Γκντανσκ-Πολωνία Ο φόρος του χειμώνα

Με θέα από την πλατεία της Αγοράς του Κάρβουνου, το Μεγάλο Αρσενάλι, είναι από τα επιβλητικότερα κτίρια στο Γκντανσκ. Χτισμένο το 1605, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της ολλανδικής αρχιτεκτονικής, της περιόδου του φλαμανδικού μανιερισμού, σχεδιασμένο από τον Αντονι βαν Ομπερκεν. Χρησιμοποιήθηκε σαν αποθήκη οπλισμού και τροφίμων, σώθηκε από τον χρόνο και τους σκληρούς βομβαρδισμούς στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και σήμερα στεγάζει την Ακαδημία Καλών Τεχνών και στην στοά στο ισόγειο, μερικά εμπορικά μαγαζιά. Κάθε παραμονή Χριστουγέννων, έτσι και φέτος καθολικές ΜΚΟ, πρόσκοποι, εθελοντές και οι τοπικές αρχές σε συνεργασία με την ένωση εστιατόρων οργανώνουν ένα μεγάλο συσσίτιο για τους άστεγους και τους φτωχούς της πρωτεύουσας της Πομερανίας. Το μοίρασμα γίνεται συνήθως στην πλατεία σε αντίσκηνα που στήνονται επί τούτου ενώ φέτος για πρώτη φορά άνοιξε ο ισόγειος χώρος στο Αρσενάλι και μετατράπηκε σε μια μεγάλη τραπεζαρία. Όπως κάθε χρόνο το κλίμα ήταν γιορταστικό και το μενού είχε μπορς, μανιταρόσουπα και γεμιστά ζυμαρικά, τα πολωνικά pierogi, που τα ευλόγησε ο μονσινιόρ Στανισλάβ Μπογκντάνοβιτς από τον καθεδρικό της Αγίας Μαρίας. Η μόνη διαφορά ήταν ο αριθμός των ανθρώπων που περίμεναν υπομονετικά την σειρά τους. Φέτος ήταν περισσότεροι από κάθε άλλη χρονιά, πάνω από πεντακόσιοι, ενώ στις σκέψεις των πιο πολλών ο φόβος του χειμώνα που και φέτος ήρθε με άγριες διαθέσεις, δεν άφηνε περιθώρια για λίγες ανέμελες ώρες.
 

Αν και τα πράγματα είναι χειρότερα στην κεντρική και νότια Πολωνία, η κοινωνική κατάσταση στην Πομερανία και στην περιοχή του Γκντανσκ δυσκολεύει ξανά και οι άστεγοι χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται. Από μια ημιεπίσημη καταγραφή, ο αριθμός από 2144 που ήταν το 2001 έφτασε το 2009 στους 2838 σε όλη την περιφέρεια, οι περισσότεροι από τους οποίους εντοπίστηκαν στις γειτονικές πόλεις, Γκντανσκ και Γδύνια. Στη πρώτη οι άστεγοι με συντηρητικούς υπολογισμούς έχουν ξεπεράσει τους οκτακόσιους και στην δεύτερη είναι πάνω από τριακόσιοι. Για τη επιδείνωση της κατάστασης ενδεικτική ήταν η απόφαση της διοίκησης του σιδηροδρομικού σταθμού του Γκντανσκ, φέτος το Σεπτέμβρη. Κρέμασε πινακίδες που απαγόρευαν στους άστεγους να πιάνουν τις θέσεις αναμονής στο κτίριο και τις κατέβασε μόνο όταν ξέσπασε σάλος στην πόλη. Αν και δεν υπάρχουν αξιόπιστες στατιστικές και αρκετοί διαφωνούν για τα κριτήρια ένταξης στην κατηγορία, πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται πως σε όλη την Πολωνία περίπου πεντακόσιες χιλιάδες άνθρωποι, αντιμετωπίζουν καθημερινά πρόβλημα στέγης. Το προφίλ του σύγχρονου πολωνού άστεγου, είναι άνδρας μεσήλικας, συνήθως πάνω από πενήντα, με τουλάχιστον επτά χρόνια σε αυτήν την κατάσταση, χαμηλής μόρφωσης και τις πιο πολλές φορές αλκοολικός. 

Τον φετινό χειμώνα που ήρθε πρόωρα από τον βορρά στο πολωνικό λιμάνι, οι άστεγοι του Γκντανσκ ήταν τυχεροί. Οι υπηρεσίες μέχρι το τέλος του χρόνου, δεν κατέγραψαν κανένα θάνατο από το κρύο ίσως γιατί το δίκτυο υποστήριξης με τα δώδεκα καταφύγια-ξενώνες είναι μια ασπίδα προστασίας. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές στην χώρα, στις οποίες καταγράφτηκαν έως τα Χριστούγεννα, σαράντα-εννιά θάνατοι από το κρύο και περίπου σαράντα από το μονοξείδια του άνθρακα, εξαιτίας προβληματικών συνθηκών στην θέρμανση των κατοικιών. Για μέτρο σύγκρισης, τον περσινό χειμώνα που ήταν πολύ βαρύς και στην διάρκεια του οποίου πέθαναν πάνω από διακόσιοι άνθρωποι, μέχρι τον Δεκέμβρη είχαν μετρηθεί μόνο δεκαεννέα θάνατοι. Δηλαδή φέτος οι θάνατοι υπερδιπλασιάστηκαν, χωρίς να υπάρχουν πολύ ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικά η μεγάλη πλειοψηφία τους όπως κάθε χρόνο, είναι άστεγοι. 

Είναι πλέον κλισέ στα πολωνικά μέσα ενημέρωσης, όλοι σχεδόν να μιλάνε για τον «φόρο του χειμώνα», δηλαδή την αναμενόμενη ως μοιραία ανθρωποθυσία, κάθε χρόνο, εξαιτίας του κρύου. Το ερώτημα δεν είναι αν πρόκειται να υπάρξουν θάνατοι, αλλά αν ο αριθμός τους θα κρατηθεί στα ανεκτά επίπεδα της μιας ή δύο εκατοντάδων. Προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να ρίξουν το φταίξιμο στον καιρό, ενώ είναι ολοφάνερο πως ο αληθινός φταίχτης είναι το σύστημα που παράγει φτώχεια, κοινωνικούς αποκλεισμούς και διαλύει τις κρατικές δομές κοινωνικής προστασίας. Και η αρπακτική ελίτ που έκατσε στο σβέρκο των Πολωνών με την αζημίωτη συνδρομή της Δύσης, στα λεγόμενα χρόνια της μετάβασης από τον ανύπαρκτο σοσιαλισμό στον υπαρκτό άγριο καπιταλισμό.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ δυο μελέτες για τους άστεγους στην Πομερανία http://eohw.horus.be/files/freshstart/European%20Journal%20of%20Homelessness/Volume%20Five/EJH_2011(5.1)_article-5.pdf

http://www.pfwb.org.pl/wp-content/uploads/2011/06/socjodemograficzne-2011.pdf

ΔΕΙΤΕ φωτογραφίες από το χριστουγεννιάτικο συσσίτιο στο Γκντανσκ

http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/726841,wigilia-dla-bezdomnych-ubogich-i-samotnych-w-gdansku-zdjecia,2,4,id,t,sm,sg.html#galeria-material και ένα βίντεο από τα υπόγεια καταφύγια αστέγων στην Βαρσοβία http://www.youtube.com/watch?v=e42P7LzLvys