.

Το 1965 μια μεγάλη ομάδα από καθηγητές και σπουδαστές από το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Σιτσουάν που έχει την έδρα του στην Chongqing, ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα επικό γλυπτό σε φυσικό ανθρώπινο μέγεθος, ακριβώς στην περιοχή που ο διαβόητος γαιοκτήμονας είχε στην εξουσία του. Το γλυπτό που φτιάχτηκε από πηλό, θέλοντας και με το υλικό να συμβολίσει την στενή σχέση του με τους φτωχούς αγρότες, είναι μια σύνθεση από εκατόν δεκατέσσερις ανθρώπινες φιγούρες, ογδόντα δύο άνδρες και τριάντα δύο γυναίκες και εκτείνεται σε ενενήντα επτά μέτρα μήκος περίπου. Το σύμπλεγμα αποτελείται από επτά σκηνές, οι οποίες απεικονίζουν με εντυπωσιακή ζωντάνια και δύναμη την πορεία του κινέζικου λαού από τη σκλαβιά της φεουδαρχίας προς την επανάσταση. Παρουσιάζει τους αγρότες να πληρώνουν τη δεκάτη και να γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης και βασανισμού από τον άρχοντα, κατόπιν να αντιδρούν και τέλος να εξεγείρονται. Η σύνθεση που στα κινέζικα ονομάζεται Shouzuyuan, δηλαδή το δικαστήριο για τα έσοδα μίσθωσης της γης, αποτέλεσε πανεθνικό πρότυπο για την επαναστατική τέχνη, ειδικά την περίοδο της Πολιτιστικής Επανάστασης. Εκατομμύρια Κινέζοι στο Πεκίνο και σε άλλες πόλεις της χώρας είδαν το γλυπτό η αντίγραφά του και εκατομμύρια αφίσες και φωτογραφίες με τμήματα της σύνθεσης κυκλοφόρησαν στην Κίνα και στο εξωτερικό. Πιστοί στο συλλογικό πνεύμα της εποχής οι καλλιτέχνες που το έκαναν έμειναν για πάντα ανώνυμοι. Η δημιουργία τους, ύστερα από διάφορα ταξίδια που έκανε στην χώρα, βρίσκεται μόνιμα στο παλιό αρχοντικό του γαιοκτήμονα που έχει μετατραπεί σε μουσείο.

Η εντυπωσιακή αυτή συλλογική καλλιτεχνική δημιουργία ξαναήρθε στην επικαιρότητα με αφορμή το πρώτο ταξίδι της έξω από τα σύνορα της Κίνας. Ένα πιστό αντίγραφο από χαλκό και υαλοβάμβακα, εκτέθηκε για πρώτη φορά στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στην Φραγκφούρτη από τον περυσινό Σεπτέμβρη ως τις αρχές του φετινού Γενάρη, σε ειδική ενότητα με τίτλο «Τέχνη για τα εκατομμύρια. Εκατό γλυπτά από την περίοδο του Μάο». Προκάλεσε τον θαυμασμό και πυροδότησε πολλές συζητήσεις για την επαναστατική τέχνη στα χρόνια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Σε πείσμα της επίσημης κινέζικης εκδοχής που προσπαθεί να περιορίσει την ακτινοβολία της δημιουργίας μόνο στην φόρμα και σε μια ανεπίστρεπτη ιστορικότητα δεν ήταν λίγοι εκείνοι που διαπίστωσαν τα διαχρονικά μηνύματα της. Γιατί δυστυχώς ο άσπλαχνος γαιοκτήμονας κατάφερε να πάρει την εκδίκηση του και στην σημερινή Κίνα πολλοί Liu Wencai, στις πόλεις και την ύπαιθρο ζουν και βασιλεύουν σε βάρος των εκατομμυρίων εργατών και αγροτών που έχουν επιστρέψει στις συνθήκες της άγριας εκμετάλλευσης και καταπίεσης.


* Η στήλη παρακινήθηκε από ένα μικρό καλό ηλεκτρονικό δημοσίευμα στο μπλογκ http://krotkaya.wordpress.com/. Για περισσότερες πληροφορίες και εικόνες για το γλυπτό και την ιστορία του στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.morningsun.org/stages/rent_courtyard.html

19 Δεκ 2009

Νήσος των Χριστουγέννων. Εκεί που δεν θα γεννηθεί η ελπίδα!




Που βρίσκεται το νησί των Χριστουγέννων; Ελάχιστοι μαθητές, ακόμη και στα πιο σύγχρονα σχολεία της προηγμένης Δύσης θα απαντήσουν χωρίς να χρειαστεί να συμβουλευτούν μια εγκυκλοπαίδεια ή μια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο. Πολλοί περισσότερο ένας δέκαεπτάχρονος πρόσφυγας Χαζάρα από την επαρχία Γκάζνι του Αφγανιστάν που βρέθηκε μαζί με την οικογένεια του στο νησί. « Όταν μελετούσαμε γεωγραφία οι δάσκαλοι μας ποτέ δεν μας μίλησαν για το νησί των Χριστουγέννων» δήλωσε παραπονεμένα στους Τάιμς της Νεας Υόρκης στις αρχές του προηγούμενου Νοέμβρη.

Το νησί που ανακαλύφθηκε επίσημα τα Χριστούγεννα του 1643, από το καπετάνιο της αγγλικής εταιρίας των ανατολικών Ινδιών, William Mynors, βρίσκεται στον νότιο Ινδικό, ανάμεσα στην Ινδονησία και την βορειοδυτική Αυστραλία. Απέχει χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα περίπου από την ηπειρωτική Αυστραλία και τριακόσια ογδόντα από τις νότιες ακτές της Ιάβας, με έκταση εκατόν τριάντα πέντε τετραγωνικά χιλιόμετρα. Κατοικήθηκε πριν από έναν αιώνα περίπου , με σκοπό την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων του σε φωσφάτα, και ο σημερινός πληθυσμός του, που δεν υπερβαίνει τους χίλιους πεντακόσιους κατοίκους , είναι απόγονοι κυρίως των Κινέζων και Μαλαισιανών εργατών που μεταφέρθηκαν εκεί από τους Άγγλους για να δουλεύουν στα ορυχεία. Από το 1958, αποτελεί έδαφος της Αυστραλίας.

Το νησί, τις δύο τελευταίες δεκαετίες κυρίως, βρέθηκε πάνω σε μια από τις πιο πολυσύχναστες μεταναστευτικές και προσφυγικές διαδρομές, από την νότια Ασία προς την Αυστραλία. Το μεγάλο μπουμ , όμως έγινε αφότου ξεκίνησαν οι δυτικές στρατιωτικές εισβολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ενώ πρόσφατα η νίκη των Σιναλέζων επί των εξεγερμένων Ταμίλ στην Σρι-Λάνκα, πρόσθεσε νέες στρατιές απεγνωσμένων που προσπαθούν με βάρκες να διασχίσουν τον Ινδικό. Η προηγούμενη αυστραλιανή κυβέρνηση του Τζον Χάουαρντ, μπροστά στο ισχυρό μεταναστευτικό κύμα εγκαινίασε την λεγόμενη λύση του Ειρηνικού. Δηλαδή την ενίσχυση των αποτρεπτικών στρατιωτικών μεθόδων στην θάλασσα και την δημιουργία κέντρων κράτησης σε νησιά, όπως αυτά στο Ναουρού και στο Μανούς στην Παπούα Νέα Γουινέα. Άτυπα από τις αρχές της δεκαετίας και τυπικά από τις αρχές του 2008, όταν ολοκληρώθηκε το κτίσιμο του κέντρου κράτησης, στο νησί, οι Αυστραλοί έχουν στην ουσία φυλακισμένους πάνω από χίλιους ανθρώπους, ακόμη και παιδιά, αρνούμενοι να τους δώσουν άσυλο. Την πολιτική του Χάουαρντ, παρά τις αντίθετες υποσχέσεις ακολούθησε και η νέα κυβέρνηση του εργατικού Ρουντ, αποφασίζοντας να αυξήσει από 1200 σε 2000 τις θέσεις κράτησης στο κέντρο. Ένα κέντρο που από πολλούς, έχει παρομοιαστεί με στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ στο διαβόητο «κόκκινο» μπλοκ, που στέλνονται οι απείθαρχοι, οι συνθήκες είναι παρόμοιες με φυλακές απομόνωσης.

