Θάλασσα Οχότσκ- Σαχαλίνη. Μεθυσμένοι ψαράδες

Με έκταση εβδομήντα οκτώ χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα η Σαχαλίνη, μια στενόμακρη λωρίδα γης, μήκους εννιακοσίων πενήντα χιλιομέτρων, απλώνεται παράλληλα με την ακτή στο ανατολικό άκρο της Ρωσίας, ανάμεσα στο νησί Χοκάιντο και στις εκβολές του Αμούρ στα νοτιοδυτικά της Οχοτσκικής θάλασσας. Το ποτάμι έδωσε έμμεσα το όνομα στο νησί, στην γλώσσα Μαντσού, απόδειξη πως η Σαχαλίνη για τους ντόπιους πληθυσμούς αποτέλεσε φυσική προεξοχή του Αμούρ. Διαμέσου της κοιλάδας του οι νομαδικοί πληθυσμοί κινήθηκαν προς αυτό περνώντας το στενό Tatar. Τόπος εξορίας φυλακισμένων στην τσαρική Ρωσία (Ο Τσέχοφ συγκλονίστηκε από τα βάσανά τους όταν επισκέφτηκε το νησί το 1890) υπήρξε διαχρονικό μήλο της έριδος ανάμεσα στους Ρώσους, τους Κινέζους και τους Γιαπωνέζους ως το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Από τότε αποτελεί ρωσικό ομπλάστ μαζί με τις Κουρίλες με πρωτεύουσα την Γιούζνο-Σακχαλίνσκ, στην οποία κατοικούν σήμερα πάνω από διακόσιες χιλιάδες ψυχές.

Παλιότερα οι ανάγκες και η προσφορά εργασίας στην αλιεία και αργότερα στην εξόρυξη πετρελαίου έφερε στο νησί, που για τους περισσότερους μήνες του χρόνου είναι σκεπασμένο με χιόνια και πάγους, πολλούς, κυρίως Ρώσους μετανάστες. Σήμερα από τους επτακόσιες χιλιάδες κατοίκους το 83% είναι Ρώσοι, με δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα τους Κορεάτες (5,5%). Πριν από αυτούς για αιώνες η Σαχαλίνη ήταν αραιοκατοικημένη από αυτόχθονες φυλές ψαράδων και κυνηγών, οι οποίες, ακόμη και σήμερα, διατηρούν τον τρόπο ζωής και τις κοινότητές τους κυρίως στο βόρειο τμήμα του νησιού. Οι Ainu, οι Nivks, οι Oroks και οι Evenks είναι οι κυριότερες ιθαγενικές ομάδες σήμερα με πληθυσμούς από λίγες χιλιάδες έως μερικές εκατοντάδες.

Η κύρια ασχολία τους είναι το ψάρεμα του σολομού αλλά και γαρίδων και καβουριών που αγοράζονται από τους Γιαπωνέζους. Αρκετοί από αυτούς συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παραδοσιακούς τρόπους, ιδιαίτερα την περίοδο του μακρύ χειμώνα, κάνοντας τρύπες στους πάγους για να ρίξουν τα δίχτυα και τα αγκίστρια. Οχι λίγες φορές κινδυνεύουν όταν μεγάλα κομμάτια πάγου σπάνε στις ακτές και παρασύρονται στα ανοιχτά. Η Σαχαλίνη στην σοβιετική περίοδο κάλυπτε το 7% των αναγκών της χώρας σε ψάρια και ανέπτυξε μια σημαντική βιομηχανία επεξεργασίας, η οποία όμως διαλύθηκε ύστερα από το κύμα των ιδιωτικοποιήσεων. Ακόμη και σήμερα όμως το ένα τρίτο των κατοίκων ζούνε φτωχικά από το ψάρεμα. Τώρα οι ψαράδες κινδυνεύουν με αφανισμό, ιδιαίτερα από τότε που η Μόσχα αποφάσισε σε συνεργασία με δυτικές πολυεθνικές να αναπτύξει τα πετρελαιοφόρα πεδία στην βορειοανατολική άκρη. Δυο μεγάλοι αγωγοί που κουβαλούν το πετρέλαιο από τον βορρά στα λιμάνια του νότου (το πρόγραμμα Σαχαλίνη 1 και 2) απειλούν με καταστροφή όχι μόνο τους ψαρότοπους αλλά και σημαντικά τμήματα του φυσικού περιβάλλοντος.

Το πετρέλαιο και η μυρωδιά του κέρδους έφεραν μαζί με τις πολυεθνικές και τους ρώσους μάνατζερ ένα κύμα επενδύσεων σε κατασκευές, ξενοδοχεία, καζίνο, και διάφορες υπηρεσίες. Από πίσω τους και αρκετές δυτικές ΜΚΟ που ενεπλάκησαν στον ανταγωνισμό των εταιριών και χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και από τον Πούτιν για να αρπάξει η Γκαζπρόμ ποσοστά από την Shell. Αυτά όμως όχι μόνο δεν άλλαξαν την ζωή των αυτοχθόνων ψαράδων αλλά την έκαναν πιο δύσκολη.

* Το Σάββατο 3 του Φλεβάρη 442 ψαράδες σώθηκαν ύστερα από μια τεράστια επιχείρηση διάσωσης, όταν αποκόπηκε ένα μεγάλο τμήμα πάγου 25 τετραγωνικών χιλιομέτρων, πάνω στο οποίο ψάρευαν. Ογδόντα από αυτούς αρνούνταν επί ώρες να ανεβούν στα ελικόπτερα για να μην αποχωριστούν τα εργαλεία τους. Οι διασώστες με έκπληξη διαπίστωσαν πως σχεδόν όλοι ήταν μεθυσμένοι από τις μεγάλες ποσότητες αλκοόλ που κατανάλωσαν για να επιβιώσουν. Οι παγιδευμένοι ψαράδες που βρέθηκαν σε κομμάτια πάγου ακόμα και δύο χιλιόμετρα στα ανοικτά ήταν τμήμα τριών χιλιάδων ανδρών, γυναικών και παιδιών που πήγαν για ομαδικό ψάρεμα στις ανατολικές ακτές της Σαχαλίνης, παρά τις προειδοποιήσεις πως ο φετινός ήπιος χειμώνας ελάττωσε επικίνδυνα τα στρώματα του πάγου.