Η απόλυτη αντίθεση. Από την μια ένας φυσικός παράδεισος! Από την άλλη, κόλαση για τους ανθρώπους που είναι υποχρεωμένοι να τον διασχίσουν! Το Νταριέν με έκταση περίπου 17 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι μια στενή λωρίδα κατάφυτης γης που ενώνει τον βόρειο με τον νότιο αμερικάνικο κώνο στα σύνορα του Παναμά με την Κολομβία. Η μοναδική χερσαία γέφυρα μήκους 160 χιλιομέτρων με όρια τις δυο ακτές, στη Καραϊβική και τον Ειρηνικό η οποία συνδέει τα δύο τμήματα της Ηπείρου Περιλαμβάνει ένα πυκνό τροπικό δάσος, μεγάλους βάλτους με μαγκρόβια φυτά, ορμητικά ποτάμια, λίμνες και απόκρημνες βουνοπλαγιές. Δίχως οδικό δίκτυο, αραιοκατοικημένο από κοινότητες ιθαγενών, το Νταριέν είναι το τμήμα που λείπει από την μεγάλη διαδρομή του παναμερικανικού αυτοκινητοδρόμου από τον βορρά προς το νότο. Γι αυτό και αποκαλείται Νταριέν Γκαπ (το χάσμα του Νταριέν). Για τα εκατοντάδες είδη σπάνιων ζωών, πουλιών και φυτών το Νταριέν είναι ένα φιλόξενο καταφύγιο στο μεγαλύτερο τμήμα του μακριά από τις απειλές της ανθρώπινης παρουσίας. Για τους μετανάστες από τον νότο οι οποίοι χρόνια τώρα επιχειρούν να το διασχίσουν με προορισμό τις ΗΠΑ είναι ο δρόμος του θανάτου! Κάθε χρόνο, οι αρχές του Παναμά απομακρύνουν δεκάδες πτώματα, όσα δεν προλαβαίνει να καταπιεί η φύση.
Στην Λάχας Μπλάνκας, στο Μπάχο Τσικίτο, στο Σαν Βισέντε και στην Καναάν Μεμπρίγιο λειτουργούν καταυλισμοί που υποδέχονται τους χιλιάδες εξουθενωμένους μετανάστες που έχουν καταφέρει να περάσουν το Νταριέν Γκαπ. Από τα χρόνια της πανδημίας όλο και πιο πολλοί αναγκάζονται να πάρουν αυτήν την διαδρομή, αποτέλεσμα της θεαματικής αύξησης των μεταναστευτικών ροών από την νότια Αμερική. Πριν δέκα χρόνια ο αριθμός των ετήσιων διελεύσεων ήταν μερικές χιλιάδες. Το 2021 καταγράφτηκαν 133 χιλιάδες και το 2022, πλησίασαν τις 250 χιλιάδες. Το 2023 έφτασαν τις 520 χιλιάδες, αριθμός ρεκόρ. Το 2024 υπήρξε μια μείωση, αποτέλεσμα και των σκληρών ελέγχων που επέβαλλε η κυβέρνηση του Παναμά. Από το 2010 υπολογίζεται πως πέρασαν το Νταριέν 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε ηλικίας και βέβαια πολλά παιδιά, μερικές φορές δίχως τους γονείς τους, ασυνόδευτα. Το 2022 υπολογίστηκε πως 900 ασυνόδευτοι ανήλικοι ταξίδεψαν από εδώ. Η διαδρομή μέσω του Νταριέν είναι φθηνή συγκριτικά με άλλες. Αν και κρύβει πολλούς κινδύνους και μπορεί να