Πορτ-Σαλούτ, Αϊτή | Τα παιδιά που άφησαν πίσω τους οι “ειρηνευτές” του ΟΗΕ

«Ti Zwazo» στην κρεολική σημαίνει μικρά πουλιά. «Τιζουαζό» είναι ο τίτλος ενός από τα αγαπημένα τραγουδάκια των παιδιών στην Αϊτή, που αναρωτιούνται πού πάνε τα πουλιά όταν πετάνε. Όταν οι δημοσιογράφοι επισκέφτηκαν το σπίτι της Σάσα Φρανσέσκα Μπάριος το 2014 στο Πορτ-Σαλούτ, αυτή ήταν πέντε χρονών και τραγουδούσε χορεύοντας αυτά τα παιδικά στιχάκια. Αγαπημένο τουριστικό θέρετρο στο νότο, η κοινότητα των δυο χιλιάδων κατοίκων έγινε γνωστή στις αρχές της δεκαετίας, όταν αποκαλύφθηκαν μια σειρά ανθρώπινες τραγικές ιστορίες, μέχρι τότε καλά κρυμμένες από ντροπή στις φτωχικές καλύβες. Το 2011 μερικές νεαρές γυναίκες πήραν το θάρρος να μιλήσουν δημόσια για την περιπέτειά τους. Ανάμεσά τους και η μητέρα της μικρής Σάσα, η Ροζλέν Ντιπερβάλ. Ο «πάπα» ήταν ένας κυανόκρανος στρατιώτης από την Ουρουγουάη, ο οποίος εξαφανίστηκε μαζί με την μονάδα του αφήνοντας διακόσια δολάρια για τα έξοδα της εγκυμοσύνης. Από τότε η Σάσα μεγαλώνει χαρούμενα αλλά στερημένα δίχως πατέρα, με τη μητέρα, τη γιαγιά και τη θεία της. Καρπός ενός προδομένου έρωτα και μιας ανεκπλήρωτης προσδοκίας για καλύτερη ζωή, η περίπτωση της Ροζλέν δεν είναι από τις χειρότερες που συνέβησαν στα χρόνια που η πολυεθνική στρατιωτική αποστολή του ΟΗΕ εγκαταστάθηκε στο δυστυχισμένο νησί της Καραϊβικής. Βιασμοί και αποπλανήσεις ακόμη και ανήλικων κοριτσιών και αγοριών, με αντίτιμο κάποια δώρα ή χρήματα, με εκμετάλλευση της ακραίας φτώχειας και της παιδικής αφέλειας, υπήρξαν συνήθεις πρακτικές των υποτιθέμενων ειρηνευτών. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις εγκύων κοριτσιών ηλικίας ακόμη και ένδεκα χρόνων. Έβαζαν στα χέρια τους μερικά νομίσματα και φύτευαν στην κοιλιά τους ένα μωρό, ομολογούν όσοι γνώρισαν τα θύματα. Πολύ λίγες από αυτές τις περιπτώσεις είδαν το φως της δημοσιότητας και ελάχιστες προκάλεσαν την τιμωρία των δραστών. Η συνηθισμένη πρακτική των επί κεφαλής της αποστολής ήταν να τους στέλνουν πίσω στις πατρίδες με συνοπτικές διαδικασίες. Καρπός αυτών των βιασμών και αποπλανήσεων εκατοντάδες παιδιά ορφανά από πατέρα που γεννήθηκαν ανάμεσα στο 2004 και το 2017.
Στα δεκατρία χρόνια της παρουσίας των ΟΗΕδων, η “προσφορά” τους στον Αϊτινό λαό περιλάμβανε μαζικές σφαγές και βίαιες πράξεις, λοιμώδεις ασθένειες όπως η χολέρα, διαφθορά και κακοδιαχείριση της λεγόμενης δυτικής ανθρωπιστικής βοήθειας. Ήρθαν δήθεν να καταπολεμήσουν τη βία και να επιβάλλουν τη σταθερότητα και εξελίχθηκαν σε νέους δυνάστες. Στις 6 Ιουλίου του 2005 τριακόσιοι κυανόκρανοι εισέβαλαν στην Σιτέ Σολέιγ, μια παραγκούπολη στα περίχωρα του Πορτ-ο-Πρενς, για να πραγματοποιήσουν μια “επιχείρηση ειρήνης”. Άφησαν πίσω τους εξήντα τρεις νεκρούς και δεκάδες τραυματίες! Επί κεφαλής ήταν ο Βραζιλιάνος στρατηγός Αουγκούστο Χελένο, ο οποίος αυτόν τον καιρό κατέχει υψηλόβαθμη θέση στην ακροδεξιά κυβέρνηση Μπολσονάρου. Από τη συγκρότησή της η Minustah, όπως ήταν το επίσημο αρκτικόλεξο της αποστολής του ΟΗΕ, είχε διοικητές Βραζιλιάνους και Χιλιανούς στρατιωτικούς, ειδικούς στη βίαιη καταστολή λαϊκών εξεγέρσεων. Τον Οκτώβριο του 2010 η αποστολή έκανε ένα ακόμη “δώρο” στους Αϊτινούς: τη μεγαλύτερη επιδημία χολέρας στη σύγχρονη ιστορία, η οποία ξεκίνησε από ένα στρατόπεδο Νεπαλέζων κυανόκρανων και εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας. Καταγράφτηκαν τότε περισσότερες από εξακόσιες χιλιάδες κρούσματα και πάνω από δέκα χιλιάδες θάνατοι. Είχε προηγηθεί ο καταστροφικός σεισμός του Ιανουαρίου του 2010, που ερείπωσε στην κυριολεξία την πρωτεύουσα και άλλα αστικά κέντρα.

Η τραγική ιστορία “των παιδιών της Minustah” και των νεαρών μητέρων τους ήρθε ξανά στο προσκήνιο τον περασμένο Δεκέμβρη, όταν είδαν το φως της δημοσιότητας τα αποτελέσματα της πρώτης συστηματικής επιστημονικής έρευνας για το πρόβλημα. Η μελέτη ξεκίνησε το 2017 με επιτόπου συνεντεύξεις περίπου δυόμιση χιλιάδων γυναικών και ανδρών που ζούσαν σε περιοχές που γειτόνευαν με βάσεις κυανόκρανων. Υπεύθυνες για την έρευνα η Σαμπίν Λι καθηγήτρια ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Μπέρμινχαμ και η Σούζαν Μπάρτελς από το βασιλικό πανεπιστήμιο του Οντάριο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσίευσε ο ιστότοπος «The Conversation» καταγράφτηκαν διακόσια εξήντα πέντε παιδιά με πατέρες κυανόκρανους, τα περισσότερα καρποί βιασμών και αποπλανήσεων. Αυτά και οι μητέρες τους ζούνε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και δυστυχίας, σε συνθήκες κοινωνικού στιγματισμού, δίχως βοήθεια ή αποζημίωση από τον ΟΗΕ και τις υπεύθυνες κυβερνήσεις. Σύμφωνα με την έρευνα, ο αριθμός των παιδιών σίγουρα ξεπερνά κατά πολύ τα τριακόσια και οι διαπιστωμένοι βιασμοί τις δύο χιλιάδες! Πρωταγωνιστές σε αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις ήταν οι Βραζιλιάνοι, αλλά δεν υστέρησαν και άλλες εθνικές αποστολές, όπως αυτές της Χιλής, της Σρι Λάνκα και της Ουρουγουάης. Ο ΟΗΕ και οι κυβερνήσεις που στρατιώτες τους συμμετείχαν στα εγκλήματα, όταν δεν αγνοούν επιδεικτικά το πρόβλημα, αρκούνται σε φραστικές καταδίκες και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις για δικαιοσύνη.

Τον Οκτώβριο του 2017, με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, ολοκληρώθηκε η αποστολή της δύναμης “σταθεροποίησης” και αυτή αντικαταστάθηκε με μια μικρότερη αστυνομική δύναμη παρακολούθησης. Η Αϊτή συνεχίζει να βουλιάζει στη δυστυχία και τα θύματα των “ειρηνευτών” μάταια περιμένουν δικαιοσύνη. Το ίδιο και τα ανεπιθύμητα παιδιά που μεγαλώνουν ορφανά και συνεχίζουν να αναρωτιούνται πού πηγαίνουν οι πατεράδες τους όταν φεύγουν!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ το πλήρες κείμενο των αποτελεσμάτων της έρευνας www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13533312.2019.1698297

ΑΚΟΥΣΤΕ το όμορφο τραγούδι, www.youtube.com/watch?v=9Ply3rjkVgI