Φρέσκο ανοικτό καφέ, αγκαλιασμένο από βαθύ πράσινο. Στο δεκαοκτώ χιλιόμετρο του δρόμου Ικίτος -Νάουτα. Δεκαπέντε λεπτά περίπου από την πρωτεύουσα του Λορέτο προς τον νότο, στην δεξιά πλευρά, μέσα στα όρια του εθνικού δρυμού Αλπαουάγιο Μισιάνα. Μέχρι να δημοσιευτεί το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της εφημερίδας "La Región" τον περσινό Ιούνιο, ελάχιστοι ξέρανε την αλήθεια. Μερικοί αξιωματούχοι της περιφερειακής διοίκησης και της κυβερνητικής υπηρεσίας υγείας. Στα τέλη του Απριλίου του 2020 η περιφέρεια του Λορέτο και ο δήμος Σαν Χουάν Μπαουτίστα συνεννοήθηκαν κρυφά και έφτιαξαν ένα αυτοσχέδιο νεκροταφείο δυόμιση στρεμμάτων, ξεχερσώνοντας βιαστικά το δάσος. Οι περισσότεροι συγγενείς όταν έγινε γνωστή η αλήθεια ξαφνιάστηκαν και οργίστηκαν. Είχαν δεχθεί, παραβιάζοντας έθιμα και προαιώνιες συνήθειες, την αποτέφρωση σαν λύση ανάγκης. Περίμεναν από καιρό να τους παραδώσουν τις στάχτες των νεκρών. Πίστευαν πως είχαν οδηγηθεί σε κρεματόρια με όλες τις απαραίτητες υγειονομικές προφυλάξεις. Αντί για εκεί τους έθαψαν δυο και τρεις μαζί σε ανώνυμους τάφους στο πρόχειρο νεκροταφείο. Δεν έβαλαν ούτε ένα σταυρό. Ούτε λόγος φυσικά για ομπρέλα. Μια συνηθισμένη παράδοση στην περιοχή, για να δίνει σκιά και δροσιά στον νεκρό! Αντίθετη είναι η εικόνα στο κανονικό νεκροταφείο Σαν Χουάν Μπαουτίστα, στον ομώνυμο δήμο του Ικίτος . Εδώ η περιποίηση των τάφων δεν σταμάτησε, ακόμη και τις ημέρες της μεγάλης πίεσης. Σχεδόν κάθε τάφος είναι στολισμένος και έχει την προστασία μιας χρωματιστής ομπρέλας.
Γύρω στα τετρακόσα θύματα της Covid-19 θάφτηκαν στον συγκεκριμένο χώρο . Οι περισσότεροι πέθαναν στο περιφερειακό νοσοκομείο του Λορέτο . Με την βοήθεια του στρατού έγινε η μεταφορά τους, δίχως να ενημερωθούν οι συγγενείς και χωρίς να γίνουν οι απαραίτητες διαδικασίες ταυτοποίησης . Οι τελευταίοι αφότου έγιναν γνωστές οι λεπτομέρειες έχουν αποδυθεί σε ένα δικαστικό αγώνα ζητώντας να τιμωρηθούν οι ένοχοι. Απαιτούν να γίνουν εκταφές για να αναγνωρίσουν τους νεκρούς . Κάθε Σάββατο συγκεντρώνονται όλοι μαζί και με λεωφορείο πηγαίνουν στο μυστικό νεκροταφείο για να περιποιηθούν τους τάφους και να ζητήσουν δικαίωση. Παρά την διαμαρτυρίες τους ένας δικαστής στο Λορέτο απαγόρευσε την συνέχιση των εκταφών, επικαλούμενος νόμο ο οποίος απαιτεί να συμπληρωθεί ένας χρόνος από την πρώτη ταφή.
Η επαρχία του Λορέτο κτυπήθηκε σκληρά από την πανδημία του κορωναιού. Απομονωμένη από την υπόλοιπη χώρα, στην περιοχή του άνω Αμαζόνιου, με ελάχιστες υγειονομικές υποδομές, βίωσε μια τραγωδία την άνοιξη του 2020. Η πρωτεύουσα, το Ικίτος, με μισό εκατομμύριο κατοίκους, είναι η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο που δεν διαθέτει οδική πρσοβαση από μακριά. Είναι στην ουσία ένα νησί στο οποίο το μόνο μέσο για να φτάσεις είναι το ποταμόπλοιο και το αεροπλάνο. Αποκλεισμένο από την γεωγραφία, ευάλωτο εξαιτίας της μεγάλης απόστασης, το Ικίτος τις ημέρες του γενικού κλεισίματος πολιορκήθηκε από την θανατηφόρα επέλαση της πανδημίας . Αντιμετώπισε σοβαρές ελλείψεις σε φάρμακα, τρόφιμα, αναπνευστήρες και φιάλες οξυγόνου. Οξύμωρο και τραγικό. Οι άνθρωποι που κατοικούν σε μια περιοχή που θεωρείται ο μεγαλύτερος πνεύμονας στον πλανήτη να πεθαίνουν από έλλειψη οξυγόνου! Οι εικόνες από την πλήρη κατάρρευση του μοναδικού δημόσιου νοσοκομείου της πόλης έκαναν τον γύρο του κόσμου και προκάλεσαν σοκ. Συνηθισμένοι σε επιδημίες ελονοσίας και δάγκειου πυρετού, οι γιατροί έλεγαν πως δεν είχαν αντιμετωπίσει άλλοτε τέτοια απόγνωση. Οι νεκροί υπολογίζονται σε τρεις χιλιάδες αλλά κανείς δεν είναι σίγουρος για τον ακριβή αριθμό. Ήταν τόσο σαρωτικό και γενικευμένο το πέρασμα της πανδημίας που άφησε πίσω της, σύμφωνα με ιατρικές έρευνες που έγιναν, το 70% του πληθυσμού με σημαντικά επίπεδα ανοσίας. Μέσα στο 2020 ήταν η περιοχή με τα υψηλότερα ποσοστά αντισωμάτων στον πληθυσμό σε ολόκληρο τον κόσμο . Ένα παράδειγμα ανοσίας της αγέλης αλλά με βαρύ φόρο αίματος.
Την Δευτέρα 31 Μαΐου με μια δραματική ανακοίνωση η κυβέρνηση του Περού σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έκανε γνωστό τον τριπλασιασμό των θυμάτων από την αρχή της πανδημίας. Διόρθωσε τα επίσημα στοιχεία. Από 69.342 σε 180.764 . Έγινε έτσι η χώρα με τον υψηλότερο αριθμό θανάτων σε αναλογία στον συνολικό πληθυσμό. Μια πραγματικότητα που αρκετοί υποψιάζονταν βάσιμα, βλέποντας τις εικόνες που έρχονταν από τις πόλεις και την ύπαιθρο και συνυπολόγιζαν μια σειρά κοινωνικούς παράγοντες καθώς και την απόλυτη ανεπάρκεια του δημόσιου υγειονομικού συστήματος .Εργασιακή ανασφάλεια και άτυπη εργασία. Φτώχεια και κακές συνθήκες στέγασης και υγιεινής. Πλήρης έλλειψη δημόσιας κοινωνικής μέριμνας και πολύ χαμηλές δαπάνες για την δημόσια περίθαλψη. Όλα αυτά μαζί με την κυβερνητική αδιαφορία δημιούργησαν την κόλαση που έζησαν οι φτωχοί Περουβιάνοι στην περσινή κορύφωση της πανδημίας. Μια κατάσταση που συνεχίζεται με τις αναζωπυρώσεις των μεταλλάξεων και την αργή εκστρατεία εμβολιασμού. Από τότε που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2021 μέχρι σήμερα, στο Περού εμβολιάστηκε με τις δόσεις Pfizer, Sinopharm και AstraZeneca το 5,1% του πληθυσμού με μία δόση και μόνο το 3,9% και με τις δύο.
Η πανδημία και οι επιπτώσεις της ήταν ο επιταχυντής για να ξεσπάσει ένα νέο κύμα κοινωνικής οργής στην συνέχεια, όταν τον Νοέμβριο του 2020 το Κογκρέσο αποφάσισε να καθαιρέσει τον πρόεδρο Μαρτίν Βισκάρα με την κατηγορία της δωροληψίας. Ήταν ο έκτος στην σειρά πρόεδρος της χώρας από το 1990 που κατηγορήθηκε για διαφθορά με τους Τολέδο, Γκαρσία, Ουμάλα, Κουτσίνσκι και τον φυλακισμένο Φουχιμόρι να προηγούνται. Για πολλούς Περουβιανούς οι κατηγορίες θεωρήθηκαν κατασκευασμένες για να ξεφορτωθεί η διεφθαρμένη πολιτική ελίτ, έναν αντίπαλο της. Όπως και να είχαν τα πράγματα η καθαίρεση πυροδότησε αλυσιδωτές πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις. Ο επικεφαλής του Κογκρέσου Μανουέλ Μερίνο που ανέλαβε πρόεδρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί μέσα σε πέντε ημέρες και στην θέση του μπήκε ο μεταβατικός Φρανσίσκο Σαγκάστι. Αποστολή του να οδηγήσει την χώρα σε προεδρικές εκλογές όπως και έγινε.
Το αποτέλεσμα των εκλογών υποτίθεται εξέπληξε τους παρατηρητές γιατί ανέδειξε νικητή ( με τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα) ένα αουτσάιντερ. Τον Πέδρο Καστίγιο έναν πρώην συνδικαλιστή δάσκαλο, ο οποίος χρίστηκε υποψήφιος εκ μέρους του Περού Λίμπρε, ένα αριστερό κόμμα το οποίο μέχρι πέρσι ήταν μια μικρή εξωκοινοβουλευτική δύναμη. Στις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου εκτοξεύτηκε πρώτο με ποσοστό 13,41% ενώ ο ιδρυτής του, ο αμφιλεγόμενος νευροχειρούργος Βλαντιμίρ Σερρόν ήταν εκλεγμένος γενικός κυβερνήτης στην περιφέρεια Χουνίν και βρέθηκε κατηγορούμενος για διαφθορά. Για το Περού όμως των βαθιών αντιθέσεων και των απίστευτων ανισοτήτων τίποτε δεν μπορεί να θεωρηθεί απρόσμενο. Ιδιαίτερα αφότου η οικονομική και πολιτική ελίτ έχει βυθιστεί στα αδιέξοδα των πολιτικών που άσκησε και σε μια ατελείωτη αντιπαράθεση ανάμεσα στις πτέρυγες της. Οι από πάνω δυσκολεύονται να κυβερνήσουν και οι από κάτω δεν έχουν τους τρόπους και την δύναμη να τους ανατρέψουν μια και καλή. Ένας αδιάκοπος κύκλος ελπίδων και διαψεύσεων, προσμονών και απογοητεύσεων o οποίος επαναλαμβάνεται όλο και πιο συχνά σε πολλές χώρες της ταραγμένης Λατινικής Αμερικής.
Κοιτάζοντας κανείς τον χάρτη με τα εκλογικά αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στον οποίο αναμετρήθηκαν οριακά η κόρη του αιματοβαμμένου φασίστα Φουχιμόρι και ο Πέδρο Καστίγιο από την Καχαμάρκα των βόρειων Άνδεων θα καταλάβει την –πάντα παρούσα- διπλή ψυχή του Περού. Αυτό που έξοχα περιγράφει ο Χοσέ Κάρλος Μαριάτεγκι στο δοκίμιο του για τον Τοπικισμό και τον Συγκεντρωτισμό στο απαράμιλλο βιβλίο του “Επτά δοκίμια για την ερμηνεία της Περουβιανής Πραγματικότητας”: “Το παραλιακό Περού, κληρονόμος της ισπανικής παράδοσης και της Κονκίστα, κυριαρχεί, από την Λίμα, στο Περού των Άνδεων, αλλά δεν είναι δημογραφικά και πνευματικά αρκετά ισχυρό για να το απορροφήσει . Η ενότητα του Περού δεν έχει ακόμα επιτευχθεί και αυτό δεν παρουσιάζεται σαν ένα πρόβλημα διάρθρωσης και συνύπαρξης, μέσα στα όρια ενός μοναδικού κράτους διαφόρων παλιών, μικρότερων ή ελεύθερων πόλεων. Στο Περού το πρόβλημα της ενότητας είναι πιο βαθύ, γιατί δεν πρόκειται για την λύση μιας πολλαπλότητας τοπικιστικών ή περιφερειακών παραδόσεων, αλλά για ένα φυλετικό δυισμό, αισθημάτων και γλώσσας, γεννημένο από την εισβολή και την κατάκτηση του αυτόχθονος Περού από ένα άλλο έθνος, ξένο, το οποίο δεν κατάφερε να ενωθεί με το ιθαγενές στοιχείο,ούτε να το αφανίσει ούτε να το απορροφήσει” . Στην Λίμα, στην κεντρική και βόρεια παραλιακή ζώνη και στην απομακρυσμένη μοντάνια στον Αμαζόνιο κερδίζει η Φουχιμόρι. Σε όλη την Σιέρα από τον βορρά μέχρι τον νότο κυριαρχεί συντριπτικά ο Καστίγιο. Άλλαξαν πολλά στα εκατό περίπου χρόνια που μεσολάβησαν από την ανάλυση του Μαριάτεγκι . Η περουβιάνικη κοινωνία πέρασε πολλές περιπέτειες, η Λίμα έγινε μια πόλη -τέρας η οποία μαζί με την γύρω περιοχή ξεπερνά τα δέκα εκατομμύρια ψυχές και η λευκή ελίτ - η οποία κυριάρχησε στην πρώτη περίοδο της Ανεξαρτησίας - αναγκάστηκε να κάνει παραχωρήσεις και να δεχθεί να συγκυβερνήσει και με απογόνους των κατακτημένων. Ποτέ όμως το Περού δεν ξέφυγε από την απόλυτο έλεγχο μιας ελάχιστης ολιγαρχίας η οποία σε συνεργασία με τους βορειοαμερικάνους ιμπεριαλιστές διαφεντεύουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της μεγάλης χώρας. Και σχεδόν τίποτε δεν εγγυάται πως οι νέες ελπίδες που γεννήθηκαν ως προϊόν της απόλυτης ανάγκης για μια διέξοδο στην απόγνωση, θα επιβεβαιωθούν από τον νικητή των εκλογών της προηγούμενης Κυριακής.
Πηγές και προτάσεις
2. https://ojo-publico.com/2613/una-tumba-digna-para-las-victimas-sin-identificar-de-covid-en-loreto
3. Χ.Κ.Μαριατέγκι, Εφτά δοκίμια για την ερμηνεία της Περουβιανής πραγματικότητας, εκδόσεις Άγρα, 2008, μετάφραση Ρήγας Καππάτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου