Ήταν ξημερώματα της 17ης Σεπτεμβρίου 1976 όταν μια ομάδα στρατιωτικών εισέβαλαν στο σπίτι της Εμίλσε Μολέρ στην Λα Πλάτα, μια πόλη κοντά και νότια του Μπουένος Άιρες. Δεκαεπτά ετών τότε, μαθήτρια στο λύκειο Καλών Τεχνών, η Εμίλσε συμμετείχε στην Ένωση Σπουδαστών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (UES) και είχε πρωταγωνιστήσει ένα χρόνο νωρίτερα στην κινητοποίηση για την διεκδίκηση του μαθητικού εισιτήριου. Τον Αύγουστο του 1976 η στρατιωτική δικτατορία αποφάσισε να καταργήσει το επίδομα και αμέσως άρχισε το κυνηγητό με σκοπό να συλληφθούν οι ηγέτες των σπουδαστών. Εκείνες τις ημέρες με επικεφαλής τον διαβόητο συνταγματάρχη Ραμόν Καμπς αρχηγό της επαρχιακής αστυνομίας του Μπουένος Άιρες, οι αρχές συνέλαβαν δέκα μαθητές κυρίως μέλη της UES και της Γκεβαρικής νεολαίας. Από τους δέκα συλληφθέντες η Μαρία Κλάουντια Φαλκόνε, η Μαρία Κλάρα Σιοκίνι, ο Οράσιο Ούγγαρο, ο Κλάουντιο ντε Άτσα, ο Ντανιέλ Ρασέρο και ο Φρανσίσκο Μουντανέρ παραμένουν έως και σήμερα επισήμως αγνοούμενοι. Μέλη μιας μεγάλης λίστας 30.000 ντεσαπαρασίδος, δηλαδή αγνοούμενων συνδικαλιστών, κομμουνιστών, σοσιαλιστών και άλλων αγωνιστών τους οποίους οι στρατιωτικοί δολοφόνησαν με διάφορους σκληρούς και απίστευτους τρόπους και ύστερα φρόντισαν να τους εξαφανίσουν. Από τους δέκα που πιάστηκαν με την κατηγορία πως υποστήριζαν τις ένοπλες ομάδες των αριστερών Περονιστών, τους Μοντονέρος ή τον μαρξιστικό Λαϊκό Επαναστατικό Στρατό, την γλίτωσαν τέσσερις. Οι Πάμπλο Ντίαζ, Γκουστάβο Καλότι, Πατρίσια Μιράντα και η Εμίλσε Μολέρ αφού πρώτα υπέστησαν βασανιστήρια σε διάφορα κέντρα κράτησης και πολύμηνες φυλακίσεις. «Η Νύχτα των Μολυβιών», όπως έμεινε γνωστή η σφαγή των μαθητών, αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις μαζικών συλλήψεων και εξαφανίσεων στα χρόνια της τελευταίας και πιο σκληρής στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή. Μια δικτατορία που κηρύχθηκε στις 24 Μαρτίου 1976 αλλά είχε ξεκινήσει στην ουσία νωρίτερα, όταν πέθανε ο Περόν και τοποθετήθηκε στην προεδρία η τρίτη σύζυγος του, Ιζαμπέλα. Η «Διαδικασία Εθνικής Αναδιοργάνωσης», όπως αυτοχαρακτηρίστηκε η χούντα με επικεφαλής τον στρατηγό Χόρχε Βιδέλα υπήρξε ένα από τα πιο αιμοσταγή φιλο-αμερικάνικα στρατιωτικά καθεστώτα στην Λατινική Αμερική. Βάστηξε μέχρι το 1983, όταν μετά την ήττα στον πόλεμο με τους Βρετανούς για τα νησιά Μαλβίνες το 1982, ξεκίνησε η αρχή του τέλους της. Από τις ημέρες του πρώτου, μετά την πτώση της, δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου Αλφονσίν, άρχισε μια νέα σκληρή αναμέτρηση ανάμεσα στην Αργεντίνικη ολιγαρχία με τους πολιτικούς της που επιδίωξαν να προστατεύσουν τους στρατιωτικούς και τα θύματα μαζί με τις δημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις από την άλλη που αγωνίστηκαν (και συνεχίζουν να παλεύουν) για την τιμωρία των ενόχων.
Την περασμένη Τρίτη 26 Μαρτίου, οι τρεις δικαστές του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου 1 στην Λα Πλάτα, ανακοίνωσαν τις ποινές για 11 στρατιωτικούς και κρατικούς υπαλλήλους που αποδείχθηκαν ένοχοι για εγκλήματα σε βάρος 611 Αργεντίνων σε τέσσερα κέντρα κράτησης της πρωτεύουσας στα χρόνια της δικτατορίας. Πόσο Μπάνφιλντ, Πόσο Κίλμες, Ινφιέρνο Αβεγιανέδα και Μπριγκάδα Σαν Χούστο υπήρξαν κέντρα τρόμου και βασανιστηρίων. Οι δέκα καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, ένας σε 25 χρόνια φυλάκιση και μόνο ένας αθωώθηκε. Άλλοι έξι κατηγορούμενοι πέθαναν στην διάρκεια της δίκης, ένας εκ των οποίων, ο 93χρονος Μιγκέλ Ετσεκολάτς στην φυλακή καταδικασμένος σε ισόβια για άλλα εγκλήματα. Το κατηγορητήριο στη « Δίκη των Ταξιαρχιών», όπως ονομάστηκε η οποία ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2020, περιλάμβανε τα εγκλήματα της απαγωγής, της εξαφάνισης πολιτικών κρατούμενων, των δολοφονιών, των βασανιστηρίων, του βιασμού, της απαγωγής παιδιών και της εξαναγκαστικής άμβλωσης. Η ετυμηγορία προκάλεσε πανηγυρισμούς από τους εκατοντάδες Αργεντινούς που περίμεναν υπομονετικά μέσα και έξω από την δικαστική αίθουσα. Ανάμεσα τους μερικοί από τους επιζώντες πολιτικούς κρατούμενους και συγγενείς αγνοούμενων. Ξεχώριζαν τρεις από την ομάδα των μαθητών της «Νύχτας των Μολυβιών». Ο Πάμπλο Ντίαζ, ο Γκουστάβο Καλότι και η Εμίλσε Μολέρ, των οποίων οι ζωές σημαδεύτηκαν ανεξίτηλα εκείνες τις σκληρές ημέρες. Στην πρώτη σειρά επίσης, ανάμεσα σε συγγενείς θυμάτων, βρίσκονταν και η Κλάρα Πετράκος. Η Κλάρα είναι κόρη εξαφανισμένων. Η μητέρα της Μαρία Ελόιζα Καστελίνι, δασκάλα μουσικής, ήταν έγκυος όταν την συνέλαβαν στις 11 Νοεμβρίου 1976. Μέσα από μαρτυρίες επιζώντων έγινε γνωστό ότι μεταξύ 8 και 12 Απριλίου 1977, η Καστελίνι γέννησε ένα κορίτσι στο «Πόσο Μπάνφιλντ» το οποίο ονόμασε Βικτόρια. Ο πατέρας της Κωνσταντίνος Πετράκος, γεννημένος στην Καλλιθέα στην Αθήνα, παιδί μεταναστών, εξαφανίστηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1977. Αν και καταζητούμενος είχε επιστρέψει στην Αργεντινή κρυφά, για να αναζητήσει την γυναίκα του που είχε ήδη συλληφθεί. Και οι δύο ήταν μέλη του Επαναστατικού Εργατικού Κόμματος και του νέου Λαϊκού Επαναστατικού Στρατού (PRT-ERP). Μιας οργάνωσης που προήλθε από το ιστορικό ρεύμα του τροτσκισμού αλλά στην πορεία δέχθηκε επιρροές από την κινέζικη επανάσταση. Η Κλάρα Πετράκος ενεργή αγωνίστρια στο κίνημα των συγγενών των αγνοουμένων από νεαρή ηλικία συνεχίζει μέχρι και σήμερα να αναζητά την χαμένη αδελφή της. Στην δίκη στην Λα Πλάτα είχε κρεμασμένη στο λαιμό της την φωτογραφία της μητέρα της.
Η πρώτη φορά που ακούστηκε δημόσια η ιστορία της «Νύχτας των Μολυβιών» ήταν κατά την διάρκεια της δίκης των ηγετών της χούντας, Βιδέλα και Μασέρα, όταν πήρε τον λόγο ως μάρτυρας κατηγορίας ο επιζών Πάμπλο Ντίαζ. Τον Ιούλιο του 1986 εκδόθηκε το χρονικό με τίτλο «La noche de los lápices» των δημοσιογράφων María Seoane και Héctor Ruiz Núñez, από τις εκδόσεις Contrapunto. Το βιβλίο έκανε αρκετές εκδόσεις και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Λίγο καιρό μετά, τον Σεπτέμβριο τουυ 1986 βγήκε στις αίθουσες η ομώνυμη ταινία βασισμένη στο βιβλίο των Seoane και Ruiz, σε σκηνοθεσία Έκτορ Ολιβέρα, η οποία τελειώνει με την απελευθέρωση του Πάμπλο Ντίαζ. Μέχρι τότε ήταν ο μοναδικός επιζώντας που είχε μιλήσει για την περιπέτεια του. Το 2020 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Εμίλσε Μολέρ «Η μεγάλη νύχτα των μολυβιών, ιστορίες μιας που επέζησε» από τις εκδόσεις Marea. Η Εμίλσε ακολουθώντας το παράδειγμα του Πάμπλο άρχισε να μιλά δημόσια λίγο μετά από αυτόν και να αγωνίζεται για την δικαίωση των σκοτωμένων συμμαθητών της και την τιμωρία των ενόχων.
«Ας ξεκινήσουμε με την αλήθεια. Δεν υπήρξαν 30.000 αγνοούμενοι, ήταν 8753»! δήλωσε κυνικά ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής σε τηλεοπτική προεκλογική συζήτηση, παραμονές του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών, πέρυσι τον Οκτώβριο. «Ήταν ένας πόλεμος (μεταξύ στρατού και ανταρτών) και συνέβησαν μερικές υπερβολές» συμπλήρωσε. Στα βήματα του άλλοτε προέδρου Κάρλος Μένεμ ο οποίος προστάτευσε με νύχια και με δόντια τους χουντικούς, ο Μιλέι εξ αρχής έκανε σαφές πως θα αποπειραθεί να ξαναγράψει την ιστορία και να θάψει βαθιά στην λήθη και την ατιμωρησία τα εγκλήματα της στρατιωτικής δικτατορίας. Αφήνοντας απείρακτους ακόμη και εκείνους τους λίγους που έχουν οδηγηθεί με καθυστέρηση στα δικαστήρια και εκκρεμοδικεί η υπόθεση τους. Ο νέος πρόεδρος ορκισμένος αντικομουνιστής, οπαδός της ενός σκληρού νεοφιλελευθερισμού, πιστό όργανο της αργεντίνικης ολιγαρχίας και των πολιτικών της Ουάσινγκτον επιδιώκει να ξεριζώσει ακόμη και τις ελάχιστες ιστορικές μνήμες στις νέες γενιές που δεν έζησαν την δικτατορία. Με αυτόν τον τρόπο πιστεύει πως θα είναι ευκολότερο να περάσει την βαθιά επιθετική πολιτική σε βάρος των εργαζόμενων, των ανέργων, των φτωχών, δηλαδή της κοινωνικής πλειοψηφίας. Να ξεθεμελιώσει κάθε κοινωνική κατάκτηση και κάθε κρατική πρόνοια για τους αδύναμους. Πρόκειται για ένα σύγχρονο βρώμικο πόλεμο με την βοήθεια των καθεστωτικών ΜΜΕ ο οποίος έχει στόχο, παραγράφοντας το παρελθόν, να υποτάξει το παρόν και το μέλλον της χώρας σε μια αδιατάρακτη “δημοκρατική” δικτατορία της ολιγαρχίας του πλούτου. Ματαιοπονεί!
Ο Μιλέι κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει διαβάσει τον Ροδόλφο Χόρχε Ουόλς και την συγκλονιστική αφήγηση του στην «Επιχείρηση Σφαγή». Αν τη διάβαζε θα καταλάβαινε πιθανόν γιατί η συλλογική λαϊκή μνήμη είναι αδύνατο να σβηστεί, ειδικά όταν αυτή έχει χαραχτεί με πολύ αίμα και πολλές θυσίες. Στην δημόσια επιστολή που ταχυδρόμησε σε δημοσιογράφους ο Ουόλς στις 24 Μαρτίου 1977, μια ημέρα πριν δολοφονηθεί και εξαφανιστεί από όργανα της χούντας έγραφε χαρακτηριστικά : «…θα άξιζε ίσως να ζητούσαμε από τους κυρίους αρχηγούς επιτελείων των τριών Όπλων να συλλογιστούν σε τι είδους άβυσσο οδηγούν τη χώρα με την αυταπάτη ότι θα κερδίσουν έναν πόλεμο, ο οποίος ακόμα κι αν σκότωναν και τον τελευταίο αντάρτη, απλώς θα ξανάρχιζε με νέες μορφές, διότι οι αιτίες που εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια κινούν την αντίσταση του αργεντίνικου λαού δεν έχουν εξαφανιστεί,αντίθετα έχουν βαθύνει με την ανάμνηση των καταστροφών που προκλήθηκαν και την αποκάλυψη των κτηνωδιών που διαπράχτηκαν». Η «Επιχείρηση Σφαγή» δεν αναφέρεται στην περίοδο της δικτατορίας Βιδέλα, αλλά αρκετά χρόνια πριν, στις μυστικές κρατικές εκτελέσεις το 1956. Μια περίοδος προοίμιο όσων τραγικών ακολούθησαν στην Αργεντινή.
«Είναι 30 χιλιάδες και είναι παρόντες!» Στις 24 Μαρτίου, 48 χρόνια από την επιβολή της δικτατορίας εκατοντάδες χιλιάδες Αργεντίνοι, άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, έδωσαν μια πρώτη ηχηρή απάντηση στον ανιστόρητο Μιλέι. Ύστερα από πολλά χρόνια οι συγκεντρώσεις ήταν πολυπληθείς γεμίζοντας τις πλατείες και τους κεντρικούς δρόμους μεγάλων και μικρών πόλεων. Δεν ήταν μόνο για την υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας αυτό που παρακίνησε χιλιάδες να κατέβουν αλλά και η απειλή της κοινωνικής βαρβαρότητας που υπόσχεται ο Μιλέι. Στο Μπουένος Άιρες η πορεία της Ημέρας Μνήμης όπως είναι γνωστή ξεπέρασε τις προσδοκίες των διοργανωτών. Η πρώτη προσυγκέντρωση ξεκίνησε μπροστά από την έδρα της διαβόητης ESMA, της σχολής Μηχανικών του Ναυτικού που υπήρξε κέντρο ανακρίσεων και σήμερα είναι μουσείο και διέσχισε την λεωφόρο Λιμπερταδόρ. Μαζί με άλλες προσυγκεντρώσεις περπάτησαν προς της Πλάζα ντι Μάγιο η οποία γέμισε ασφυχτικά μαζί και οι γύρω κάθετοι δρόμοι και λεωφόροι. Αβενίδα Σαντα Φε, Αβενίδα ντι Μάγιο, Διαγονάλ Σουρ, Διαγονάλ Νόρτε κ.α. Αν και για πρώτη φορά η κρατική τηλεόραση δεν μετέδωσε απευθείας εικόνες από το πλήθος, η φωνή του ακούστηκε σε όλη την χώρα και έξω από αυτήν. «Η μνήμη από μόνη της δεν αρκεί. Πρέπει να τη μετατρέψουμε σε αγώνα!" δήλωσε ένας ηλικιωμένος διαδηλωτής δείχνοντας σωστά το μέλλον.
Πηγές και προτάσεις
ΔΕΙΤΕ εικόνες μετά την δικαστική απόφαση, www.laizquierdadiario.com/Lesa-humanidad-asi-se-vivio-el-veredicto-del-Juicio-Brigadas
ΔΙΑΒΑΣΤΕ μια σύντομη ιστορία για τους Μοντονέρος, thanpan.org/2008/04/19/montoneros-kai-peronismos/
«Επιχείρηση Σφαγή», Rodolfo Walsh, εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες, μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος, Θεσσαλονίκη 2018
La noche de los lápices, María Seoane και Héctor Ruiz Núñez,
desocultar.wordpress.com/wp-content/uploads/2010/04/seoane-ruiz-nunez-la-noche-de-los-lapices.pdf
ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ την σελίδα των γιαγιάδων της Πλατείας του Μαΐου, www.abuelas.org.ar/
και δείτε τα στοιχεία αναζήτησης για την Καστελίνι και τον Πετράκος
www.abuelas.org.ar/nietas-y-nietos/94
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου