Τόκιο –Ιαπωνία. Νετ-άστεγοι η Μακ-άστεγοι;

Το κεντρικό πάρκο Shinjuku περιβάλλεται από τα ψηλότερα κτίρια του Τόκιο, όπως το Μητροπολιτικό Κυβερνητικό 1 και 2 και από τα πολυτελή ξενοδοχεία Century Hyatt και Park Hyatt, σύγχρονα δείγματα του πλούτου και της οικονομικής δύναμης της χώρας και της ελίτ που την κυβερνά. Το πάρκο είναι όμως και το «Μπέβερλι Χιλ» εκατοντάδων αστέγων που μένουν σε πλαστικά παραπήγματα από μπλε μουσαμά που περιπαικτικά ονομάζονται «μπλε μέγαρα». Άλλες ομάδες αστέγων δεν έχουν το προνόμιο να κοιμούνται σε τόσο κεντρικό και πλούσιο σημείο της ασιατικής μέγα-πόλης. Αυτοί συγκεντρώνονται σε άλλα πάρκα όπως το Ueno, στις όχθες του Sumida ή στη φτωχογειτονιά Asakusa στην παλιά πόλη στην περιοχή Taito. Όχι λίγες φορές μετακομίζουν κυνηγημένοι από την αστυνομία και τις δημοτικές αρχές για να ξαναγυρίσουν λίγο μετά και περισσότεροι. 

Μόλις στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, δηλαδή στις αρχές του Ενενήντα οι κρατικές αρχές της Ιαπωνίας άρχισαν να μετράνε επίσημα τον αριθμό των αστέγων στο Τόκιο. Και μόλις το 1998, διέθεταν επίσημα στοιχεία για το συνολικό αριθμό των αστέγων σε όλη τη χώρα. Στη χώρα που ηγείται αυτό το εξάμηνο της ομάδας των επτά πλουσιότερων δυτικών χωρών και ετοιμάζεται να φιλοξενήσει στις αρχές του καλοκαιριού τη σύνοδο κορυφής, το φαινόμενο των ανθρώπων που κοιμούνται στα ρείθρα των δρόμων, κάτω από γέφυρες ή στα μεγάλα πάρκα επεκτείνεται με αλματώδεις ρυθμούς τα τελευταία χρόνια σαν αποτέλεσμα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και της συνακόλουθης ανεργίας και φτώχειας που παράγει. Για την παραδοσιακή ιαπωνική κοινωνία οι εικόνες των αστέγων που πολλαπλασιάζονται αποτελούν μια ισχυρή γροθιά στο στομάχι, παρά το γεγονός πως οι αριθμοί σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης είναι ακόμη μικροί.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας και Εργασίας, το 2003 οι άστεγοι στη χώρα ξεπέρασαν τις είκοσι πέντε χιλιάδες, σχεδόν διπλάσιος αριθμός από αυτόν του 1998, από τους οποίους εξίμισι χιλιάδες στο Τόκιο και οκτώ χιλιάδες στην Οσάκα. Με αστικοποίηση που φτάνει στο 80% του συνολικού πληθυσμού η Ιαπωνία βλέπει για πρώτη φορά, ύστερα από τα ένδοξα μεταπολεμικά χρόνια της οικονομικής ανόδου, να επεκτείνεται ραγδαία ο αριθμός των φτωχών που αδυνατούν να διατηρήσουν μια κατοικία ενώ σε αυτούς προστίθενται συνεχώς τμήματα της νεολαίας που δεν μπορούν να βρούνε μια σταθερή απασχόληση. 

Οι νέοι μάλιστα ανακάλυψαν καινούρια σημεία για να περνάνε την νύχτα τους. Δεν πάει πολύς καιρός που τα ιαπωνικά ΜΜΕ ανακάλυψαν με δέος, πως χιλιάδες άστεγοι νέοι και νέες διανυκτερεύουν συστηματικά στα ιντερνετ-καφέ και στις μεγάλες αλυσίδες γρήγορου φαγητού όπως τα γνωστά Μακ-Ντόναλτς. Με χίλια έως δύο χιλιάδες γεν πολλά νετ-καφέ στο Τόκιο νοικιάζουν για ένα βράδυ ένα μικρό θαλαμίσκο που μόλις χωρά έναν υπολογιστή και μια ανακλινόμενη καρέκλα. Ορισμένα μάλιστα με μεγαλύτερη αμοιβή παραχωρούν και τη χρήση μιας ντουζιέρας για την ατομική υγιεινή του άστεγου. Από την άλλη μεριά με λίγες εκατοντάδες γεν, ο άστεγος μπορεί να παραγγείλει ένα καφέ και ένα χάρμπουγκερ, και να λαγοκοιμηθεί όλη τη νύχτα πάνω στα τραπέζια ενός από τα Μακ-Ντόναλτς που λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο στην πόλη. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Υπουργείου Υγείας που έγινε σε ογδόντα επτά νετ-καφέ σε όλη τη χώρα, ο αριθμός των νετ-αστέγων, όπως ονομάζονται πλέον, φτάνει κάθε βράδυ τις πέντε χιλιάδες τετρακόσιους ανθρώπους. Την έρευνα επέβαλλε ένα κρούσμα μαζικής φυματίωσης δεκατριών αστέγων νέων το 2005, σε ένα τέτοιο καφέ σε μια γειτονιά του Τόκιο.

