Μπουένος Αιρες-Πλατεία Μαΐου. Το τέλος μιας ιστορικής διαδήλωσης

Όταν έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αργεντινή, το ημερολόγιο έγραφε 24 Μαρτίου 1976. Επικεφαλής της στρατιωτικής χούντας ο στρατηγός Jorge Rafael Videla, επέβαλλε ένα απίστευτο καθεστώς τρόμου. Στα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι την κατάρρευση του καθεστώτος το 1983, συντηρητικοί υπολογισμοί ανεβάζουν σε δεκαπέντε χιλιάδες τους δολοφονημένους, σε τριάντα χιλιάδες τους αγνοούμενους , σε ογδόντα χιλιάδες αυτούς που φυλακίστηκαν και πάνω από ενάμισι εκατομμύριο τους Αργεντίνους που αναγκάστηκαν να πάρουν τον δρόμο της εξορίας . Συνηθισμένος τρόπος για να μην μένουν ίχνη των δολοφονημένων Αργεντίνων ήταν το πέταγμα από αεροπλάνο. Πολλοί ντεσαπαρασίδος είχαν αυτό το τραγικο τελος.

Τον Νοεμβρη του 1976, μερικούς μήνες μετά το πραξικόπημα- οκτώ γυναίκες που είχαν άνδρες η γιους αγνοούμενους με επικεφαλής μια γενναία γυναίκα, την Azucena Villaflor de Vincenti, ξεκίνησαν έναν αγώνα για την αποκάλυψη της αλήθειας. Η Αzucena , γεννημένη στις 7 Απριλίου του 1924 , από μια φτωχή εργατική οικογένεια άρχισε να δουλεύει στα δεκαέξι της και μαζί με τον άνδρα της ήταν ενεργός εργατικό στέλεχος. Ένα από τα τέσσερα παιδιά της ο Νέστωρ, συνελήφθηκε από τον στρατό και εξαφανίστηκε. Αυτό ήταν που παρακίνησε την Αzucena να μπει επικεφαλής στην ομάδα των γυναικών και στις 30 Απρίλη του 1977, δεκατέσσερις γυναίκες, να κάνουν την πρώτη διαδήλωση στην κεντρική πλατεία του Μπουένος Αιρες , την Πλατεία του Μαΐου, μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο, την Casa Rosada. Έτσι γεννήθηκε το κίνημα των Μητέρων της Πλατείας του Μάη που έμελλε να γίνει παγκόσμια γνωστό και να συνεγείρει τους Αργεντινούς. Η Αzucena κυνηγήθηκε και τελικά μαζί με άλλες μητέρες συνελήφθη το βράδυ της 10^ης Δεκέμβρη του 1977, ημέρα που κυκλοφόρησε η πρώτη παράνομη εφημερίδα για τους εξαφανισμένους και δολοφονήθηκε μερικές ημέρες αργότερα σε βάση του στρατού την περίφημη ESMA. Πρόσφατα ύστερα από έρευνες επιστημονικών επιτροπών βρέθηκαν υπολείμματα του σκελετού της, και εντοιχίστηκαν σε μνημείο στην Πλατεία του Μαΐου. Οι ερευνητές έχουν βάσιμες υποψίες πως η Αzucena πετάχτηκε από αεροπλάνο.

Το κίνημα των Μητέρων συνεχίστηκε , δυνάμωσε και πήρε μεγάλες διαστάσεις ύστερα από την πτώση της χούντας. Οι διάδοχες κυβερνήσεις φρόντισαν να ψηφίσουν νόμους για την ατιμωρησία των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν. Η κυβέρνηση Αλφονσιν ψήφισε τον νόμο Punto Final το 1986 και τον νόμο Obediencia Debida το 1987 που έδιναν άσυλο στους στρατιωτικούς. Απέναντι σε αυτές τις αποφάσεις το κίνημα των Μητέρων διαδήλωνε κάθε Πέμπτη στην Πλατεία , ανέπτυξε ένα πλούσιο δίκτυο οργανώσεων σε όλη την χώρα , συμμετείχε σε διεθνείς δράσεις και πρωτοβουλίες και πήρε βραβείο από την Ουνέσκο το 1999.

Τα τελευταία χρόνια το κίνημα των Μητέρων , με επικεφαλής την Hebe de Βοnafini, ενίσχυσε και διεύρυνε την δράση του και πήρε περισσότερο αριστερές και ριζοσπαστικές θέσεις , ειδικά ύστερα από την διάσπαση του 1986. Τελευταία το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ως αντισυνταγματικούς τους νόμους που προστάτευαν τους στρατιωτικούς της χούντας, γεγονός που σε συνάρτηση με ορισμένες άλλες εξελίξεις που έφερε η Προεδρία Κιρχνερ συνέτεινε στην απόφαση για τον τερματισμό της εκστρατείας.

* Την Τετάρτη 25 του Γενάρη πραγματοποιήθηκε στην Πλατεία του Μαΐου η τελευταία διαδήλωση ύστερα από μια από συνεχή κινητοποίηση εικοσιπέντε χρόνων. Οι δηλώσεις της Βοnafini,όπως την μετέδωσαν τα διεθνή ΜΜΕ απέχουν αρκετά από τις παλιές ριζοσπαστικές θέσεις της. Παρ΄όλα αυτά το κίνημα των Μητέρων του Μάη θα αποτελεί για τις επόμενες γενιές στην Αργεντινή ένα παράδειγμα γενναιότητας και αντίστασης .

Μολδαβία. Παράδεισος για τους δουλεμπόρους γυναικών

Η περιπέτεια της Ελενας δεν έχει καμία πρωτοτυπία. Είναι μια από τις πολλές ανάλογες που μπορεί κανείς να γνωρίσει αναζητώντας στοιχεία για το παράνομο δουλεμπόριο γυναικών από την Μολδαβία και την μετατροπή τους σε σκλάβες των κυκλωμάτων αναγκαστικής πορνείας. Η Ελενα -που δεν είναι το αληθινό της όνομα- ζούσε σε συνθήκες απόλυτης ένδειας σε χωριό της Μολδαβικής υπαίθρου, μαζί με την άνεργη μητέρα της, τον αλκοολικό πατέρα της και τις δύο αδερφές της. Αναζητώντας τρόπο να ξεφύγει πείστηκε από μια φίλη της να ταξιδέψει στην Βοσνία για αναζήτηση δουλειάς. Με παράνομα ταξιδιωτικά έγγραφα, πέρασε στην Ρουμανία και από εκεί έφτασε στο Σεράγεβο τον Απρίλη του 2002. Εγκαταστημένη σε ένα σπίτι με δεκαπέντε ακόμη γυναίκες από την Ρουμανία, την Βουλγαρία και την Ουγγαρία, αναγκάστηκε ύστερα από πιέσεις και ξυλοδαρμούς να μετατραπεί σε πόρνη με πιο συχνή πελατεία Νατοϊκούς στρατιωτικούς της Sfor και τοπικούς αστυνομικούς και αξιωματούχους της Βοσνίας. Από τα τριάντα ευρώ που πλήρωνε ο κάθε πελάτης για μία ώρα, η Ελενα δεν έπαιρνε τίποτε παρά μόνο το έξοδα για το καθημερινό φαγητό. Το μπαρ που δούλευε, ύστερα από ένα χρόνο έκλεισε και η Ελενα κατάφερε να αποδράσει, σπεύδοντας για βοήθεια σε μια υπηρεσία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Η Ελενα επέστρεψε στην Μολδαβία με περισσότερα προβλήματα από όσα είχε όταν έφυγε και συνεχίζει ακόμη να ψάχνει τρόπο να ξαναφύγει, με νόμιμα έγγραφα αυτήν την φορά για ένα πιο ασφαλή προορισμό και μια αξιοπρεπή εργασία.

Η Ελενα είναι μια από τις πενήντα έως εξήντα γυναίκες που εγκαταλείπουν με διάφορους παράνομους ή μισό-νόμιμους τρόπους την Μολδαβία, κατά μέσο όρο, καθημερινά. Υπολογίζονται σε εξακόσιες χιλιάδες έως και ένα εκατομμύριο οι μετανάστες Μολδαβικής καταγωγής που βρίσκονται στο εξωτερικό, κυρίως σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, την Τουρκία και την Μέση Ανατολή. Από αυτούς οι περισσότερες είναι νεαρές γυναίκες ενώ περιπτώσεις συμμετοχής στο παράνομο δουλεμπόριο του σεξ έχουν καταγραφτεί και στην Βόρεια Αμερική, στην ανατολική Ασία και στην Αυστραλία. Η Μολδαβία με πληθυσμό κάτι παραπάνω από τέσσερα εκατομμύρια ψυχές είναι βυθισμένη στην φτώχεια. Πάνω από το 60% των Μολδαβών ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας που είναι τα 120 λέι (11,5 δολάρια) ενώ στην ύπαιθρο το 84% των κατοίκων αρκούνται σε ημερήσιο εισόδημα ισότιμο με ένα δολάριο. Στα λεγόμενα χρόνια της μετάβασης το κατά κεφαλή ΑΕΠ έπεσε κατά 25% φτάνοντας το 2000 στα 350 δολάρια.

Με το νεαρότερο πληθυσμό σε Ευρωπαϊκό έδαφος (το 30% είναι κάτω από 18 ετών), σε συνθήκες οικονομικού μαρασμού και διάλυσης των κοινωνικών δομών δεν είναι καθόλου παράξενο που η Μολδαβία αποτελεί προνομιακό χώρο δράσης για τα κυκλώματα του παράνομου ανθρώπινου δουλεμπορίου είτε για τα δίκτυα της πορνείας είτε για τα δίκτυα εμπορίας ανθρώπινων οργάνων. Οπως και για τις άλλες κοινωνίες του πρώην ανύπαρκτου η μετάβαση στον καπιταλισμό έφερε περισσότερη δυστυχία και απόγνωση.

* Για τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες η σχετικά πρόσφατη έκθεση του “Center for the Prevention of Trafficking in Women” που δημοσιεύτηκε στο Τσιτσινάου το 2003, παρουσιάζει αναλυτικά την περιπέτεια των Μολδαβών γυναικών τα τελευταία δέκα χρόνια.