Ιαπωνία, Καρόσι Εργασία... μέχρι θανάτου!

Η Ντεντσού, ένας ιαπωνικός επιχειρηματικός γίγαντας στον κλάδο της διαφήμισης και των επικοινωνιών, έχει μια υπέρ-εκατονταετή ιστορία. Ξεκίνησε το 1905 ως γραφείο διαφημιστικών αγγελιών και πρακτορείο ειδήσεων. Eνόψει του πολέμου, το πρακτορείο αναγκάστηκε να συγχωνευτεί με τις κρατικές υπηρεσίες και η εταιρία αποσύρθηκε απρόθυμα για να συνεχίσει στον τομέα της διαφήμισης. Το κτίριο των γραφείων της γλίτωσε από τους αμερικάνικους βομβαρδισμούς και μετά τον πόλεμο αναπτύχθηκε ως μονοπώλιο, φέρνοντας στη χώρα τις αμερικανικές τεχνικές επικοινωνίας. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο στα 1964 ήταν μεγάλη επιτυχία για την Ντεντσού. Έκτοτε συνέχισε ως προνομιακός κρατικός διαφημιστής και χωρίστηκε σε τμήματα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ιαπωνικών εξαγωγικών μονοπωλίων. Από το 1925 η Ντεντσού συνεχίζει μια παράδοση. Κάθε Ιούλιο όλοι οι εργαζόμενοι με επικεφαλής τα στελέχη πραγματοποιούν ανάβαση στην κορυφή του ιερού βουνού Φούτζι. Εκεί, ύστερα από μια κοπιαστική ημέρα, προσεύχονται στο ναό Σίντο για την ευημερία της εταιρίας και των πελατών της. Παρά τις προσευχές όμως η Ντεντσού είναι μια καταραμένη επιχείρηση εξαιτίας της πολιτικής της απέναντι στους επτά και πλέον χιλιάδες εργαζόμενούς της.


Τον Αύγουστο του 1991 ένας εργαζόμενος κρεμάστηκε στο σπίτι του. Ύστερα από έναν μακροχρόνιο νομικό αγώνα το 2000 το ανώτατο δικαστήριο του Τόκιο έκρινε πως ο θάνατός του προήλθε από τις εξοντωτικές συνθήκες εργασίας και η Ντεντσού αναγκάστηκε να καταβάλει 168 εκατομμύρια γιεν στην οικογένειά του. Παρά την καταδίκη η εταιρία δεν άλλαξε συμπεριφορά και η αυτοκτονία της Ματσούρι Τακαχάσι τα Χριστούγεννα του 2015 την ξανάφερε κατηγορούμενη για τις απάνθρωπες πρακτικές της. Η εικοσιτετράχρονη είχε προσληφθεί τον Απρίλιο του 2015, γεμάτη προσδοκίες, αμέσως μετά την αποφοίτησή της από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Απόφοιτος του Τοντάι με πρώτη πρόσληψη στην Ντεντσού θεωρείται ιδανικός συνδυασμός για μια πετυχημένη καριέρα. Άρχισε να δουλεύει στο τμήμα διαφήμισης στο διαδίκτυο, αλλά γρήγορα τα πράγματα στράβωσαν. Η διοίκηση μείωσε το προσωπικό από δεκατέσσερα σε έξι άτομα, αν και οι δουλειές συνέχιζαν να είναι ίδιες. Η Ματσούρι άρχισε να κάνει εκατό και πλέον ώρες υπερωρίες το μήνα. Διαβάζοντας τα μικρά απελπισμένα μηνύματα που έγραφε στο Τουίτερ, μπορεί κανείς να αντιληφθεί την πίεση που δεχόταν αυτούς τους οκτώ απαίσιους μήνες. Δουλειά ως τα ξημερώματα και τα Σαββατοκύριακα, έλλειψη ύπνου σε σημείο να προκληθούν συνεχείς αϋπνίες, μόνιμες φοβίες για τις επιπλήξεις των αφεντικών ήταν η καθημερινότητα της νεαρής. Σε κάποια από τα μηνύματα έγραψε πως δεχόταν παρατηρήσεις για τα κόκκινα μάτια της από τα ξενύχτια και την έλλειψη θηλυκότητας στη συμπεριφορά της!
Η Ματσούρι διαπίστωνε με έκπληξη πως η υπεράνθρωπη προσφορά της στην εταιρία δεν έφτανε. Τα αφεντικά ήθελαν όλο και περισσότερα! Παγιδευμένη σε αυτήν την κατάσταση, απομονωμένη εξαιτίας των ρυθμών εργασίας, άρχισε να βυθίζεται στην απαισιοδοξία και την κατάθλιψη. Η χαμογελαστή όμορφη κοπέλα μεταμορφώθηκε. Σκοτείνιασε! Στα τελευταία μηνύματα προς τη μητέρα της πληκτρολόγησε μια–δυο φορές τη λέξη «θάνατος». Πριν προλάβει αυτή να την αποτρέψει, η Ματσούρι πήρε τη μοιραία απόφαση. Πήδηξε από τον τρίτο όροφο του εργατικού κοιτώνα όπου ζούσε.

Η αυτοκτονία της Ματσούρι προξένησε αντιδράσεις και αναζωπύρωσε τη συζήτηση στα γιαπωνέζικα ΜΜΕ για τις συνθήκες εργασίας στις μεγάλες επιχειρήσεις. Το καρόσι, η ονομασία της ασθένειας από την υπερκόπωση στην εργασία, αποδεικνύεται πως είναι μια γενικευμένη απειλή. Πιεσμένη η κυβέρνηση Άμπε από τις αποκαλύψεις αναγκάστηκε να δημοσιοποιήσει την πρώτη επίσημη ετήσια έκθεση για το φαινόμενο τον περασμένο Οκτώβριο. Τα στοιχεία της έκθεσης είναι εντυπωσιακά: Από τις 1.743 εταιρίες που απάντησαν σε σύνολο δέκα χιλιάδων που παρέλαβαν ερωτηματολόγια, σχεδόν μία στις τέσσερις παραδέχτηκαν τις υπερβολικές υπερωρίες πέραν των ογδόντα ωρών την εβδομάδα! Μία στις δέκα ξεπερνά τις εκατό ώρες! Ψηλότερα ποσοστά έχουν οι εταιρίες πληροφορικής και επικοινωνιών, οι μεταφορικές και οι ταχυδρομικές. Η έκθεση συσχετίζει 2.159 αυτοκτονίες ή απόπειρες το 2015 με τις εξοντωτικές συνθήκες εργασίας! Η έκθεση έχει και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την άμεση σχέση της εργασιακής υπερκόπωσης και των σωματικών και ψυχολογικών προβλημάτων.

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στους «Japan Times» ο Χιφούμι Οκουνούκι, πρόεδρος της Τόζεν, μιας εργατικής ένωσης στο Τόκιο, παρομοιάζει, όχι άδικα, τις σημερινές συνθήκες με αυτές που επικρατούσαν στη βιομηχανία τη δεκαετία του 1920. Και τότε άνδρες, γυναίκες και ηλικιωμένοι, απογυμνωμένοι από κάθε δικαίωμα, δούλευαν αδιάκοπα, δέκα έως δώδεκα ώρες την ημέρα. Στην κλωστοϋφαντουργία οι νεαρές γυναίκες δούλευαν δεκαπέντε ώρες με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουν από φυματίωση, χολέρα και ψυχικά νοσήματα. Τα αφεντικά μετά τις πετούσαν αβοήθητες στο δρόμο μιας και δεν είχαν καμιά αξία. Αυτό απαιτούσε τότε η ανάγκη συσσώρευσης πλούτου για τη βιομηχανική άνοδο της μιλιταριστικής Ιαπωνίας, αυτό απαιτεί σήμερα το μανιακό κυνήγι των καπιταλιστών και των μονοπωλιακών ομίλων για κέρδη στην παγκόσμια αγορά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσότερα για την έκθεση www.nippon.com/en/features/h00151