Η Πάουερ, που ήταν μέχρι τις αρχές του χρόνου επικεφαλής της USAID δηλώνει εξοργισμένη για την απόφαση του Τραμπ στις 23 Φεβρουαρίου να παγώσει την δραστηριότητα της υπηρεσίας, να βάλει σε διοικητική άδεια ή και να απολύσει χιλιάδες στελέχη και εργαζόμενους και να μεταφέρει την διοίκηση της στον Υπουργό Εξωτερικών Ρούμπιο. Μαζί με άλλα πρώην ηγετικά στελέχη της υπηρεσίας σε συντονισμό με πολλούς από το διπλωματικό κατεστημένο και πρώην υπουργούς έχει αποδυθεί σε μια εκστρατεία υπεράσπισης του ρόλου της USAID, μέσω της αποκάλυψης των πραγματικών σκοπών της πολυσχιδούς και πολυετούς δράσης της. Είναι αρκετά διασκεδαστικό (και πολύ χρήσιμο) να παρακολουθεί κανείς πλήθος άρθρων και παρεμβάσεων από διπλωμάτες, στελέχη των μυστικών υπηρεσιών, κυβερνητικών οργανισμών και καθεστωτικούς δημοσιογράφους να συναγωνίζονται σε αποκαλύψεις για τον διεθνή ρόλο της USAID προσπαθώντας να την υπερασπίσουν και να της δώσουν εύσημα. Παραδέχονται κυνικά πως αυτή υπήρξε εργαλείο της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής για την αντιμετώπιση αντίπαλων επιρροών, για την ενίσχυση φιλικών καθεστώτων και την διασφάλιση των συμφερόντων των αμερικάνικων πολυεθνικών. Επισείουν τον κίνδυνο πως μια απόσυρση της USAID από περιοχές στον Τρίτο Κόσμο και αλλού θα ενισχύσει την επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας. Με άρθρο της στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» η Πάουερ προειδοποιεί πως η δολοφονία της υπηρεσίας είναι μια νίκη για τους «αυτοκράτορες» όπως λέει στον κόσμο! Άλλοι επισείουν τον κίνδυνο για ανεπιθύμητες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις σε χώρες του Νότου. Χαρακτηριστική η παρέμβαση του πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στο Περού Μπράιαν Νίκολς ο οποίος χαρακτήρισε στρατηγική επένδυση την δήθεν «αναπτυξιακή » βοήθεια στην χώρα η οποία - ομολόγησε - βοήθησε το καθεστώς του Περού να αντιμετωπίσει την ένοπλη κομμουνιστική εξέγερση του Φωτεινού Μονοπατιού. Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός, σε βαθμό που προκάλεσε αμηχανία στους υπερασπιστές της υπηρεσίας, ήταν ο πρώην επικεφαλής της, ο Ρεπουμπλικάνος Αντριου Νάτσιος. Μίλησε για πλήθος επιχειρήσεων της USAID με στόχο την μείωση της κομμουνιστικής επιρροής στην Ασία και την Αφρική, για την στήριξη φιλικών δικτατοριών και για τις υπηρεσίες της στο Υπουργείο Εξωτερικών. «Ήταν περισσότερο ευθυγραμμισμένη με την εξωτερική πολιτική του Προέδρου Μπους από ό,τι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και μερικές φορές ακόμη και από το Υπουργείο Άμυνας! » δήλωσε αναφερόμενος στην περίοδο που την διοικούσε. Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής του Νιου Τζέρσεϊ Άντι Κιμ που νεαρός δούλεψε στην υπηρεσία, ήταν εξίσου ωμός: «Η USAID δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι ένα εργαλείο εξωτερικής πολιτικής με διακομματική στήριξη που είναι κρίσιμο στο επικίνδυνο παγκόσμιο περιβάλλον. Το να την υποβαθμίσουμε σημαίνει να εξαλείψουμε την ικανότητά μας να ανταγωνιζόμαστε και να κρατάμε την Αμερική ασφαλή».
Η USAID δημιουργήθηκε το 1961 ως συνέχεια των προγραμμάτων του σχεδίου Μάρσαλ βάση του νόμου για την Εξωτερική Βοήθεια και με εκτελεστικό διάταγμα του προέδρου Κένεντι με αρχικό πεδίο δράσης την Λατινική Αμερική. Στην οποία η απήχηση της Κουβανικής επανάστασης είχε ιδιαίτερα ανησυχήσει την Ουάσινγκτον. Στην συνέχεια η δράση της επεκτάθηκε και αποτέλεσε μαζί με την στρατιωτική ισχύ, την διπλωματία και τις μυστικές επιχειρήσεις ένα από τα εργαλεία άσκησης της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Αν κανείς μελετήσει τα δημοσιευμένα στοιχεία για την δράση της υπηρεσίας θα διαπιστώσει την άμεση σχέση με τις κάθε φορά προτεραιότητες αυτής της πολιτικής. Λόγου χάρη τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού της κατευθύνθηκε στην Ουκρανία και σε κράτη της Μέσης Ανατολής όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ καθώς και σε μικρά νησιωτικά κράτη του Ινδο-Ειρηνικού με τα οποία η Κίνα επιδιώκει επίμονα να αναπτύξει οικονομικές και πολιτικές σχέσεις. Βέβαια η δράση της επεκτείνετε σχεδόν όλο τον κόσμο, σε 157 χώρες με ιδιαίτερη προτίμηση περιοχές στις οποίες οι ΗΠΑ ανησυχούν για την επιρροή αντίπαλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, επιδιώκουν να ανατρέψουν ανεπιθύμητα καθεστώτα ή προσπαθούν να ανοίξουν τις τοπικές αγορές στις αμερικάνικες πολυεθνικές και επενδύσεις. Οι «ανθρωπιστικές» και «αναπτυξιακές» δραστηριότητες της μέσω της δημόσιας ή και μυστικής χρηματοδότησης κυβερνητικών οργανισμών, πολιτικών, ΜΜΕ, ΜΚΟ κλπ αποτελούν συνήθη εργαλεία διατήρησης και ενίσχυσης της αμερικάνικης ηγεμονίας. «Η ιδέα ότι η εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ ήταν κάποιου είδους φεστιβάλ γενναιόδωρης φιλανθρωπίας που δεν συνδέεται με τα αμερικανικά συμφέροντα είναι αστεία», έγραψε ένα στέλεχος του ιδρύματος Κάρνεγκι συμπληρώνοντας: «Απλώς κοιτάξτε τη λίστα με τους μεγαλύτερους αποδέκτες βοήθειας των ΗΠΑ — είναι τυχαίο ότι είναι σχεδόν όλοι εταίροι ασφαλείας των ΗΠΑ;»
Και τότε γιατί η προεδρία Τραμπ συμπεριφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο στην USAID και ο Μάσκ την χαρακτήρισε φιδοφωλιά αριστερών ριζοσπαστών μαρξιστών οι οποίοι μισούν την Αμερική; Από την πρώτη προεδρία οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν ήταν καλές αν και τότε δεν επιχειρήθηκε ανάλογη παρέμβαση. Έχοντας στενές σχέσεις με το διπλωματικό κατεστημένο της Ουάσιγκτον και το Δημοκρατικό κόμμα, η υπηρεσία θεωρήθηκε περισσότερο σαν εμπόδιο παρά συνεργάτης στις πρωτοβουλίες Τραμπ, με πρώτες αυτές για την Ουκρανία. Δευτερευόντως επιλέχθηκε και ως συμβολικός στόχος στην λεγόμενη woke πολιτική ατζέντα, για την εξαγωγή της οποίας η USAID πρωταγωνίστησε τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα η επίκληση της σπατάλης χρημάτων αποτελεί πρόσχημα μιας και όπως σωστά επισημαίνουν οι υπερασπιστές της το κόστος των δράσεων της μόλις και μετά βίας φτάνει το 1% του αμερικάνικου κρατικού προϋπολογισμού.
Η USAID δημιουργήθηκε το 1961 ως συνέχεια των προγραμμάτων του σχεδίου Μάρσαλ βάση του νόμου για την Εξωτερική Βοήθεια και με εκτελεστικό διάταγμα του προέδρου Κένεντι με αρχικό πεδίο δράσης την Λατινική Αμερική. Στην οποία η απήχηση της Κουβανικής επανάστασης είχε ιδιαίτερα ανησυχήσει την Ουάσινγκτον. Στην συνέχεια η δράση της επεκτάθηκε και αποτέλεσε μαζί με την στρατιωτική ισχύ, την διπλωματία και τις μυστικές επιχειρήσεις ένα από τα εργαλεία άσκησης της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Αν κανείς μελετήσει τα δημοσιευμένα στοιχεία για την δράση της υπηρεσίας θα διαπιστώσει την άμεση σχέση με τις κάθε φορά προτεραιότητες αυτής της πολιτικής. Λόγου χάρη τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού της κατευθύνθηκε στην Ουκρανία και σε κράτη της Μέσης Ανατολής όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ καθώς και σε μικρά νησιωτικά κράτη του Ινδο-Ειρηνικού με τα οποία η Κίνα επιδιώκει επίμονα να αναπτύξει οικονομικές και πολιτικές σχέσεις. Βέβαια η δράση της επεκτείνετε σχεδόν όλο τον κόσμο, σε 157 χώρες με ιδιαίτερη προτίμηση περιοχές στις οποίες οι ΗΠΑ ανησυχούν για την επιρροή αντίπαλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, επιδιώκουν να ανατρέψουν ανεπιθύμητα καθεστώτα ή προσπαθούν να ανοίξουν τις τοπικές αγορές στις αμερικάνικες πολυεθνικές και επενδύσεις. Οι «ανθρωπιστικές» και «αναπτυξιακές» δραστηριότητες της μέσω της δημόσιας ή και μυστικής χρηματοδότησης κυβερνητικών οργανισμών, πολιτικών, ΜΜΕ, ΜΚΟ κλπ αποτελούν συνήθη εργαλεία διατήρησης και ενίσχυσης της αμερικάνικης ηγεμονίας. «Η ιδέα ότι η εξωτερική βοήθεια των ΗΠΑ ήταν κάποιου είδους φεστιβάλ γενναιόδωρης φιλανθρωπίας που δεν συνδέεται με τα αμερικανικά συμφέροντα είναι αστεία», έγραψε ένα στέλεχος του ιδρύματος Κάρνεγκι συμπληρώνοντας: «Απλώς κοιτάξτε τη λίστα με τους μεγαλύτερους αποδέκτες βοήθειας των ΗΠΑ — είναι τυχαίο ότι είναι σχεδόν όλοι εταίροι ασφαλείας των ΗΠΑ;»
Και τότε γιατί η προεδρία Τραμπ συμπεριφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο στην USAID και ο Μάσκ την χαρακτήρισε φιδοφωλιά αριστερών ριζοσπαστών μαρξιστών οι οποίοι μισούν την Αμερική; Από την πρώτη προεδρία οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν ήταν καλές αν και τότε δεν επιχειρήθηκε ανάλογη παρέμβαση. Έχοντας στενές σχέσεις με το διπλωματικό κατεστημένο της Ουάσιγκτον και το Δημοκρατικό κόμμα, η υπηρεσία θεωρήθηκε περισσότερο σαν εμπόδιο παρά συνεργάτης στις πρωτοβουλίες Τραμπ, με πρώτες αυτές για την Ουκρανία. Δευτερευόντως επιλέχθηκε και ως συμβολικός στόχος στην λεγόμενη woke πολιτική ατζέντα, για την εξαγωγή της οποίας η USAID πρωταγωνίστησε τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα η επίκληση της σπατάλης χρημάτων αποτελεί πρόσχημα μιας και όπως σωστά επισημαίνουν οι υπερασπιστές της το κόστος των δράσεων της μόλις και μετά βίας φτάνει το 1% του αμερικάνικου κρατικού προϋπολογισμού.
Ένα παράξενο πράγμα συνέβη από την ημέρα που έγινε γνωστή η αναδιοργάνωση της υπηρεσίας και το πάγωμα των προγραμμάτων της. Αντί να αντιδράσουν οι αποδέκτες της «βοήθειας» δηλαδή οι λαοί του Τρίτου Κόσμου και της Ανατολής, δάκρυα και στεναχώρια κατέκλυσαν τους διαδρόμους των αμερικάνικων διπλωματικών υπηρεσιών στην Ουάσιγκτον, τα γραφεία της υπηρεσίας στον Ρέηγκαν Σέντερ, τις στήλες των μεγαλύτερων καθεστωτικών ΜΜΕ και βέβαια τους ηγετικούς κύκλους των μεγάλων δυτικών ΜΚΟ. Απόδειξη πως ο «ανθρωπιστικός» και «αναπτυξιακός» παρεμβατισμός των ΗΠΑ και της Δύσης δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τα ευρύτερα επιθετικά γεωπολιτικά και ιμπεριαλιστικά συμφέροντα τους. Θα λέγαμε μάλιστα πως σε αρκετές περιπτώσεις σε περιοχές του Τρίτου Κόσμου εκφράστηκε ανακούφιση με την ελπίδα πως το πολυδαίδαλο αμερικάνικο δίκτυο παρέμβασης και επιρροής ίσως επιτέλους εξασθενήσει. Βέβαια η κυβέρνηση Τραμπ θα βρει οπωσδήποτε τρόπους για να συνδυάσει αυτού του είδους την «βοήθεια» με τις βόμβες και τους πυραύλους που θα αποφασίζει να ρίχνει σε όσους θεωρεί αντιπάλους της! Στην πραγματικότητα, όπως έγραψε ο Carlos Mosquera στο «Jacobin», η αντιμετώπιση της USAID δεν πρέπει να εκληφθεί ως επίθεση στην «καλή » πλευρά της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, αλλά μάλλον ως ευθυγράμμιση της εξωτερικής της μορφής με την ουσία της, αποκαλύπτοντας τον πραγματικό σκοπό της ξένης βοήθειας. Την εξυπηρέτηση των ηγεμονικών συμφερόντων των ΗΠΑ. Το αν αυτό θα το καταφέρει η δεύτερη προεδρία Τραμπ είναι ένα ερώτημα που δεν αφορά μόνο τον τομέα της εξωτερικής «βοήθειας» αλλά το σύνολο της διεθνούς πολιτικής της. Όσο αφορά τέλος, την ομοσπονδιακή δικαστική παρέμβαση την Τρίτη 18/3 που εμποδίζει τον Μάσκ και το υπουργείο του να προχωρήσουν σε άλλα μέτρα αναδιάρθρωσης της USAID μέχρι να εξεταστεί η συνταγματικότητα τους, αποδεικνύει πως η αντιπαράθεση για το ζήτημα θα είναι σκληρή μιας και σχετίζεται με την ευρύτερη αναμέτρηση συμφερόντων και προσανατολισμών που διεξάγεται εντός του αμερικάνικου κατεστημένου.
Πηγές και προτάσεις
ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ την επίσημη κυβερνητική σελίδα της εξωτερικής «βοήθειας» και δείτε αναλυτικά την εξέλιξη των αριθμών και των τομέων της στα τελευταία 25 χρόνια, foreignassistance.gov. Για την «ελληνική» πλευρά της δράσης της USAID ίσως ασχοληθούμε σε επόμενο Αθέατο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ μια δημόσια συνομιλία της Πάουερ με τον πρόεδρο του Council on Foreign Relations www.cfr.org/event/conversation-usaid-administrator-samantha-power-building-economic-resilience-and-advancing και μια ανάλυση για το πρόγραμμα εξωτερικής βοήθειας του Μπάιντεν του 2024 devpolicy.org/bidens-2024-aid-budget-20230421/
Στο atheatoskosmosps.blogspot.com τα κείμενα συνήθως είναι εκτενέστερα εκείνων της έντυπης έκδοσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου