Εζέιζα, Μπουένος Αιρες. Γυναίκες στη φωλιά του λιονταριού.

Η Εζέιζα, στο νοτιοδυτικό μητροπολιτικό Μπουένος Αιρες, μια πόλη με εκατό χιλιάδες, περίπου, κατοίκους είναι κυρίως γνωστή για το γειτονικό διεθνές αεροδρόμιο, που αποτελεί την κυριότερη, από αέρα, πύλη εισόδου στην Αργεντινή.

Λιγότεροι την ξέρουν ως την πόλη που φιλοξενεί μια από τις φυλακές υψίστης ασφαλείας, η μονάδα Τρία της οποίας θεωρείται κολαστήριο, στο οποίο στοιβάζονται πάνω από επτακόσιες κρατούμενες, σε απάνθρωπες συνθήκες και σε χώρους που κανονικά θα έπρεπε να βρίσκονται λιγότερες από τις μισές.

Σε σύγκριση με τη μονάδα Τρία, η Unidad 31 είναι καλοκαιρινό θέρετρο. Υπάρχουν πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, σχολεία και εργαστήρια για απασχόληση και παιδική χαρά για τα παιδιά. Η μονάδα εγκαινιάστηκε το 1996 και σε αυτήν βρίσκονται φυλακισμένες διακόσιες πενήντα γυναίκες, κατά μέσο όρο, και περίπου ενενήντα με εκατό ανήλικα παιδιά, μέχρι τεσσάρων ετών, που αναγκαστικά βρίσκονται εκεί μαζί με τις μητέρες τους. Στην Αργεντινή, αυτό το καθεστώς ισχύει σε όλες τις γυναικείες φυλακές, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά, αρκετά από την ημέρα που γεννιούνται, να βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα των κελιών. Η Unidad 31, αποτελεί προορισμό επιβράβευσης για τις γυναίκες φυλακισμένες με καλή διαγωγή. Αλλά και φυλακή για όσες περιμένουν παιδί, με αποτέλεσμα αρκετές φυλακισμένες να επιζητούν να μείνουν έγκυες στις περιπτώσεις εκείνες που τους δίνεται η ευκαιρία, στην διάρκεια των επισκεπτηρίων ή των επαφών τους με τους άνδρες φυλακισμένους. Η φυλακή είναι γνωστή στην αργκό των φυλακών σαν Λεονέρα, δηλαδή φωλιά του λιονταριού.

Οι περισσότερες γυναίκες στην Unidad 31, πάνω από το 60%, είναι καταδικασμένες με βάση το νόμο για τη διακίνηση ναρκωτικών. Σχεδόν όλες έχουν συλληφθεί στο γειτονικό αεροδρόμιο, στην προσπάθεια τους να βγάλουν έξω από τη χώρα κυρίως κοκαΐνη, με προορισμό την Ευρώπη η τη Βόρεια Αμερική. Αρκετές είναι από άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες και μερικές από την Ανατολική Ευρώπη. Τα λεγόμενα μουλάρια αναλαμβάνουν να μεταφέρουν την κοκαΐνη στο στομάχι ή σε απόκρυφα σημεία του σώματος και όχι λίγες φορές συλλαμβάνονται, με την υπόδειξη των ανθρώπων του κυκλώματος που τις μίσθωσε. Σε αυτές τις περιπτώσεις παίζουν, εν αγνοία τους, τους προπομπούς των κανονικών μουλαριών και η σύλληψή τους σκοπεύει στον αποπροσανατολισμό των αστυνομικών και τη διευκόλυνση της εξαγωγής της μεγάλης ποσότητας. Οι πιο πολλές είναι ανύπαντρες μητέρες, άνεργες και φτωχές, δηλαδή μια πολύ ευάλωτη ομάδα για τους μεγαλέμπορους ναρκωτικών. Κανονικά μουλάρια η μουλάρια παραπλάνησης, όταν συλληφθούν πηγαίνουν κατευθείαν στην φυλακή της Εζέιζα, στην οποία θα ξεκινήσουν μια καινούρια δύσκολη ζωή.

Στην Αργεντινή η οικονομική χρεοκοπία που οδήγησε στην εξέγερση του 2001 και η μετέπειτα σκληρή οικονομική κατάσταση για τη λαϊκή πλειοψηφία εκτίναξαν στα ύψη τους δείκτες εγκληματικότητας. Οι φυλακισμένοι τριπλασιάστηκαν αυτά τα δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα η αναλογία με τον πληθυσμό να φτάσει στα ψηλότερα επίπεδα σε όλη την Λατινική Αμερική. Στις φυλακές που ήταν ανέτοιμες να υποδεχθούν τόσους ανθρώπους και στις οποίες τα κρατικά κονδύλια δίνονται με το σταγονόμετρο, οι συνθήκες έχουν αρχίσει να συγκρίνονται δίκαια με τα διαβόητα κολαστήρια της Βραζιλίας. Και το Νοέμβρη του 2007, η Αργεντινή απέκτησε το δικό της Καραντίρου, όταν σε μια εξέγερση σε φυλακή της επαρχίας Santiago del Estero, 1.150 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας, κάηκαν ζωντανοί 29 φυλακισμένοι. Σε μια ανεπίσημη κατάταξη μάλιστα, η φυλακή στη Μεντόζα θεωρείται πως είναι η ένατη πιο βάρβαρη φυλακή στον κόσμο, με χίλιους κρατούμενους σε κελιά για εξακόσιους.

* Στους χώρους της φυλακής στην Εζέιζα, ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Πάμπλο Τραπέρο δημιούργησε την ταινία Λεονέρα (2008) με κομπάρσους τις ίδιες τις φυλακισμένες. Στην ταινία, που έχει κάνει διεθνή καριέρα, η Χούλια, μια νεαρή φοιτήτρια, κατηγορείται για το φόνο του φίλου της και βρίσκεται προφυλακισμένη. Εκεί θα γεννηθεί το παιδί της και θα αντιληφθεί ότι η απανθρωπιά του «ελεύθερου κόσμου» είναι μεγαλύτερη απ΄ αυτήν που επικρατεί εκεί. Η μητρότητα, η απομόνωση, η αγάπη και η ελπίδα σε συνθήκες εγκλεισμού είναι οι άξονες αυτής της ταινίας.