18 Ιουν 2005

Νικαράγουα - Λα Ιντια. Παιδιά στις σκοτεινές στοές


Ο Κάρλος Αλμπέρτο Φλέτε είναι δώδεκα χρόνων. Ο συνονόματος του Κάρλος Αρτίτα είναι δύο χρόνια μεγαλύτερος, γύρω στα δεκαπέντε όσο και ο φίλος του Χουάν Λαγκούνα. Ενδιάμεσος στην ηλικιακή σειρά, ο δεκατριάχρονος Τζούνιορ Καλντερόν. Ο δεκαεπτάχρονος Ενρίκε Ουρούτια είναι ο αρχηγός που συμπληρώνει μια ομάδα παιδιών από την βόρειο-δυτική Νικαράγουα. Τα ενώνει το στοιχειωμένο ορυχείο χρυσού Λα Ιντια, που βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή που απέχει περίπου εκατόν-τριάντα μίλια από την πρωτεύουσα Μανάγκουα. Ο Ενρίκε είναι ο παλιότερος, με δέκα χρόνια δουλειάς στις στοές και τα ρήγματα.

Κάθε μέρα η παρέα, ανάμεσα σε άλλα τετρακόσια παιδιά, τρυπώνει στις εγκαταλειμμένες στοές του ορυχείου, κατεβαίνει δίχως κανένα εξοπλισμό μέχρι και 30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης με μοναδικό εργαλείο ένα βαρύ σφυρί. Εκεί θα προσπαθήσει όλη την μέρα να ανακαλύψει μερικούς κόκκους χρυσάφι. Αν η μέρα είναι τυχερή, πράγμα διόλου εύκολο, τότε η παρέα μπορεί να κερδίσει ίσα με τρία δολάρια. Διαφορετικά θα φύγει με άδεια χέρια, παρά τις προσπάθειες να ξεπλύνουν όσο καλύτερα γίνεται το μετάλλευμα για να ανακαλύψουν κάποιο, κρυμμένο καλά, κόκκο χρυσού.

Οι συνθήκες στο Λα Ιντια είναι πολύ επικίνδυνες εκτός των άλλων και επειδή είναι εγκαταλειμμένο και δεν συντηρείται. Τα παιδιά από τις γύρω ιθαγενικές κοινότητες, που δουλεύουν εκεί και κάνουν δύο ώρες ποδαρόδρομο κάθε μέρα για να φτάσουν στο ορυχείο, πάσχουν μαζικά από υποσιτισμό, αφυδατώσεις, νεφρικές δυσλειτουργίες και ασθένειες των πνευμόνων. Μερικές φορές κινδυνεύουν από παγιδεύσεις μέσα στις παλιές στοές ή από τις αναθυμιάσεις.

Ακραία αλλά όχι μοναδική για τα δεδομένα της χώρας η κατάσταση στο ορυχείο χρυσού. Και σε άλλα ορυχεία αλλά και σε μια μεγάλη λίστα από βαριές χειρωνακτικές δουλειές η παιδική εργασία είναι πολύ διαδεδομένη. Γύρω στις τριακόσιες χιλιάδες παιδιά που αντί να πηγαίνουν στα σχολεία για την βασική εκπαίδευση, γίνονται αντικείμενα σκληρής εκμετάλλευσης. Η Νικαράγουα πιο φτωχή από ποτέ, ύστερα από το ανολοκλήρωτο σαντινιστικό διάλειμμα, έχει ξαναπέσει στην αθλιότητα και την μιζέρια. Πάνω από το 70% των πεντέμισι εκατομμυρίων Νικαραγουανών ζει σε συνθήκες απόλυτης ένδειας. Με ένα μέσο ετήσιο εισόδημα επτακόσια δολάρια, η χώρα είδε τα τελευταία χρόνια την συνεχή οικονομική κατάρρευση. Υπολογίζεται πως χάθηκε πάνω από το 1/3 του συνολικού εθνικού προϊόντος από το 1980 και η χώρα πέφτοντας πολλά σκαλοπάτια στην παγκόσμια κατάταξη έφτασε να θεωρείται σαν μια από τις φτωχότερες στο Δυτικό Ημισφαίριο.

Ετσι δεν είναι καθόλου παράξενο που η παιδική εργασία έχει επεκταθεί μαζί με μια σειρά άλλα κοινωνικά φαινόμενα αποσύνθεσης και σκληρής εκμετάλλευσης. Πριν δύο χρόνια στην γειτονική Κοσταρίκα ανακαλύφθηκε κύκλωμα δουλεμπορίου παιδιών στις φυτείες που έφερνε παιδιά από την Νικαράγουα. Τελευταία η φτώχεια ξανάβγαλε μαζικά τους Νικαραγουανούς στους δρόμους. Τον περασμένο Απρίλη χιλιάδες συγκρούστηκαν με την αστυνομία στην Μανάγκουα στις κινητοποιήσεις ενάντια στις αυξήσεις των τιμών που εξήγγειλε η κυβέρνηση.

*Πρόσφατα η «Διεθνής Οργάνωση Εργασίας», εγκαινίασε ένα πρόγραμμα επανένταξης των μικρών χρυσωρύχων στην εκπαίδευση. Τίτλος του προγράμματος «Από το ορυχείο στο σχολείο». Αφορά όμως, μόνο, τρεις εκατοντάδες παιδιά σε όλη την χώρα, αποδείχνοντας για μια ακόμη φορά πως η λεγόμενη βοήθεια δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ασπιρίνη σε ένα βαριά άρρωστο.

4 Ιουν 2005

Καμπότ- Καμπότζη. Παιδικά χέρια…και φθηνό φυσικό αλάτι


Η Καμπότ είναι η νοτιότερη στα δυτικά επαρχία της Καμπότζης, στον κόλπο της Ταυλάνδης , γύρω στα 150 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Πνομ-Πενχ. Εκτείνεται δυτικά ως τα βουνά των Ελεφάντων από τα οποία η ψηλότερη κορυφή, το Μποκόρ στα 1080 μέτρα, «βλέπει» όλη την πεδινή περιοχή της επαρχίας ως την θάλασσα. Τα τελευταία χρόνια τα παράλια έχουν γίνει δημοφιλής τουριστικός προορισμός και όχι άδικα. Η φυσική ομορφιά της περιοχής και οι φθηνές υπηρεσίες των ντόπιων βοήθησαν μεγάλες τουριστικές αλυσίδες να έρθουν και να επενδύσουν. Αυτή είναι η μια όψη της επαρχίας που μπορεί να την ανακαλύψει κανείς σε τουριστικούς οδηγούς, ιστοσελίδες και καρτ-ποστάλ.

Η άλλη είναι η πραγματική ζωή της πλειοψηφίας του πληθυσμού που υπολογίζεται σε 580 χιλιάδες ψυχές σε όλη την Καμπότ. Αναμεσά τους περίπου πενήντα χιλιάδες ζούνε γύρω από τις φημισμένες αλυκές της επαρχίας «καλλιεργώντας» μια έκταση 3,3 εκ. εκταρίων για να βγάλουν ογδόντα χιλιάδες τόνους κατά μέσο όρο φυσικό θαλασσινό αλάτι τον χρόνο. Το αλάτι της Καμπότ θεωρείται πολύ καλής ποιότητας μιας και παράγεται σε όλα τα στάδια με τα χέρια και φυσικά μέσα.

Για νάναι όμως φτηνό το αλάτι πρέπει νάναι και φτηνά τα χέρια που το μαζεύουν. Ετσι στις αλυκές η παιδική εργασία από πολύ μικρή ηλικία είναι αρκετά διαδεδομένη κάτω από ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες.Το θαλασσινό νερό πρέπει να οδηγηθεί σε περιφραγμένες εκτάσεις διαδοχικά και αυτό απαιτεί σκληρή χειρωνακτική δουλειά. Εκθεση στον ήλιο όλη την ημέρα, μεταφορές μεγάλων φορτίων, υγρασία και ασθένειες συνθέτουν μια εικόνα που ακόμη και για τα Καμποτζιανά δεδομένα – που η παιδική εργασία είναι κάτι το συνηθισμένο- είναι αρκετά ακραία. Πάνω από 1500 παιδιά κάτω των δέκα ετών θα συναντήσει κανείς καθημερινά στις αλυκές της Καμπότ.

Σε περίπου ενάμισι εκατομμύριο ανεβάζουν οι διάφορες ανθρωπιστικές οργανώσεις τα παιδιά που δουλεύουν –ενώ δεν θάπρεπε- στους διάφορους νόμιμους και παράνομους τομείς στην χώρα. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ανθεί ιδιαίτερα ο σεξοτουρισμός και η παιδική αναγκαστική πορνεία. Αποτέλεσμα της καταστροφής και της εξαθλίωσης που ακολούθησε την ιμπεριαλιστική επέμβαση, την Βιετναμική εισβολή και τον εμφύλιο πόλεμο. Αγαπημένο «ανθρωπιστικός» στόχος η Καμπότζη για τις δυτικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, θεωρείται στην Δύση θύμα των Κόκκινων Διαβόλων του Πολ-Ποτ οι οποίοι –σύμφωνα με την διαδεδομένη άποψη- κατέστρεψαν την χώρα με τον «αγροτικό κομμουνισμό» που προσπάθησαν να επιβάλλουν.

Η αλήθεια –όπως είναι φυσικό- είναι αρκετά διαφορετική από την κατασκευασμένη εικόνα των δυτικών ΜΜΕ. Η λεηλασία της αποικιοκρατίας και τα εγκλήματα των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών ευθύνονται κατά κύριο για την σύγχρονη απελπισία των Καμποτζιανών. Και η ανθρωπιστική προσφορά των μεγάλων ΜΚΟ της Δύσης όχι μόνο δεν εξαγοράζει αυτήν την προιστορία αλλά ταυτόχρονα αποτελεί το αντίδωρο για την μετατροπή της Καμπότζης σε μια δεύτερη αθλιότερη Ταυλάνδη.


*Πρόσφατα ο γνωστός ηθοποιός Ρότζερ Μούρ, με το φιλανθρωπικό ομώνυμο ίδρυμα του που ασχολείται με την έλλειψη φυσικού ιωδίου στα παιδιά των φτωχών Ασιατικών χωρών, ενέσκηψε στην Καμπότζη για να προωθήσει την εκστρατεία αυτή. Τα παιδιά στις αλυκές εξαιρέθηκαν σαν προνομιούχα…