26 Μαΐ 2007

Μάρας – Πόλη της Γουατεμάλα. Συμμορίες made in USA


Η El-Mezqital, βρίσκεται στο νότιο άκρο της Πόλης της Γουατεμάλα και στις έξι μεγάλες γειτονιές της ζούνε περίπου εκατόν είκοσι χιλιάδες άνθρωποι. Μαζί με την La Limonada και την Carolingia είναι μερικά από τα asentamientos, δηλαδή τις δορυφορικές κωμοπόλεις που αναπτύχθηκαν ύστερα από το μεγάλο κύμα αστικοποίησης την δεκαετία του Ογδόντα και από τα πιο επικίνδυνα σημεία της, ουσιαστικά «κόκκινες ζώνες», αφού είναι παραδοσιακά ορμητήρια των άγριων νεανικών συμμοριών που λυμαίνονται την πρωτεύουσα της κέντρο-αμερικάνικης χώρας. Από το δεύτερο μισό της ίδιας δεκαετίας όταν στην πόλη υπήρχαν μερικές δεκάδες νεανικές τοπικές συμμορίες όπως η Tigresa (τίγρη), οι Angeles Infernales (σατανικοί άγγελοι), ο Escorpion (σκορπιός) κ.λπ. ορισμένες σημαντικές εξελίξεις αναγόρευσαν τις συμμορίες Μάρας 13 και 18 σε αδιαφιλονίκητους αρχηγούς που κατάφεραν να απορροφήσουν όλες τις μικρές ομάδες.

Οι Μάρας ή Marabuntas, από το ισπανικό λαϊκό ιδίωμα που ονομάζει την συμμορία αλλά και ένα επικίνδυνο μυρμήγκι στην Κεντρική Αμερική, γεννήθηκαν στις ισπανόφωνες προσφυγο-γειτονιές του Λος Άντζελες, από νέους που δραπέτευσαν από την κόλαση των εμφυλίων και της κρατικής τρομοκρατίας που κυρίευσε την περιοχή στην δεκαετία του Ογδόντα με οργανωτές τους Αμερικάνους. Από τους δρόμους της αμερικάνικης μεγαλούπολης δεν πήραν μόνο τους αριθμούς που ξεχώριζαν τους Μάρας ανάλογα με την χώρα προέλευσης αλλά και τον επαγγελματισμό, τις διασυνδέσεις και την σταθερή ενασχόληση με το οργανωμένο έγκλημα, τα ναρκωτικά και την πορνεία. Η συνεχής μεταναστευτική ροή από αυτές τις χώρες προς τις ΗΠΑ υπήρξε η δεξαμενή γιγάντωσης των συμμοριών αλλά και το κανάλι για κερδοφόρες δουλειές από και προς τις αμερικάνικες πόλεις.

Με το τέλος του εμφύλιου στην Γουατεμάλα αλλά και τις ανάλογες εξελίξεις στο γειτονικό Σαλβαδόρ και την Νικαράγουα, η Ουάσιγκτον υλοποίησε ένα πρόγραμμα επαναπρόωθησης των προσφύγων. Από τις φυλακές και τους δρόμους χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες γύρισαν με το ζόρι πίσω, αυξάνοντας έτσι τους κοινωνικά περιθωριοποιημένους που οι κατεστραμμένες οικονομίες αυτών των χωρών δεν μπορούσαν να απορροφήσουν και οι διαλυμένες κοινωνικές και κρατικές δομές άφηναν μεγάλα κενά για παράνομες δραστηριότητες. Σχεδόν ταυτόχρονα το εμπόριο της κοκαΐνης από την Κολομβία αναζήτησε καινούριους δρόμους και σταθμούς και η Κεντρική Αμερική προσφερόταν για αυτό.

Έτσι οι Μάρας γιγαντώθηκαν σε ένα πανίσχυρο παρακράτος, συνενώθηκαν με τους αποστρατευμένους από τα αντίπαλα στρατόπεδα των εμφυλίων, οι Μαρέρος έγιναν κανονικός στρατός με ιεραρχικές δομές, διεύρυναν τις διεθνείς διασυνδέσεις τους και οργάνωσαν πολυεθνικά δίκτυα. Υπολογίζεται βάσιμα πως ο αριθμός των Μαρέρος είναι αρκετά πάνω από τις δεκαεννιά χιλιάδες άνδρες της αστυνομίας σε όλη την χώρα και ξεχωρίζουν από το κατάστικτο από τατουάζ και διάφορα σύμβολα δέρμα τους. Αποτέλεσμα να ανέβουν κατακόρυφα τα ποσοστά της εγκληματικότητας σε σημείο που να ξεπεράσουν και αυτά της Κολομβίας! Στην Γουατεμάλα αναλογούσαν 37,5 δολοφονημένοι στους εκατό χιλιάδες το 2005 ενώ στην Κολομβία 33,7. Το 2006 οι δολοφονημένοι έφτασαν στους έξι χιλιάδες περίπου, δηλαδή πεντακόσιοι περισσότεροι από το 2005 και 60% περισσότεροι από το 2003, τους πρώτους μήνες του 2007, τα ποσοστά έχουν αυξηθεί κατά 25% από πέρυσι και ο ετήσιος μέσος όρος ξεπέρασε πλέον και την περίοδο του 26χρονου εμφυλίου που κόστισε στην χώρα διακόσιες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Άλλωστε η πηγή των μεγάλων δεινών στην χώρα ξεκίνησε όταν οι Αμερικάνοι για να εξυπηρετήσουν την United Fruit οργάνωσαν το πραξικόπημα του 1954 και έκτοτε επέβαλλαν στην ουσία ένα βρώμικο εμφύλιο πόλεμο που τσάκισε την Αριστερά. Από τότε η Γουατεμάλα παραπαίει οικονομικά και κοινωνικά με το 75% των κατοίκων της να ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας.

* Στο επίκεντρο των προεδρικών εκλογών του ερχόμενου Σεπτέμβρη έχει μπει αναγκαστικά το μεγάλο κύμα εγκληματικότητας. Ετσι ο δεξιός υποψήφιος, απόστρατος στρατηγός Otto Perez Molina έχει κεντρικό σύνθημα «Χρειάζεται ένα σκληρό χέρι τώρα!» συντασσόμενος με την αντιτρομοκρατική ρητορεία των ΗΠΑ που συμπεριέλαβαν τα τελευταία χρόνια, τις συμμορίες που ουσιαστικά οι ίδιες δημιούργησαν με την επεμβατική ληστρική πολιτική τους, στις λίστες των εν δυνάμει τρομοκρατών.

12 Μαΐ 2007

Prestes Maia- Σάο Πάουλο. Σύμβολο αντίστασης των αστέγων


Η λεωφόρος Prestes Maia στο Σάο Πάουλο είναι αφιερωμένη στον πιο γνωστό δήμαρχο της πόλης στις δεκαετίες του τριάντα και του σαράντα, τον Francisco Prestes Maia υπεύθυνο για την πολεοδομική διαμόρφωση του, που σήμερα βέβαια έχει εξελιχτεί σε μια από τις μεγαπόλεις- τέρατα του κόσμου. Από το όνομα της λεωφόρου πήρε το όνομα και το κτίριο των είκοσιδύο ορόφων που στέκεται στο νούμερο 700, πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης. Το Prestes Maia όπως είναι πια γνωστό σε όλη την Βραζιλία, παλιότερα στέγαζε μαγαζιά και βιοτεχνίες ενδυμάτων μέχρις ότου εγκαταλείφθηκε σαν αποτέλεσμα της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Από το 2002, μερικές εκατοντάδες οικογένειες από την επαρχία αλλά και μετανάστες από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής αποφάσισαν να το καταλάβουν για να στεγαστούν. Καθάρισαν και τροποποίησαν τους χώρους, οργάνωσαν συλλογικές υπηρεσίες, έφτιαξαν βιβλιοθήκη και χώρους εκπαίδευσης, δημιουργώντας έτσι την πιο ξακουστή και μεγαλύτερη κατάληψη αστέγων σε αστικό κτίριο σε όλη την Λατινική Αμερική. Στα πρώτα χρόνια της κατάληψης την καθημερινή μιζέρια έσπαγαν συχνά οι πολύχρωμες πολιτιστικές εκδηλώσεις και τα συλλογικά γλέντια ενώ ο αριθμός των κατοίκων του κτιρίου έφτανε ορισμένες φορές και τα τέσσερις χιλιάδες άτομα. Η κατάληψη υποστηρίχτηκε από την οργάνωση Movimento Sem Teto do Centro, οργάνωση ανάλογη του Κινήματος των Χωρίς Γη, που δραστηριοποιείται για τα δικαιώματα και τα προβλήματα των αστέγων στις μεγάλες βραζιλιάνικες πόλεις.