κρατήσει μέχρι και δέκα ημέρες κοστίζει γύρω στα 300 δολάρια αντίθετα με εκείνη με βάρκες από τις ακτές που φτάνει τα 1000 δολάρια το άτομο. Υπάρχουν πολλές διαδρομές για να διασχίσει κανείς το Νταριέν, ορισμένες μικρότερες σε μήκος και λιγότερο δύσκολες αν έχει τα χρήματα να φθάσει με βάρκα μέχρι την παραλιακή Καπουργκάνα ακριβώς πάνω στα σύνορα Παναμά -Κολομβίας. Παλιότερα την διαδρομή επέλεγαν κυρίως οι πάμπτωχοι και απεγνωσμένοι Αϊτινοί. Στα χρόνια της θεαματικής αύξησης η πλειοψηφία προέρχεται από την Βενεζουέλα, αρκετοί από τον Ισημερινό, την Κολομβία και την Κούβα αλλά συχνά συναντά κανείς και μετανάστες από την Ασία και την Αφρική. Η έκρηξη του μεταναστευτικού κύματος από την Βενεζουέλα οφείλεται στην επιδείνωση της εσωτερικής οικονομικής κατάστασης στην χώρα, αποτέλεσμα των ασφυκτικών αμερικάνικων κυρώσεων και αποκλεισμών. Αλλά και των επιπτώσεων της πανδημίας στην αγορά εργασίας στην Βραζιλία, στην Χιλή και αλλού στις οποίες είχαν μεταναστεύσει τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ 7,8 εκατομμύρια Βενεζουελάνοι έχουν εγκαταλείψει την χώρα την τελευταία δεκαετία.
Στις 12 Φεβρουαρίου ένα αμερικάνικο στρατιωτικό αεροσκάφος μετέφερε από την Καλιφόρνια 119 μετανάστες διαφόρων εθνικοτήτων σε αεροδρόμιο μιας παλιάς αμερικανικής βάσης στον Παναμά. Ήταν η πρώτη από μια σειρά πτήσεων επιστροφής για τις οποίες συμφώνησε ο πρόεδρος της χώρας με τον Αμερικάνο υπουργό Εξωτερικών Ρούμπιο. Μια συμφωνία που έκλεισε μετά τις απειλές Τραμπ για την κυριαρχία στην Διώρυγα. Ο Μουλίνο δήλωσε πως οι άτυχοι μετανάστες θα σταλούν σε στρατόπεδα στο Νταριέν και από εκεί θα τους γυρίσουν στις πατρίδες τους. Αποκάλυψε επίσης πως πρόσφερε τον αεροδιάδρομο στο Μετέτι, μια πόλη στις παρυφές της ζούγκλας του Νταριέν στους Αμερικανούς για να τον χρησιμοποιούν ως κόμβο επαναπροώθησης των μεταναστών που θα διώχνουν από τις ΗΠΑ. Δεν χρειάστηκε να «γαυγίσει» πολύ ο Τραμπ και τα υποτελή λατινοαμερικάνικα καθεστώτα έσπευσαν να δηλώσουν νομιμοφροσύνη. Από τον «αριστερό» Πέτρο της Κολομβίας ως τον σοσιαλδημοκράτη Αρέβαλο της Γουατεμάλα, και από τον δεξιό Μουλίνο μέχρι τον φασίστα Μπουκέλε του Σαλβαδόρ που προσφέρθηκε να νοικιάσει την φυλακή –τέρας που έκτισε, η στάση ήταν πάνω-κάτω η ίδια. Δέχτηκαν ταπεινωτικά τα φορτία των απεγνωσμένων ανθρώπων, σε αρκετές περιπτώσεις δεμένους με αλυσίδες!
Δεν υπάρχει τίποτε το εξαιρετικό στα όσα συμβαίνουν. Ούτε στα προσχήματα ούτε στην βαρβαρότητα και τον κυνισμό στη νέα επιχείρηση απέλασης χιλιάδων, κυρίως ισπανόφωνων μεταναστών χωρίς χαρτιά, που ξεκίνησε η δεύτερη προεδρία Τραμπ. Με διακυμάνσεις ανάλογα με τις οικονομικές συγκυρίες το ζήτημα των άτυπων μεταναστών από τον νότο απασχολεί τις μερίδες του καπιταλιστικού και κρατικού κατεστημένου στις ΗΠΑ από τον προηγούμενο αιώνα. Η «Επιχείρηση Wetback» που εξαπολύθηκε το 1954 με την απέλαση σχεδόν ενός εκατομμυρίου Μεξικανών μεταναστών δημιούργησε εν τέλει περισσότερα προβλήματα από όσα πήγε να αντιμετωπίσει. Στην προηγούμενη δεκαετία του 1940, στα χρόνια του πολέμου αλλά και μεταπολεμικά η έλλειψη ανδρικών εργατικών χεριών είχε οδηγήσει στο Πρόγραμμα Μπρασέρο μέσω του οποίου εκατοντάδες χιλιάδες φθηνοί Μεξικάνοι εργάτες προσκλήθηκαν με προσωρινές άδειες για να δουλέψουν στα αγροκτήματα, στους σιδηρόδρομους κ.α. Από εκείνα τα χρόνια ως σήμερα οι αντιθέσεις ανάμεσα στους καπιταλιστές του αμερικάνικου νότου που πλουτίζουν από την φθηνή εργασία των μεταναστών και στις ομοσπονδιακές αρχές οι οποίες επιχειρούν να ανακόψουν την πίεση των μεταναστευτικών ρευμάτων από την φτωχή και εξαθλιωμένη Λατινική Αμερική έχουν περάσει διαφορετικές φάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα την ίδια περίοδο που οι συνοριοφύλακες έστελναν πίσω τους Μπρασέρος, άλλοι κρατικοί υπάλληλοι έκαναν τα στραβά μάτια και οδηγούσαν τους Μεξικανούς από παράνομους δρόμους προς τις φυτείες για να δουλέψουν στις περιόδους της συγκομιδής. Αν και αυτές οι αντιθέσεις αποτυπώθηκαν με πολλούς τρόπους και στις πολιτικές των αμερικάνικων κυβερνήσεων, το κυνηγητό και τα μέτρα αποτροπής αποτέλεσαν διακομματική επιλογή στις τελευταίες δεκαετίες, παρά τις επιμέρους διαφορές και τακτικές. Το πρόγραμμα Ασφαλείς Κοινότητες που εγκαινίασε το 2008 ο Μπους ο νεότερος και ανάγκασε 400 χιλιάδες μετανάστες να εγκαταλείψουν τις ΗΠΑ μέχρι το 2014 το διαχειρίστηκε η προεδρία Ομπάμα! Και πριν ο Τραμπ διατάξει να σταλούν στο Γκουαντάναμο παράνομοι μετανάστες η κυβέρνηση Μπάιντεν το 2024 υπέγραψε σύμβαση για την λειτουργία κέντρου απέλασης μεταναστών εκεί!
Ανάμεσα στα 11 με 13 εκατομμύρια υπολογίζονται οι μετανάστες χωρίς χαρτιά που βρίσκονται στις ΗΠΑ. Αποτελούν το 5% του εργατικού δυναμικού, δουλεύουν σκληρά στις κατασκευές, σε μεγάλα τεχνικά έργα, στον αγροτικό τομέα και στις υπηρεσίες καθαριότητας, το 70% προέρχεται από την Λατινική Αμερική και την Καραϊβική και σχεδόν οι μισοί βρίσκονται στην Καλιφόρνια, στο Τέξας και στη Φλόριντα. Αν υποθέσουμε πως μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια μαζική απέλαση τους ( προοπτική πρακτικά αδύνατη και τρομακτικά δαπανηρή) το αμερικάνικο ΑΕΠ θα μειώνονταν σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς από 4,5% έως και 6,8%, περίπου 2 τρις εκατ. δολάρια! Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα τα στοιχεία της οποία δημοσιεύθηκαν στο Pew Research Center μια μαζική απέλαση μεταναστών χωρίς χαρτιά θα έβλαπτε ορισμένους βασικούς βιομηχανικούς κλάδους των ΗΠΑ που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτούς τους εργάτες. Οι βιομηχανίες κατασκευών και γεωργίας θα έχαναν τουλάχιστον έναν στους οκτώ εργαζόμενους και η εστίαση, περίπου έναν στους 14 εργαζόμενους. Η μαζική απέλαση θα απομάκρυνε περισσότερο από το 30% των εργαζομένων σε επαγγέλματα που σχετίζονται με την οικοδομή, όπως σοβατζήδες,εργάτες στις στέγες και μπογιατζήδες. Επίσης το 28% των εργατών που δουλεύουν στην συλλογή και διαλογή γεωργικών προϊόντων και το 25% των εργαζόμενων στην καθαριότητα σε κτίρια και σπίτια. Αυτό θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στο ασφαλιστικό σύστημα με μείωση εισφορών ύψους 22,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Κοινωνική Ασφάλιση και 5,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Medicare. Η μαζική απέλαση θα στερούσε επίσης από τις ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις δισεκατομμύρια σε τοπικούς φόρους που συνεισφέρουν τα νοικοκυριά που αποτελούνται ολόκληρα ή τμήμα τους από μετανάστες χωρίς χαρτιά. Μόνο το 2022, αυτά τα νοικοκυριά πλήρωσαν 46,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακούς φόρους και 29,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικούς και τοπικούς φόρους.
