25 Φεβ 2006

Shinkolobwe, Κατάνγκα. Το ορυχείο του θανάτου

 

Το εγκαταλειμμένο ορυχείο στο Shinkolobwe,η αλλιώς ορυχείο Kasolo,  έχει μεγάλη ιστορία και είναι συνδεμένο με γεγονότα παγκόσμιας σημασίας. Δίπλα στην ομώνυμη πόλη που συγκεντρώνει περίπου δεκαπέντε χιλιάδες ψυχές, τριανταπέντε χιλιόμετρα από την μεγάλη πόλη Likasi, η περιοχή βρίσκεται στην επαρχία της Κατάνγκα στο νότιο-ανατολικό  Κονγκό, κοντά στα σύνορα με την Ζάμπια. Το ορυχείο ανακαλύφθηκε το 1915 και από το 1921, άρχισε να λειτουργεί υπό την ιδιοκτησία μιας βελγικής εταιρίας. Το Κονγκό ήταν από το 1879 Βελγικό αποικιοκρατικό έδαφος  και  το ορυχείο στενά δεμένo με την ιστορία λεηλασίας της περιοχής, που είχε πλούσιο υπέδαφος. Για τον χαλκό , τον χρυσό, τον λευκόχρυσο, τα διαμάντια,  το κοβάλτιο , το ουράνιο και άλλα στρατηγικά μέταλλα, αλλά και την στρατηγική θέση της στο κέντρο της Μαύρης Ηπείρου,  η χώρα δεινοπάθησε και μετά το 1960, που  επιχείρησε   να κατακτήσει  την ανεξαρτησία της. Το αποσχιστικό κίνημα στην Κατάνγκα, που εκδηλώθηκε ταυτόχρονα σχεδόν με την ανεξαρτησία, υποκινήθηκε από τους Βέλγους και τους Αμερικάνους , κατέληξε στην δολοφονία του Πατρίς Λουμπούμπα το 1961, στην επέμβαση του ΟΗΕ και στην μακρόχρονη δικτατορία του Μομπούτο που εγκατέστησε ένα νέο-αποικιακό δυτικόφιλο καθεστώς τρόμου. Από τότε το δράμα του Κονγκό συνεχίζεται , με πραξικοπήματα, εμφύλιες συρράξεις και μεγάλη δυστυχία.
Το ορυχείο , που από τα σπλάχνα του , βγήκε το ουράνιο για τα εργαστήρια Κιουρί και τα σχάσιμα υλικά για το πρόγραμμα Μανχάταν και τις δύο ατομικές βόμβες στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι έκλεισε το 1960 και σφραγίστηκαν οι είσοδοι στις στοές. Παρά τις αμερικάνικες πιέσεις όμως, το ορυχείο άρχισε να λειτουργεί  τα τελευταία χρόνια της εξουσίας του Μομπούτο και σήμερα –παρότι εγκαταλειμμένο επίσημα- συγκεντρώνει χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους εργάτες ορυχείων που δουλεύουν σε άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες. Σκάβουν  με τα χέρια τους η με μικρά εργαλεία , μέσα στις στοές , για να βγάλουν στην επιφάνεια το μετάλλευμα που παραμένει πλούσιο σε κοβάλτιο αλλά και σε ορισμένα σημεία και σε ουράνιο. Προστασία καμία από την ραδιενέργεια , η οποία έχει μολύνει όλη την περιοχή, τον υδροφόρο ορίζοντα και τον αέρα σε μια μεγάλη έκταση μέχρι το Likasi. Όχι λίγες φορές οι στοές καταρρέουν θάβοντας τους άτυχους εργάτες. Τον Ιούλιο του 2004, τριάντα από αυτούς σκοτώθηκαν σε μια τέτοια κατάρρευση. Με μέσο προσδόκιμο όριο ζωής στην περιοχή τα τριανταπέντε χρόνια , είναι σχετικά δύσκολο να διαπιστωθεί σε ποιο ποσοστό η ραδιενέργεια επιδρά στους θανάτους , που προέρχονται κυρίως από την φυματίωση και το Aids. Παρ΄ όλα αυτά το κοβάλτιο είναι περιζήτητο στις διεθνείς αγορές και η τιμή του αυξάνει συνεχώς. Γι αυτό και στο ορυχείο συρρέουν κάθε μέρα πάνω από δέκα χιλιάδες εργάτες , πολλοί από αυτούς μικρά παιδιά , για να κερδίσουν χίλια φράγκα Κονγκό, ισότιμα με τρία αμερικάνικα δολάρια. Ζούνε σε καλύβες σε άθλιες συνθήκες και ρισκάρουν καθημερινά με τον κίνδυνο του  καρκίνου . Με 120 δολάρια κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα στη  Δημοκρατία του Κονγκό ,οι εργάτες στο ορυχείο δεν είναι παράξενο που θεωρούνται προνομιούχοι!

*  Οι Αμερικανοί δεν έπαψαν να προσπαθούν να ελέγξουν την περιοχή και να σταματήσουν την εξόρυξη. Μέσω του ΟΗΕ ,  τα τελευταία χρόνια πιέζουν την κυβέρνηση στην Κινσάσα να πάρει μέτρα , γιατί φοβούνται πως το ουράνιο μέσω της Ζάμπια, πηγαίνει σε ανεπιθύμητα χέρια.

11 Φεβ 2006

Αϊτή - Πόλη του Ήλιου, Πορτ-ο-Πρενς. Εξαθλίωση και αντίσταση


Η cite Soleil, κάθε άλλο παρά πόλη του Ήλιου, μπορεί να χαρακτηριστεί. Σε μια έκταση εικοσιεπτά τετραγωνικών μιλίων, η μεγαλύτερη παραγκούπολη του Πορτ-ο-πρενς, βρίσκεται στα βόρεια της Αϊτινής πρωτεύουσας, δίπλα στην θάλασσα. Περισσότεροι από πεντακόσιες χιλιάδες άνθρωποι στοιβάζονται στις ξύλινες η πάνινες καλύβες σε συνθήκες απίστευτης εξαθλίωσης. Με ανοιχτούς υπονόμους, χωρίς δρόμους και τις περισσότερες φορές χωρίς ηλεκτρικό, η πόλη του Ήλιου, είναι το αληθινό πρόσωπο της σημερινής Αϊτής. Εννιά στους δέκα κατοίκους είναι άνεργοι, επτά στα δέκα παιδιά σχολικής ηλικίας δεν πάνε σχολείο και η φυματίωση, το Αids και οι διάρροιες σκοτώνουν καθημερινά δεκάδες ανθρώπους. Σαν να μην έφταναν αυτά, η παραγκούπολη είναι το μόνιμο μεγάλο θύμα κάθε τυφώνα της Καραϊβικής που περνά από το νησί. Μόλις το 2004 ο τυφώνας Τζέην άφησε πίσω του τρεις χιλιάδες νεκρούς και τεράστιες καταστροφές και τον περυσινό Ιούλιο ο Ντένις ξαναπλημμύρισε την πόλη.

Η παραγκούπολη ζει σε καθεστώς αναρχίας, με τις συμμορίες να στρατολογούν παιδιά από τους δρόμους. Τα παιδιά είναι ένα από τα πιο αναλώσιμα είδη στην Αϊτή. Υπολογίζεται πως δεκάδες χιλιάδες ζούνε χωρίς γονείς σε ένα πληθυσμό που είναι σε σημαντικό βαθμό νεανικός. Με προσδόκιμο όριο ζωής τα 52 χρόνια, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια Αϊτινοί είναι κάτω από τα δεκαοκτώ σε ένα σύνολο 8,4 εκατομμυρίων. Οι συμμορίες είναι το μοναδικό καταφύγιο για τροφή και υποστήριξη για τα εγκαταλειμμένα παιδιά και σε σημαντικό βαθμό υποκαθιστούν το ανύπαρκτο κρατικό και κοινωνικό δίκτυο προστασίας. Ύστερα μάλιστα από την στρατιωτική επέμβαση των Αμερικάνων και του ΟΗΕ, η παραγκούπολη έγινε κέντρο της αντίστασης, ορμητήριο των ένοπλων ομάδων που κτυπάνε τους κυανόκρανους και αρκετές φορές αντιμετώπισε την δολοφονική μανία τους, όταν αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.

Η Αιτή, χώρα πρώην σκλάβων, που κατέκτησε την ανεξαρτησία της πολύ νωρίς και ίδρυσε μια από τις πρώτες δημοκρατίες, δεινοπάθησε κάτω από την ισχυρή επιρροή του Βορειοαμερικάνου γείτονα. Αφού πέρασε μερικές μαύρες δεκαετίες κάτω από την σκληρή δικτατορία της οικογένειας Ντυβαλιέ από τις αρχές του 90, ζει μια περίοδο πολιτικής αστάθειας εξαιτίας κυρίως της επεμβατικής πολιτικής των ΗΠΑ. Με 390 δολάρια, περίπου, κατά κεφαλή εισόδημα και με το 65% των Αϊτινών να ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας, με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, η χώρα είναι μια από τις πιο φτωχές στο ημισφαίριο. Αποκορύφωμα της δυστυχίας η τελευταία επέμβαση των ΗΠΑ, μέσω του ΟΗΕ, τον Ιούνιο του 2004, λίγους μήνες ύστερα από την ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου Αριστίντ. Από τότε στα παλιά προβλήματα των Αϊτινών προστέθηκαν και αυτά της στρατιωτικής κατοχής. Εννιά χιλιάδες περίπου στρατιώτες και αστυνομικοί, με πολιτικό διοικητή Χιλιανό και στρατιωτικό Βραζιλιάνο, ασκούνε καθημερινή βία ενάντια στην πλειοψηφία του πληθυσμού που απαιτεί την επιστροφή του εξόριστου εκλεγμένου Προέδρου. Το οξύμωρο είναι πως στην δύναμη του ΟΗΕ περιλαμβάνονται και στρατιωτικοί από χώρες σαν το Νεπάλ, την Σιέρα Λεόνε και το Περού, που στρατολογήθηκαν από τους Αμερικάνους για να μάθουν στους Αϊτινούς τι σημαίνει σταθερότητα και δημοκρατία!!

* Στις εκλογές για νέο Πρόεδρο που έγιναν στις 7 του φετινού Φλεβάρη, η πόλη του Ήλιου περικυκλώθηκε από τους ΟΗέδες και οι κάτοικοι της εμποδίστηκαν να πάρουν μέρος στην ψηφοφορία. Γιατί η παραγκούπολη θεωρείται προπύργιο του κόμματος Λαβαλάς του Αριστίντ και της αντίστασης στην ξένη επέμβαση. Μέχρι την στιγμή που γράφτηκε ο «Αθέατος Κόσμος» δεν είχαν γίνει γνωστά τα αποτελέσματα των εκλογών.