Kokyangak, Κιργισία. Μια ημέρα με τον μικρό Μπακίτ

Η Kokyangak είναι μια μικρή πόλη δέκα χιλιάδων, πάνω-κάτω κατοίκων σφηνωμένη πάνω στα βουνά, στη νοτιοδυτική Κιργισία, στο ομπλάστ του Τζαλαλαμπάντ, ανάμεσα σε αλπικές λίμνες, εκτεταμένα δάση καρυδιάς και πηγές μεταλλικών νερών. Στα χρόνια που η περιοχή και όλη η χώρα ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης, η πόλη ζούσε κυρίως από το μεγάλο ανθρακωρυχείο που υπάρχει δίπλα της και το οποίο έβγαζε χιλιάδες τόνους το χρόνο κάρβουνο για τις ανάγκες της βιομηχανίας.

Σε αυτήν την πόλη γεννήθηκε ο δωδεκάχρονος Μπακίτ, που αντί για το σχολείο είναι αναγκασμένος κάθε ημέρα, όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, να κατεβαίνει στις σκοτεινές στοές του εγκαταλειμμένου ανθρακωρυχείου. Όπως και άλλα πολλά παιδιά, ο Μπακίτ σκάβει τα τοιχώματα των στοών από το πρωί ως αργά το απόγευμα και η καθημερινή αμοιβή του δεν ξεπερνά τα εκατό σόμς, δηλαδή κάτι λιγότερα από δύο αμερικάνικα δολάρια. Με αυτά βοηθάει την άνεργη και άρρωστη μητέρα του που η σύνταξη που παίρνει δεν ξεπερνά τα δέκα δολάρια, την κατάκοιτη γιαγιά του και την αδερφή του που ανέλαβε να τις φροντίζει. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του δουλεύουν και αυτά στο ορυχείο και κάνουν δουλειές του ποδαριού για να συντηρούνται, μιας και ο πατέρας τους έφυγε από το σπίτι δίχως να ασχολείται με τη φροντίδα τους.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες στην Kokyangak δεν είναι λίγες. Η ανεργία και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα είναι ο κυριότερος παράγοντας για τη διάλυση των οικογενειών. Μόνο στην πόλη υπολογίζονται σε δύο χιλιάδες οι καταγραμμένοι άνεργοι αν και στην πραγματικότητα ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Στην περιοχή, και γενικά στην νότια Κιργισία, είναι διαδεδομένο το φαινόμενο των ανήλικων παιδιών-ανθρακωρύχων που σέρνονται μέσα στις ασυντήρητες και επικίνδυνες στοές για να συμπληρώσουν το οικογενειακό εισόδημα. Μελέτες υπολογίζουν πως το ένα τρίτο των οικογενειακών εσόδων των φτωχών Κιργίσιων, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο προέρχεται από την παιδική εργασία. Στη χώρα δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές για την έκταση της παιδικής εργασίας αλλά ξένοι οργανισμοί και αποστολές που την επισκέφτηκαν τα τελευταία χρόνια και έκαναν έρευνες επιμένουν πως η παιδική εργασία έχει αυξηθεί εκρηκτικά στα χρόνια της ανεξαρτησίας ύστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ειδικά στο Μπισκέκ αλλά και άλλα αστικά κέντρα, στα οποία συρρέουν οι απελπισμένοι εσωτερικοί μετανάστες για αναζήτηση δουλειάς, είναι πολύ εύκολο να συναντήσει κανείς σε κάθε γωνιά ανήλικα παιδιά να δουλεύουν στους δρόμους, σαν αχθοφόροι, λούστροι, καθαριστές κ.λπ. Ειδικά στο Ος Παζάρ, στο κέντρο της πόλης, αλλά και σε άλλα πολυσύχναστα σημεία για ελάχιστα σόμς ο καθένας μπορεί να βρει πρόθυμα παιδιά να κάνουν κάθε είδους δύσκολη δουλειά.

Βίαια αποχωρισμένη από τον ενιαίο παραγωγικό και οικονομικό ιστό της Σοβιετικής Ένωσης, δίχως να έχει το πλούσιο υπέδαφος, ειδικά σε υδρογονάνθρακες, άλλων αποσχισμένων δημοκρατιών, η Κιργισία έχει βυθιστεί σε μια μακρόχρονη οικονομική βαρυχειμωνιά που την πληρώνουν, όπως πάντα γίνεται, οι πιο φτωχές ομάδες του πληθυσμού και ειδικά τα παιδιά και οι ανήμποροι.

* Αναλυτικά στοιχεία για την έκταση και τις μορφές της παιδικής εργασίας στην χώρα περιέχονται σε μια έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που δημοσιεύτηκε το 2001 στο Μπισκέκ, με τίτλο «Child Labour in Kyrgyzstan». Εικόνες από την καθημερινή ζωή του Μπακίτ στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.childhoodpoverty.org/index.php?action=kyrgyzstanfilm, στην οποία υπάρχουν δύο μικρά μονόλεπτα φιλμ για αυτόν.