Εκατό μέτρα ψηλότερα από εκεί που κυλάει ο Άνω Τίγρης και αφού μεσολαβεί μια στενή λωρίδα εύφορης γης γεμάτη με λαχανόκηπους και οπωροφόρα δένδρα ( οι περίφημοι μπαχτσέδες Χεβσέλ) , στην δεξιά όχθη του ποταμού, υψώνονται τα επιβλητικά μαύρα τείχη της παλιάς πόλης του Ντιγιάρμπακιρ. Η ιστορία του κάστρου είναι απόλυτα ταυτισμένη με την πολυκύμαντη πορεία της πόλης στο διάβα των αιώνων από την εποχή του Ασσυριακού βασιλείου ως τα σήμερα. Τον τρίτο μεταχριστιανικό αιώνα, στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνστάντιου Β’ πραγματοποιείται η πρώτη συστηματική κατασκευή, εκεί που υπήρχαν τα προϊστορικά περιτειχίσματα. Στην συνέχεια έγιναν προσθέσεις και αλλαγές από τους πολλούς κατακτητές της πόλης, ειδικά τους Οθωμανούς. Εξαιρετικό δείγμα της μεσαιωνικής στρατηγικής τέχνης στην Μέση Ανατολή, τα διπλά τείχη από μαύρο βασάλτη, ύψους δώδεκα μέτρων, εκτείνονται σε μήκος 5,8 χιλιομέτρων, διαθέτοντας ογδόντα δύο πύργους και τέσσερις πύλες, στα αντίστοιχα σημεία του ορίζοντα. Οι οχυρώσεις του Ντιγιάρμπακιρ είναι το καλύτερο ζωντανό παράδειγμα μιας ομάδας κάστρων που χτίστηκαν σε πεδιάδες, χρησιμοποιώντας ένα φυσικό χαρακτηριστικό, όπως ένα βράχο στη θάλασσα ή ένα ποτάμι, ως όριο στη μία πλευρά τους.
Μέσα στα τείχη είναι στριμωγμένη η παλιά πόλη του Ντιγιάρμπακιρ. Η καστρόπολη της Σουρ, γεμάτη στενά σοκάκια, παλιά μικρά σπίτια και πλήθος σημαντικών θρησκευτικών μνημείων, μουσουλμανικών και χριστιανικών στις διάφορες γειτονιές της. Ανάμεσα τους το τζαμί του Χουσρέβ Πασά, το τζαμί του Σείχ Μουταχάρ με τον μοναδικό τετράποδο μιναρέ, το τζαμί Φατίχ Πασά, η αρμένικη εκκλησία Άγιος Γκιράγος, η συριακή ορθόδοξη εκκλησία της Παναγίας κ.α. Όλα με ιστορία πολλών αιώνων και ορισμένα υπερχιλιετή. Εβραίοι, Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί, Πέρσες, Άραβες, Αρμένιοι και Τούρκοι έχουν αφήσει ισχυρή την ιστορική παρουσία τους στην πόλη. Υπολογίζονται σε χίλια πεντακόσια τα κτίρια που προστατεύονται νομικά εξαιτίας της μεγάλης ιστορικής σημασίας τους. Τον περασμένο Ιούλιο η επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο πρόσθεσε το τείχος και τους κήπους Χεβσέλ στην διεθνή λίστα προστασίας.
Από τις αρχές του Δεκέμβρη ξεκίνησαν οι επιθέσεις του τούρκικου στρατού και της τζανταρμαρίας με βαρύ οπλισμό, τεθωρακισμένα και επίλεκτες δυνάμεις ενάντια στους νεαρούς κούρδους διαδηλωτές στις πλατείες και τα σοκάκια της Σουρ. Είχε προηγηθεί ένας κύκλος τυφλών και προβοκατόρικων βομβιστικών ενεργειών σε μνημεία της πόλης, η εν ψυχρώ δολοφονία του προέδρου του δικηγορικού συλλόγου του Ντιγιάρμπακιρ, Ταχίρ Ελτσί μπροστά στον Ντορτ Αγιακλί Μιναρέ και φυσικά η αγανάκτηση από τις μεγάλες σφαγές στο Σουρούτς και την Άγκυρα. Όλα, έργα των καθεστωτικών και αντιδραστικών δυνάμεων. Η κυβέρνηση της Άγκυρας με την τρομοκρατία, την απαγόρευση της κυκλοφορίας και την επιβολή του στρατιωτικού νόμου επεδίωξε μια ανοικτή αναμέτρηση. Δολοφονίες νεαρών διαδηλωτών καταμεσής των δρόμων πυροδότησαν την οργή των Κούρδων που ξεχείλισε και η αντίσταση γρήγορα πήγε στα χέρια των ένοπλων ομάδων του απελευθερωτικού κινήματος. Για εβδομάδες εκτυλίχθηκαν σκληρές μάχες από σπίτι σε σπίτι, από δρομάκι σε δρομάκι, πίσω από οδοφράγματα και στις ταράτσες των σπιτιών. Ο τουρκικός στρατός και η αστυνομία έδρασαν σαν να βρίσκονται σε κατεχόμενο έδαφος, καταστρέφοντας με βαρύ οπλισμό σπίτια, δημόσια κτήρια και πολλά μνημεία ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας. Ελεύθεροι σκοπευτές ρίχνανε στο ψαχνό δίχως διάκριση. Οι νεκροί και οι τραυματίες της Σουρ δεν έχουν μετρηθεί ακόμη. Οι φωτογραφίες των ξένων και τούρκων ανεξάρτητων ανταποκριτών που κυκλοφόρησαν, μιλάνε από μόνες τους. Ορισμένες γειτονιές της Σουρ, μετατράπηκαν μέσα σε δύο μήνες σε ερείπια, κατάσταση ανάλογη με αυτήν των συριακών πόλεων που χρειάστηκε πέντε χρόνια για να γκρεμιστούν !
Αποτέλεσμα αυτής της φοβερής βαρβαρότητας ήταν ένας μαζικός ξεριζωμός χιλιάδων κατοίκων από την πόλη. Σαν τα μυρμήγκια που κουβαλάνε την τροφή στην φωλιά τους παρομοίασε ο ανταποκριτής του Γκάρντιαν αυτήν την φυγή τις τελευταίες εβδομάδες. Πριν ξεκινήσει η μεγάλη έξοδος, στην Σουρ ζούσαν περισσότερες από τριάντα χιλιάδες ψυχές. Σχεδόν όλοι Κούρδοι, αρκετοί ξεριζωμένοι από τα χωριά της υπαίθρου στην Ανατολία, που καταστράφηκαν εξαιτίας των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του στρατού την δεκαετία του Ενενήντα. Τώρα είναι ζήτημα εάν έχουν απομείνει τρεις η τέσσερις χιλιάδες και παρόλα αυτα η αντίσταση των ένοπλων νεαρών μαχητών, που πολεμαν με αυταπάρνηση συνεχίζεται σε μερικές γειτονιές.
Αρκετοί θεωρούν πως η επίθεση στην Σουρ είχε ακριβώς αυτόν τον στόχο εξαρχής. Την πλήρη ερήμωση της από το κουρδικό στοιχείο έτσι ώστε να προχωρήσουν επενδυτικά σχέδια ανοικοδόμησης της για τουριστικούς και εμπορικούς σκοπούς. Η προκλητική δήλωση μάλιστα του Νταβούτογλου πως η Σούρ θα αναστηλωθεί για να γίνει το Τολέδο της Ανατολίας !, ενίσχυσε αυτές τους ισχυρισμούς. Αυτή όμως είναι μια δευτερεύουσα πλευρά και εν πολλοίς, μια ακόμη υπερφίαλη ιδέα του Τούρκου πρωθυπουργού. Το βασικό κίνητρο παραμένει το τσάκισμα του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος και των ένοπλων ομάδων στο εσωτερικό της χώρας. Η εκκαθάριση στο βαθμό του δυνατού των μετόπισθεν σε στιγμές που η Τουρκία με δυσκολία κρατιέται και δεν εμπλέκεται άμεσα στον πόλεμο στην Συρία. Γιαυτό αντί να αναστηλώνει σύμφωνα με το υπόδειγμα του Τολέδο,καταστρέφει ακολουθώντας το παράδειγμα της Γκουέρνικα !
ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα κείμενα του «Ημεροδρόμου» μετά την αποστολή στο Ντιγιάρμπακιρ και την Σουρ, www.imerodromos.gr/ntigiarmpakir-polemos-kai-katoxh/
ΔΕΙΤΕ φωτογραφίες από την καταστροφή και την έξοδο της Σουρ, www.ibtimes.co.uk/turkey-thousands-kurds-flee-historic-sur-district-diyarbakir-curfew-expanded-1540429
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου