Ahyeon-dong vs Gangnam, Σεούλ | Πού κατοικούν τα αληθινά παράσιτα;

Η Ahyeon-dong είναι ένας λαβύρινθος από στενά βρώμικα δρομάκια και χαμόσπιτα με τούβλα, στα περισσότερα των οποίων για να φτάσεις πρέπει να σκαρφαλώσεις σε απότομες σκάλες. Χτισμένη στην πλαγιά ενός λόφου κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό, στο κέντρο Σεούλ, βόρεια του ποταμού Χαν, είναι από τις τελευταίες παραγκουπόλεις που απέμειναν στην καρδιά της πρωτεύουσας. Στην σκιά των καινούριων ουρανοξυστών κρύβει τη φτώχεια και τη μιζέρια, την άλλη πλευρά του λεγόμενου κορεάτικου θαύματος των προηγούμενων δεκαετιών. Η Ahyeon-dong έγινε ξαφνικά γνωστή και οι εικόνες της ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Ορισμένοι καταδεχτικοί κάτοικοι έδωσαν συνεντεύξεις και φωτογραφήθηκαν για λογαριασμό μεγάλων εφημερίδων και περιοδικών, περιγράφοντας τη σκληρή ζωή τους. Σχεδόν όλοι οι ανταποκριτές των μεγάλων δυτικών ΜΜΕ που είναι εγκαταστημένοι στην Σεούλ, πήραν εντολή τις τελευταίες εβδομάδες να στείλουν ρεπορτάζ με ρεαλιστικές εικόνες για την χαμοζωή στη νοτιοκορεατική μητρόπολη. Έτσι φωτίστηκαν τα υπόγεια σπίτια των φτωχογειτονιών της Σεούλ! Με ένα φως ξαφνικό, αλλά εντελώς προσωρινό, συνοδευόμενο με ένα προσποιητό, υποκριτικό ενδιαφέρον. Με τον τρόπο που ξέρουν να κάνουν καλά τα μεγάλα καθεστωτικά ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο, όταν αποφασίζουν να συντονιστούν και να εστιάσουν. Αυτή τη φορά το θέμα ήταν η υπόγεια ζωή των ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο της άνισης κορεάτικης καπιταλιστικής ανάπτυξης και αφορμή τα βραβεία που κέρδισε από την αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου η ταινία του Κορεάτη Μπονγκ Τζουν-χο, «Παράσιτα». Η πρώτη ξενόγλωσση ταινία στην ιστορία των βραβείων που κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, ύστερα από τον Χρυσό Φοίνικα που απέσπασε τον περασμένο Μάιο στις Κάννες. Ένα φιλμ που όπως γράφτηκε κάπου, ακολουθεί ένα εντυπωσιακό σλάλομ ανάμεσα στη μαύρη κωμωδία, το κλειστοφοβικό θρίλερ, την γκροτέσκα φάρσα και την κοινωνική-πολιτική σάτιρα για τις κοινωνικές ανισότητες.


Η οικογένεια των Κιμ που αγωνίζεται να ξεφύγει από το κοινωνικό και οικονομικό περιθώριο ζει σε ένα μπαντζίχα (banjiha), ένα ημιυπόγειο μικροσκοπικό διαμέρισμα. Πολλά από αυτά τα σπίτια των είκοσι ή τριάντα τετραγωνικών είναι τμήματα των καταφυγίων που είχαν κτιστεί στα τέλη της δεκαετίας του Εξήντα με εντολή της στρατιωτικής δικτατορίας για τον υποτιθέμενο κίνδυνο από τον Βορρά. Αργότερα, στα χρόνια της αναπτυξιακής έκρηξης, όταν η ζήτηση για στέγαση αυξήθηκε, η κυβέρνηση επέτρεψε την αλλαγή χρήσης τους. Σχεδόν όλα έγιναν μικρά διαμερίσματα και στεγάζουν από τότε με ακριβές τιμές, φτωχά νοικοκυριά. Μαζί με τα "oktapbang", τις κατασκευές στις ταράτσες των κτιρίων, και τα "gosiwon”, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-σπιρτόκουτα, έχουν συνδεθεί με την περιπετειώδη προσπάθεια των φτωχών Νοτιοκορεατών να αντιμετωπίσουν τις στεγαστικές ανάγκες τους σε μια μητρόπολη που κατοικεί ο μισός πληθυσμός της χώρας. Εκτεθειμένα στις κακές συνθήκες, ιδιαίτερα στις πλημμύρες, τα μπαντζίχα νοικιάζονται με την καταβολή μιας υψηλής αρχικής εγγύησης, αντί ενός μηνιάτικου μισθώματος, γεγονός που δίνει την ευκαιρία στον ιδιοκτήτη να κερδίσει ένα μεγάλο ποσό και να “δέσει” τον ενοικιαστή για πολλά χρόνια. Σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής, το 2015, ο αριθμός των νοικοκυριών που κατοικούν σε υπόγεια ή ημιυπόγεια διαμερίσματα ήταν περίπου τριακόσιες εξήντα χιλιάδες σε όλη την χώρα, ένα ποσοστό 2% του συνόλου. Όμως τα 2/3, δηλαδή διακόσιες είκοσι χιλιάδες βρίσκονται στη Σεούλ και έτσι το ποσοστό σε αυτήν φτάνει το 6%. Η μέση τιμή του ενοικίου είναι διακόσιες με τετρακόσιες χιλιάδες γουόν, δηλαδή περίπου διακόσια πενήντα με τετρακόσια ευρώ.

Hell Joseon! Είναι μια διαδεδομένη έκφραση ανάμεσα στους νέους Νοτιοκορεάτες. Με αυτή χαρακτηρίζουν τη ζωή τους και αντιμετωπίζουν με βαθιά απαισιοδοξία το μέλλον τους! Η σημερινή καπιταλιστική κόλαση παρομοιάζεται με τη σκοτεινή περίοδο της δυναστείας Joseon, ένα κορεατικό μεσαιωνικό βασίλειο που κράτησε περίπου πέντε αιώνες από τα τέλη του 14ου αιώνα έως το 1897. Το δυναστικό νεο-κομφουκιανό βασίλειο συνδέθηκε με θρησκευτικές διώξεις, εσωτερικές έριδες, εμφύλιες συγκρούσεις και μακρόχρονο απομονωτισμό, ιδιαίτερα στις περιόδους του εκφυλισμού του. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Hankyoreh”, το 75% των νέων, σε ηλικία ανάμεσα στα 19 και στα 34, θεωρούν πως ζουν στην κόλαση και επιθυμούν να φύγουν από τη χώρα! Μπορεί ορισμένοι στατιστικοί δείκτες, όπως ο συντελεστής εισοδηματικής διαφοράς Gini να κρύβουν την αληθινή εικόνα, αλλά στη χώρα η ανισότητα του πλούτου και η κοινωνική πόλωση έχουν απογειωθεί. Μεγάλοι κερδισμένοι της οικονομικής ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών ήταν τα μεγάλα αφεντικά των επιχειρηματικών κολοσσών και μια ελάχιστη μειοψηφία στελεχών. Στα κατοπινά χρόνια, η μείωση των ρυθμών έπληξε δραματικά τους εργαζόμενους και τη νέα γενιά, αλλά και τη μεσαία τάξη. Το πλουσιότερο 10% των Νοτιοκορεατών κατέχει το 50% του συνολικού πλούτου, ενώ οι μισοί Νοτιοκορεάτες μοιράζονται μόνο το 9,5%, με την ιδιοκτησία και τις τιμές των ακινήτων να αποτελούν μοχλό αναπαραγωγής και εμβάθυνσης των ανισοτήτων. Με ένα από τα πιο ελάχιστα κοινωνικά κράτη στην Ασία και με την επικράτηση ευέλικτων μορφών εργασίας που υπονόμευσαν την παλιά σταθερή σχέση και την μονιμότητα στην εργασία, οι συνθήκες για την εργαζόμενη πλειοψηφία έχουν επιδεινωθεί εκπληκτικά. Ένας στους τρεις εργαζόμενους δουλεύουν σε ανασφαλείς θέσεις και ένας στους δύο με συμβάσεις ορισμένου χρόνου δίχως δικαίωμα σε αποζημίωση, ιατρική ασφάλιση και επιδοτήσεις κοινωνικής πρόνοιας. Οι παλιοί εργαζόμενοι που έχτισαν το οικονομικό θαύμα των δεκαετών του Εβδομήντα και Ογδόντα, σημερινοί συνταξιούχοι, έχουν ριχθεί στον κοινωνικό Καιάδα. Περισσότεροι από το 60% των ηλικιωμένων ζουν σε συνθήκες φτώχειας!

Στην νότια όχθη του ποταμού Χαν εκτείνεται η περιοχή Gangnam. Μαζί με άλλες γειτονιές στις όχθες και τα απομακρυσμένα προάστια, είναι οι πρωτεύουσες του επιδεικτικού πλούτου. Οι τιμές των διαμερισμάτων και των μονοκατοικιών εδώ είναι απλησίαστες. Σε αυτές κατοικούν και κινούνται οι κερδισμένοι της καπιταλιστικής ανάπτυξης αλλά και της ύφεσης. Μια κοινωνική μειοψηφία που είναι στην πραγματικότητα τα αληθινά παράσιτα!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα άρθρο της κορεάτικης Hankyoreh για την απαισιοδοξία των Νοτιοκορεατών, www.hani.co.kr/arti/english_edition/e_national/912155.html