10 Δεκ 2011

Αλκάνταρα – Λισσαβόνα
Νύχτες θλίψης, ημέρες οργής

Ένα μήνυμα που στάλθηκε στον πρόεδρο του δημοτικού περιφερειακού διαμερίσματος της Αλκάνταρα και κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο και στα τοπικά μπλογκ της περιοχής έκανε γνωστό έναν νέο άστεγο άνθρωπο παρά το γεγονός πως αυτός βρίσκονταν για καιρό, κάθε βράδυ σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία της συνοικίας. Ο τριάντα πεντάχρονος Κάρλος Μέντες, συνήθιζε να κοιμάται μέσα στο νάιλον προστατευτικό κάλυμμα του, μπροστά στην κεντρική είσοδο του δημοτικού συμβουλίου, από τον περασμένο Σεπτέμβριο και κανείς μέχρι τα τέλη του Νοέμβρη δεν έδωσε την παραμικρή σημασία, παρά το γεγονός πως είναι δύσκολο να μένει για πολύ αόρατος ένας άστεγος σε ένα τέτοιο σημείο. Το μήνυμα που στάλθηκε από τον πολίτη Βιτόρ Σαρμέντο, τοπικό στέλεχος του Αριστερού Μπλοκ, και συνοδεύονταν με φωτογραφίες ζητούσε την ευαισθητοποίηση της επιτροπής έτσι ώστε ο Κάρλος να τύχει μιας βοήθειας για να μην περάσει τον χειμώνα στους δρόμους.
Ο Κάρλος Μέντες προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών, για καιρό άνεργος δεν μπορούσε να πληρώνει το ενοίκιο του σπιτιού στο οποίο ζούσε μόνος. Έτσι αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και να προστεθεί στην κοινότητα των αστέγων της πορτογαλικής πρωτεύουσας που συνεχώς μεγαλώνει το τελευταίο καιρό. Συχνός επισκέπτης του πιο γνωστού δημόσιου λουτρού, που λειτουργεί στην Αλκάνταρα, διαπίστωσε πως αρκετοί συνομήλικοι του βρίσκονταν στην ίδια θέση και όχι μόνο μετανάστες και μειονότητες όπως πίστευε πριν βγει στους δρόμους.

Στις βόρειες όχθες του Τάγου, στα νοτιοδυτικά της Λισσαβόνας η Αλκάνταρα μπορεί να μην έχει την φήμη της Αλφάμα, που αποτελεί ζωντανό μνημείο της παλιάς πόλης, αλλά είναι μια λαϊκή γειτονιά που το βράδυ ζωντανεύει από τα πολλά μπαρ και τα κάσας ντε φάδο, που συγκεντρώνουν τους τουρίστες που θέλουν να διασκεδάσουν ακούγοντας την παραδοσιακή μουσική της Πορτογαλίας. Η Αλκάνταρα, αποτελεί παραφθορά της αραβικής al-Quantara, που σημαίνει γέφυρα, υπήρξε παραδοσιακό βιομηχανικό κέντρο τον δέκατο ένατο αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του Εικοστού, με πολλά βυρσοδεψεία, μεταλλουργίες και εργοστάσια επεξεργασίας λαδιού αλλά και έντονη εμπορική κίνηση στις αποβάθρες του λιμανιού. Γι αυτό και αποτέλεσε κοιτίδα ιστορικών εργατικών απεργιών και εξεγέρσεων πριν μαραζώσει στα χρόνια της σαλαζαρικής δικτατορίας. Σήμερα ζει με την παλιά αίγλη, τα πολλά εγκαταλειμμένα διατηρητέα κτίρια και με μια καθημερινή θλίψη εξαιτίας της κρίσης και της διαδομένης φτώχειας στις γειτονιές της. Μια θλίψη που τα βράδια μπερδεύεται με τα μελαγχολικά φάδος στις όχθες του Τάγου.

Με επίσημο ποσοστό ανεργίας που έχει ξεπεράσει το 12%, η Πορτογαλία τον περασμένο Αύγουστο ήταν η τέταρτη χειρότερη περίπτωση στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ με μεγάλα ποσοστά στις νεαρές ηλικίες και με τους ψηλότερους ρυθμούς που έχουν καταγραφεί τα τελευταία τριάντα χρόνια! Παγιδευμένη στις πολιτικές του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η χώρα, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως αντιμετωπίζει μια ραγδαία κοινωνική οπισθοδρόμηση. Η φτώχεια που ήταν ήδη διαδεδομένη από τα παλιά, επεκτείνεται σε όλο και περισσότερα νοικοκυριά σε σημείο που να κάνει τις καθολικές ΜΚΟ να κτυπούν το καμπανάκι του κινδύνου, φοβούμενες κοινωνικές αναταραχές. Την ίδια στιγμή η αιμορραγία της μετανάστευσης μεγαλώνει με τα στοιχεία του 2010 να δείχνουν πως 410 Πορτογάλοι την ημέρα, πήραν τον δρόμο της ξενιτιάς. Από την άλλη μεριά, όπως είναι αναμενόμενο οι ανισότητες συνεχίζουν να αυξάνονται, απόδειξη πως από την κρίση και τις επίσημες πολιτικές διαχείρισης της δεν βγαίνουν όλοι χαμένοι. Το πλουσιότερο 10% των Πορτογάλων συγκεντρώνει εννιά φορές περισσότερα εισοδήματα από όσα αναλογούν για το φτωχότερο 10% !

Στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ πολλοί ήταν αυτοί που έγραφαν , μήνες τώρα, για την αξιοθαύμαστη υπομονή των θλιμμένων Πορτογάλων που δέχονται να υπακούουν χωρίς πολλές διαμαρτυρίες στα σκληρά προγράμματα λιτότητας. Αυτά όμως μέχρι την Πέμπτη 24 του Νοέμβρη, όταν στην γενική απεργία η χώρα παρέλυσε και όλοι οι παρατηρητές διαπίστωσαν την οργή να κατακλύζει τους δρόμους της χώρας. Αρκετοί από αυτούς τότε θυμηθήκανε πως η Πορτογαλία έχει και ένα ιστορικό επαναστάσεων και εξεγέρσεων που διακόπτει συχνά τις μεγάλες περιόδους υπομονής και μελαγχολίας.

* ΔΕΙΤΕ μια συλλογή από δεκατρία χάλκινα γλυπτά του Δανού Jens Galschiøt, που εκτέθηκαν πέρυσι τον Δεκέμβριο στην πλατεία Restauradores της Λισσαβόνας με θέμα τους άστεγους στην διεύθυνση http://www.flickr.com/photos/rafatramslisbon/sets/72157625694116830/detail/ από όπου δανειστήκαμε και την σημερινή φωτογραφία.
Επίσης το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ «Δρόμοι της Θλίψης» του Rui Simoes, παραγωγής 2008, με θέμα τους άστεγους της πορτογαλικής πρωτεύουσας http://www.youtube.com/watch?v=Cp-mrueCFhU, με επιφύλαξη όμως για το κομμάτι παρουσίασης του εθελοντισμού σαν την λύση στο πρόβλημα.

Τον «Αθέατο Κόσμο» επιμελείται ο Δημήτρης Παυλίδης

1 σχόλιο: