Μπαχάμες, Τυφώνας Ντόριαν | Οι φυσικές καταστροφές... τιμωρούν τους φτωχούς!

Ο ισχυρός τυφώνας Ντόριαν, που γεννήθηκε στα ανοικτά της Δυτικής Αφρικής και πήρε δύναμη ταξιδεύοντας πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό, ξέσπασε την οργή του στις Μπαχάμες, το νησιώτικο σύμπλεγμα στη βόρεια άκρη της Καραϊβικής, στο αρχιπέλαγος Λουκάγιαν, νοτιοανατολικά της Φλόριντα. Όταν έφτασε εκεί στις 1 Σεπτεμβρίου, είχε δύναμη Πέντε, την ανώτερη στην κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον, με ταχύτητα ανέμων τριακόσια χιλιόμετρα την ώρα, κτυπώντας με καταστροφική μανία τα νησιά Άμπακος και Γκραν Μπαχάμα. Φεύγοντας για τις νοτιοανατολικές ακτές των ΗΠΑ, άφησε πίσω ισοπεδωμένες ολόκληρες συνοικίες στη Μαρς Χάρμπουρ, στο νησί Μεγάλο Άμπακο και στη High Rock και στη Rocky Creek στην ανατολική Γκραν Μπαχάμα, τεράστιες καταστροφές στις υποδομές, πενήντα νεκρούς και αγνοούμενους ο αριθμός των οποίων δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί. Σύμφωνα με τις αμερικάνικες βάσεις δεδομένων, ο Ντόριαν ήταν ο πέμπτος σε ισχύ τυφώνας του Ατλαντικού που έχει καταγραφεί από τις αρχές του 20ου αιώνα και ο πιο ισχυρός που έπληξε ποτέ τις Μπαχάμες.

Όπως συμβαίνει συνήθως, οι μεγαλύτερες καταστροφές έγιναν στις φτωχογειτονιές, τα σπίτια των οποίων ήταν πρόχειρες ξύλινες κατασκευές από κόντρα πλακέ, άχυρο ή πλαστικό. Στην Μαρς Χάρμπουρ, η Mud, μια συνοικία που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη κοινότητα φτωχών Αϊτινών μεταναστών εδώ και δεκαετίες και πήρε το όνομά της από τα πολλά σπίτια με λάσπη, δεν υπάρχει πια. Όλες οι κατοικίες ισοπεδώθηκαν και μετατράπηκαν σε σωρούς από χαλάσματα. Εκεί βρέθηκαν πέντε από τους πρώτους νεκρούς και εκατοντάδες μέχρι σήμερα αγνοούνται. Ίδια εικόνα καταστροφής αντικρίζουν τα σωστικά συνεργεία πηγαίνοντας σε όλες τις φτωχογειτονιές της Μαρς Χάρμπουρ, όπως την Pigeon Peas και την Sandbanks. Οι φυσικές καταστροφές σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, είτε αυτός είναι προηγμένος είτε καθυστερημένος, αναδεικνύουν με κραυγαλέο τρόπο τις κοινωνικές ανισότητες και τη φτώχεια, συνθήκες στις οποίες ζούνε εργάτες, φτωχοί αγρότες ή άνεργοι, ακόμα και σε τόπους που διαφημίζονται ως επίγειοι παράδεισοι.

Όταν το 2012 μια ανεξάρτητη δημοσιογράφος έκανε το «λάθος» να γράψει ένα ταξιδιωτικό άρθρο στην ιστοσελίδα travels.com, αποκαλύπτοντας την ζωή και τις συνθήκες κατοικίας των φτωχών στις Μπαχάμες, υπήρξαν αντιδράσεις που την ανάγκασαν να αποσύρει το άρθρο και να ζητήσει συγνώμη! Η Νέλυ Ντέι έγραφε για τα σπίτια από σανίδες, άχυρο και λάσπη, υλικά τα οποία οι φτωχοί συλλέγουν στις παραλίες και με αυτά φτιάχνουν κατοικίες, και προφητικά μιλούσε για τους κινδύνους από τους τερμίτες, τις βροχές και τους ισχυρούς ανέμους. Αρκετοί στα κοινωνικά δίκτυα θυμήθηκαν εκείνο το εξαφανισμένο άρθρο, βλέποντας τις εικόνες μετά το πέρασμα του Ντόριαν.

Οι Μπαχάμες ανάμεσα στις χώρες της Καραϊβικής έχουν μερικές πρωτιές που τις μεταμορφώνουν από φυσικό παράδεισο σε κοινωνική κόλαση για ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού. Μαζί με το Σουρινάμ έχουν τον υψηλότερο δείκτη εισοδηματικής ανισότητας με βάση τον συντελεστή Gini. Είναι ο απόλυτος φορολογικός παράδεισος για τα κέρδη των επιχειρηματιών, μιας και όλα τα δημόσια έσοδα προέρχονται από την έμμεση φορολογία στην κατανάλωση ενώ είναι μηδενικά τα έσοδα από την άμεση φορολόγηση! Αποτέλεσμα η ολοσχερής σχεδόν έλλειψη επενδύσεων στις κοινωνικές και δημόσιες υποδομές, εκτός από τις τουριστικές περιοχές. Μαζί με την Ντομινίκα, την Τζαμάικα και την Αντίγκουα έχουν τον υψηλότερο αρνητικό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (HDI, 2010-2015, μείον 6), όταν ακόμη και στην υποσαχάρια Αφρική στην αντίστοιχη περίοδο ο δείκτης ήταν θετικός! Το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας αντί να μειώνεται αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Από 13% το 2015, έφτασε στο 15% το 2017, ενώ η ανεργία, ειδικά στις νεαρές ηλικίες, ξεπερνά το 18%. Προσανατολισμένη στον τουριστικό τομέα, η οικονομία είναι δέσμια των τουρ-οπερέιτορς, των πολυεθνικών και των απότομων διακυμάνσεων της διεθνούς αγοράς υπηρεσιών. Αυτό, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στα νησιά, αποτελεί έναν ανυπόφορο συνδυασμό για την πλειοψηφία των φτωχών κατοίκων.

Ανάμεσα στους Αϊτινούς μετανάστες δεύτερης ή και παλιότερων γενιών, οι αριθμοί και οι δείκτες είναι πολύ χειρότεροι. Πολλοί από αυτούς μάλιστα συνεχίζουν να θεωρούνται παράνομοι μετανάστες και γι’ αυτό, όταν τους ζητήθηκε να μετακινηθούν σε ασφαλέστερες περιοχές λίγο πριν φτάσει ο Ντόριαν, αρνήθηκαν να φύγουν από τα σπίτια τους. Τώρα φοβούνται πως οι αρχές με πρόσχημα την καταστροφή θα τους ζητήσουν να φύγουν από την χώρα. Από τις πρώτες ημέρες στα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα ξεκίνησαν αρνητικά σχόλια για τους δήθεν απροσάρμοστους μετανάστες και αναζωπυρώθηκαν ρατσιστικές κατηγορίες. Ακόμη και για δίκαια θεϊκή τιμωρία έγραψαν μερικοί, συνδέοντας τον Ντόριαν με τις τελετές βουντού και τις “άθεες” παραδοσιακές δοξασίες των Αϊτινών! Η αλήθεια όμως είναι εντελώς διαφορετική: Η γκετοποίηση και οι διαχωρισμοί, η αμορφωσιά και η μισο-παρανομία αποτελούν διαχρονική επιλογή της τοπικής ελίτ, έτσι ώστε να έχει μια μάζα φτηνών εργατικών χεριών για την τουριστική βιομηχανία. Από τη δική τους σκληρή εργασία και όχι από τις χρυσές αμμουδιές και τα τιρκουάζ νερά βγαίνουν τα κέρδη των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Μια πραγματικότητα που επιμελώς έκρυβαν αυτά τα χρόνια και ήρθε ο Ντόριαν να την αποκαλύψει έστω για λίγο σε όλο τον κόσμο.

ΔΕΙΤΕ δυο ενότητες από φωτογραφίες. www.theatlantic.com/photo/2019/09/devastated-by-dorian-photos-from-the-bahamas/598201/ και www.buzzfeednews.com/article/gabrielsanchez/photos-hurricane-dorian-aftermath-bahamas

ΔΙΑΒΑΣΤΕ την μελέτη του κέντρου ανάπτυξης του ΟΟΣΑ για την χώρες της Καραϊβικής, www.oecd.org/dev/americas/LEO-2019-Chapter-6.pdf