Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος Εργατική αντίσταση, στρατιωτική καταστολή

Στις 22 του περασμένου Μάη η πλειοψηφία των δυόμισι χιλιάδων εργατών στα ναυπηγεία της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο ξεκίνησαν καθιστική διαμαρτυρία, μέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Χωρίς να σταματήσουν την παραγωγή, άρχισαν την κινητοποίηση μετά το τέλος του ωραρίου και για όλη την διάρκεια της νύχτας. Με τον ίδιο τρόπο την επανέλαβαν και την επόμενη ημέρα και είχαν σκοπό να συνεχίσουν αν δεν καταλάμβαναν στην κυριολεξία τα ναυπηγεία στις 24 Μαΐου οι ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας. Η εργοδοσία κήρυξε λοκ-άουτ, ο στρατιωτικός εισαγγελέας της Αλεξάνδρειας κατηγόρησε εικοσιτέσσερις συνδικαλιστές ως πρωταίτιους που παραβίασαν τον άρθρο 124 του ποινικού κώδικα και δεκατρείς από αυτούς κλείστηκαν από τότε στα βρώμικα κελιά της αστυνομικής διεύθυνσης της πόλης. Η δίκη ξεκίνησε τον Ιούλιο και ύστερα από αναβολές, αναμένεται στις 18 Σεπτεμβρίου η ετυμηγορία. Οι ποινές που προβλέπονται για δημοσίους υπαλλήλους όταν θεωρηθεί πως απέφυγαν εσκεμμένα την εκτέλεση των καθηκόντων τους είναι φυλάκιση από τρεις μήνες έως ένα έτος και πρόστιμο πεντακόσιες λίρες. Παρά το γεγονός πως δεν είναι ένστολοι αντιμετωπίζονται ως τέτοιοι μιας και εργάζονται σε επιχείρηση συμφερόντων του αιγυπτιακού πολεμικού ναυτικού.


Τα αιτήματα της απεργίας σχετίζονταν με τους μισθούς αλλά δεν ήταν τα μοναδικά. Οι εργάτες ζητούν να πληρώνονται τουλάχιστον με τον κατώτατο εθνικό μηνιαίο μισθό που είναι 1200 λίρες Αιγύπτου, περίπου 120 ευρώ. Επίσης να τους καταβάλλεται επίδομα για το Ραμαζάνι και να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Στα αιτήματα προστέθηκε η απαίτηση να αντικατασταθεί ο διευθυντής της επιχείρησης και να λειτουργήσουν όλες οι γραμμές παραγωγής. Στην χώρα, παρά το γεγονός πως ο κατώτατος μισθός των 1200 λιρών κατοχυρώθηκε με νόμο τον Ιανουάριο του 2014, η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων ακόμη και στον δημόσιο τομέα αμείβεται με αποδοχές σημαντικά κατώτερες από αυτόν. Υπολογίζεται πως από τα επτά εκατομμύρια εργαζόμενων σε δημόσιες επιχειρήσεις και υπηρεσίες μόνο τα πέντε εξασφαλίζουν τον κατώτερο μισθό. Στον ιδιωτικό τομέα ούτε λόγος. Σε σύνολο είκοσι επτά εκατομμυρίων μισθωτών και στους δύο τομείς, μόνο το 18% εξασφαλίζει τις 1200 λίρες τον μήνα, ποσό του οποίου η αγοραστική δύναμη προ πολλού έχει καταστεί αναντίστοιχη με τις καθημερινές ανάγκες των εργατικών νοικοκυριών. Τα συνδικάτα υπολογίζουν πως ο μέσος πραγματικός μισθός στην Αίγυπτο κυμαίνεται στις 500 με 600 λίρες τον μήνα με την μερική απασχόληση να επεκτείνεται μειώνοντας και άλλο τις μέσες ημερήσιες αποδοχές. Με πληθωρισμό να τρέχει τον φετινό Αύγουστο με 15,5 %, ακόμη και αυτές οι αυξήσεις του 2014 έχουν εξανεμιστεί. Οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων τον ίδιο μήνα έτρεχαν με ετήσιους ρυθμούς 19%! Για να γίνει κατανοητό το επίπεδο των μισθών σε σύγκριση με το γενικό επίπεδο ζωής αρκούν τα στοιχεία της CAPMAS, της κρατικής στατιστικής υπηρεσίας. Το όριο της φτώχειας αυξήθηκε μέσα σε δύο χρόνια από τις 326 στις 482 λίρες ενώ το ποσοστό των Αιγυπτίων που ζούνε κάτω από αυτό, αυξήθηκε σε αυτό το διάστημα κατά 1,5%, φτάνοντας το 27,8% με συνεχή τάση ανόδου.

Τα ναυπηγεία της Αλεξάνδρειας έχουν υπέρ-εκατονταετή ιστορία. Από ένα μικρό ντοκ στις αρχές του Εικοστού αιώνα, μετεξελίχθηκαν στην μεγαλύτερη ναυπηγική εταιρία της χώρας το 1960, με επενδυτική βοήθεια από την Σοβιετική Ένωση. Όπως και μια σειρά άλλες μεγάλες επιχειρήσεις σε πολλούς βιομηχανικούς κλάδους εντάχθηκαν στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων όταν το καθεστώς Μουμπάρακ εφάρμοζε τα οικονομικά σχέδια της λεγόμενης δομικής προσαρμογής του ΔΝΤ. Η ιδιωτικοποίηση όμως είχε μια παράξενη κατάληξη. Όπως και άλλες επιχειρήσεις, τα ναυπηγεία βρέθηκαν στην ιδιοκτησία του αιγυπτιακού στρατού και του Υπουργείου Άμυνας! Η ανώτερη στρατιωτική ιεραρχία στην Αίγυπτο, μέσω των δομών του στρατεύματος λειτουργεί ως μια ανώτερη επιχειρηματική κοινωνική ομάδα η οποία μπορεί να συνεταιρίζεται νόμιμα με ιδιώτες ή ξένες εταιρίες και ειδικά τα αγαπημένα της αραβικά πετρελαϊκά επενδυτικά ταμεία των κρατών του Κόλπου. Με αυτόν τον τρόπο εγγυάται τον ειδικό ρόλο του στρατού στην εσωτερική πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας, τα συμφέροντα της αναπαραγόμενης ιεραρχίας και φυσικά την δυνατότατα της να επιβάλλει την εργασιακή πειθαρχία στα εργοστάσια-κάτεργα που διευθύνει.

Πρόδρομο φαινόμενο της μεγάλης κοινωνικής αναταραχής που οδήγησε στην ανατροπή του Μουμπάρακ το 2011, το εργατικό κίνημα στην Αλεξάνδρεια και στην περιοχή του Δέλτα του Νείλου μαζί με αυτό του Καΐρου, της βιομηχανικής ζώνης στο Σουέζ και του Ασουάν έχει μια ιστορία συνεχών απεργιών και αγώνων. Στην σύντομη περίοδο της διακυβέρνησης Μόρσι οι εργατικές κινητοποιήσεις επεκτάθηκαν έχοντας οικονομικές και πολιτικές διεκδικήσεις. Σταμάτησαν απότομα με το πραξικόπημα του 2013 ύστερα από σκληρές απαγορεύσεις που επέβαλλε ο στρατός αλλά και πάλι τον τελευταίο καιρό άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Το 2015 καταγράφτηκαν πολλές απεργίες σε αρκετούς κλάδους της βιομηχανίας και των υπηρεσιών ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2016 ο αριθμός των εργατικών κινητοποιήσεων αυξήθηκε κατά 25% συγκριτικά με την ίδια περίοδο πέρυσι. Με σημείο αναφοράς την δίωξη των εικοσιτεσσάρων εργαζόμενων στα ναυπηγεία ένα ευρύ κίνημα αλληλεγγύης αναπτύσσεται μέσα και έξω από την χώρα, υπενθυμίζοντας πως η εργατική τάξη στην μεγάλη αραβική χώρα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στο μέλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ειδήσεις για τις εργατικές κινητοποιήσεις στην Αίγυπτο στην ηλεκτρονική σελίδα της αιγυπτιακής Ντέιλι Νιους, www.dailynewsegypt.com/tag/strikes