Φαβέλα Baixa Sapaterro-Ρίο. Ενας Αλέξης … που τον έλεγαν Μαθέους

Την Πέμπτη το πρωί , στις 4 του περασμένου Δεκέμβρη, λίγο πριν τις οκτώ ο οκτάχρονος Μαθέους Καρβάλιο Ροντρίγκεζ με ένα ρεάλ σφιγμένο στο χέρι, ξεκίνησε να βγει από το σπίτι του, στην οδό Ολιβέιρα, αριθμός οκτώ, στην φαβέλα Baixa Sapaterro, στο συγκρότημα Μare, για να τρέξει μέχρι το διπλανό φούρνο με σκοπό να αγοράσει ψωμί. Στο κατώφλι ακριβώς το σπιτιού, τον βρήκε μια σφαίρα στον αυχένα. Στο άκουσμα του πυροβολισμού η μητέρα και οι γείτονες που έτρεξαν σχεδόν αμέσως, είδαν τον μικρό στηριγμένο στην μια πλευρά της πόρτας να είναι πλημμυρισμένος στα αίματα , άψυχος και το ματωμένο ρεάλ ακόμη στην παλάμη του, στην οποία το κρατούσε σφιχτά μέχρι την τελευταία στιγμή. Τον Μαθέους , δεν προστάτεψε ούτε ο θεός, στον οποίο η πολυμελής οικογένεια πιστεύει βαθιά , σε σημείο να παραχωρήσει το μικρό σπίτι για τις συγκεντρώσεις της ευαγγελικής κοινότητας στην γειτονιά. Την επόμενη ημέρα , μέσα σε θρήνους και οργισμένες κραυγές πολλοί γείτονες, φίλοι και συγγενείς του Μαθέους , όλοι φαβελάδος , τον κήδεψαν στο κοιμητήριο του Sao Francisco Xavier στο Caju. Ο πατέρας του μικρού, δίπλα στην κρύπτη , έβαλε μια δερμάτινη μπάλα ποδοσφαίρου , το αγαπημένο παιγνίδι του Μαθέους.

Η σφαίρα που σκότωσε τον μικρό, βγήκε από όπλο αστυνομικού όπως ισχυρίζονται όλοι οι μάρτυρες. Εκείνη την ώρα στην περιοχή επιχειρούσε μια μονάδα της 22^ης ομάδας της στρατιωτικής αστυνομίας, και μόνο οι εκπρόσωποι των αρχών κάνουν πως αμφιβάλλουν πως ο μικρός σκοτώθηκε από αστυνομικούς, διατάσσοντας , δήθεν έρευνες για να διαπιστωθούν οι ακριβείς συνθήκες του περιστατικού. Ταυτόχρονα άφησαν υπαινιγμούς για την συμπεριφορά του μικρού, δημιουργώντας έτσι και την εναλλακτική εκδοχή , σε περίπτωση που αποδειχθεί, χωρίς την θέληση τους, πως τον μικρό σκότωσε πράγματι αστυνομικός. Στο άκουσμα της δολοφονίας εκατοντάδες φαβελάδος βγήκαν στους δρόμους , επιτέθηκαν σε αστυνομικά αυτοκίνητα και έριξαν αυτοσχέδιες βόμβες πετρελαίου σε αστυνομικούς και κρατικά κτίρια, ενώ ορισμένοι ανεπιτυχώς προσπάθησαν να διακόψουν την κυκλοφορία στην Αβενίντα Μπραζίλ.

Η δολοφονία του μικρού Μαθέους συνέπεσε με τα όσα συνέβησαν στην Ελλάδα, όταν δύο ημέρες αργότερα ένας αστυνομικός στο κέντρο της Αθήνας σκότωσε τον δεκαπεντάχρονο Αλέξη Γρηγορόπουλο. Αρκετοί στην Βραζιλία μοιραία συνέκριναν τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν στις δύο περιπτώσεις και διαπίστωσαν με θλίψη πως στην λατινοαμερικάνικη χώρα, η βιαιότητα της αστυνομίας αντιμετωπίζεται σαν μια συνηθισμένη κατάσταση. Και πράγματι τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο. Η κυβέρνηση Λούλα έχει δώσει το πράσινο φως για μια άνευ προηγούμενου αστυνομική επιθετικότητα στις φαβέλες , με αποτέλεσμα οι δολοφονίες , οι βασανισμοί και οι συλλήψεις να είναι καθημερινό φαινόμενο και οι επιχειρήσεις για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας να βάφονται από αίμα αθώων η να μετατρέπονται σε πολεμικές μάχες δυσανάλογες με το επίπεδο της παραβατικότητας. Μιας παραβατικότητα βεβαίως που συντηρεί, αναπαράγει και διευρύνει η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης που τα έχει κάνει «πλακάκια» με το μεγάλο κεφάλαιο και την βραζιλιάνικη ολιγαρχία. Μιας κυβέρνησης που την συνόδευαν πολλές προσδοκίες από τους φτωχούς Βραζιλιάνους και είχε υποστηριχθεί με θέρμη από την διεθνή σοσιαλδημοκρατία και τμήματα της επίσημης και ανεπίσημης αριστεράς , ειδικά αυτής που δρα στα πλαίσια των λεγόμενων Κοινωνικών Φόρουμ. Μια κυβέρνηση οποία μάλιστα συνεχίζει να υποστηρίζει την διοργάνωση τους, όπως η τελευταία στο Μπελέμ, για να φτιασιδώνει το σκληρό πρόσωπο της.

* Η παρακίνηση για να επανέλθει η στήλη στις δολοφονίες μικρών παιδιών στην Βραζιλία ήταν οι σοκαριστικές φωτογραφίες του Naldinho Lourenηo, που δημοσιευτηκαν στην ιστοσελίδα www.vivafavela.com.br, στην διεύθυνση http://www.vivafavela.com.br/publique/cgi/public/cgilua.exe/web/templates/htm/principal/view_rev_0013.htm?infoid=46049&user=reader&editionsectionid=13, και τραβήχτηκαν λίγα μόνο λεπτά μετά την δολοφονία του Μαθέους.

Ichocan –Βόρειο Περού. Το κορίτσι με την φωνή πουλιού

Το διοικητικό διαμέρισμα της Ichocan είναι ένα από τα επτά της επαρχίας του Σαν Μάρκος,που ανήκει στην ευρύτερη περιφέρεια της Cajamarca, στο βορειοανατολικό Περού, κοντά στα σύνορα με τον Ισημερινό. Στο μικρό ομώνυμο χωριό, που έδωσε το όνομά του στο γεωγραφικό διαμέρισμα, σφηνωμένο στις ψηλές πλαγιές των Ανδεων, τον περασμένο αιώνα, στα μέσα περίπου της δεκαετίας του '20, γεννήθηκε ένα κορίτσι που, ώσπου να φτάσει στα δεκατρία χρόνια της, κατάφερε να γίνει θρύλος για τους Ιντιος που την άκουγαν εκστασιασμένοι κάθε φορά να τραγουδά στις τοπικές γιορτές στη γλώσσα κέτσουα τους θρησκευτικούς ύμνους και τα παραδοσιακά τραγούδια που κληρονόμησαν από τους Ινκας. Είναι άγνωστο αν από τότε, ή αργότερα, στην εκπληκτική καριέρα της, το μικρό κορίτσι πίστεψε πως ήταν απευθείας απόγονος του βασιλιά των Ινκας Αταχουάλπα, αλλά η λατρεία που συγκέντρωνε για τη φωνή της και την ομορφιά της ήταν αληθινά ανάλογη με αυτήν που απαιτούσαν οι παλιοί βασιλιάδες. Υπάρχουν πολλοί ακόμη που ισχυρίζονται πως όταν το μικρό κορίτσι έφυγε από το Ichocan, οι χωρικοί αντέδρασαν οργισμένα, θεωρώντας τη φυγή ύβρη στους θεούς, και ξέσπασαν σε θρήνους που αντιλαλούσαν για καιρό στα υψίπεδα των Ανδεων.

Η Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo, που πρόσθεσε το όνομα του τελευταίου βασιλιά των Ινκας και δολοφονημένου ύπουλα από τους Ισπανούς, Αταχουάλπα, έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο στη δεκαετία του '50 και στις αρχές του '60 με το πιο αμερικάνικο όνομα Ιμα Σουμάκ, που στα κέτσουα θα πει «τόσο όμορφη!». Για να καταφέρει να ακολουθήσει το μέντορά της και αυτόν που την έφερε στις Ηνωμένες Πολιτείες, το συνθέτη Moices Vivanco, τον παντρεύτηκε όταν εκείνος την ανακάλυψε σε ένα τοπικό φεστιβάλ. Με τον πρώτο δίσκο της, το 1950, κατακτά την Αμερική και ανοίγει ο δρόμος για μια λαμπρή καριέρα, που έφτασε στην αποθέωση όταν η Σουμάκ περιόδευσε στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στη Μόσχα, μάλιστα, δέκα χιλιάδες σοβιετικοί πολίτες στην Οπερα Τσαϊκόφσκι, με επικεφαλής τον Σοστακόβιτς και τον Χατσατουριάν, τη χειροκρότησαν με ενθουσιασμό. Εφτασαν μόλις πέντε προσωπικοί δίσκοι για να αναγνωριστεί η φωνή της, που κάλυπτε πέντε οκτάβες όταν έκανε τη φωνή των πουλιών, σαν ένα φαινόμενο που σπάνια εμφανίζεται στην ανθρώπινη ιστορία, ενώ η εξωτική ομορφιά της τονιζόταν ιδιαίτερα από τα πολύχρωμα κοστούμια και τις ενδυμασίες που επέλεγε στις εμφανίσεις της μπροστά σε κοινό.

Ακόμη και στη δεκαετία του '90, σε μια από τις λιγοστές εμφανίσεις της, η θεϊκή φωνή της παρέμεινε αναλλοίωτη. Η Σουμάκ, ύστερα από το χωρισμό της με τον άνθρωπο που την οδήγησε στην Αμερική και στην παγκόσμια αναγνώριση, πέρασε μια δύσκολη περίοδο στην αφάνεια και λίγες φορές επέλεξε να εμφανιστεί, με τελευταία δουλειά της το δίσκο «Miracles: Yma rocks!», όπου πειραματίστηκε με την ηλεκτρονική μουσική. Εζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στη δυτική πλευρά του Λος Αντζελες, σιωπηλά και με αξιοπρέπεια.

* Στο μιντιακό κατακλυσμό των εκλογικών γεγονότων από τις ΗΠΑ, η είδηση του θανάτου της Ιμα Σουμάκ, το Σάββατο 1 του Νοέμβρη, σε ένα γηροκομείο της δυτικής αμερικάνικης μεγαλούπολης, πέρασε στα ψιλά, αν και όλες σχεδόν οι εφημερίδες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα έδωσαν έστω και λιγοστό χώρο για μια αναδρομή στους παλιούς διθυράμβους. Η θεματική παρέκκλιση της στήλης από τα συνηθισμένα οφείλεται σε μια έντονη παιδική ανάμνηση που οφειλόταν, τότε, όχι τόσο στην εντυπωσιακή φωνή της αλλά στην εξωτική, εντυπωσιακή εμφάνισή της στο εξώφυλλο ενός δίσκου 45 στροφών, με τα έντονα χρώματα που τόνιζαν την ομορφιά της. Για τους αναγνώστες της στήλης προτείνεται ανεπιφύλακτα μια επίσκεψη στην προσωπική ιστοσελίδα www.yma-sumac.com και η αναζήτηση κάποιου από τα λίγα cd που κυκλοφορούν με τα τραγούδια της.

Η δολοφονία του μικρού… Σπάιντερμαν

Ο μικρός Joao Roberto Amaral θα γιόρταζε στα τέλη του Ιούλη τα τρίτα γενέθλιά του και σκόπευε να φορέσει γι’ αυτά τη στολή του Σπάιντερμαν. Οταν κηδεύτηκε, ο τραγικός πατέρας του, ο Paulo Roberto Amaral, ταξιτζής στο Ρίο, φρόντισε να είναι ντυμένος με τη στολή του αγαπημένου ήρωά του ο οποίος, αν και ακατανίκητος στη φαντασία του μικρού, δεν κατάφερε να τον υπερασπίσει από τις σφαίρες της αστυνομίας εκείνο το βράδυ της Τρίτης, 8 του περασμένου Ιούλη. Ο μικρός Joao βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο μαζί με τον -εννιά μηνών- αδερφό του, το οποίο οδηγούσε η μητέρα του Alessandra. Δύο αστυνομικοί καταδίωξαν το αυτοκίνητο και, παρά την προσπάθεια της μητέρας του να τους δείξει πως μέσα σε αυτό βρίσκονταν μικρά παιδιά, αυτοί έριξαν πάνω από δεκαπέντε πυροβολισμούς, τραυματίζοντάς την, ενώ ο μικρός Joao, χτυπημένος στο κεφάλι από τις σφαίρες, άφησε την τελευταία πνοή του στο νοσοκομείο. Οι αστυνομικοί, που ως συνήθως συνελήφθησαν για τα μάτια του κόσμου και παραπέφθηκαν σε εσωτερική έρευνα, πρόβαλαν τις γνωστές δικαιολογίες πως δέχθηκαν πυρά από ένα αυτοκίνητο και κατά λάθος θεώρησαν στη συνέχεια πως ήταν αυτό που οδηγούσε η μητέρα του Joao. Οι γονείς του, αν και λυγισμένοι από την τρομερή απώλεια, είχαν το κουράγιο, πριν τον συνοδέψουν στην τελευταία κατοικία του, να δωρίσουν τα μάτια του σε ένα οκτάχρονο κορίτσι που βρισκόταν σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση.

Η ψυχρή δολοφονία του μικρού Joao ξεσήκωσε μεγάλο κύμα οργής στη βραζιλιάνικη μεγαλούπολη ενάντια στην αστυνομική εγκληματική αυθαιρεσία. Οι προϊστάμενοι των αστυνομικών ψέλλισαν ορισμένες δικαιολογίες και έδειξαν να είναι συντετριμμένοι από το λάθος, δίνοντας υποσχέσεις για τιμωρία των δύο δολοφόνων. Κανείς όμως ανεξάρτητος παρατηρητής της δράσης της αστυνομίας στις βραζιλιάνικες πόλεις δεν έχει πλέον αμφιβολία πως ο άδικος θάνατος του μικρού Joao θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση. Η περίπτωση του μικρού Joao προστέθηκε σε έναν μακρύ κατάλογο δολοφονιών που όλο και πιο συχνά διαπράττουν οι αστυνομικές δυνάμεις στους δρόμους και τις φαβέλες των πόλεων, σε μια πρωτοφανέρωτη έξαρση της αστυνομικής βίας που υποκινεί η κυβέρνηση Λούλα στο πλαίσιο δήθεν της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας. Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που ανάγκασε πρόσφατα τη Διεθνή Αμνηστία και ανθρωπιστικές υπηρεσίες του ΟΗΕ να κατηγορήσουν ανοικτά τη δράση της βραζιλιάνικης αστυνομίας και των ειδικών κατασταλτικών ομάδων. Σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ, Φίλιπ Αλστον, για μία από τις πέντε ανθρωποκτονίες που γίνονται στην περιφέρεια του Ρίο υπεύθυνη είναι η αστυνομία. Μόνο το 2007 καταγράφηκαν 1.330 σκοτωμένοι από όπλα αστυνομικών, αριθμός κατά 25% μεγαλύτερος από το 2006. Η έκθεση του Αλστον πήρε μεγάλη δημοσιότητα στα διεθνή ΜΜΕ, στα μέσα του Σεπτέμβρη, αναγκάζοντας την ηγεσία της αστυνομίας να προσπαθήσει να την υποβαθμίσει και να την απαξιώσει, δηλώνοντας πως ο συντάκτης της δεν αφιέρωσε τον αναγκαίο χρόνο για μια αντικειμενική έρευνα.

Η κυβέρνηση Λούλα, παρά τις προσδοκίες των φτωχών Βραζιλιάνων για κοινωνικές αλλαγές, συνέχισε τις πολιτικές που διευρύνουν τη φτώχεια και τις ανισότητες στη χώρα. Η μεγάλη εγκληματικότητα και το διαδεδομένο φαινόμενο των συμμοριών στις φαβέλες είναι απόλυτα σχετικό με την εξαθλίωση εκατομμυρίων Βραζιλιάνων, που ασφυκτιούν από την ανεργία και την εγκατάλειψη. Στην ουσία τίποτε δεν άλλαξε, και η κυβέρνηση, αντί για παροχές και κοινωνικά προγράμματα, εκπόνησε σκληρότερα μέτρα καταστολής, πολλαπλασίασε τις επιδρομές στις παραγκουπόλεις και έδωσε το πράσινο φως στην αστυνομία να σκληρύνει και άλλο την πρακτική της. Στο Ρίο, που βρίσκεται στην κορυφή αυτού του αναπαραγόμενου κύκλου βίας και τρομοκρατίας στις επτακόσιες και πλέον φαβέλες του, η κυβέρνηση με αφορμή τους περσινούς παναμερικανικούς αγώνες αύξησε θεαματικά τις αστυνομικές δυνάμεις και τις ώθησε να γίνουν πιο βίαιες και δολοφονικές.

* Το φίλμ του Ζοζέ Παντίγια με τον ελληνικό τίτλο “Οι επίλεκτοι” (“Tropa de elite”-2007), βασισμένο στη νουβέλα του Λουίς Εντουάρντο Σοάρες και δύο πρώην στελεχών της ειδικής αστυνομικής ομάδας BOPE, που έκοψε εκατομμύρια εισιτήρια στη Βραζιλία και πήρε τη Χρυσή Αρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2008, δίνει, έστω και από τη σκοπιά των δυνάμεων καταστολής, αρκετές από τις σκληρές εικόνες που διαδραματίζονται καθημερινά στους δρόμους του Ρίο και των άλλων μεγάλων βραζιλιάνικων πόλεων.

Choco- Κολομβία. Γυναίκες αιχμάλωτες στην λάσπη και την προϊστορία

 

Στη βορειοδυτική άκρη της Κολομβίας η επαρχία Choco αποτελεί έναν επίγειο αλλά και υπόγειο φυσικό παράδεισο σε αντιδιαστολή με τις κολασμένες κοινωνικές συνθήκες στις οποίες ζούνε, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνθρωποι εκεί. Σκεπασμένη από ένα απέραντο τροπικό δάσος που εκτείνεται από τις παρυφές των Άνδεων έως τις ακτές του Ειρηνικού, με πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα, με δεκάδες μεγάλα ποτάμια και με τετρακόσιες ίντσες ετήσια βροχόπτωση, η επαρχία πνίγεται σε οργιώδη βλάστηση και αποτελεί ιδανικό έδαφος για πολλές καλλιέργειες. Στο υπέδαφος κρύβονται σημαντικές ποσότητες πετρελαίου, χρυσού, πλατίνας και άλλων πολύτιμων μετάλλων. Η επαρχία, με πρωτεύουσα την Ouibdo, αποτελεί το βόρειο κολομβιανό σύνορο με τον Παναμά και είναι η μοναδική από όλες που έχει ακτές στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων στην Choco, στις πόλεις αλλά και στις απομακρυσμένες περιοχές του δάσους , είναι Αφρό-κολομβιανοί και οι υπόλοιποι ιθαγενείς. Απόγονοι των μαύρων σκλάβων που έφεραν οι Ισπανοί, οι κάτοικοι της Choco αποτελούν μια από τις φτωχότερες ομάδες της χώρας. Ζούνε δίχως καμιά κρατική υποστήριξη, αντιμέτωποι με τις ασθένειες και με περιοδικούς λιμούς και καταδιωκόμενοι από τις πολιτικές λεηλασίας των μεγάλων πολυεθνικών που αρπάζουν τον φυσικό πλούτο της περιοχής. Όπως και στις υπόλοιπες περιοχές της Κολομβιανής υπαίθρου, ο στρατός και οι παραστρατιωτικές συμμορίες τις τελευταίες δεκαετίες συνεχίζουν να ασκούν μια πολιτική τρομοκρατίας, απομόνωσης και μαζικών εκτοπισμών για να αποδυναμωθεί το αντάρτικο. Γιατί οι μαύροι Κολομβιανοί, εξαιτίας της μακραίωνης καταπίεσης, ανάπτυξαν ένα ισχυρό κίνημα ελευθερίας. Ενίσχυσαν κατά χιλιάδες το στρατό του Μπολιβάρ και στήριξαν τα αριστερά επαναστατικά κινήματα που γεννήθηκαν τον περασμένα αιώνα στην χώρα.

Αναζητώντας τρόπους επιβίωσης πολλές ομάδες, κυρίως γυναικών, καταγίνονται με την αναζήτηση χρυσού στα εγκαταλειμμένα πεδία των μεγάλων χρυσωρυχείων που πριν από χρόνια οι πολυεθνικές εκμεταλλεύτηκαν προξενώντας ανεπανόρθωτες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και ερημώνοντας μεγάλες εκτάσεις του τροπικού δάσους από την αλόγιστη χρήση των χημικών για την επεξεργασία του μεταλλεύματος. Βουτηγμένες ολημερίς στην λάσπη που κουβαλούν στις όχθες τους τα ποτάμια, κάτω από τον καυτό τροπικό ήλιο και μέσα στην αποπνιχτική υγρασία, ομάδες από εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά με αυτοσχέδιους παραδοσιακούς τρόπους αναζητούν κόκκους χρυσού και πλατίνας. Κινδυνεύουν από τη διαδεδομένη ελονοσία αλλά και από τα χημικά που έχουν ποτίσει το έδαφος για να κερδίσουν -αν τις βοηθήσει η τύχη-ελάχιστα χρήματα, για την καθημερινή επιβίωση. Οι συνθήκες εργασίας ελάχιστα απέχουν από εκείνες των μαύρων σκλάβων που ανάμεσα στο 1600 και στο 1820 μετέτρεψαν την Choco σε μια από τις σημαντικότερες πηγές χρυσού για τους Ισπανούς αποικιοκράτες.

Οι μαύρες λασπωμένες γυναίκες στην Choco τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει ένα από τα αγαπημένα θέματα των μεγάλων δυτικών ΜΚΟ. Εκπονώντας προγράμματα με αντικείμενο τον λεγόμενο «πράσινο χρυσό», υποστηρίζουν το «ελεύθερο» διεθνές μικρεμπόριο κοσμημάτων από χρυσό που προέρχεται από τη σκληρή παραδοσιακή δουλειά τους στις λάσπες, θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο θα βγούνε -δήθεν- από την μεγάλη φτώχεια. Χρηματοδοτούν συνεταιρισμούς μικρών παραγωγών και προπαγανδίζουν τη δυνατότητα ειρηνικών κοινωνικών αλλαγών, μέσα από τη διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων. Υπερτονίζουν τις διαφορές και τις τοπικές ιδιαιτερότητες υποσκάπτοντας την εκδοχή ευρύτερων κοινωνικών συσπειρώσεων ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικές ομάδες. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις, οι ΜΚΟ είναι υπερδραστήριες σε περιοχές που οι πληθυσμοί οδηγούνται σε επιλογές μαζικής αντίστασης και ένοπλων αγώνων για την κοινωνική ανατροπή.

* Στις αρχές αυτού του μήνα , απελευθερώθηκε η πιο διάσημη όμηρος των ανταρτών του FARC-EP, για έξι και πλέον χρόνια, η γαλλοκολομβιανή Ίνγκριντ Μπετανκούρ, σε μια επιχείρηση του στρατού με πολλά σκοτεινά σημεία και με την υποστήριξη τουλάχιστον των Αμερικάνων και των Ισραηλινών. Η Μπετανκούρ παρουσιάστηκε στο πλευρό του εγκληματία προέδρου Ουρίμπε, ευχαρίστησε τον λαομίσητο κυβερνητικό στρατό και έτυχε πανηγυρικής υποδοχής από τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί. Αρκετοί μάλιστα πιθανολογούν πως είναι η καλύτερη επιλογή για μια πολιτική αλλαγή στην Κολομβία. Αλλαγή από εκείνες που γίνονται για να μην αλλάξει στην πραγματικότητα τίποτε. Σε δηλώσεις της, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, είπε μεταξύ άλλων: «Αισθάνομαι σα να επέστρεψα από ένα ταξίδι στο παρελθόν, κατά την προϊστορική περίοδο, είναι πολύς καιρός που δεν έχω δει ηλεκτρικό φως ή δεν είχα τρεχούμενο νερό ή ζεστό νερό». Η Μπετανκούρ τώρα μπορεί να είναι ευτυχισμένη που επέστρεψε στη σύγχρονη εποχή με όλες τις ανέσεις που της παρέχει το βαρύ όνομα και η μεγαλοαστική καταγωγή της . Οι γυναίκες στην επαρχία Choco, που ζούνε βουτηγμένες στην λάσπη δεν έχουν έστω και μια αμυδρή ελπίδα για απόδραση από την προϊστορική εποχή.

Mina Gallo, Βόρεια Κολομβία Ο χρυσός σκοτώνει τους καμπεσίνος

 

Τα βουνά San Lucas ανήκουν στην κεντρική κορδιλιέρα των Άνδεων η οποία ξεκινά από τη νότια Κολομβία και συνεχίζει προς βορρά κατά μήκος του Río Magdalena. Το ποτάμι διασχίζει για πολλά χιλιόμετρα τη βόρεια επαρχία της χώρας, Μπολιβάρ, μια μακρόστενη λωρίδα γης που εκτείνεται στον βορρά της Κολομβίας ως την ακτή της Καρθαγένης στην Καραϊβική, κουβαλώντας στον χρόνο μια βαριά ιστορική κληρονομιά μιας και είναι μια από τις πρώτες εννέα πολιτείες των Ενωμένων Πολιτειών της Κολομβίας που δημιουργήθηκαν το 1863.

Σε αυτά τα βουνά είναι σκαρφαλωμένο το Μina Gallo, μια μικρή κοινότητα αγροτών και χρυσωρύχων και ένα από τα δεκαοκτώ τέτοια χωριά, που παρότι απομακρυσμένα μεταξύ τους, δημιουργούν μια φτωχή κοινωνία ιθαγενών και μεταναστών από άλλες περιοχές της χώρας που είναι δεμένοι με την εξόρυξη του χρυσού και τις αγροτικές εργασίες. Αυτά, μέχρι την ώρα που οι βόρειο-αμερικάνικες πολυεθνικές ανακάλυψαν πως μπορούν να βγάλουν κέρδη από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Από τα μέσα της δεκαετίας του Ενενήντα διεξάγεται στην περιοχή μια σιωπηλή σκληρή σύγκρουση. Η σύγκρουση αυτή κορυφώθηκε από τότε που η AngloGold Ashanti και η θυγατρική της Kedhada SA, σε συνεργασία με την κυβέρνηση στην Μπογκοτά αποφάσισαν να επενδύσουν. Από τότε, οι άνθρωποι σε αυτές τις κοινότητες αντιμετωπίζουν μια από τις πιο άγριες πολιτικές βίας του Κολομβιανού καθεστώτος, το οποίο προσπαθεί να τους αρπάξει την γη και να τους διώξει από τις στοές των ορυχείων. Αφού πρώτα θεώρησε παράνομες της άδειες εξόρυξης, επέλεξε την πολιτική της ανοικτής βίας. Με αιχμή την μονάδα Nueva Granada, που ανήκει στην πέμπτη ταξιαρχία του στρατού και τις σκληρές παραστρατιωτικές ένοπλες συμμορίες, η Μπογκοτά έχει εξαπολύσει ένα πογκρόμ δολοφονιών, εξαφανίσεων, μαζικών συλλήψεων και επιδρομών στα χωριά. Κύριος στόχος τα ηγετικά στελέχη των ενώσεων των χρυσωρύχων, προσδοκώντας πως με αυτόν τον τρόπο θα κάμψουν την αντίσταση των καμπεσίνος και θα τους εξαναγκάσουν σε φυγή.

Η τρομοκρατία πήρε πιο άγρια μορφή από τις αρχές του 2006, με συνεχείς στρατιωτικές επιδρομές, ενώ τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου οι στρατιώτες δολοφόνησαν τον ηγέτη της ένωσης των καμπεσίνος Fedagromisbol, Alejandro Uribe Chacon, όταν αυτός επέστρεφε στο Mina Gallo, ύστερα από μια περιοδεία στα χωριά. Στην κατακραυγή που ξεσήκωσε η ψυχρή δολοφονία του ο στρατός αντέτεινε τη συνήθη δικαιολογία. Πως ο Chacon ήταν οπλισμένος και πως διατηρούσε σχέσεις με το αντάρτικο του Εθνικού Στρατού Απελευθέρωσης (ELN), τη δεύτερη σε δύναμη αντάρτικη οργάνωση στην χώρα. Από τότε η καταδίωξη των νέων ηγετών της Ένωσης συνεχίζεται δίχως σταματημό, ενώ πυκνώνουν οι στρατιωτικές δυνάμεις μαζί με ειδικές ομάδες της αστυνομίας και των υπηρεσιών πληροφοριών που κάνουν επιχειρήσεις στα χωριά.

Η Κολομβία με την πλήρη υποστήριξη και παρακίνηση της Ουάσιγκτον έχει μετατραπεί σε μια απίστευτη κόλαση βίας και τρομοκρατίας και η λευκή ελίτ που την κυβερνά φιλοδοξεί να την μετατρέψει σε ένα λατινοαμερικάνικο Ισραήλ ενάντια σε όλους τους λαούς της περιοχής και φυσικά ενάντια στην πλειοψηφία των Κολομβιανών που ζούνε σε συνθήκες φτώχειας και τρομακτικών ανισοτήτων. Σε πείσμα όμως των Γιάνκηδων που στέλνουν αφειδώς δολάρια και στρατιωτικούς συμβούλους, για να ενισχύσουν το καθεστώς και τον τελευταίο εκλεκτό τους, τον δολοφόνο Ουρίμπε, όπως και οι φτωχοί καμπεσίνος στη νότια Μπολιβάρ έτσι και μεγάλο τμήμα των Κολομβιανών συνεχίζουν να αντιστέκονται είτε ένοπλα στην ύπαιθρο είτε με μαζικούς σκληρούς αγώνες στις πόλεις.

* Στα τέλη του περασμένου Απρίλη κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο η απεγνωσμένη έκκληση του νέου προέδρου της Ενωσης Fedagromisbol, Teófilo Acuña, που για λόγους προσωπικής ασφάλειας έχει καταφύγει στην πρωτεύουσα και ο οποίος καλεί σε διεθνή υποστήριξη για την προστασία των χωριών από την στρατιωτική βία.

Παρανά –Βραζιλία Μεταλλαγμένοι σπόροι και σφαίρες

H Santa Tereza de Oeste βρίσκεται στην βόρεια άκρη του Εθνικού Πάρκου Ιγκουάτσου, στην νότια Βραζιλία, στην επαρχία Παρανά στην περιφέρεια του Cascavel. Με δέκα χιλιάδες περίπου κατοίκους, κυρίως αγρότες, είναι μια από τις πύλες εισόδου στην προστατευμένη περιοχή, στην οποία μεταξύ άλλων φυσικών μνημείων παγκόσμιας σημασίας, βρίσκονται και οι περίφημοι καταρράκτες του Ιγκουάτσου, σε μια έκταση με εκπληκτική ποικιλία φυτών, δένδρων και άγριων ζώων. Αυτό το σημείο διάλεξε η ελβετικής καταγωγής πολυεθνική Syngenta, να φτιάξει ένα μεγάλο ερευνητικό κέντρο εφαρμογής καλλιεργειών με γενετικά τροποποιημένους σπόρους για παραγωγή καλαμποκιού και σόγιας. Για δύο χρόνια, από τον Μάρτη του 2006, οι εκτάσεις, (εκατόν σαράντα περίπου εκτάρια), που περιλαμβάνονται στο Ερευνητικό Κέντρο της Syngenta, έχουν γίνει το επίκεντρο σκληρής σύγκρουσης ανάμεσα στις κοινωνικές οργανώσεις των αγροτών με επικεφαλής το Κίνημα των Ακτημόνων–Εργατών, (Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST) και την πολυεθνική. Οικογένειες ακτημόνων κατέλαβαν το αγρόκτημα και επέβαλλαν στην τοπική κυβέρνηση της πολιτείας να ιδρύσει ένα ανάλογο κέντρο για την έρευνα και την παραγωγή αγρό-οικολογικών σπόρων χωρίς διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η πολυεθνική όμως δεν το έβαλε κάτω. Με τη στήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης Λούλα, κατάφερε όχι μόνο να ακυρώσει το πρόστιμο που της επέβαλλε η πολιτεία του Παρανά για παραβίαση των περιορισμών στο Εθνικό Πάρκο (η κυβέρνηση μείωσε την απόσταση πέραν την οποίας επιτρέπονται καλλιέργειες μεταλλαγμένων για τον κίνδυνο επιμόλυνσης) αλλά και να δικαιωθεί στα δικαστήρια, που διέταξαν την έξωση των αγροτών το περασμένο καλοκαίρι.

Το Οκτώβρη που πέρασε, όμως, περίπου διακόσοι αγρότες και ακτιβιστές του MST, επέστρεψαν στο αγρόκτημα και το ανακατέλαβαν, καταγγέλλοντας την πολιτική υποταγής της κυβέρνησης στις πολυεθνικές και σημαίνοντας συναγερμό για την τύχη της προστατευμένης περιοχής από τις επιμολύνσεις που δημιουργούν τα πειράματα της Syngenta. Στην πολιτεία, άλλωστε, οι μάχες με τις πολυεθνικές χρονολογούνται από πολύ παλιά με κορυφαία την αναμέτρηση με την Μονσάντο, πριν αναλάβει ο Λούλα την διακυβέρνηση. Όλα έδειχναν πως θα ξεκινούσε ένας νέος αγώνας με δικαστικές προσφυγές, μέχρι το πρωινό της Κυριακής 21 του Οκτώβρη. Την ημέρα εκείνη μια μεγάλη ομάδα ένοπλων από την ιδιωτική εταιρία που η Syngenta προσέλαβε για φρούρηση των εκτάσεων απαίτησε από τις οικογένειες των αγροτών να αποχωρήσουν και όταν αυτοί αρνήθηκαν, άνοιξαν πυρ με αποτέλεσμα να σκοτώσουν τον σαράνταδιάχρονο, πατέρα τριών παιδιών Valmir Mota de Oliveira, γνωστό με το παρατσούκλι Keno, και να τραυματίσουν άλλα δύο στελέχη του ΜST. Η δολοφονία συγκλόνισε όλη τη χώρα και πλήθος κοινωνικών και πολιτικών οργανώσεων απαίτησαν την τιμωρία των ενόχων και το διώξιμο της πολυεθνικής από την χώρα. Κατήγγειλαν επίσης πως ο δεύτερος νεκρός από την μεριά των ενόπλων φυλάκων στην πραγματικότητα δολοφονήθηκε από τους ίδιους για να μην υπάρξει μαρτυρία για τα γεγονότα. Η Syngenta με μια λακωνική και απίστευτα υποκριτική ανακοίνωση συλλυπήθηκε την οικογένειες των θυμάτων και ισχυρίστηκε πως η συμφωνία με την εταιρία προστασίας προέβλεπε πως οι φύλακες έπρεπε να ήταν άοπλοι! Υπενθύμισε επίσης πως απασχολώντας χίλιους εξακόσιους εργαζόμενους και έχοντας παρουσία ογδόντα χρόνων στην Βραζιλία συμβάλει στην αγροτική ανάπτυξη της χώρας και επιδοτεί με τρία εκατομμύρια δολάρια ετησίως, κοινωνικά προγράμματα! Με την συνέργεια -προσθέτουμε εμείς- της κυβέρνησης Λούλα που ευθυγραμμίστηκε πλήρως με τα συμφέροντα των πολυεθνικών και των μεγαλογαιοκτημόνων και μαζί με την κυβέρνηση Μπους μπήκαν επικεφαλής της εκστρατείας για την επέκταση της καλλιέργειας βιοκαυσίμων.

* Οι ρίζες της πολυεθνικής ξεκινούν από το 1758 όταν ο Johann Rudolf Geigy-Gemuseus ίδρυσε μια χημική επιχείρηση στη Βασιλεία της Ελβετίας. Το 2000 ο αγροχημικός τομέας της "Novartis" και της "Zeneca Agrochemicals" συγχωνεύτηκαν για να σχηματίσουν την Syngenta.

Τσάκο – Βόρεια Αργεντινή. Σιωπηλή γενοκτονία

Τις ίδιες ημέρες σχεδόν που συνεχίζοταν το γιορταστικό κλίμα στο Μπουένος Αιρες για την εκλογή της Κριστίνα Φερναντέζ ντε Κίρχνερ στην προεδρία από την άλλη άκρη της χώρας, χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα μακριά από το Μπουένος Αιρες, από την βορειοανατολική πλευρά, οι ειδήσεις έφερναν μια μελαγχολική πνοή θανάτου. Σχεδόν πάνω στα διοικητικά σύνορα που χωρίζουν τις επαρχίες Τσάκο και Φορμόσα, εκεί που ενώνονται οι παραπόταμοι του Παρανά, Μπερμεχίτο και Teuco, στο χωριό Ρίο Μπερμεχίτο, λίγες ημέρες πριν, δημοσιογράφοι συναντούσαν τον Απολινάριο Ντομίγκεζ στο πλίθινο σπίτι του. Ο Απολινάριο, ιθαγενής της φυλής Τόμπα, με δυσκολία κρατιέται στην ζωή και το σκελετωμένο σώμα του έχει φτάσει να ζυγίζει μόνο τριάντα έξι κιλά. Ο Απολινάριο παλιός «μπρασέιρο», (εργάτης γης) στις βαμβακοφυτείες δεν έχει κανένα τρόπο να τραφεί και περιμένει καρτερικά το μοιραίο. Στους δημοσιογράφους διεκτραγωδεί την σημερινή κατάστασή του καρφώνοντας τα ζωηρά μάτια του που κολυμπάνε πλέον στις κόγχες και ζητώντας ελπίδα και βοήθεια. Την ίδια εικόνα μπορεί να συναντήσει κανείς και στο νοσοκομείο της πόλης Castelli, όπου οι οικογένειες πηγαίνουν τους ετοιμοθάνατους. Στην επαρχία Τσάκο, την φτωχότερη της Αργεντινής, είκοσι περίπου άνθρωποι, όλοι ιθαγενείς που ζούνε στα δάση, πέθαναν από υποσιτισμό το τελευταίο διάστημα, και τις συνακόλουθες αρρώστιες που αυτός φέρνει, συνήθως την φυματίωση και την μολυσματική Σάγκας.

Στην Τσάκο ζούνε σχεδόν εξήντα χιλιάδες ιθαγενείς από τις τετρακόσιες που υπολογίζεται πως είναι το σύνολο του αμιγώς ιθαγενικού πληθυσμού στην Αργεντινή, χωρισμένοι σε είκοσι εθνικές ομάδες, με πολυπληθέστερους του Μαπούτσε, τους Κόλλα, τους Τόμπα και τους Γουίχι. Στην Τσάκο υπερισχύουν οι Τόμπα, οι Μοκόβι και οι Γουίχι. Η μεγάλη κοινότητα των Τόμπα ζει εδώ και αιώνες μέσα στο δάσος σε μια περιοχή που λέγεται "El Impenetrable” (δηλαδή η αδιαπέραστη) κυνηγώντας και συλλέγοντας φρούτα και άλλους καρπούς από τα δένδρα. Όλοι συνηγορούν πως η εκτεταμένη αποδάσωση της περιοχής για τη δημιουργία τεράστιων φυτειών σόγιας για βιοκαύσιμα σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση της γης σε λιγοστούς μεγαλοϊδιοκτήτες είναι η βασική αιτία αυτής της σιωπηλής γενοκτονίας των αυτοχθόνων πληθυσμών. Σύμφωνα με στοιχεία ενός ανεξάρτητου οργανισμού, το 7% των ιδιοκτητών γης στην Τσάκο, ύστερα από την κρατική διανομή που έγινε τα τελευταία χρόνια, κατέχει το 70% των παραγωγικών εδαφών της επαρχίας. Η αντικατάσταση μάλιστα της καλλιέργειας βαμβακιού με αυτήν της σόγιας έχει μειώσει δραματικά τις ανάγκες για εργατικά χέρια. Τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και οι τοπικές αρχές στην πρωτεύουσα της Τσάκο με το όμορφο όνομα Resistencias, τους έχουν αφήσει αβοήθητους, δίχως καμιά ιατρική βοήθεια και με λιγοστές επισιτιστικές αποστολές που συνήθως λεηλατούνται από τις τοπικές υπηρεσίες. Τον περασμένο Μάη μάλιστα, στο Ρίο Μπερμεχίτο αποκαλύφτηκε πως ο δήμαρχος Λορέντζο Χέφνερ κατακρατούσε τόνους τροφίμων σε αποθήκες και αρνούνταν να τις μοιράσει στους πεινασμένους ιθαγενείς.

Στην Αργεντινή, ύστερα από την πρόσφατη οικονομική κατάρρευση και το συνακόλουθο λαϊκό ξεσηκωμό, το γνωστό Αργεντινάζο, η οικονομική ελίτ κατάφερε με ορισμένες πολιτικές μανούβρες όχι μόνο να διασωθεί αλλά και στο νέο οικονομικό κύκλο που ακολούθησε να επεκτείνει τα κέρδη της, δημιουργώντας μεγαλύτερες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Σε αυτήν την βάρβαρη κοινωνική πόλωση οι ιθαγενείς βρίσκονται στον πάτο του πηγαδιού και είναι αυτοί που ρίχνονται, καθημερινά, κυριολεκτικά στον Καιάδα στο όνομα μιας ανάπτυξης που, όχι αργά, θα φανεί πως φέρνει νέες κοινωνικές θύελλες στην χώρα.

* Πρόσφατα οι οργανώσεις των ιθαγενών από την Τσάκο έσπασαν την σιωπή τους και άρχισαν να κινητοποιούνται τόσο στην επαρχιακή πρωτεύουσα όσο και με την κάθοδο τους στο Μπουένος Αιρες, όπου υπέβαλλαν μέσω των δικηγόρων τους μηνύσεις και διαδήλωσαν έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο. Για περισσότερες πληροφορίες για τους αριθμούς των ιθαγενικών πληθυσμών στην Αργεντινή στην τελευταία κρατική έκθεση από υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών που βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση

http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/ECPI_res_generales_junio2006.pdf, με ημερομηνία 29/6/2006.

Chuqui- βόρεια Χιλή. Οι ανοικτές πληγές της Αμερικής

Το Chuqui, όπως , με συντομία , ονομάζεται από τους ντόπιους , η Chuquicamata, από την γλώσσα των ιθαγενών Αιμάρα, είναι μια μικρή πόλη στα βόρεια της Χιλής , από την οποία πήρε το όνομα του ένα από τα παλιότερα και μεγαλύτερα ορυχεία χαλκού στην χώρα. Δεκαπέντε χιλιόμετρα από την πόλη Calama, στην οποία μετεγκατασταθήκανε από το 2003 οι μεταλλωρύχοι του Chuqui εξαιτίας των σχεδίων επέκτασης του ορυχείου και της ατμοσφαιρικής μόλυνσης , η περιοχή απέχει διακόσια πενήντα χιλιόμετρα από το λιμάνι της Αντοφαγκάστα και χίλια διακόσια από το Σαντιάγκο. Μέρος της ερήμου Ατακάμα, το Chuqui, βρίσκετε σε ύψος δυο χιλιάδων οκτακοσίων μέτρων πάνω από την θάλασσα, έχει μια ελλειπτική μορφή , εκτείνεται σε μια επιφάνεια οκτώ εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, έχει σε ορισμένα σημεία βάθος εννιακόσια μέτρα και μέχρι πρότινος θεωρούνταν το μεγαλύτερο ανοικτό ορυχείο του κόσμου , πριν το περάσει το καινούριο στην Escondida , πάλι στην Ατακάμα. Με περιεκτικότητα σε χαλκό 1,1% στο μετάλλευμα το Chuqui, είναι μια τεράστια πληγή στην επιφάνεια της γης , μιας και χρειάστηκε όλα αυτά τα χρόνια να εξορυχτούν αναρίθμητες ποσότητες υλικού, που ημερησία υπολογίζονταν στην ακμή του σε εξακόσιες χιλιάδες τόνους. Γνωστό για το χαλκό του από τα προ-ισπανικά χρόνια το Chuqui , ξεκίνησε την οργανωμένη παραγωγή του , τον Μάη του 1915, από την αμερικάνικη Guggenheim Bros, και κατέληξε να ελέγχεται από την φημισμένη πολυεθνική Ανακόντα των Ροκφέλερς. Σε αυτές τις δεκαετίες και μέχρι το 1971, το σκληροτράχηλο κίνημα των ανθρακωρύχων, έδωσε σκληρές μάχες για τις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας. Όχι λίγες φορές συγκρούστηκε με τον στρατό και τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς των Αμερικάνων αφεντικών και πλήρωσε σε αρκετές περιπτώσεις με αίμα την αποφασιστικότητα και την επιμονή του.

Το 1971, η κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας εθνικοποίησε το Chuqui, όπως και τα υπόλοιπα ορυχεία στην χώρα, πληρώνοντας όμως 250 εκ. δολάρια στην Ανακόντα, και από τότε το ορυχείο ανήκει στην κρατική Codelco. Στα χρόνια της κυβέρνησης Αλιέντε οι ανθρακωρύχοι του Chuqui,, εντάχθηκαν σταδιακά στο αντικυβερνητικό στρατόπεδο, ύστερα από συνεχείς απεργίες με μισθολογικά αιτήματα και αφού αντιμετωπίστηκαν με σκληρότητα από τις κρατικές αρχές , προξενώντας εσωτερικές αντιθέσεις στην Αριστερά της χώρας. Ήταν μια περίοδος που οι υπονομευτικές ενέργειες της αντιδραστικής δεξιάς και των Αμερικάνων φίλων της συμπλέκονταν με τις λαϊκές και εργατικές διεκδικήσεις και η κυβέρνηση Αλιέντε δεν μπόρεσε να κάνει τους αναγκαίους διαχωρισμούς και να κόψει τους γόρδιους δεσμούς με τον στρατό που σε αρκετές περιπτώσεις αντιμετώπιζε τις τελευταίες με σκληρότητα για να ανοίξει τον δρόμο στο πραξικόπημα που ετοίμαζε.

Οι σκληροί αγώνες των ανθρακωρύχων δεν σταμάτησαν όμως ούτε στα χρόνια της δικτατορίας του Πινοσέτ, όταν απαγορεύτηκαν οι ανεξάρτητες εργατικές ενώσεις, εξαπολύθηκε κύμα απολύσεων και πάγωσαν οι μισθοί. Αλλά και αργότερα , ως τις ημέρες μας το Chuqui, συνεχίζει να είναι επίκεντρο της συνεχούς μάχης των εργαζόμενων ανθρώπων με τα αφεντικά, που στην προκείμενη περίπτωση είναι η κυβέρνηση της χώρας. Τον φετινό Απρίλη οι δρόμοι που οδηγούν στα κοιλώματα του ορυχείου αποκλείστηκαν από εκατοντάδες απεργούς που έκαψαν και μερικά λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού της εταιρίας , ζητώντας αυξήσεις ενώ στην γειτονική Escondida, οι απεργίες είναι πιο συχνές από χιλιάδες εργάτες ενάντια στα σχέδια και την πολιτική μισθών της Αγλλο-αυστραλιανής BHP Billiton, που ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών του ορυχείου.

* Η επιλογή του σημερινού θέματος, σχετίζεται με την συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την δολοφονία του Ερνέστο Ραφαέλ Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γνωστού σαν Τσε Γκεβάρα και αποτελεί μια μικρή απότιση τιμής της στήλης στον Αργεντίνο με την παν- λατινοαμερικάνικη ψυχή. Στο νεανικό ταξίδι του, διασχίζοντας την ήπειρο, μαζί με τον Αλμπέρτο Γρανάδο, σταμάτησε για λίγο στο Chuqui, μίλησε με παράνομα μέλη του ΚΚ Χιλής , είδε από κοντά την σκληρή ζωή των μεταλλωρύχων και κατέγραψε τις εμπειρίες του στα Ημερολόγια Μοτοσικλέτας

Περουβιανές Άνδεις. Σύγχρονες ανθρωποθυσίες παιδιών

Παρ’ ότι πέρασε πάνω από μια δεκαετία, οι αρχαιολόγοι ακόμα δεν έχουν σιγουρευτεί αν η «παγωμένη μικρή κυρία» που το καλοδιατηρημένο σώμα της βρέθηκε το 1995 κάτω από τον παγετώνα και την τέφρα στην κορυφή του ηφαιστείου Αμπάτο στην νότια Περουβιάνικη επαρχία της Αρεκίπα, είναι η απόδειξη για τις φημολογούμενες ανθρωποθυσίες των Ίνκας. Το τραύμα στο κεφάλι της δείχνει πως πέθανε πιθανόν από βίαια αιτία, σε ηλικία περίπου δεκατεσσάρων χρονών, ανάμεσα στο 1440 με 1450 , αλλά αρκετοί είναι διστακτικοί να δεχθούν την εκδοχή της ανθρωποθυσίας. Είναι γνωστό άλλωστε πως οι κονγκισταδόρες κατακτητές και οι καθολικοί παπάδες που τους ακολουθούσαν παρουσίαζαν επίτηδες στην Δύση τους ινδιάνικους πολιτισμούς σαν βάρβαρους για να δικαιολογήσουν τις δικές τους «εκπολιτιστικές» βαρβαρότητες και σφαγές και από αυτές τις αφηγήσεις έλκουν την καταγωγή τους οι θεωρίες για τις ανθρωποθυσίες. Εδώ και μερικά χρόνια η « Χουανίτα του Αμπάτο», όπως επίσης είναι γνωστή, αναπαύετε σε μια γυάλινη θήκη με χαμηλή θερμοκρασία, στο Μουσείο του Καθολικού Πανεπιστημίου της Σάντα Μαρία, στην Αρεκίπα, δίπλα σε μερικές ακόμη παιδικές μούμιες που βρέθηκαν σε άλλα σημεία της ορεινής επαρχίας που την διασχίζουν οι Περουβιανές Άνδεις.

Πάνω από πεντακόσια χρόνια μετά, μπορεί η φήμη των ανθρωποθυσιών να χάνεται στο βάθος του χρόνου αλλά τα παιδιά στα αλτιπλάνα των Άνδεων, τόσο στην Αρεκίπα όσο και στις υπόλοιπες νότιες και ανατολικές επαρχίες του Περού, συνεχίζουν να πεθαίνουν εξαιτίας της φτώχειας, της λειψής και κακής τροφής και των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Η κυβέρνηση στην Λίμα , αναγκάστηκε να κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για περίοδο ενενήντα ημερών, δεκατέσσερις επαρχίες στις Άνδεις ( σχεδόν την μισή χώρα) από τα μέσα του Ιούνη, αλλά ήδη η τραγωδία είχε εκτυλιχτεί. Πάνω από εξήντα παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε χρόνων, πέθαναν τις τελευταίες εβδομάδες, τα περισσότερα από πνευμονία, ενώ ήδη έχουν καταγραφτεί πάνω από πέντε χιλιάδες κρούσματα της ασθένειας σε παιδιά και ενήλικες. Όπως συνήθως συμβαίνει και αλλού, η κυβέρνηση απέδωσε τους θανάτους στον εξαιρετικά βαρύ φετινό χειμώνα που οι προβλέψεις εκτιμούν πως θα διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβρη, ο πρόεδρος Γκαρσία έκανε μια βιαστική περιοδεία συμπόνιας σε ορισμένες περιοχές και τα κρατικά ταμεία αποδέσμευσαν ποσό ισοδύναμο σε δύο εκατομμύρια αμερικάνικα δολάρια για βοήθεια στους πληθυσμούς. Φιλανθρωπικές οργανώσεις στην πρωτεύουσα, αλλά και στο εξωτερικό ξεκίνησαν εκστρατεία συλλογής και αποστολής ρούχων και τροφίμων ειδικά στις ινδιάνικες κοινότητες γύρω από το Κούσκο , που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα προβλήματα. Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν πως οι κακές καιρικές συνθήκες κατέστρεψαν μεγάλες εκτάσεις αγροτικής παραγωγής και σκότωσαν μαζικά οικόσιτα ζώα , κάνοντας έτσι πιο δύσκολα τα πράγματα για το άμεσο μέλλον.

Στο Περού και ειδικά στις αγροτικές περιοχές η φτώχεια , ύστερα από μια μικρή ανάπαυλα στο τέλος της περασμένης δεκαετίας , άρχισε πάλι να επεκτείνεται με έντονα αυξητικούς ρυθμούς. Το ίδιο και οι προκλητικές εισοδηματικές ανισότητες που δημιουργούν μια κραυγαλέα κοινωνική πόλωση. Η ελάχιστη τότε καλυτέρευση, συνδυάστηκε με το γεγονός του τερματισμού του εμφυλίου και την συντριβή των αριστερών ανταρτών , που στην Δύση είχαν παρουσιαστεί σαν ανθρώπινα τέρατα. Τώρα που τα «τέρατα» αποσύρθηκαν, φυλακίστηκα και εξοντώθηκαν , μπορεί , τα παιδιά στις φτωχές κοινότητες των Άνδεων να πεθαίνουν ήσυχα και σιωπηλά. Ποιος ξέρει! Ύστερα από μερικές εκατονταετίες , αρχαιολόγοι και επιστήμονες μπορεί να ερίζουν πάλι αν ο θάνατος τους προήλθε από φυσικά αίτια η ανθρωποθυσίες.

* Στην Δύση , τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και τα τηλεοπτικά κανάλια κατανάλωσαν αφειδώς χρόνο για τις πλημμύρες στην Αγγλία , ένδειξη όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες των σοβαρών κλιματολογικών αλλαγών. Για τα παιδιά που πεθαίνουν στο Περού , από το βαρύ κρύο, η στήλη δυσκολεύτηκε να βρει έστω και ελάχιστες πληροφορίες.

Σύνορα Γουατεμάλας-Μεξικού. Τα τρένα του θανάτου

 

Από τα σύνορα με την Γουατεμάλα η σιδηροδρομική γραμμή με κατεύθυνση τον βορρά απλώνεται σαν φίδι  παράλληλα με τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού διασχίζοντας πρώτα  την επαρχία Τσιάπας στο Μεξικό. Θα ενωθεί με την άλλη γραμμή που έρχεται από τα νοτιοανατολικά της χώρας, από την χερσόνησο Γιουκατάν για να πάρει  τον μεγάλο προορισμό που είναι η Πόλη του Μεξικού. Η δυτική γραμμή έχει μεγάλους σταθμούς την σχεδόν συνοριακή πόλη της Tapachula και βορειότερα την Arriaga από όπου συνήθως  ξεκινάνε οι εμπορικοί συρμοί με τα φορτηγά βαγόνια. Ακριβώς από αυτούς τους σταθμούς ξεκινά ένα από τα πιο επικίνδυνα κομμάτια της παράνομης διαδρομής των μεταναστών που έρχονται από την νότια και κεντρική Αμερική διασχίζοντας κυρίως τον Rio Suchiate, με λαστιχένιες βάρκες,  ποτάμι που χωρίζει το Μεξικό με  την Γουατεμάλα. Η αφετηρία τις περισσότερες φορές η Tecun Uman, στην πλευρά της Γουατεμάλα, μια μικρή πόλη που γι αυτό έχει πάρει και το προσωνύμιο μικρή Τιχουάνα. Με δέκα μεξικάνικα πέσος περνάνε το ποτάμι που η παλιά  ονομασία του ήταν Xochiatl ,  από την  ιθαγενική γλώσσα των Ναχούα, και σημαίνει το νερό του λουλουδιού φτάνοντας  απέναντι,  στην πρώτη μεξικάνικη πόλη,  την Ciudad Heldago

Κρυμμένοι στις σκιές των σιδηροδρομικών σταθμών η στις  πρώτες δύσκολες στροφές της γραμμής που αναγκάζουν τους μηχανοδηγούς να κόψουν ταχύτητα,   κυνηγημένοι από την τοπική αστυνομία, οι παράνομοι μετανάστες συνήθως νέοι, αγόρια και κορίτσια, πηδούν πάνω στα βαγόνια και κρεμασμένοι σε αυτά ξεκινάνε το ταξίδι με προορισμό την υποτιθέμενη γη της επαγγελίας, την μεγάλη βορειοαμερικανική χώρα.  Το ταξίδι για να διασχίσουν το Μεξικό και να φτάσουν στα σύνορα με τις ΗΠΑ, κρύβει μεγάλους κινδύνους. Εκτός από τους ληστές και τις διάφορες συμμορίες που παραμονεύουν στην διαδρομή οι νεαροί αντιμετωπίζουν συνεχώς τον κίνδυνο να τραυματιστούν η να σκοτωθούν έτσι όπως ταξιδεύουν πάνω στους συρμούς. Οι Μουτιλάδος , δηλαδή οι ακρωτηριασμένοι, αυξάνουν σταθερά χρόνο με τον χρόνο. Το 2004 καταγράφτηκαν επίσημα τριάντα-τέσσερις  ακρωτηριασμοί χεριών η ποδιών ενώ το 2005 οι αντίστοιχες περιπτώσεις ξεπέρασαν τις πενήντα.  Σύμφωνα με τα αρχεία  της Grupo Beta,  μια ειδικής  αστυνομικής  ομάδας  που επιχειρεί στην Τσιάπας από το 1996 και κυνηγά τους παράνομους μετανάστες,  από τον Γενάρη του 2002 έως τον Αύγουστο του 2006, έχουν τραυματιστεί σοβαρά 3919 μετανάστες και από αυτούς οι 279 έχουν ακρωτηριαστεί. Γι αυτόν το λόγο το  τρένο που θα τους μεταφέρει,  οι μετανάστες το ονομάζουν «θηρίο» αλλά είναι αναγκασμένοι να το επιλέγουν γιατί αποτελεί την πιο φτηνή διαδρομή.

Στην Tapachula, στο σπίτι των μεταναστών, που έστησε μια καθολική ιταλική ΜΚΟ, η Σκαλαμπρίνι, αλλά και στην εκκλησία του «Καλού Ιησού» , μπορεί κανείς να συναντήσει εύκολα δεκάδες ακρωτηριασμένους νεαρούς λατινοαμερικάνους που το ταξίδι προς την  «γη της επαγγελίας»  μετατράπηκε σε  εφιάλτη. Αρκετοί από αυτούς ξέμειναν στην πόλη και δουλεύουν στις οικοδομές η βοηθάνε να χτιστεί η εκκλησία και ορισμένα καθολικά φιλανθρωπικά ιδρύματα. Οι υπόλοιποι πήραν τον δρόμο της επιστροφής  και ξαναγύρισαν στις χώρες τους ενώ ελάχιστοι κατάφεραν να συνεχίσουν μέχρι τον τελικό προορισμό. Παρά τους κινδύνους όμως , το παράνομο  μεταναστευτικό  κύμα προς τον αμερικάνικο βορρά μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο, σε πείσμα των μέτρων και των εμποδίων που βάζει η κυβέρνηση του Μεξικού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ισχυρού γείτονα. Ο τελευταίος συνεχίζει την κατασκευή του τείχους στα αμερικανό-μεξικάνικα σύνορα άλλα όπως είπε χαρακτηριστικά ένας παράνομος μετανάστης, ούτε ένα Σινικό Τείχος θα μπορούσε να σταματήσει την προσπάθεια των ανθρώπων να γλιτώσουν από την απόλυτη φτώχεια.

* Η Σονία Ναζάριο, δημοσιογράφος στους Λος Άντζελες Τάιμς,  που πήρε το βραβείο Πουλιτζερ το 2003 σαν  πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας , κυκλοφόρησε το 2006 , το βιβλίο  της «Το ταξίδι του Ενρίκε» , κάνοντας μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ,    στο οποίο περιγράφει με δύναμη,  το ταξίδι με τρένο ενός μικρού αγοριού που αναζητεί την μετανάστρια μητέρα του.   Για τους απαιτητικούς αναγνώστες της στήλης στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.current.tv/pods/news/PD00937 υπάρχει ένα βίντεο- ντοκιμαντέρ ένδεκα λεπτών, με τίτλο « Το τρένο του θανάτου»  της Πορτογαλίδας Mariane van Zeller, που ακολούθησε μια ομάδα μεταναστών στο ταξίδι τους.