Κουτάισι –Γεωργία. Μνημείο του αίματος

Δεν έχει διευκρινιστεί αν η οκτάχρονη Nivo Jincharadze με την μητέρα της Eka Tsutskhvashvili βγήκαν από το διαμέρισμα της εργατικής πολυκατοικίας, από τον φόβο της επικείμενης έκρηξης η από άγνοια του κινδύνου, το κρύο σαββατιάτικο απόγευμα στις 19 του περασμένου Δεκέμβρη. Ότι και να προκάλεσε την παρουσία τους εκείνη την στιγμή στην αυλή του κτιρίου, στην συνοικία Autoqarkhana, στο Κουτάισι, το αποτέλεσμα ήταν τραγικό. Ύστερα από μια φοβερή έκρηξη που έμοιαζε με σεισμό, όλα κοκκίνισαν για την μικρή Nivo . Ένα πηχτό κόκκινο χρώμα ακριβώς το ίδιο που πλημμύρισε την αυλή και κατακλύζει το βιαστικό συγκλονιστικό μικρό βίντεο που τραβήχτηκε με κινητό τηλέφωνο. Μάνα και κόρη διακομίστηκαν βιαστικά στο ιατρείο του διπλανού εργοστασίου αυτοκινήτων και αρκετά αργότερα στο νοσοκομείο της πόλης, όπου διαπιστώθηκε και επίσημα ο θάνατος τους, που προήλθε από βαριά τραύματα που προκάλεσαν κομμάτια από σίδερο και μπετόν.

Η έκρηξη που έγινε βιαστικά με εντολή της γεωργιανής κυβέρνησης, δυο ημέρες πριν την καθορισμένη ημερομηνία, προκάλεσε την κατάρρευση του μεγάλου τσιμεντένιου Μνημείου της Δόξας που έστεκε στην διπλανή πλατεία από τις αρχές της δεκαετίας του Ογδόντα. Ήταν αφιερωμένο στους σκοτωμένους Γεωργιανούς στρατιώτες στην διάρκεια του Πατριωτικού Πολέμου, φιλοτεχνημένο από τον ογδόνταδιάχρονο σήμερα γλύπτη Merab Berdzenishvili και είχε υιοθετηθεί από την Ουνέσκο. Με ύψος σαρανταέξι μέτρα το μνημείο περιελάμβανε μια σύνθεση τριών γλυπτών στην πρόσοψη του, η πρώτη από τις οποίες εικόνιζε την θλίψη της μάνας και η τελευταία τον αγγελιοφόρο της νίκης.

Μπορεί να μην ήταν μια καλλιτεχνική κατασκευή ανάλογη των μεσαιωνικών γεωργιανών μνημείων που κοσμούν το Κουτάισι, όπως ο καθεδρικός Bagrati η το μοναστήρι Gelati από τον ενδέκατο αιώνα, όταν η πόλη υπήρξε πρωτεύουσα του βασιλείου της Κολχίδας και αργότερα του Ενωμένου Βασιλείου της Γεωργίας, αλλά είχε ισχυρούς συμβολισμούς για την πλειοψηφία των απλών ανθρώπων. Γιατί η Γεωργία μπορεί να έμεινε σχεδόν ανέπαφη από την Γερμανική εισβολή και κατοχή αλλά περίπου επτακόσιες χιλιάδες Γεωργιανοί πολέμησαν στις τάξεις του Σοβιετικού στρατού και από αυτούς οι τριακόσιες χιλιάδες έπεσαν στα πεδία των μαχών. Είναι πολύ λίγες οι οικογένειες στην χώρα των τεσσάρων και κάτι εκατομμυρίων περίπου, που δεν έχει κάποιο σκοτωμένο συγγενή από εκείνη την περίοδο να θυμάται.

Η βάρβαρη απόφαση της κυβέρνησης στην Τυφλίδα να γκρεμίσει το μνημείο - με το πρόσχημα πως εμπόδιζε τα σχέδια για το κτίσιμο του νέου κοινοβουλίου - είχε ξεσηκώσει την οργή της πλειοψηφίας των κατοίκων στο Κουτάισι και πολλών Γεωργιανών σε όλη την χώρα. Η επίσπευση του γκρεμίσματος που είχε προγραμματιστεί να γίνει στις 21 του Δεκέμβρη , ημέρα γενεθλίων του προέδρου Σαακασβίλι (!), έγινε όταν μαθεύτηκε πως στην πόλη είχαν αρχίσει να μαζεύουν υπογραφές για να σταματήσουν τις εργασίες κατεδάφισης. Ο τραγικός θάνατος της μικρής Nivo και της μητέρας της αλλά και ο σοβαρός τραυματισμός μιας δεκάδας άλλων γειτόνων τους ξεσήκωσε ένα ισχυρό κύμα οργής σε όλη την Γεωργία, αναγκάζοντας τον Σαακασβίλι να απολύσει τον διοικητή της επαρχίας και να στείλει στο δικαστήριο τους υπεύθυνους τεχνικούς της εταιρίας που ανέλαβε την κατεδάφιση, έτσι ώστε να αποποιηθεί τις ευθύνες που τον βαρύνουν. Αυτή την φορά οι αντιδράσεις προήλθαν όχι μόνο από την σημερινή γεωργιανή αριστερά αλλά από το σύνολο της αντιπολίτευσης και το σημείο που υπήρχε το μνημείο έχει γίνει τόπος συχνών αντικυβερνητικών συγκεντρώσεων. Όσο για τον Σαακασβλίλι και την μαφιόζικη ομάδα που κυβερνά την Γεωργία, που θεωρούν τους εαυτούς τους επτάψυχους, ας ευχηθούμε πως το αίμα της οκτάχρονης Nivo θα αποδειχθεί πολύ βαρύ έτσι ώστε να επισπευσθεί η τελική ετυμηγορία για την σκληρή και ανελέητη τιμωρία τους.

• Το συγκλονιστικό βίντεο με το όμορφο αλλά παγωμένο πρόσωπο της κτυπημένης μικρής Νivo βρίσκεται στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=toOds_FpvNA.

Ξένια Σιμόνοβα-Κίεβο. Ιστορίες . ..με άμμο

«Παρατηρούσα τις γυναίκες που περπατούσαν στον δρόμο και κινούνταν σαν χορεύτριες. Βαδίζουν με χάρη και έχουν ωραία κορμοστασιά. Πολλές είναι πανέμορφες. Μεγάλο μέρος των δεινών που έχει υποστεί αυτός ο λαός οφείλεται στο γεγονός ότι η γη τους είναι εύφορη και γόνιμη, οπότε πολλοί κατακτητές την έχουν βάλει κατά καιρούς στο μάτι. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν καταστραφεί ολοσχερώς από τη Νέα Υόρκη ως το Κάνσας, θα είχαμε περίπου την έκταση της καταστροφής που υπέστη η Ουκρανία. Αν είχαν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια άνθρωποι, μη συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτών, δηλαδή το 15% του πληθυσμού, θα παίρναμε μια ιδέα για τις απώλειες των Ουκρανών.

Αν συνυπολογίσουμε τους στρατιώτες, οι απώλειες είναι πολύ μεγαλύτερες, ωστόσο έχουν σκοτωθεί έξι εκατομμύρια από τα σαράντα πέντε εκατομμύρια των αμάχων. Υπάρχουν ορυχεία που δεν θ’ ανοίξουν ποτέ, γιατί οι Γερμανοί έχουν ρίξει χιλιάδες πτώματα στους αεραγωγούς. Τα εξαρτήματα όλων των μηχανημάτων στην Ουκρανία έχουν καταστραφεί ή αφαιρεθεί, οπότε, μέχρι να φτιαχτούν καινούργια, τα πάντα γίνονται με τα χέρια. Τα συνεργεία είναι υποχρεωμένα να σηκώνουν την κάθε πέτρα και το κάθε τούβλο της ερειπωμένης πόλης και να τα κουβαλάνε με τα χέρια, γιατί δεν υπάρχουν μπουλντόζες. Επίσης, ταυτόχρονα με την ανοικοδόμηση, η Ουκρανία πρέπει να παράγει τρόφιμα, γιατί είναι ο μεγάλος σιτοβολώνας του έθνους. (...) Διασχίσαμε το γκρεμισμένο και κατεστραμμένο κέντρο της πόλης και περάσαμε από τη γωνιά όπου κρέμασαν τους Γερμανούς σαδιστές μετά τον πόλεμο.»

Η περιγραφή ανήκει στον Τζον Στάινμπεκ που μαζί με τον φωτογράφο Ρόμπερτ Κάπα ταξίδεψαν στην Σοβιετική Ένωση το 1947. Από εκείνο το ταξίδι προέρχεται το «Ρωσικό Ημερολόγιο» του μεγάλου αμερικάνου συγγραφέα και το κομμάτι αφορά την επίσκεψη στο Κίεβο. Συμπτωματικά το βιβλίο κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα από το εκδοτικό του Κέδρου, αποτελώντας εκτός των άλλων και μια απάντηση γιατί προξένησε τόσο συγκίνηση στους Ουκρανούς η νεαρή Ξένια Σιμόνοβα.

Η εικοσιτετράχρονη Ουκρανή από την Κριμαία, έγινε γρήγορα γνωστή σε όλο τον κόσμο, όταν παρουσίασε σε οκτώ λεπτά περίπου την περιπέτεια της χώρας και των ανθρώπων της, την περίοδο της Γερμανική εισβολής και κατοχής, ζωγραφίζοντας με τα δάκτυλα της και με εκπληκτικό τρόπο, εικόνες με υλικό την άμμο. Κέρδισε έναν διαγωνισμό ταλέντων στην ουκρανική τηλεόραση και πήρε ένα αξιοσέβαστο ποσό, που όπως είπε η ίδια, ένα μέρος του, θα διαθέσει για ένα άρρωστο παιδί στην γειτονιά της.

Όπως έγραψε εύστοχα η Μαριάννα Τζιαντζή στην Καθημερινή, «…με δάκρυα στα μάτια παρακολουθούσε το κοινό στο στούντιο την πρόοδο του έργου, το ξετύλιγμα της ιστορίας ενός ερωτευμένου ζευγαριού στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ο ειδυλλιακός έναστρος ουρανός γίνεται μια κόλαση φωτιάς, καθώς τα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν τη χώρα, μια χαμογελαστή κοπέλα μεταμορφώνεται σε μαντιλοφορεμένη γριά που θρηνεί, ένα μωρό γεννιέται μες στον πόλεμο, ένα μνημείο των πεσόντων, το πρόσωπο ενός Ουκρανού στρατιώτη πίσω από το τζάμι όπου έχει κολλήσει το μουτράκι του το παιδί. Είναι ο πατέρας που επιστρέφει, το φάντασμα του πατέρα ή ο Άγνωστος Στρατιώτης; «Θα είσαι πάντα κοντά μας», γράφει η Ξένια πάνω στην τελευταία εικόνα.

Στο βασίλειο του λάιφ στάιλ και της χαζοχαρούμενης αφασίας, μια πολύ όμορφη νέα γυναίκα με αέρινες κινήσεις μιλάει, σε μια παγκόσμια γλώσσα, για τα μεγάλα ζητήματα: τον έρωτα, τον θάνατο, την απώλεια, την ελπίδα, τον πόλεμο και την ειρήνη»

Θα προσθέταμε επίσης πως η συγκίνηση που προκάλεσε η Ξένια Σιμόνοβα, ζωγραφίζοντας, εκτός των άλλων, το μνημείο του Άγνωστου Σοβιετικού Στρατιώτη με το αστέρι στην κορυφή δεν είναι άσχετη με την σημερινή κατάσταση στην χώρα. Και αποτελεί μια ηχηρή απάντηση σε όσους θεωρούν πως οι λαοί της διαλυμένης πια Σοβιετικής Ένωσης έπαθαν μαζική αμνησία η αρνήθηκαν οριστικά το σχετικά πρόσφατο παρελθόν τους.

* Το βίντεο με την δημιουργία της Ξένιας στο Youtube έχει δεχθεί ήδη πάνω από πέντε εκατομμύρια επισκέψεις, στην διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=518XP8prwZo. Ο «Αθέατος Κόσμος» που επιστρέφει στις σελίδες αυτής της εφημερίδας, ύστερα από μια περίοδο σιωπής, συστήνει στους αναγνώστες του ανεπιφύλακτα να το αναζητήσουν και να το δουν. Το κομμάτι από το βιβλίο του Στάινμπεκ είναι δανεισμένο από την προδημοσίευση που έκανε η Καθημερινή την περασμένη Κυριακή

Kokyangak, Κιργισία. Μια ημέρα με τον μικρό Μπακίτ

Η Kokyangak είναι μια μικρή πόλη δέκα χιλιάδων, πάνω-κάτω κατοίκων σφηνωμένη πάνω στα βουνά, στη νοτιοδυτική Κιργισία, στο ομπλάστ του Τζαλαλαμπάντ, ανάμεσα σε αλπικές λίμνες, εκτεταμένα δάση καρυδιάς και πηγές μεταλλικών νερών. Στα χρόνια που η περιοχή και όλη η χώρα ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης, η πόλη ζούσε κυρίως από το μεγάλο ανθρακωρυχείο που υπάρχει δίπλα της και το οποίο έβγαζε χιλιάδες τόνους το χρόνο κάρβουνο για τις ανάγκες της βιομηχανίας.

Σε αυτήν την πόλη γεννήθηκε ο δωδεκάχρονος Μπακίτ, που αντί για το σχολείο είναι αναγκασμένος κάθε ημέρα, όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, να κατεβαίνει στις σκοτεινές στοές του εγκαταλειμμένου ανθρακωρυχείου. Όπως και άλλα πολλά παιδιά, ο Μπακίτ σκάβει τα τοιχώματα των στοών από το πρωί ως αργά το απόγευμα και η καθημερινή αμοιβή του δεν ξεπερνά τα εκατό σόμς, δηλαδή κάτι λιγότερα από δύο αμερικάνικα δολάρια. Με αυτά βοηθάει την άνεργη και άρρωστη μητέρα του που η σύνταξη που παίρνει δεν ξεπερνά τα δέκα δολάρια, την κατάκοιτη γιαγιά του και την αδερφή του που ανέλαβε να τις φροντίζει. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του δουλεύουν και αυτά στο ορυχείο και κάνουν δουλειές του ποδαριού για να συντηρούνται, μιας και ο πατέρας τους έφυγε από το σπίτι δίχως να ασχολείται με τη φροντίδα τους.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες στην Kokyangak δεν είναι λίγες. Η ανεργία και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα είναι ο κυριότερος παράγοντας για τη διάλυση των οικογενειών. Μόνο στην πόλη υπολογίζονται σε δύο χιλιάδες οι καταγραμμένοι άνεργοι αν και στην πραγματικότητα ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Στην περιοχή, και γενικά στην νότια Κιργισία, είναι διαδεδομένο το φαινόμενο των ανήλικων παιδιών-ανθρακωρύχων που σέρνονται μέσα στις ασυντήρητες και επικίνδυνες στοές για να συμπληρώσουν το οικογενειακό εισόδημα. Μελέτες υπολογίζουν πως το ένα τρίτο των οικογενειακών εσόδων των φτωχών Κιργίσιων, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο προέρχεται από την παιδική εργασία. Στη χώρα δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές για την έκταση της παιδικής εργασίας αλλά ξένοι οργανισμοί και αποστολές που την επισκέφτηκαν τα τελευταία χρόνια και έκαναν έρευνες επιμένουν πως η παιδική εργασία έχει αυξηθεί εκρηκτικά στα χρόνια της ανεξαρτησίας ύστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ειδικά στο Μπισκέκ αλλά και άλλα αστικά κέντρα, στα οποία συρρέουν οι απελπισμένοι εσωτερικοί μετανάστες για αναζήτηση δουλειάς, είναι πολύ εύκολο να συναντήσει κανείς σε κάθε γωνιά ανήλικα παιδιά να δουλεύουν στους δρόμους, σαν αχθοφόροι, λούστροι, καθαριστές κ.λπ. Ειδικά στο Ος Παζάρ, στο κέντρο της πόλης, αλλά και σε άλλα πολυσύχναστα σημεία για ελάχιστα σόμς ο καθένας μπορεί να βρει πρόθυμα παιδιά να κάνουν κάθε είδους δύσκολη δουλειά.

Βίαια αποχωρισμένη από τον ενιαίο παραγωγικό και οικονομικό ιστό της Σοβιετικής Ένωσης, δίχως να έχει το πλούσιο υπέδαφος, ειδικά σε υδρογονάνθρακες, άλλων αποσχισμένων δημοκρατιών, η Κιργισία έχει βυθιστεί σε μια μακρόχρονη οικονομική βαρυχειμωνιά που την πληρώνουν, όπως πάντα γίνεται, οι πιο φτωχές ομάδες του πληθυσμού και ειδικά τα παιδιά και οι ανήμποροι.

* Αναλυτικά στοιχεία για την έκταση και τις μορφές της παιδικής εργασίας στην χώρα περιέχονται σε μια έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που δημοσιεύτηκε το 2001 στο Μπισκέκ, με τίτλο «Child Labour in Kyrgyzstan». Εικόνες από την καθημερινή ζωή του Μπακίτ στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.childhoodpoverty.org/index.php?action=kyrgyzstanfilm, στην οποία υπάρχουν δύο μικρά μονόλεπτα φιλμ για αυτόν.

Θάλασσα Οχότσκ- Σαχαλίνη. Μεθυσμένοι ψαράδες

Με έκταση εβδομήντα οκτώ χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα η Σαχαλίνη, μια στενόμακρη λωρίδα γης, μήκους εννιακοσίων πενήντα χιλιομέτρων, απλώνεται παράλληλα με την ακτή στο ανατολικό άκρο της Ρωσίας, ανάμεσα στο νησί Χοκάιντο και στις εκβολές του Αμούρ στα νοτιοδυτικά της Οχοτσκικής θάλασσας. Το ποτάμι έδωσε έμμεσα το όνομα στο νησί, στην γλώσσα Μαντσού, απόδειξη πως η Σαχαλίνη για τους ντόπιους πληθυσμούς αποτέλεσε φυσική προεξοχή του Αμούρ. Διαμέσου της κοιλάδας του οι νομαδικοί πληθυσμοί κινήθηκαν προς αυτό περνώντας το στενό Tatar. Τόπος εξορίας φυλακισμένων στην τσαρική Ρωσία (Ο Τσέχοφ συγκλονίστηκε από τα βάσανά τους όταν επισκέφτηκε το νησί το 1890) υπήρξε διαχρονικό μήλο της έριδος ανάμεσα στους Ρώσους, τους Κινέζους και τους Γιαπωνέζους ως το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Από τότε αποτελεί ρωσικό ομπλάστ μαζί με τις Κουρίλες με πρωτεύουσα την Γιούζνο-Σακχαλίνσκ, στην οποία κατοικούν σήμερα πάνω από διακόσιες χιλιάδες ψυχές.

Παλιότερα οι ανάγκες και η προσφορά εργασίας στην αλιεία και αργότερα στην εξόρυξη πετρελαίου έφερε στο νησί, που για τους περισσότερους μήνες του χρόνου είναι σκεπασμένο με χιόνια και πάγους, πολλούς, κυρίως Ρώσους μετανάστες. Σήμερα από τους επτακόσιες χιλιάδες κατοίκους το 83% είναι Ρώσοι, με δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα τους Κορεάτες (5,5%). Πριν από αυτούς για αιώνες η Σαχαλίνη ήταν αραιοκατοικημένη από αυτόχθονες φυλές ψαράδων και κυνηγών, οι οποίες, ακόμη και σήμερα, διατηρούν τον τρόπο ζωής και τις κοινότητές τους κυρίως στο βόρειο τμήμα του νησιού. Οι Ainu, οι Nivks, οι Oroks και οι Evenks είναι οι κυριότερες ιθαγενικές ομάδες σήμερα με πληθυσμούς από λίγες χιλιάδες έως μερικές εκατοντάδες.

Η κύρια ασχολία τους είναι το ψάρεμα του σολομού αλλά και γαρίδων και καβουριών που αγοράζονται από τους Γιαπωνέζους. Αρκετοί από αυτούς συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παραδοσιακούς τρόπους, ιδιαίτερα την περίοδο του μακρύ χειμώνα, κάνοντας τρύπες στους πάγους για να ρίξουν τα δίχτυα και τα αγκίστρια. Οχι λίγες φορές κινδυνεύουν όταν μεγάλα κομμάτια πάγου σπάνε στις ακτές και παρασύρονται στα ανοιχτά. Η Σαχαλίνη στην σοβιετική περίοδο κάλυπτε το 7% των αναγκών της χώρας σε ψάρια και ανέπτυξε μια σημαντική βιομηχανία επεξεργασίας, η οποία όμως διαλύθηκε ύστερα από το κύμα των ιδιωτικοποιήσεων. Ακόμη και σήμερα όμως το ένα τρίτο των κατοίκων ζούνε φτωχικά από το ψάρεμα. Τώρα οι ψαράδες κινδυνεύουν με αφανισμό, ιδιαίτερα από τότε που η Μόσχα αποφάσισε σε συνεργασία με δυτικές πολυεθνικές να αναπτύξει τα πετρελαιοφόρα πεδία στην βορειοανατολική άκρη. Δυο μεγάλοι αγωγοί που κουβαλούν το πετρέλαιο από τον βορρά στα λιμάνια του νότου (το πρόγραμμα Σαχαλίνη 1 και 2) απειλούν με καταστροφή όχι μόνο τους ψαρότοπους αλλά και σημαντικά τμήματα του φυσικού περιβάλλοντος.

Το πετρέλαιο και η μυρωδιά του κέρδους έφεραν μαζί με τις πολυεθνικές και τους ρώσους μάνατζερ ένα κύμα επενδύσεων σε κατασκευές, ξενοδοχεία, καζίνο, και διάφορες υπηρεσίες. Από πίσω τους και αρκετές δυτικές ΜΚΟ που ενεπλάκησαν στον ανταγωνισμό των εταιριών και χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και από τον Πούτιν για να αρπάξει η Γκαζπρόμ ποσοστά από την Shell. Αυτά όμως όχι μόνο δεν άλλαξαν την ζωή των αυτοχθόνων ψαράδων αλλά την έκαναν πιο δύσκολη.

* Το Σάββατο 3 του Φλεβάρη 442 ψαράδες σώθηκαν ύστερα από μια τεράστια επιχείρηση διάσωσης, όταν αποκόπηκε ένα μεγάλο τμήμα πάγου 25 τετραγωνικών χιλιομέτρων, πάνω στο οποίο ψάρευαν. Ογδόντα από αυτούς αρνούνταν επί ώρες να ανεβούν στα ελικόπτερα για να μην αποχωριστούν τα εργαλεία τους. Οι διασώστες με έκπληξη διαπίστωσαν πως σχεδόν όλοι ήταν μεθυσμένοι από τις μεγάλες ποσότητες αλκοόλ που κατανάλωσαν για να επιβιώσουν. Οι παγιδευμένοι ψαράδες που βρέθηκαν σε κομμάτια πάγου ακόμα και δύο χιλιόμετρα στα ανοικτά ήταν τμήμα τριών χιλιάδων ανδρών, γυναικών και παιδιών που πήγαν για ομαδικό ψάρεμα στις ανατολικές ακτές της Σαχαλίνης, παρά τις προειδοποιήσεις πως ο φετινός ήπιος χειμώνας ελάττωσε επικίνδυνα τα στρώματα του πάγου.

Κάστρα Τρανσυλβανίας-Ρουμανία. Η επιστροφή του Δράκουλα

Το κάστρο Πέλες, παρά την μικρή ηλικία του, είναι για πολλούς το ομορφότερο από άλλα που υπάρχουν στη Ρουμανία αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Βρίσκεται σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία στην ορεινή κοιλάδα του ποταμού Πράχοβα, εξήντα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Πλοέστι και πενήντα χιλιόμετρα νότια από το Μπρασόφ. Κτισμένο ανάμεσα στο 1873 και στο 1883, στην ορεινή μικρή πόλη Σινάια, σημερινό χειμερινό θέρετρο 15 χιλιάδων περίπου μόνιμων κατοίκων, είναι κορυφαίο δείγμα γερμανικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Ανάμεσα στα 160 συνολικά δωμάτια του κάστρου ξεχωρίζουν αρκετά που είναι φορτωμένα με πολυελαίους από κρύσταλλα Μουράνο, πορσελάνες Σεβρών, είναι ντυμένα με δέρμα από την Κόρντοβα, ενώ τα παράθυρα είναι κατασκευασμένα από γερμανικό γυαλί, υψηλής ποιότητας. Με σημερινές εκτιμήσεις το κάστρο, που άλλοτε ήταν θέρετρο της βασιλικής οικογένειας της Ρουμανίας, ξεπερνά σε αξία τα 25 εκατομμύρια δολάρια. Από το 1948 πέρασε στην ιδιοκτησία του Ρουμανικού κράτους και μετατράπηκε σε μουσείο.

Σχετικά κοντά στο κάστρο Πέλες, το κάστρο Μπράν έχει μεγαλύτερη και βαρύτερη ιστορία. Εικοσιοκτώ χιλιόμετρα από το Μπρασόφ, στην καρδιά της Τρανσυλβανίας, το κάστρο κτίστηκε το 1212 από Τεύτονες ιππότες. Εγινε γνωστό στα τέλη του 18^ου αιώνα όταν θεωρήθηκε πως υπήρξε η έδρα του Βλαντ Τέπες του Τρίτου, βοιβόδα της Βλαχίας, που έζησε από το 1431 έως το 1476. Ο τρομερός Βλάντ, πέρασε στην ιστορία σαν ο Βλάντ ο Ανασκολοπιστής και αλλιώς με το προσωνύμιο Δράκουλας. Το κάστρο Μπράν, λοιπόν, με την βοήθεια της λαϊκής παράδοσης και ενός Ιρλανδού συγγραφέα, του Αβραάμ Στόκερ, που έγραψε πολλές νουβέλες τρόμου, θεωρείται έκτοτε η κατοικία του Δράκουλα της Τρανσυλβανίας. Το κάστρο, πριν περάσει και αυτό στην ιδιοκτησία της Ρουμανικής κυβέρνησης το 1948 και γίνει τουριστικό αξιοθέατο, ήταν ιδιοκτησία του βασιλικού οίκου των Αμψούργων.

Τα δύο κάστρα, έμελλε να έχουν την ίδια τύχη σχεδόν, μετά την πτώση του καθεστώτος του ανύπαρκτου. Για χρόνια παραμελημένα, αποφασίστηκε να δοθούν πρόσφατα στους παλιούς ιδιοκτήτες τους. Ετσι το πρώτο παραχωρήθηκε στον υπέργηρο πρώην βασιλιά Μιχαήλ, που διώχτηκε από τη χώρα το 1948 ενώ το δεύτερο σε έναν απόγονο των Αμψούργων, τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ντομινίκ φον Χάμπσμπουργκ, που κατοικεί τώρα στην Νέα Υόρκη. Για τον Μιχαήλ, έγινε γνωστό πως ήταν μια επιπλέον ένδειξη ευγνωμοσύνης του νέου καθεστώτος για τις υπηρεσίες που πρόσφερε για την προώθηση της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η επιστροφή των παλιών ιδιοκτητών θα είχε λίγη σημασία, εάν δεν ήταν το συμβολικό επιστέγασμα μιας ευρύτερης κοινωνικής οπισθοδρόμησης της χώρας, η τροχιά της οποίας διαγράφτηκε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια με ραγδαίους ρυθμούς. Ακριβώς γι’ αυτό ο συμβολισμός είναι ισχυρός και ταυτόχρονα ενδεικτικός της αντίστροφης πορείας προς το παρελθόν που έχουν πάρει οι λεγόμενες χώρες της μετάβασης από τον ανύπαρκτο σοσιαλισμό με τα υπολείμματα των μεταπολεμικών κοινωνικοπολιτικών κατακτήσεων στην καπιταλιστική μεσαιωνική βαρβαρότητα.

* Ο εξηνταοχτάχρονος Habsburg, περιχαρής δήλωσε σε δημοσιογράφους πως δεν έχει λόγια να ευχαριστήσει τον λαό της Ρουμανίας και υπενθύμισε πως το κάστρο Μπράν είναι συνδεμένο με τη δικαιοσύνη και την αγαθοεργία στη χώρα!

Μολδαβία. Παράδεισος για τους δουλεμπόρους γυναικών

Η περιπέτεια της Ελενας δεν έχει καμία πρωτοτυπία. Είναι μια από τις πολλές ανάλογες που μπορεί κανείς να γνωρίσει αναζητώντας στοιχεία για το παράνομο δουλεμπόριο γυναικών από την Μολδαβία και την μετατροπή τους σε σκλάβες των κυκλωμάτων αναγκαστικής πορνείας. Η Ελενα -που δεν είναι το αληθινό της όνομα- ζούσε σε συνθήκες απόλυτης ένδειας σε χωριό της Μολδαβικής υπαίθρου, μαζί με την άνεργη μητέρα της, τον αλκοολικό πατέρα της και τις δύο αδερφές της. Αναζητώντας τρόπο να ξεφύγει πείστηκε από μια φίλη της να ταξιδέψει στην Βοσνία για αναζήτηση δουλειάς. Με παράνομα ταξιδιωτικά έγγραφα, πέρασε στην Ρουμανία και από εκεί έφτασε στο Σεράγεβο τον Απρίλη του 2002. Εγκαταστημένη σε ένα σπίτι με δεκαπέντε ακόμη γυναίκες από την Ρουμανία, την Βουλγαρία και την Ουγγαρία, αναγκάστηκε ύστερα από πιέσεις και ξυλοδαρμούς να μετατραπεί σε πόρνη με πιο συχνή πελατεία Νατοϊκούς στρατιωτικούς της Sfor και τοπικούς αστυνομικούς και αξιωματούχους της Βοσνίας. Από τα τριάντα ευρώ που πλήρωνε ο κάθε πελάτης για μία ώρα, η Ελενα δεν έπαιρνε τίποτε παρά μόνο το έξοδα για το καθημερινό φαγητό. Το μπαρ που δούλευε, ύστερα από ένα χρόνο έκλεισε και η Ελενα κατάφερε να αποδράσει, σπεύδοντας για βοήθεια σε μια υπηρεσία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Η Ελενα επέστρεψε στην Μολδαβία με περισσότερα προβλήματα από όσα είχε όταν έφυγε και συνεχίζει ακόμη να ψάχνει τρόπο να ξαναφύγει, με νόμιμα έγγραφα αυτήν την φορά για ένα πιο ασφαλή προορισμό και μια αξιοπρεπή εργασία.

Η Ελενα είναι μια από τις πενήντα έως εξήντα γυναίκες που εγκαταλείπουν με διάφορους παράνομους ή μισό-νόμιμους τρόπους την Μολδαβία, κατά μέσο όρο, καθημερινά. Υπολογίζονται σε εξακόσιες χιλιάδες έως και ένα εκατομμύριο οι μετανάστες Μολδαβικής καταγωγής που βρίσκονται στο εξωτερικό, κυρίως σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, την Τουρκία και την Μέση Ανατολή. Από αυτούς οι περισσότερες είναι νεαρές γυναίκες ενώ περιπτώσεις συμμετοχής στο παράνομο δουλεμπόριο του σεξ έχουν καταγραφτεί και στην Βόρεια Αμερική, στην ανατολική Ασία και στην Αυστραλία. Η Μολδαβία με πληθυσμό κάτι παραπάνω από τέσσερα εκατομμύρια ψυχές είναι βυθισμένη στην φτώχεια. Πάνω από το 60% των Μολδαβών ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας που είναι τα 120 λέι (11,5 δολάρια) ενώ στην ύπαιθρο το 84% των κατοίκων αρκούνται σε ημερήσιο εισόδημα ισότιμο με ένα δολάριο. Στα λεγόμενα χρόνια της μετάβασης το κατά κεφαλή ΑΕΠ έπεσε κατά 25% φτάνοντας το 2000 στα 350 δολάρια.

Με το νεαρότερο πληθυσμό σε Ευρωπαϊκό έδαφος (το 30% είναι κάτω από 18 ετών), σε συνθήκες οικονομικού μαρασμού και διάλυσης των κοινωνικών δομών δεν είναι καθόλου παράξενο που η Μολδαβία αποτελεί προνομιακό χώρο δράσης για τα κυκλώματα του παράνομου ανθρώπινου δουλεμπορίου είτε για τα δίκτυα της πορνείας είτε για τα δίκτυα εμπορίας ανθρώπινων οργάνων. Οπως και για τις άλλες κοινωνίες του πρώην ανύπαρκτου η μετάβαση στον καπιταλισμό έφερε περισσότερη δυστυχία και απόγνωση.

* Για τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες η σχετικά πρόσφατη έκθεση του “Center for the Prevention of Trafficking in Women” που δημοσιεύτηκε στο Τσιτσινάου το 2003, παρουσιάζει αναλυτικά την περιπέτεια των Μολδαβών γυναικών τα τελευταία δέκα χρόνια.

Νότια Πολωνία- Chorzow Σκοτώνουν τους ανθρακωρύχους … πριν γεράσουν

Στο Chorzow είναι αρκετά συνηθισμένο στις γιορτές να συναντήσει ο επισκέπτης την μπάντα των ανθρακωρύχων να παρελαύνει στους κεντρικούς δρόμους ανάμεσα στα νεογοτθικά κτίρια. Η πόλη είναι ιστορικά, στενά δεμένη με τα ανθρακωρυχεία μιας και βρίσκεται στην περιοχή της Σιλεσίας, στη νότια Πολωνία δέκα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Κατοβίτσε, στο κέντρο σχεδόν του ανθρακοφόρου πεδίου. Η πρώτη κοινότητα ιδρύθηκε το 1257 και από το 1934 το Chorzow, συνένωσε τα γύρω χωριά ανθρακωρύχων στον ομώνυμο δήμο. Στην περιοχή το 1791 οι Γερμανοί άνοιξαν την πρώτη στοά με το όνομα König πού έμελλε να είναι η αρχή για την δημιουργία των μεγαλύτερων Πολωνικών ανθρακωρυχείων. Από τότε η πόλη άρχισε να μεγαλώνει και μέχρι την δεκαετία του 1970 ξεπέρασε τους 150.000 κατοίκους. Οι ανθρακωρύχοι ήταν από τα πιο καλοπληρωμένα τμήματα της εργατικής τάξης. Από το 1980 όμως άρχισε η αντίστροφη πορεία. Το Chorzow έχασε το ένα τρίτο του πληθυσμού του, η φτώχεια αγκάλιασε όλες τις γειτονιές και σχεδόν κάθε σπίτι έχει και έναν άνεργο ανθρακωρύχο.

Τετρακόσιες χιλιάδες υπολογίζονταν οι εργάτες στις στοές πριν το 1990 σε ολόκληρη την χώρα. Κάθε χρόνο η παραγωγή κάρβουνου έφτανε στα 200 εκατομμύρια τόνους. Υστερα από δεκαπέντε χρόνια οι αριθμοί έπεσαν κατακόρυφα. Σύμφωνα με τις κρατικές στατιστικές στην Πολωνία υπάρχουν ακόμη 130 χιλιάδες ανθρακωρύχοι και η παραγωγή μόλις και φτάνει στα 100 εκατομμύρια τόνους. Και σαν να μην έφτανε αυτό η κυβέρνηση με οδηγίες και οικονομική υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας εφαρμόζει ένα πρόγραμμα μείωσης της παραγωγής με κλείσιμο ορυχείων, απολύσεις που βαφτίστηκαν πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Σύμφωνα με το πρόγραμμα της λεγόμενης αναδιάρθρωσης που αφορά την περίοδο 2003-2006, σχεδιάζεται να φύγουν από την δουλειά 28 χιλιάδες ανθρακωρύχοι και να μειωθεί κατά 14 εκατομμύρια τόνους η παραγωγή. Το εκπληκτικό είναι πως αυτό γίνεται σε μια χρονική συγκυρία που η τιμή του κάρβουνου και η ζήτηση είναι ανεβασμένες διεθνώς και όλοι οι ειδικοί προβλέπουν και άλλη άνοδο τα επόμενα χρόνια.

Διακόσιες πενήντα χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν στην Πολωνία στην δεκαπενταετή περίοδο της λεγόμενης μετάβασης μόνο στα ορυχεία άνθρακα. Τον Οκτώβριο του 2004 τα επίσημα στοιχεία υπολόγιζαν στο 19% την ανεργία σε πανεθνικό επίπεδο αλλά στις περιοχές των ορυχείων τα ποσοστά είναι τουλάχιστον διπλάσια. Από αυτούς τους ανέργους οι περισσότεροι έχασαν εδώ και καιρό το δικαίωμα του επιδόματος και οι λίγοι ακόμη τυχεροί παίρνουν ψίχουλα στα λεγόμενα προγράμματα επανακατάρτισης. Ετσι το Chorzow αργοπεθαίνει όπως και οι υπόλοιπες πόλεις του κάρβουνου στην περιοχή του Κατοβίτσε και σε όλη την Σιλεσία.

Οι ανθρακωρύχοι όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα μετά το 2000 προσπάθησαν να αντισταθούν. Δέκα χιλιάδες εξαγριωμένοι εργάτες συγκρούστηκαν μπροστά στο κοινοβούλιο στην Βαρσοβία, με την αστυνομία, τον Σεπτέμβρη του 2003. Φέτος, τον περασμένο Ιούλιο, οκτώ χιλιάδες διαδήλωσαν στο κέντρο της πρωτεύουσας. Απεργίες και καταλήψεις γίνονται πολύ συχνά στα ορυχεία γύρω από το Chorzow. Πρόσφατα μεγάλη απεργία ξέσπασε στο ορυχείο KWK Polska Wirek δίπλα στην πόλη. Η περιοχή, άλλωστε, έχει μεγάλη παράδοση εργατικών αγώνων. Υπήρξε ένα από τα λίκνα του εργατικού Αυγούστου του 1980, τότε που ιδρύθηκε η «Αλληλεγγύη». Εικοσιπέντε χρόνια μετά, εκείνοι οι αγώνες, παρότι προδομένοι από την συνδικαλιστική και πολιτική δεξιά και καθολική ηγεσία, στοιχειώνουν στους δρόμους του Chorzow.

* Τον φετινό Ιούλιο το Chorzow κέρδισε για λίγο την προσοχή των διεθνών ΜΜΕ. Επιλέχτηκε να φιλοξενήσει την συναυλία των U2, που οργάνωση η διεθνής καμπάνια «Κάντε την φτώχεια ιστορία» ενόψει της συνόδου των G-8 στη Σκοτία. Περίπου 70 χιλιάδες νέοι συγκεντρώθηκαν για να ακούσουν το συγκρότημα του Μπόνο να ζητάει ελεημοσύνη για την φτωχή Αφρική. Για λίγο ίσως κατάφεραν να ξεχάσουν πως ο Τρίτος Κόσμος έχει μεταφερθεί και στην χώρα τους.

Πλανήτης Γη. Η απειλητική επιστροφή του «χτικιού»

 

 

Συναγερμό έχουν κηρύξει οι διεθνείς οργανισμοί υγείας και παρακολούθησης των επιδημιών εξαιτίας της εντυπωσιακής επανεμφάνισης τα τελευταία χρόνια της φυματίωσης σε εκτεταμένες περιοχές του πλανήτη. Υστερα από μια συνεχή μείωση των αριθμών από τις αρχές του αιώνα ως τα τέλη του ’80, η φυματίωση επανήλθε απειλητική και σήμερα θεωρείται σταθερά μέλος της θανατηφόρας «τριάδας» των επιδημικών ασθενειών. AIDS, φυματίωση και ελονοσία σκοτώνουν μαζικά και απειλούν με μεγαλύτερη εξάπλωση. Σύμφωνα με κάποιες τελευταίες προβλέψεις, ανάμεσα στο 2002 και στο 2020, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι θα κτυπηθούν από τον βάκιλο, 150 εκατομμύρια από αυτούς θα ασθενήσουν και 36 εκατομμύρια δεν θα καταφέρουν να ζήσουν! Εχει υπολογιστεί πως τουλάχιστον 8 εκατομμύρια περιπτώσεις φυματίωσης προστίθενται κάθε χρόνο.

Στην τραγική λίστα ορισμένες χώρες που συγκεντρώνουν μεγάλους πληθυσμούς βρίσκονται στην κορυφή. Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Μπαγκλαντές, Ινδονησία, Πακιστάν, Νιγηρία, Ρωσία και Τανζανία είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές. Υπολογίζεται πως 22 χώρες συγκεντρώνουν το 80% των κρουσμάτων. Το ιδιαίτερο των τελευταίων χρόνων είναι το θεαματικό μπουμ στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που πλησίασαν γρήγορα τριτοκοσμικά ποσοστά. Ειδικά στην Ρωσία τα πράγματα φαίνεται πως έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Επίσημα έχουν καταγραφεί 30 χιλιάδες θάνατοι το 2004 και 190 χιλιάδες νέα κρούσματα. Οι ρυθμοί εξάπλωσης έχουν τριπλασιαστεί από το 1991, με αποτέλεσμα οι δείκτες να έχουν πλησιάσει τους αντίστοιχους αρκετών χωρών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, με 100 έως 300 κρούσματα στις 100 χιλιάδες και πλέον η Ρωσία έχει ξεπεράσει ακόμη και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής! Σύμφωνα με κρατικές στατιστικές η ομάδα υψηλού κινδύνου είναι οι φυλακισμένοι, με έναν στους δέκα να ‘ναι φυματικός, ενδεικτικό όχι μόνο των άθλιων συνθηκών εκεί, αλλά και της κοινωνικής προέλευσης των παραβατών του νόμου. Ο Μιχαήλ Πέρελμαν, ειδικός στην επιδημιολογική παρακολούθηση της φυματίωσης στην Ρωσία, υπολογίζει πως οι κοινωνικοί παράγοντες ευθύνονται κατά 85% για την εξάπλωση της φυματίωσης στην χώρα.

Πράγματι, ύστερα από την κατάρρευση στην Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία, η φυματίωση αποτελεί έναν αδιάψευστο δείκτη της οικονομικής και κοινωνικής οπισθοδρόμησης που συνέβη σε αυτές τις χώρες. Φτώχεια, κακή και ελλιπής διατροφή, άσχημες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, κατάρρευση του συστήματος υγείας, πρόληψης και περίθαλψης είναι οι βασικοί λόγοι για αυτή την τραγική επιστροφή. Στους ίδιους ρυθμούς με τη Ρωσία κινείται και η Ρουμανία και ακολουθούν οι υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Ανεξέλεγκτη είναι η κατάσταση και στη υποσαχάρια Αφρική. Από το κέρας της Ηπείρου ως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας ο συνδυασμός του AIDS και της φυματίωσης σκοτώνει μαζικά χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά. Είναι η μοναδική περιοχή που ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας, που θέλει πάντα να δίνει προοπτικές αισιοδοξίας, έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά και περιγράφει με μελανά χρώματα το μέλλον.

Συνολικά κοιτώντας την επιστροφή της φυματίωσης δεν μπορούμε παρά να διαπιστώσουμε για μια ακόμη φορά, πως η κοινωνική βαρβαρότητα που επικρατεί πλέον σε όλο τον κόσμο, πέρα από τα υπόλοιπα, ευθύνεται και για αυτό το φαινόμενο. Μεσαίωνας σε όλα και στις επιδημίες και τις ασθένειες. Σε μια εποχή που κανονικά τα επιστημονικά επιτεύγματα και οι οικονομικές δυνατότητες έπρεπε προ πολλού να κάνουν ιστορικό παρελθόν την φυματίωση ο καπιταλισμός αποδείχνεται πως αποτελεί και σε αυτό, το μεγαλύτερο και πιο θανατηφόρο εμπόδιο.

*Επίπεδα συναγερμού έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια και στο Λονδίνο, στην καρδιά του Πρώτου Κόσμου. Δώδεκα δήμοι της αγγλικής πρωτεύουσας έχουν πάνω από 40 περιπτώσεις ανά 100 χιλιάδες κατοίκους και 4 στις 10 περιπτώσεις στην Αγγλία και την Ουαλία καταγράφονται εδώ. Ολες οι περιοχές είναι γειτονιές με εργάτες και μετανάστες, για να υπογραμμιστεί πως η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία επιστρέφει ολοταχώς στο παρελθόν…

Ανατολική Σλοβακία -Τρεμπίσοφ. Τριτοκοσμική παραγκούπολη… στη μέση της Ευρώπης.

Με θρησκευτικά μνημεία γοτθικού ρυθμού και με μια ιστορία που φτάνει πίσω στον 12ο αιώνα το Τρεμπίσοφ, βρίσκεται στην ανατολική Σλοβακία, λίγα χιλιόμετρα πιο νότια από το Κόσικε τη μητρόπολη της περιοχής. Περίπου 23 χιλιάδες είναι οι κάτοικοι της πόλης που έχει τουλάχιστον δύο θλιβερές πρωτιές σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με τις κρατικές στατιστικές οι πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης πεθαίνει κατά μέσο όρο δέκα έως και δεκαπέντε χρόνια νωρίτερα από τον εθνικό μέσο όρο. Και ο δείκτης παιδικής θνησιμότητας είναι ο υψηλότερος με 31 θανάτους στις χίλιες γεννήσεις. Και αυτό γιατί το Τρεμπίσοφ είναι από τις πόλεις με τον πυκνότερο πληθυσμό Ρομά, όπως και άλλες περιοχές στα ανατολικά.

Στοιβαγμένοι σε παραγκουπόλεις, μέσα σε άθλιες συνθήκες, χωρίς καμιά υγειονομική υποδομή, δίχως πόσιμο νερό και ηλεκτρικό οι Ρομά είναι οι πιο χαμένοι από τους χαμένους κατοίκους της χώρας εξαιτίας της λεγόμενης μετάβασης στην «ελεύθερη» οικονομία. Στο Τρεμπίσοφ η ανεργία φτάνει στο 100% (!!) και η μόνη προσμονή κάθε μήνα είναι το κρατικό επίδομα για να συντηρηθούν οι -συνήθως- πολυμελείς οικογένειες των Ρομά. Πέρυσι τον Φλεβάρη, εκατοντάδες νεαροί Ρομά ξεχύθηκαν στους δρόμους της πόλης (αλλά και σε μια δεκάδα άλλες πόλεις της περιοχής), επιτέθηκαν στα αστυνομικά τμήματα, λεηλάτησαν καταστήματα τροφίμων και έβαλαν φωτιά σε κρατικές υπηρεσίες. Την οργή τους υποκίνησε η απόφαση της κυβέρνησης να περικόψει τα κρατικά επιδόματα και να τα αποσυνδέσει από τον αριθμό των παιδιών για κάθε οικογένεια. Ετσι μία οικογένεια άνεργων Ρομά που έπαιρνε μέχρι τότε 10 χιλιάδες περίπου κορώνες (περίπου 245 ευρώ) τον μήνα, με τα νέα μέτρα πρέπει να ζήσει με 3000 κορώνες, δηλαδή με καμιά 80 ευρώ. Ηταν η πρώτη φορά μετά το 1989, που η κυβέρνηση κινητοποίησε τόσους χιλιάδες αστυνομικούς και στρατιώτες για να καταστείλουν με την βία την εξέγερση. Εγιναν εκατοντάδες συλλήψεις, υπήρξαν δεκάδες τραυματισμοί και λίγες ημέρες αργότερα σε ένα κανάλι στο Τρεμπίσοφ, ανακαλύφτηκε το άψυχο σώμα του 29χρονου Ράντοσλαβ Πούκι. Μέχρι τώρα η αστυνομία επιμένει πώς πνίγηκε από ατύχημα σε πείσμα της πεποίθησης των κατοίκων ότι ο θάνατος του οφείλονταν στην αστυνομική βαρβαρότητα.

Κοντά σε 500 χιλιάδες υπολογίζονται οι Ρομά στη Σλοβακία, δηλαδή το 10% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, μέρος ενός μεγαλύτερου πληθυσμού που βρίσκεται -σε όχι διαφορετικές συνθήκες- στην Ανατολική Ευρώπη, και κύρια στην Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία κλπ. Αποτελούν την πιο περιθωριοποιημένη κοινωνική ομάδα και αντιμετωπίζουν ισχυρές διακρίσεις και εχθρικές ενέργειες. Τελευταία και στη Σλοβακία έχουν αυξηθεί τα κρούσματα ρατσιστικών επιθέσεων, ενώ έντονα προβάλλονται από τα επίσημα ΜΜΕ τα αυξημένα ποσοστά εγκληματικότητας των Ρομά, με σκοπό να εξάψουν το εχθρικό κλίμα ενάντια τους. Και στις προηγούμενες δεκαετίες του «ανύπαρκτου» οι Ρομά αντιμετώπιζαν όχι λίγες διακρίσεις και αποκλεισμούς. Τώρα όμως τα πράγματα έχουν αγριέψει. Και αυτό γιατί η οικονομική και κοινωνική κατάρρευση στις χώρες αυτές της Ανατολικής Ευρώπης παράσυρε από την πρώτη στιγμή τους πιο αδύναμους. Ετσι το Τρεμπίσοφ δεν υστερεί πια σε τίποτε από τις άθλιες παραγκουπόλεις του Τρίτου Κόσμου. Είναι ο Τρίτος Κόσμος μέσα στην καρδιά της Ευρώπης.

* Πρόσφατα στην Σόφια μια κοινή πρωτοβουλία οκτώ Ανατολικο-Ευρωπαϊκών κρατών ανακοινώθηκε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των Ρομά. Υποκινητής το ίδρυμα του γνωστού χρηματιστή Σόρος, για να διαλυθεί κάθε αμφιβολία για το τι περιμένει και στο μέλλον τους Ρομά.