Πνομ-Πενχ, Καμπότζη Οι φωνές της Veng Sreng

Το σκονισμένο βουλεβάρτο Veng Sreng, εκτείνεται σε μήκος έξι χιλιομέτρων περίπου, στα νοτιοδυτικά του ιστορικού κέντρου της Πνομ-Πενχ. Η λεωφόρος που αποτελεί μια από τις βασικές αρτηρίες για το αεροδρόμιο της καμποτζιανής πρωτεύουσας, είναι γεμάτη χαμηλά βιοτεχνικά κτίσματα και πρόχειρες εργατικές κατοικίες. Στην μέση της διαδρομής, η Veng Sreng, διασχίζει ένα συγκρότημα σαράντα κτιρίων που αποτελούν το Καναδικό βιομηχανικό πάρκο. Μια από τις γνωστές ειδικές οικονομικές ζώνες, στις οποίες το καθεστώς της χώρας φιλοξενεί χιλιάδες μεταποιητικές επιχειρήσεις που ελέγχονται από ξένες πολυεθνικές και οι οποίες ήρθαν από την δεκαετία του Ενενήντα, κυνηγώντας τα φτηνά μεροκάματα. Σε αντίθεση με αυτό που υποδηλώνει το όνομα του, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι νότιο-κορεατικών συμφερόντων. Υπολογίζονται σε δεκατρείς χιλιάδες οι εργαζόμενοι μέσα σε αυτό. Στις πύλες του στις αρχές της χρονιάς εκτυλίχθηκαν οι πιο σκληρές αιματηρές στιγμές της μεγάλης εργατικής απεργίας, της μεγαλύτερης όλων αυτών των χρόνων στα οποία η Καμπότζη εξελίχτηκε σε αγαπημένο προορισμό των πολυεθνικών και το εργατικό της δυναμικό θεωρούνταν, εκτός από πάμφθηνο, υπάκουο και φιλήσυχο.

Με επίκεντρο τις βιομηχανίες ενδύματος τα τελευταία χρόνια άρχισε να εξαπλώνεται μια διαρκής εργατική αναταραχή. Στις εννιακόσιες και πλέον μονάδες που απασχολούν περισσότερους από εξακόσιες χιλιάδες εργάτες, στην πλειοψηφία τους νεαρές γυναίκες, καταγράφτηκαν την περασμένη χρονιά 131 απεργίες . Όλοι οι παρατηρητές συμφωνούν πως το 2013 κορυφώθηκε μιας διαδικασία αφύπνισης του εργατικού κινήματος, το οποίο μέσα στην δωδεκαετία (2010-2012) διπλασίασε σχεδόν τις καταγραμμένες απεργιακές εκδηλώσεις του. Με μέσο μηνιαίο μισθό 80 δολάρια, οι νεαροί εργάτες και εργάτριες που συρρέουν από την επαρχία στις ειδικές ζώνες, ανακαλύπτουν γρήγορα την μεγάλη παγίδα της άγριας εκμετάλλευσης. Η πλειοψηφία τους ζει από κοινού, σε μικροσκοπικά δωμάτια των δέκα-δεκαπέντε τετραγωνικών, τρεις και αρκετές φορές πέντε και επτά άτομα. Έτσι μοιράζονται το νοίκι των σαράντα δολαρίων, τα έξοδα του ηλεκτρικού, του νερού και του φαγητού. Με δυσκολία καταφέρνουν με αυτόν τον τρόπο να περισσέψουν λίγα δολάρια που θα σταλούν στο χωριό. Οι περισσότεροι νεαροί εργάτες έχουν να φροντίσουν και τις οικογένειες που έχουν αφήσει πίσω, ενώ οικονομικές έρευνες ανεβάζουν σε 280 δολάρια το ελάχιστο αναγκαίο εισόδημα επιβίωσης στα αστικά κέντρα.

Η μεγάλη απεργία ξεκίνησε στις 24 του Δεκέμβρη. Κεντρικό αίτημα που συσπείρωσε στην διάρκεια του 2013 χιλιάδες εργάτες ήταν η αύξηση του κατώτερου μηνιαίου μισθού στα 160 δολάρια ΗΠΑ. Η αντιπρόταση της κυβέρνησης και της Εθνικής Ένωσης Κατασκευαστών Ενδύματος, για 95 δολάρια με αρχή τον ερχόμενο Απρίλη, εξόργισε περισσότερο τους εργάτες και η απεργία ήταν η απάντηση. Η κυβέρνηση στριμωγμένη και διαβλέποντας τον κίνδυνο το εργατικό κίνημα να ενωθεί με την ταυτόχρονη σχεδόν κινητοποίηση της αντιπολίτευσης, διάλεξε τον δοκιμασμένο δρόμο της καταστολής. Στις 3 του φετινού Γενάρη, εiδικές ομάδες της στρατιωτικής αστυνομίας, άνοιξαν πυρ μπροστά στις πύλες του Καναδικού βιομηχανικού πάρκου και στην λεωφόρο Veng Sreng, για να διαλύσουν τους συγκεντρωμένους απεργούς. Ο απολογισμός, πέντε νεκροί και δεκάδες σοβαρά τραυματίες. Η πρωτοφανής κρατική βία ξάφνιασε και φόβισε τους εργάτες αναγκάζοντας τους να διακόψουν την απεργία ενώ την ίδια ώρα, δυνάμεις καταστολής καθάριζαν την κεντρική πλατεία της Πνομ-Πενχ, από τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές. Οι αρχές ανακοίνωσαν την απαγόρευση των διαδηλώσεων επ’ αόριστο και προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις και διώξεις.

Το καθεστώς της Καμπότζης με την «ισόβια» ηγεσία του Χουν Σεν και την φιλική προστασία των Αμερικανών, υποδέχθηκε απλόχερα τις ξένες πολυεθνικές προσφέροντας κίνητρα, εκτάσεις γης και την πολύτιμη εργατική δύναμη της νέας γενιάς. Ανταμείφθηκε με ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα κέρδη της οποίας καρπώθηκε μια διεφθαρμένη μικρή ελίτ επιχειρηματιών και κρατικών αξιωματούχων. Αντιμετώπισε κατανόηση για τις πολιτικές σκληρής καταπίεσης και παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και δημιούργησε μια κοινωνία μεγάλων ανισοτήτων. Ακριβώς το μείγμα συνθηκών που σχεδόν πάντα υποκινεί την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος και τις διεκδικήσεις του. Στους θαλάμους και στους διαδρόμους του νοσοκομείου της «Σοβιετικό-Χμέρ Φιλίας» νεαροί εργάτες πρόλαβαν να μιλήσουν σε ανεξάρτητους δημοσιογράφους. Η Kha Srey Oun, 28 χρονών, τριών μηνών έγκυος, εργάτρια σε εργοστάσιο ρούχων πυροβολήθηκε στον μηρό λίγα μέτρα έξω από το σπίτι της. Ο Sam Em, 22, εργάτης στον ίδιο κλάδο, πυροβολημένος στον ώμο. Η Von Srey Oun, 19, την τραυμάτισε σφαίρα στο πόδι την ώρα που μαγείρευε μέσα στο κατάλυμα της. Είναι μερικοί από εκείνους στην Veng Sreng, που έπαψαν να είναι υπάκουοι και χαμογελαστοί και σήκωσαν το κεφάλι τους ψηλά...

ΔΕΙΤΕ ένα από τα βίντεο με τις συγκρούσεις στην Veng Sreng, www.youtube.com/watch?v=RCawSSPWkFU

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ένα άρθρο για τους εργάτες ενδύματος στην Πνομ-Πενχ
http://www.stasiareport.com/the-big-story/asia-report/cambodia/story/dreams-dust-phnom-penh-20140112