Το 2002 ήταν σημαδιακή χρονιά για τα λαϊκά κινήματα στην χώρα. Τον Οκτώβρη κέρδισε τις εκλογές το Εργατικό Κόμμα με επικεφαλής τον Λούλα και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πίστεψαν στην χώρα, πως τα πράγματα θα βελτιωθούν για τα εκατομμύρια των φτωχών Βραζιλιάνων. Ο άνεμος αυτός της αισιοδοξίας επηρέασε τα κινήματα αντίστασης που προχώρησαν με αποφασιστικές ενέργειες σε καταλήψεις, ειδικά στην επαρχία, αγροκτημάτων και μεγάλων γαιοκτησιών. Ακριβώς σε αυτή την περίοδο ευφορίας, το Prestes Maia, έγινε σύμβολο του αγώνα για στέγη και δικαιώματα για τους απόκληρους Βραζιλιάνους που συρρέουν αναγκαστικά στα αστικά κέντρα αναζητώντας δουλειά και μια καλύτερη τύχη.

Ούτε πέντε χρόνια μετά, η κοινότητα της κατάληψης του μεγάλου κτιρίου κινδυνεύει με έξωση από την αστυνομία και το Prestes Maia φιγουράρει ήδη στην ιστοσελίδα του Emporis Buildings σαν ακίνητο προς πώληση. Οι νόμιμοι ιδιοκτήτες, η εταιρία Hamuche & Co, το διεκδικεί για να το πωλήσει έτσι ώστε να ξεπληρώσει τα πέντε περίπου εκατομμύρια ρεάλ (ισοδύναμα με 2,2 εκ. δολάρια) που χρωστά σε δημοτικούς φόρους όπως ισχυρίζεται. Όπως και στις υπόλοιπες ανάλογες περιπτώσεις κοινωνικών διεκδικήσεων τόσο οι δημοτικές αρχές, όσο και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πήρε το μέρος των ιδιοκτητών και έστειλε τελεσίγραφο στους καταληψίες. Η κοινότητα των αστέγων στο κτίριο έχει αποδυναμωθεί αρκετά. Τόσο αριθμητικά όσο και πολιτικά. Οι διακόσιες πενήντα περίπου οικογένειες με ένα σύνολο 1600 ψυχών αν και δεν το βάζουν κάτω, βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Το κτίριο βρίσκεται σε άθλια κατάσταση εξαιτίας της πολύχρονης έλλειψης συντήρησης και οι πιέσεις για αποχώρηση αυξάνονται. Τους τελευταίους μήνες η κοινότητα των αστέγων προσπαθεί να συνδεθεί με τα κινήματα των ακτημόνων και το ριζοσπαστικό εργατικό κίνημα, οργανώνει συγκεντρώσεις μπροστά στο κτίριο κλείνοντας συχνά την μεγάλη λεωφόρο και δηλώνει αποφασισμένη να μην δεχθεί αδιαμαρτύρητα την έξωση. Η κατάληψη του Prestes Maia έχει γίνει σημείο αναφοράς ενός διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης που οργανώνει κινητοποιήσεις συμπαράστασης και εκστρατείες συγκέντρωσης χρημάτων για την υποστήριξή της αλλά και μια ακόμη απόδειξη πως ελάχιστα πράγματα άλλαξαν για την μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία των φτωχών Βραζιλιάνων.

* Στα μέσα του Απρίλη η αντίσταση του Prestes Maia, κατάφερε να αποτρέψει για μια ακόμη φορά την απειλούμενη αστυνομική επιχείρηση έξωσης και να πάρει από τις δημοτικές αρχές διορία δύο μηνών. Σύντομα όμως η πίεση θα ξαναγίνει αφόρητη.