Καμηλόβρυση, Λαμία | Ασυνήθιστη αθλιότητα, ανεπιθύμητο πρόβλημα

Υπήρχαν καμήλες στη Λαμία; Το ερώτημα τέθηκε πριν από περίπου ένα χρόνο στα τοπικά μέσα της πόλης, όταν δημοσιεύτηκε σε στερεοσκοπική καρτ-ποστάλ η εικόνα ενός καραβανιού από καμήλες στη διαδρομή Αθήνα-Λαμία. Η απάντηση φυσικά είναι γνωστή και διασταυρωμένη από πολλές πηγές, από τον 19ο αιώνα και πριν από αυτόν. Όχι μόνο υπήρχαν, αλλά εκτρέφονταν συστηματικά και από τα βάθη των χρόνων αποτελούσαν το βασικό μέσο μεταφοράς εμπορευμάτων. Ο διαπρεπής Γερμανοεβραίος γεωλόγος και γεωγράφος Άλφρεντ Φίλιπσον, στο βιβλίο που έγραψε ύστερα από περιήγηση που έκανε στην κεντρική Ελλάδα το 1893, αναφέρεται εντυπωσιασμένος στο πλήθος των καμηλών που συνάντησε στο Δομοκό. Η Καμηλόβρυση, πεντέμισι χιλιόμετρα βόρεια της Λαμίας, είναι ένα από τα τοπωνύμια που συνηγορούν στη μαζική χρήση αυτών των ζώων στους μακρινούς δρόμους εκείνων των εποχών. Όπως και η ομώνυμη στη θέση «Μοιρά» στην Υπάτη με τις πελεκητές κούπες, η βρύση μπορεί να μην υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, επιζεί όμως στο όνομα που έδωσαν οι καμήλες στην τοποθεσία.


Σε αυτήν λοιπόν την περιοχή, οι δημοτικές αρχές της Λαμίας το 2013 εγκατέστησαν έναν προσωρινό –όπως ισχυρίστηκαν στην αρχή- καταυλισμό φιλοξενίας πλανόδιων και ρακοσυλλεκτών Ρομά, αφού τους έδιωξαν από τη θέση Νταμάρια, του χείμαρρου Ξηριά, στην οποία είχαν καταφύγει για χρόνια. Διαμόρφωσαν βιαστικά και πρόχειρα το απότομο έδαφος, έκαναν για τα μάτια του κόσμου μερικές εργασίες υποδοχής και τους εγκατέλειψαν στην τύχη τους. Με εντελώς ανεπαρκείς τις βασικές υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησης, σε μια θέση που πολύ γρήγορα αποδείχτηκε πως ήταν ακατάλληλη και επικίνδυνη και η οποία επέτεινε την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό. Όταν -ύστερα από διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις– πήγε στον καταυλισμό το 2014 ο βοηθός του Συνήγορου του Πολίτη, η έκθεσή του, παρά τον προσεκτικό τρόπο παρουσίασης, ήταν αποκαλυπτική για την αθλιότητα που αντιμετώπισε. Κατέγραψε εκατόν είκοσι οικογένειες που ζούσαν σε εβδομήντα πρόχειρες κατασκευές (τσαντίρια , παραπήγματα και καλύβια) και σε δέκα που μπορούσαν με το ζόρι να θεωρηθούν κατοικίες.

Μόνο στις είκοσι από αυτές τις κατασκευές είχε ηλεκτρικό ρεύμα , νερό και αποχέτευση κυρίως με βόθρους, δημόσιος φωτισμός δεν υπήρχε, ούτε καμιά άλλη κοινωνική υποδομή. Από τα εβδομήντα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας κανένα δεν πήγαινε σε νηπιαγωγείο, δεκαπέντε πήγαιναν στο δημοτικό και τρία στο γυμνάσιο! Η έκθεση κατέληγε με τη σκληρή διαπίστωση ότι τα παιδιά αλλά και οι περισσότεροι ενήλικες Ρομά ζούνε σε συνθήκες ασυνήθιστης –για τα ελληνικά δεδομένα– ένδειας και εξαθλίωσης!

Οι Ρομά της Καμηλόβρυσης από την πρώτη στιγμή αντέδρασαν και ξεκίνησαν να διεκδικούν, ζητώντας υποδομές ή μετεγκατάσταση. Διαδήλωσαν στους δρόμους της Λαμίας, έκαναν παραστάσεις στο δημαρχείο, απέκλεισαν τον αυτοκινητόδρομο, έστειλαν διαμαρτυρίες στις κρατικές αρχές. Παρά τις υποσχέσεις που μάζευαν κάθε φορά, τίποτε δεν άλλαξε. Αντίθετα, η κατάσταση κάθε χρόνο χειροτερεύει και νέα προβλήματα προστίθενται. Εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες, αντιμετώπισαν αρκετές φορές καταστροφές από πλημμύρες και πυρκαγιές, ασθένειες εξαιτίας της έλλειψης εμβολιασμών, αυθαίρετες τιμωρητικές διακοπές της ηλεκτροδότησης και της υδροδότησης, μόλυνση του νερού από την παρακείμενη γεώτρηση και κάθε χρόνο τον ουσιαστικό αποκλεισμό των παιδιών τους από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Περίπου έξι χρόνια μετά την εγκατάστασή τους και παρά το γεγονός πως όλοι οι υπεύθυνοι ομολογούν πως η Καμηλόβρυση είναι εντελώς ακατάλληλη και επικίνδυνη, ο καταυλισμός συνεχίζει να στέκει εκεί και οι Ρομά να ζούνε μέσα σε μια κρατική εγκατάσταση–όνειδος, όπως τη χαρακτήρισαν δημοσιογράφοι που την επισκέφτηκαν. Έτσι, δεν είναι παράξενο πως ο καταυλισμός, αποκομμένος και δίχως υποστηρικτικές δομές, μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκε σε γκέτο, με όλα τα συνακόλουθα προβλήματα που γεννιούνται σε αυτές τις καταστάσεις. Για τους Ρομά είναι η απόδειξη της κρατικής αδιαφορίας και των ψεύτικων προεκλογικών υποσχέσεων, για τους Λαμιώτες το ορμητήριο για παράνομες ενέργειες και πηγή ρύπανσης ειδικά στη βόρεια πλευρά της πόλης και για τις κρατικές και δημοτικές αρχές ένα ανεπιθύμητο πρόβλημα που δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ την έκθεση με ημερομηνία 3/9/2014 από την αυτοψία που έκανε ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη στους καταυλισμούς Ρομά στην Καμηλόβρυση και στην Ανθήλη www.synigoros.gr/?i=maps.el.roma_diabiosi.214317 .

ΔΕΙΤΕ μια σειρά φωτογραφιών του Άκη Λουκά που δημοσιεύτηκαν στο www.lifo.gr/team/greekicons/56901

• Το κείμενο γράφτηκε ως αποχαιρετισμός στον Χρήστο Αθανασίου, ο οποίος βρέθηκε όλα αυτά τα χρόνια δίπλα και στην πρώτη γραμμή με τους Ρομά της Καμηλόβρυσης αλλά και ευρύτερα της Φθιώτιδας, στις διεκδικήσεις τους για κοινωνική ένταξη και ανθρώπινη διαβίωση. Ταυτόχρονα, πάλευε καθημερινά για τη μεταφορά των μικρών μαθητών σε σχολεία της πόλης, θεωρώντας τη μόρφωση των Ρομά αναγκαία προϋπόθεση για την ισότιμη κοινωνική ένταξή τους. Όντας Ρομά και κομμουνιστής, εν μέσω μιας δύσκολης συνθήκης, ο Χρήστος πέτυχε να αναγνωριστεί από όλες τις πλευρές πως υπήρξε ένας πρωτοπόρος ανιδιοτελής αγωνιστής για μια κοινωνία στην οποία οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από καταγωγή, θα έχουν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα και δεν θα υπάρχουν η αθλιότητα και οι αποκλεισμοί. Η συγκίνηση που προκλήθηκε και τα ανυπόκριτα καλά λόγια που γράφτηκαν σε όλα τα τοπικά μέσα της πόλης όταν έγινε γνωστός ο θάνατός του τον φετινό Ιούλιο ήταν η καλύτερη απόδειξη.