Τις τελευταίες ημέρες και εξαιτίας των απάνθρωπων συνθηκών ξέσπασαν στο κέντρο συγκρούσεις ανάμεσα στους Αφγανούς και στους πρόσφυγες Ταμίλ, με σοβαρούς τραυματισμούς και από τις δύο πλευρές. Στην Αυστραλία πολλές οργανώσεις υπεράσπισης των μεταναστών και των προσφύγων απαιτούν το κλείσει το στρατόπεδο και οι δύστυχοι μετανάστες να προωθηθούν στην ηπειρωτική Αυστραλία. Παρά τις διαμαρτυρίες όμως, η κυβέρνηση επιμένει να εφαρμόζει την λεγόμενη λύση του Ειρηνικού, θεωρώντας πως έτσι θα καταφέρει να αποθαρρύνει τους απελπισμένους να διασχίσουν τον ωκεανό, για να γλιτώσουν, όπως νομίζουν από την δυστυχία και τον πόλεμο. Έτσι και τα φετινά Χριστούγεννα στο νησί, θα βρίσκονται φυλακισμένοι πάνω από χίλιοι άνθρωποι στην απόλυτη απομόνωση , στην μέση του πουθενά, σε συνθήκες αφόρητης πίεσης και απόγνωσης για το μέλλον.


Ορισμένα από τα στοιχεία για την ιστορία του νησιού αντλήθηκαν από την διαθεματική εργασία της μαθήτριας Γεωργίας Σακκά στο μάθημα της Γεωγραφίας, την σχολική χρονιά 2007-2008, από το Γυμνάσιο Ευκαρπίας Θεσσαλονίκης. Στην ωραία αυτή εργασία η τυχερή μαθήτρια έμαθε που βρίσκεται το νησί, σε αντίθεση με το μικρό Αφγανόπουλο. Δυστυχώς όμως δεν βοήθηκε λίγο περισσότερο από τους δασκάλους της, για να ανακαλύψει και την σκοτεινή πλευρά του νησιού. Η εργασία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://gym-n-efkarp.thess.sch.gr/Ergasies/GEOGRAFIA/xristougenon.pdf

5 Δεκ 2009

Παρίσι- Άστεγοι Επιτρέπεται το ποδόσφαιρο. Όχι ο ύπνος!


Ποια σχέση μπορεί να έχει το Ρίο, η λατινοαμερικάνικη μέγα-πόλη, με το Παρίσι, την πρωτεύουσα του φωτός και του ευρωπαϊκού διαφωτισμού; Ίσως πολλές. Αυτή όμως που δημιουργήθηκε με αφορμή την διοργάνωση του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου για Άστεγους, κάθε άλλο παρά τιμητική είναι, παρά τις προσπάθειες που γίνονται να ταυτιστεί με τον κοινωνικό εθελοντισμό και την σύγχρονη φιλανθρωπία. Στην παραλία της Κοπακαμπάνα θα γίνει το Πρωτάθλημα το 2010, απόλυτα δικαιολογημένα αν αναλογιστεί κανείς πως το Ρίο αποτελεί μια από τις πρωταθλήτριες πόλεις στις οποίες πολλοί άνθρωποι όταν δεν είναι ουσιαστικά άστεγοι κατοικούν σε απέραντες παραγκουπόλεις. Το 2011, το Πρωτάθλημα θα μετακομίσει σε περιοχή γύρω από το πύργο του Αιφελ και το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν είναι δίκαια μια τέτοια απόφαση.

Μια έκθεση, μια συγκέντρωση αλληλεγγύης και μερικές σοκαριστικές φωτογραφίες, επανέφεραν στην επικαιρότητα το αυξανόμενο πρόβλημα στέγης στην μητροπολιτική Γαλλία και δικαιολογούν απόλυτα την επιλογή να γίνει το Παρίσι η διοργανώτρια πόλη για το ποδόσφαιρο του δρόμου.

Η έκθεση, από το Ίδρυμα Αββά Πιέρ, που δόθηκε στην δημοσιότητα πριν λίγες ημέρες, περιγράφει με αριθμούς μια κατάσταση που επιδεινώνεται ραγδαία για εκατομμύρια Γάλλους και μετανάστες. Σύμφωνα με πολύ συντηρητικούς υπολογισμούς μιας και οι καταγραφές από τις δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες είναι ανεπαρκείς, τουλάχιστον εκατό χιλιάδες άνθρωποι κοιμούνται στην ύπαιθρο κάθε βράδυ σε όλη την χώρα, μιας και δεν διαθέτουν ούτε ένα μόνιμο πρόχειρο κατάλυμα! Πάνω από πεντακόσιες χιλιάδες ζούνε προσωρινά σε ξενοδοχεία, τροχόσπιτα, πρόχειρα καταλύματα, φιλανθρωπικά ιδρύματα η σε συγγενικά πρόσωπα. Άλλα τρία εκατομμύρια ζούνε σε συνθήκες που στοιχειωδώς δεν ικανοποιούν τις ανθρώπινες στεγαστικές ανάγκες. Σε δωμάτια κλουβιά, συνωστισμένοι, χωρίς υποδομές υγιεινής και με έλλειψη βασικών προϋποθέσεων. Οι αριθμοί αυτοί που προκάλεσαν σοκ και πολλές συζητήσεις συμπληρώνονται από την βάσιμη εκτίμηση πως συνολικά εξίμισι εκατομμύρια άνθρωποι στην Γαλλία ζούνε σε μια εύθραυστη και επικίνδυνη στεγαστική κατάσταση, αποτέλεσμα κυρίως της εκτεταμένης φτώχειας και της εκτίναξης των τιμών των ακινήτων και των ενοικίων τα τελευταία χρόνια.

Η συγκέντρωση, που περιλάμβανε μια συμβολική ολονυκτία μπροστά στον πύργο του Άιφελ, στα μέσα του Νοέμβρη, οργανώθηκε από μια πρωτοβουλία υποστήριξης και συντονισμού αυτών που στην Γαλλία, έχουν μια προσωρινή και επισφαλή στέγη. Οι συγκεντρωμένοι κατήγγειλαν την συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση στον τομέα της στέγης και επανέφεραν στην μνήμη των Παριζιάνων ανάλογη εκδήλωση στις όχθες του Σηκουάνα πριν λίγα χρόνια όταν ορισμένες γαλλικές ΜΚΟ, έστησαν εκατοντάδες πλαστικές σκηνές με στόχο να αναδείξουν το πρόβλημα των αστέγων, που μόνο με την παρέμβαση της αστυνομίας , απομακρύνθηκαν.

Όσο για τις φωτογραφίες, αυτές περιλαμβάνονται σε μια δικτυακή συλλογή, και δείχνουν τους ευρηματικούς τρόπους με εικαστική πρωτοτυπία που σκαρφίζονται, αρχιτέκτονες και τεχνικοί, δημιουργώντας τεχνικά εμπόδια, για να αποτρέψουν τους άστεγους να κοιμούνται μπροστά σε δημόσια η μεγάλα ιδιωτικά κτίρια και καταστήματα. Γιατί μπορεί η δημαρχία του Παρισιού, οι μεγάλες δυτικές ΜΚΟ και οι πλούσιοι χορηγοί να καλωσορίζουν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα των Αστέγων στην γαλλική πρωτεύουσα, αλλά μέχρι εκεί και μόνο στα πλαίσια μιας φιλανθρωπικής ατραξιόν. Για τους ανθρώπους, όμως που ψάχνουν μια γωνιά να κοιμηθούν, οι αρχές είναι αμείλικτες και αφιλόξενες. Όπως άλλωστε και το κοινωνικό σύστημα, που στην αυγή του 21ου αιώνα, διευρύνει τους κοινωνικούς αποκλεισμούς και ξαναγυρνά την ανθρωπότητα στο καιρό των «Αθλίων»

* Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.fondation-abbe-pierre.fr/, μπορεί κανείς να διαβάσει την πλήρη έκθεση του Ιδρύματος Αββά Πιερ.

Στην διεύθυνση http://www.flickr.com/photos/7211263@N02/sets/72157602377494963/, η συλλογή με τις φωτογραφίες με τα ευρηματικά εμπόδια για του αστέγους.

21 Νοε 2009

Εζέιζα, Μπουένος Αιρες. Γυναίκες στη φωλιά του λιονταριού.


Η Εζέιζα, στο νοτιοδυτικό μητροπολιτικό Μπουένος Αιρες, μια πόλη με εκατό χιλιάδες, περίπου, κατοίκους είναι κυρίως γνωστή για το γειτονικό διεθνές αεροδρόμιο, που αποτελεί την κυριότερη, από αέρα, πύλη εισόδου στην Αργεντινή.

Λιγότεροι την ξέρουν ως την πόλη που φιλοξενεί μια από τις φυλακές υψίστης ασφαλείας, η μονάδα Τρία της οποίας θεωρείται κολαστήριο, στο οποίο στοιβάζονται πάνω από επτακόσιες κρατούμενες, σε απάνθρωπες συνθήκες και σε χώρους που κανονικά θα έπρεπε να βρίσκονται λιγότερες από τις μισές.

Σε σύγκριση με τη μονάδα Τρία, η Unidad 31 είναι καλοκαιρινό θέρετρο. Υπάρχουν πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, σχολεία και εργαστήρια για απασχόληση και παιδική χαρά για τα παιδιά. Η μονάδα εγκαινιάστηκε το 1996 και σε αυτήν βρίσκονται φυλακισμένες διακόσιες πενήντα γυναίκες, κατά μέσο όρο, και περίπου ενενήντα με εκατό ανήλικα παιδιά, μέχρι τεσσάρων ετών, που αναγκαστικά βρίσκονται εκεί μαζί με τις μητέρες τους. Στην Αργεντινή, αυτό το καθεστώς ισχύει σε όλες τις γυναικείες φυλακές, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά, αρκετά από την ημέρα που γεννιούνται, να βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα των κελιών. Η Unidad 31, αποτελεί προορισμό επιβράβευσης για τις γυναίκες φυλακισμένες με καλή διαγωγή. Αλλά και φυλακή για όσες περιμένουν παιδί, με αποτέλεσμα αρκετές φυλακισμένες να επιζητούν να μείνουν έγκυες στις περιπτώσεις εκείνες που τους δίνεται η ευκαιρία, στην διάρκεια των επισκεπτηρίων ή των επαφών τους με τους άνδρες φυλακισμένους. Η φυλακή είναι γνωστή στην αργκό των φυλακών σαν Λεονέρα, δηλαδή φωλιά του λιονταριού.

Οι περισσότερες γυναίκες στην Unidad 31, πάνω από το 60%, είναι καταδικασμένες με βάση το νόμο για τη διακίνηση ναρκωτικών. Σχεδόν όλες έχουν συλληφθεί στο γειτονικό αεροδρόμιο, στην προσπάθεια τους να βγάλουν έξω από τη χώρα κυρίως κοκαΐνη, με προορισμό την Ευρώπη η τη Βόρεια Αμερική. Αρκετές είναι από άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες και μερικές από την Ανατολική Ευρώπη. Τα λεγόμενα μουλάρια αναλαμβάνουν να μεταφέρουν την κοκαΐνη στο στομάχι ή σε απόκρυφα σημεία του σώματος και όχι λίγες φορές συλλαμβάνονται, με την υπόδειξη των ανθρώπων του κυκλώματος που τις μίσθωσε. Σε αυτές τις περιπτώσεις παίζουν, εν αγνοία τους, τους προπομπούς των κανονικών μουλαριών και η σύλληψή τους σκοπεύει στον αποπροσανατολισμό των αστυνομικών και τη διευκόλυνση της εξαγωγής της μεγάλης ποσότητας. Οι πιο πολλές είναι ανύπαντρες μητέρες, άνεργες και φτωχές, δηλαδή μια πολύ ευάλωτη ομάδα για τους μεγαλέμπορους ναρκωτικών. Κανονικά μουλάρια η μουλάρια παραπλάνησης, όταν συλληφθούν πηγαίνουν κατευθείαν στην φυλακή της Εζέιζα, στην οποία θα ξεκινήσουν μια καινούρια δύσκολη ζωή.

Στην Αργεντινή η οικονομική χρεοκοπία που οδήγησε στην εξέγερση του 2001 και η μετέπειτα σκληρή οικονομική κατάσταση για τη λαϊκή πλειοψηφία εκτίναξαν στα ύψη τους δείκτες εγκληματικότητας. Οι φυλακισμένοι τριπλασιάστηκαν αυτά τα δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα η αναλογία με τον πληθυσμό να φτάσει στα ψηλότερα επίπεδα σε όλη την Λατινική Αμερική. Στις φυλακές που ήταν ανέτοιμες να υποδεχθούν τόσους ανθρώπους και στις οποίες τα κρατικά κονδύλια δίνονται με το σταγονόμετρο, οι συνθήκες έχουν αρχίσει να συγκρίνονται δίκαια με τα διαβόητα κολαστήρια της Βραζιλίας. Και το Νοέμβρη του 2007, η Αργεντινή απέκτησε το δικό της Καραντίρου, όταν σε μια εξέγερση σε φυλακή της επαρχίας Santiago del Estero, 1.150 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας, κάηκαν ζωντανοί 29 φυλακισμένοι. Σε μια ανεπίσημη κατάταξη μάλιστα, η φυλακή στη Μεντόζα θεωρείται πως είναι η ένατη πιο βάρβαρη φυλακή στον κόσμο, με χίλιους κρατούμενους σε κελιά για εξακόσιους.

* Στους χώρους της φυλακής στην Εζέιζα, ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Πάμπλο Τραπέρο δημιούργησε την ταινία Λεονέρα (2008) με κομπάρσους τις ίδιες τις φυλακισμένες. Στην ταινία, που έχει κάνει διεθνή καριέρα, η Χούλια, μια νεαρή φοιτήτρια, κατηγορείται για το φόνο του φίλου της και βρίσκεται προφυλακισμένη. Εκεί θα γεννηθεί το παιδί της και θα αντιληφθεί ότι η απανθρωπιά του «ελεύθερου κόσμου» είναι μεγαλύτερη απ΄ αυτήν που επικρατεί εκεί. Η μητρότητα, η απομόνωση, η αγάπη και η ελπίδα σε συνθήκες εγκλεισμού είναι οι άξονες αυτής της ταινίας.

7 Νοε 2009

Έλλη Παππά. Εμείς φύγαμε. Εσείς να δούμε τώρα.



Με την Έλλη Παππά , οι ύστερες διαδρομές του διασπασμένου ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος που υπήρξαν ξεχωριστές και ασύμπτωτες, δεν επέτρεψαν συναντήσεις και γνωριμίες. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, οι θέσεις που πήρε τις τελευταίες ειδικά δεκαετίες και οι απόψεις που διατύπωσε, στο πλούσιο συγγραφικό έργο της, μεγάλωσαν τις αποστάσεις, προξένησαν απορίες και δημιούργησαν ποικίλες αντιδράσεις. Ειδικά σε εκείνες τις περιπτώσεις που συντάχθηκε ανοιχτά με πολιτικές επιλογές μιας συγκεκριμένης πτέρυγας της καθεστωτικής Αριστεράς, υποστήριξε τις πολιτικές του Συνασπισμού στα τέλη της δεκαετίας του Ογδόντα και καλοδέχτηκε την Γκορμπατσοφική περεστρόικα, με τις ίδιες λαθεμένες προσμονές, όπως και παλιότερα, όταν συντάχθηκε με την λεγόμενη Χρουστσοφική ανανέωση. Ίσως ήταν ένας από τους λόγους που αγνοήθηκε - κακώς- το έργο της και ειδικά αυτό, της τελευταίας περιόδου που συμπεριλαμβάνει φιλοσοφικές και πολιτικές μελέτες, που αν μη τι άλλο, έθεταν ποικίλα σημαντικά θεωρητικά προβλήματα, άνοιγαν την συζήτηση και υποκινούσαν τον προβληματισμό.

Ακόμα όμως και σε εκείνες τις στιγμές που διατύπωνε τις πιο στενάχωρες απόψεις και κριτικές της για το παρελθόν του διεθνούς και ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, αλλά πολύ περισσότερο όταν μιλούσε μπροστά στην κάμερα αφηγούμενη την προσωπική πολυτάραχη πολιτική διαδρομή της, η αίσθηση που δημιουργούσε στον αναγνώστη η τον ακροατή ήταν σταθερή και αναλλοίωτη. Η Έλλη Παππά, μέχρι το τέλος παρέμεινε στην ίδια όχθη. Αυτή, που από την πολύ μικρή ηλικία της, διάλεξε να ακολουθήσει στην τρικυμιώδη ζωή της. Γιατί τι άλλο από επιμονή στην ανάγκη για την απελευθέρωση της κοινωνίας ήταν η παρέμβαση της, στα δύσκολα χρόνια στις αρχές δεκαετίας του Ενενήντα, με την μελέτη για την Παρισινή Κομμούνα; Ή ο – με νεανική ζωντάνια και αισιόδοξη προσέγγιση – επίλογος της στο Αποχαιρετισμό στον Εικοστό αιώνα, για το μέλλον των κολασμένων του πλανήτη και την προοπτική της απαλλαγής τους από τις αλυσίδες της κοινωνικής δυνάστευσης;

Η Έλλη Παππά, ταυτίστηκε, και όχι απλά από τύχη, με μια από τις κορυφαίες στιγμές αλλά και τις πιο τραγικές περιόδους του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Αυτήν της σύλληψης , της δίκης και της εκτέλεσης του συντρόφου της Νίκου Μπελογιάννη μαζί με τους Μπάτση, Καλούμενο και Αργυριάδη. Της δικής της καταδίκης σε θάνατο, που δεν εκτελέστηκε γιατί ήταν μωρομάνα. Και της κατοπινής περιπέτειας στις φυλακές ως την πρωτοχρονιά του 1964. Ξαναπιάστηκε τον Απρίλη του 67 και αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας ύστερα από ένα χρόνο και κάτι, λόγω σοβαρής ασθένειας. Από το Κίρκεντζε κοντά στην Σμύρνη το 1920 στον Πειραιά και στην Κοκκινιά και από εκεί στην ΟΚΝΕ, στο ΚΚΕ, στον παράνομο Ριζοσπάστη και μετά στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ στην Αθήνα στις δύσκολες μετεμφυλιακές ημέρες ως την σύλληψη της τον Δεκέμβρη του 50, η Έλλη Παππά υπήρξε μέλος της μεγάλης γενιάς της Αντίστασης και της εφόδου του κομμουνιστικού κινήματος. Ανήσυχο πνεύμα, αγωνίστρια που δεν λύγισε στην απομόνωση και μπροστά στον κίνδυνο της εκτέλεσης , διανοούμενη , και παρά τις πιέσεις για διάφορων ειδών προσαρμογές , ανυπότακτη και ελεύθερη στην σκέψη. Προϊόν μιας ιδιαίτερης εποχής αλλά και της ισχυρής απήχησης των ιδεών και της πάλης των κομμουνιστών και του ΚΚΕ σε αυτήν την γενιά. Σε μια περίοδο που το κομμουνιστικό κίνημα έπλαθε αληθινούς αγωνιστές , ενέπνεε την ολοκληρωτική στράτευση και αυτοθυσία και συντάραζε συθέμελα τα θεμέλια και της νέο-ελληνικής κοινωνίας. Όλα αυτά – και παρά τις κατοπινές αποστάσεις που πήρε η Ελλη Παππά- σε πλήρη αντίθεση με όσα συνέβησαν μετά με τους λεγόμενους ανανεωτές και ευπροσάρμοστους.

Ο «Αθέατος Κόσμος» κάνοντας μια θεματική παρέκβαση, θέλησε με αυτό το σημείωμα να αποχαιρετήσει την Ελλη Παππά, που έφυγε για πάντα στις 27 του περασμένου Οκτώβρη. Όχι μόνο σαν ένα σύμβολο μιας παλιότερης ηρωικής εποχής αλλά και σαν έναν άνθρωπο με ανήσυχο πνεύμα ως το τέλος , ακόμη και αν οι ανησυχίες αρκετές φορές οδηγούσαν σε συμπεράσματα που μας έβρισκαν ολοκληρωτικά αντίθετους.

* Η Έλλη Παππά τάφηκε , μαζί με την οστεοθήκη του Νίκου Μπελογιάννη, σύμφωνα με επιθυμία της, με πολιτική τελετή, στο Γ’ Νεκροταφείο της Νίκαιας το Σάββατο 31 του Οκτώβρη. Ο τίτλος του κειμένου είναι η τελευταία φράση του προλόγου « Η ώρα του αποχαιρετισμού» από το βιβλίο « Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το 2005.

24 Οκτ 2009

Ξένια Σιμόνοβα-Κίεβο. Ιστορίες . ..με άμμο


«Παρατηρούσα τις γυναίκες που περπατούσαν στον δρόμο και κινούνταν σαν χορεύτριες. Βαδίζουν με χάρη και έχουν ωραία κορμοστασιά. Πολλές είναι πανέμορφες. Μεγάλο μέρος των δεινών που έχει υποστεί αυτός ο λαός οφείλεται στο γεγονός ότι η γη τους είναι εύφορη και γόνιμη, οπότε πολλοί κατακτητές την έχουν βάλει κατά καιρούς στο μάτι. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν καταστραφεί ολοσχερώς από τη Νέα Υόρκη ως το Κάνσας, θα είχαμε περίπου την έκταση της καταστροφής που υπέστη η Ουκρανία. Αν είχαν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια άνθρωποι, μη συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτών, δηλαδή το 15% του πληθυσμού, θα παίρναμε μια ιδέα για τις απώλειες των Ουκρανών.

Αν συνυπολογίσουμε τους στρατιώτες, οι απώλειες είναι πολύ μεγαλύτερες, ωστόσο έχουν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια από τα σαράντα πέντε εκατομμύρια των αμάχων. Υπάρχουν ορυχεία που δεν θ’ ανοίξουν ποτέ, γιατί οι Γερμανοί έχουν ρίξει χιλιάδες πτώματα στους αεραγωγούς. Τα εξαρτήματα όλων των μηχανημάτων στην Ουκρανία έχουν καταστραφεί ή αφαιρεθεί, οπότε, μέχρι να φτιαχτούν καινούργια, τα πάντα γίνονται με τα χέρια. Τα συνεργεία είναι υποχρεωμένα να σηκώνουν την κάθε πέτρα και το κάθε τούβλο της ερειπωμένης πόλης και να τα κουβαλάνε με τα χέρια, γιατί δεν υπάρχουν μπουλντόζες. Επίσης, ταυτόχρονα με την ανοικοδόμηση, η Ουκρανία πρέπει να παράγει τρόφιμα, γιατί είναι ο μεγάλος σιτοβολώνας του έθνους. (...) Διασχίσαμε το γκρεμισμένο και κατεστραμμένο κέντρο της πόλης και περάσαμε από τη γωνιά όπου κρέμασαν τους Γερμανούς σαδιστές μετά τον πόλεμο.»

Η περιγραφή ανήκει στον Τζον Στάινμπεκ που μαζί με τον φωτογράφο Ρόμπερτ Κάπα ταξίδεψαν στην Σοβιετική Ένωση το 1947. Από εκείνο το ταξίδι προέρχεται το «Ρωσικό Ημερολόγιο» του μεγάλου αμερικάνου συγγραφέα και το κομμάτι αφορά την επίσκεψη στο Κίεβο. Συμπτωματικά το βιβλίο κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα από το εκδοτικό του Κέδρου, αποτελώντας εκτός των άλλων και μια απάντηση γιατί προξένησε τόσο συγκίνηση στους Ουκρανούς η νεαρή Ξένια Σιμόνοβα.

Η εικοσιτετράχρονη Ουκρανή από την Κριμαία, έγινε γρήγορα γνωστή σε όλο τον κόσμο, όταν παρουσίασε σε οκτώ λεπτά περίπου την περιπέτεια της χώρας και των ανθρώπων της, την περίοδο της Γερμανική εισβολής και κατοχής, ζωγραφίζοντας με τα δάκτυλα της και με εκπληκτικό τρόπο, εικόνες με υλικό την άμμο. Κέρδισε έναν διαγωνισμό ταλέντων στην ουκρανική τηλεόραση και πήρε ένα αξιοσέβαστο ποσό, που όπως είπε η ίδια, ένα μέρος του, θα διαθέσει για ένα άρρωστο παιδί στην γειτονιά της.

Όπως έγραψε εύστοχα η Μαριάννα Τζιαντζή στην Καθημερινή, «…με δάκρυα στα μάτια παρακολουθούσε το κοινό στο στούντιο την πρόοδο του έργου, το ξετύλιγμα της ιστορίας ενός ερωτευμένου ζευγαριού στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ο ειδυλλιακός έναστρος ουρανός γίνεται μια κόλαση φωτιάς, καθώς τα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν τη χώρα, μια χαμογελαστή κοπέλα μεταμορφώνεται σε μαντιλοφορεμένη γριά που θρηνεί, ένα μωρό γεννιέται μες στον πόλεμο, ένα μνημείο των πεσόντων, το πρόσωπο ενός Ουκρανού στρατιώτη πίσω από το τζάμι όπου έχει κολλήσει το μουτράκι του το παιδί. Είναι ο πατέρας που επιστρέφει, το φάντασμα του πατέρα ή ο Άγνωστος Στρατιώτης; «Θα είσαι πάντα κοντά μας», γράφει η Ξένια πάνω στην τελευταία εικόνα.

Στο βασίλειο του λάιφ στάιλ και της χαζοχαρούμενης αφασίας, μια πολύ όμορφη νέα γυναίκα με αέρινες κινήσεις μιλάει, σε μια παγκόσμια γλώσσα, για τα μεγάλα ζητήματα: τον έρωτα, τον θάνατο, την απώλεια, την ελπίδα, τον πόλεμο και την ειρήνη»

Θα προσθέταμε επίσης πως η συγκίνηση που προκάλεσε η Ξένια Σιμόνοβα, ζωγραφίζοντας, εκτός των άλλων, το μνημείο του Άγνωστου Σοβιετικού Στρατιώτη με το αστέρι στην κορυφή δεν είναι άσχετη με την σημερινή κατάσταση στην χώρα. Και αποτελεί μια ηχηρή απάντηση σε όσους θεωρούν πως οι λαοί της διαλυμένης πια Σοβιετικής Ένωσης έπαθαν μαζική αμνησία η αρνήθηκαν οριστικά το σχετικά πρόσφατο παρελθόν τους.

* Το βίντεο με την δημιουργία της Ξένιας στο Youtube έχει δεχθεί ήδη πάνω από πέντε εκατομμύρια επισκέψεις, στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=518XP8prwZo. Ο «Αθέατος Κόσμος» που επιστρέφει στις σελίδες αυτής της εφημερίδας, ύστερα από μια περίοδο σιωπής, συστήνει στους αναγνώστες του ανεπιφύλακτα να το αναζητήσουν και να το δουν. Το κομμάτι από το βιβλίο του Στάινμπεκ είναι δανεισμένο από την προδημοσίευση που έκανε η Καθημερινή την περασμένη Κυριακή