Μια μαζική απέλαση βέβαια δεν είναι στις πραγματικές προθέσεις του Τραμπ. Τα διατάγματα που υπέγραψε για τις πρώτες απελάσεις εκτός από τους προφανείς λόγους εσωτερικής κατανάλωσης και αποτροπής όσων σκέφτονται να έρθουν, αποτελούν εργαλείο εκβιασμού προς τις κυβερνήσεις των κρατών της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής για συνολική συμμόρφωση στα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Η περίπτωση του Παναμά είναι χαρακτηριστική όπως και αυτή της Κολομβίας, ιδιαίτερα όμως της Βενεζουέλας. Βάζοντας στον στόχο και χαρακτηρίζοντας ως εγκληματίες τους παράνομους μετανάστες από την Βενεζουέλα, αυξάνει την πίεση στην κυβέρνηση Μαδούρο και προετοιμάζει περισσότερο επιθετικές ενέργειες σε βάρος της.
Οι πρώτες απελάσεις έχουν ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων στις ΗΠΑ αλλά και στις χώρες επιστροφής μέχρι και στη μακρινή Ινδία. Μέσα στις ΗΠΑ καταγράφονται συνεχείς διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις και κινητοποίηση συνδικάτων και κοινωνικών οργανώσεων. Στον Παναμά τα συνδικάτα ετοιμάζουν κινητοποιήσεις συνδέοντας την τραγική μοίρα των απελαθέντων με την κατάλυση της κυριαρχίας της χώρας. « Σε συνδυασμό με το στρατόπεδο προσφύγων οι γκρίνγκος φτιάχνουν μια στρατιωτική βάση όπου τα αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη μπορούν να προσγειωθούν για να επιτεθούν σε άλλους λαούς της Λατινικής Αμερικής»! δήλωσε ένας διαδηλωτής. Για τους μετανάστες που αντιμετωπίζουν ένα ανηλεές κυνηγητό, συλλαμβάνονται, κακοποιούνται, φυλακίζονται στο Γκουαντάναμο ή απελαύνονται σιδηροδέσμιοι το μάθημα είναι σκληρό. Στον καπιταλισμό δεν υπάρχει πουθενά παράδεισος …
Πηγές και προτάσεις
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα ρεπορτάζ με φωτογραφίες και ιστορίες μεταναστών που διασχίζουν το Νταριέν story.californiasunday.com/darien-gap-migration/
Ένα άρθρο για την στάση και τις αντιδράσεις της αμερικάνικης κοινής γνώμης απέναντι στις απελάσεις theconversation.com/how-americans-really-feel-about-deporting-immigrants-3-charts-explain-the-conflicting-headlines-from-recent-polls-248838
Στο atheatoskosmosps.blogspot.com τα κείμενα συνήθως είναι εκτενέστερα εκείνων της έντυπης έκδοσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου