Chuqui- βόρεια Χιλή. Οι ανοικτές πληγές της Αμερικής

Το Chuqui, όπως , με συντομία , ονομάζεται από τους ντόπιους , η Chuquicamata, από την γλώσσα των ιθαγενών Αιμάρα, είναι μια μικρή πόλη στα βόρεια της Χιλής , από την οποία πήρε το όνομα του ένα από τα παλιότερα και μεγαλύτερα ορυχεία χαλκού στην χώρα. Δεκαπέντε χιλιόμετρα από την πόλη Calama, στην οποία μετεγκατασταθήκανε από το 2003 οι μεταλλωρύχοι του Chuqui εξαιτίας των σχεδίων επέκτασης του ορυχείου και της ατμοσφαιρικής μόλυνσης , η περιοχή απέχει διακόσια πενήντα χιλιόμετρα από το λιμάνι της Αντοφαγκάστα και χίλια διακόσια από το Σαντιάγκο. Μέρος της ερήμου Ατακάμα, το Chuqui, βρίσκετε σε ύψος δυο χιλιάδων οκτακοσίων μέτρων πάνω από την θάλασσα, έχει μια ελλειπτική μορφή , εκτείνεται σε μια επιφάνεια οκτώ εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, έχει σε ορισμένα σημεία βάθος εννιακόσια μέτρα και μέχρι πρότινος θεωρούνταν το μεγαλύτερο ανοικτό ορυχείο του κόσμου , πριν το περάσει το καινούριο στην Escondida , πάλι στην Ατακάμα. Με περιεκτικότητα σε χαλκό 1,1% στο μετάλλευμα το Chuqui, είναι μια τεράστια πληγή στην επιφάνεια της γης , μιας και χρειάστηκε όλα αυτά τα χρόνια να εξορυχτούν αναρίθμητες ποσότητες υλικού, που ημερησία υπολογίζονταν στην ακμή του σε εξακόσιες χιλιάδες τόνους. Γνωστό για το χαλκό του από τα προ-ισπανικά χρόνια το Chuqui , ξεκίνησε την οργανωμένη παραγωγή του , τον Μάη του 1915, από την αμερικάνικη Guggenheim Bros, και κατέληξε να ελέγχεται από την φημισμένη πολυεθνική Ανακόντα των Ροκφέλερς. Σε αυτές τις δεκαετίες και μέχρι το 1971, το σκληροτράχηλο κίνημα των ανθρακωρύχων, έδωσε σκληρές μάχες για τις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας. Όχι λίγες φορές συγκρούστηκε με τον στρατό και τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς των Αμερικάνων αφεντικών και πλήρωσε σε αρκετές περιπτώσεις με αίμα την αποφασιστικότητα και την επιμονή του.

Το 1971, η κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας εθνικοποίησε το Chuqui, όπως και τα υπόλοιπα ορυχεία στην χώρα, πληρώνοντας όμως 250 εκ. δολάρια στην Ανακόντα, και από τότε το ορυχείο ανήκει στην κρατική Codelco. Στα χρόνια της κυβέρνησης Αλιέντε οι ανθρακωρύχοι του Chuqui,, εντάχθηκαν σταδιακά στο αντικυβερνητικό στρατόπεδο, ύστερα από συνεχείς απεργίες με μισθολογικά αιτήματα και αφού αντιμετωπίστηκαν με σκληρότητα από τις κρατικές αρχές , προξενώντας εσωτερικές αντιθέσεις στην Αριστερά της χώρας. Ήταν μια περίοδος που οι υπονομευτικές ενέργειες της αντιδραστικής δεξιάς και των Αμερικάνων φίλων της συμπλέκονταν με τις λαϊκές και εργατικές διεκδικήσεις και η κυβέρνηση Αλιέντε δεν μπόρεσε να κάνει τους αναγκαίους διαχωρισμούς και να κόψει τους γόρδιους δεσμούς με τον στρατό που σε αρκετές περιπτώσεις αντιμετώπιζε τις τελευταίες με σκληρότητα για να ανοίξει τον δρόμο στο πραξικόπημα που ετοίμαζε.

Οι σκληροί αγώνες των ανθρακωρύχων δεν σταμάτησαν όμως ούτε στα χρόνια της δικτατορίας του Πινοσέτ, όταν απαγορεύτηκαν οι ανεξάρτητες εργατικές ενώσεις, εξαπολύθηκε κύμα απολύσεων και πάγωσαν οι μισθοί. Αλλά και αργότερα , ως τις ημέρες μας το Chuqui, συνεχίζει να είναι επίκεντρο της συνεχούς μάχης των εργαζόμενων ανθρώπων με τα αφεντικά, που στην προκείμενη περίπτωση είναι η κυβέρνηση της χώρας. Τον φετινό Απρίλη οι δρόμοι που οδηγούν στα κοιλώματα του ορυχείου αποκλείστηκαν από εκατοντάδες απεργούς που έκαψαν και μερικά λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού της εταιρίας , ζητώντας αυξήσεις ενώ στην γειτονική Escondida, οι απεργίες είναι πιο συχνές από χιλιάδες εργάτες ενάντια στα σχέδια και την πολιτική μισθών της Αγλλο-αυστραλιανής BHP Billiton, που ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών του ορυχείου.

* Η επιλογή του σημερινού θέματος, σχετίζεται με την συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την δολοφονία του Ερνέστο Ραφαέλ Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γνωστού σαν Τσε Γκεβάρα και αποτελεί μια μικρή απότιση τιμής της στήλης στον Αργεντίνο με την παν- λατινοαμερικάνικη ψυχή. Στο νεανικό ταξίδι του, διασχίζοντας την ήπειρο, μαζί με τον Αλμπέρτο Γρανάδο, σταμάτησε για λίγο στο Chuqui, μίλησε με παράνομα μέλη του ΚΚ Χιλής , είδε από κοντά την σκληρή ζωή των μεταλλωρύχων και κατέγραψε τις εμπειρίες του στα Ημερολόγια Μοτοσικλέτας