* Σύμφωνα με το άρθρο «Οι άστεγοι του Τόκιο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» του Β.Visetpricha, ο μέσος όρος ηλικίας των άστεγων στην ιαπωνική πρωτεύουσα είναι τα εξήντα χρόνια. Οι μισοί από αυτούς είναι πρώην εργάτες οικοδομών, τέσσερις στους δέκα ήταν εργαζόμενοι με πλήρως ωράριο και 3 στους τέσσερις ήταν εργάτες ημέρας χωρίς σταθερή δουλειά πριν βρεθούν στον δρόμο. Τέσσερις στους δέκα κοιμούνται στα πάρκα, δύο στους δέκα στις όχθες ποταμιών, περίπου ίδιο ποσοστό στα ρείθρα των δρόμων και τα πεζοδρόμια και λιγότεροι σε σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς ή σε άλλα σημεία της νυκτερινής μεγάλης πόλης. Εκπληκτικές φωτογραφίες αστέγων στην Αsaakusa, μπορεί να δει κανείς στην φωτογραφική δουλειά του Marco Silvestri «Το Κρυφό Τόκιο» στην διεύθυνση www.thehiddentokyo.com.

Πεκίνο-Ολυμπιακό Στάδιο. Η φωλιά του πουλιού και ο αρχιεργάτης κ. Ζού

Ο Zhou Guoyun ήρθε στο Πεκίνο το 1984 από ένα φτωχό χωριό της επαρχίας Χενάν, της κεντρικής Κίνας. Είναι ένας από τα δεκάδες εκατομμύρια αγροτών που συνέρευσαν στα αστικά κέντρα, σαν εσωτερικοί μετανάστες για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση εργατικών χεριών, ύστερα από το μεγάλο οικονομικό «μπούμ», ειδικά στον τομέα της μεταποίησης. Ο κύριος Zhou, από την αρχή, έπιασε δουλειά στις οικοδομές και στα μεγάλα τεχνικά έργα πρώτα σαν απλός εργάτης και ύστερα σαν αρχιεργάτης. Η εργατικότητα και η συνέπεια του, σε συνδυασμό με την υποτακτικότητα του, τον βοήθησε να δουλεύει πιο καλοπληρωμένα από την πλειοψηφία των συναδέλφων του και να γίνει γνωστός,έτσι ώστε να καταφέρει να δουλέψει στα πιο φημισμένες μεγάλες οικοδομικές κατασκευές στην πρωτεύουσα, ειδικά τα τελευταία χρόνια.

Έτσι ήταν πολύ φυσικό ο κύριος Ζhou, να βρεθεί από τους πρώτους στην κατασκευή του Εθνικού Ολυμπιακού Σταδίου. Το στάδιο που θεμελιώθηκε τον Δεκέμβρη του 2003, πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι τον ερχόμενο Απρίλη και αποτελεί σύγχρονο αρχιτεκτονικό θαύμα. Φτιαγμένο από σαράντα δύο χιλιάδες τόνους ειδικού χάλυβα, από τους οποίους οι έντεκα χιλιάδες περίπου θα κρέμονται από την οροφή, υπολογίζεται να κοστίσει τρεισήμισι εκατομμύρια γιουάν η αλλιώς τετρακόσια είκοσι τρία εκατομμύρια δολάρια, με σχέδιο του ελβετικού αρχιτεκτονικού γραφείου Herzog & de Meuron, που κάνει την εξωτερική όψη του να μοιάζει με μια γιγάντια φωλιά πουλιού. Το στάδιο, με τριακόσια τριάντα μέτρα μήκος και εξήντα εννέα ύψος θα έχει χωρητικότητα εκατό χιλιάδων θέσεων και εκεί θα γίνουν οι τελετές έναρξης και λήξης των αγώνων καθώς και τα αγωνίσματα του στίβου.

‘Όπως και οι υπόλοιποι εργάτες, οι περισσότεροι εσωτερικοί μετανάστες από την Χενάν και την Σινχουάν έτσι και ο κύριος Zhou, έζησαν όλο αυτόν τον καιρό δίπλα στο εργοτάξιο, σε κοιτώνες, που απέχουν διακόσια μέτρα από αυτό. Για εννιά και δέκα ώρες την ημέρα , δούλεψαν με μισθό οι πιο πολλοί χίλια πεντακόσια γιουάν ( διακόσια δολάρια) τον μήνα, κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες και απαιτητικές τεχνικά συνθήκες, με τον χρόνο να τους κυνηγάει. Μόλις πρόσφατα ύστερα από πιεστικά δημοσιεύματα του δυτικού τύπου, που ανέφεραν πως η φωλιά του πουλιού κόστισε δέκα θανάτους εργατών, οι κινεζικές αρχές αναγκάστηκαν απρόθυμα να παραδεχθούν μόνο δύο θανάτους.

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των εσωτερικών μεταναστών-εργατών στα ολυμπιακά έργα, που οι αρχές του Πεκίνου ετοιμάζουν να τους διώξουν από την πόλη, κατά την διάρκεια των αγώνων, ο κύριος Zhou, επιβραβεύτηκε και θα παραμείνει για να γίνει ένας από τους πολλούς λαμπαδηδρόμους που θα μεταφέρουν χέρι με χέρι την ολυμπιακή φλόγα στο στάδιο. Θα εκπροσωπήσει έτσι τους καλότροπους εργάτες που με τον ιδρώτα και το αίμα τους, μερικές φορές, κατασκεύασαν τα εκπληκτικά έργα για τους αγώνες. Ο κύριος Zhou,όταν έμαθε την τιμητική γι αυτόν απόφαση δήλωσε πολύ ευτυχισμένος, υπερήφανος αλλά και βαθιά υποχρεωμένος προς τους κρατικούς αξιωματούχους που τον διάλεξαν. Ούτε τώρα ούτε και την στιγμή που θα πιάνει στο χέρι του την δάδα, δεν θα του περάσει από το μυαλό πως αρκετές δεκαετίες πριν ένας ποιητής είχε γράψει και για την περίπτωση του ένα ποίημα-μνημείο, μεγαλύτερης αξίας από την Φωλιά του Πουλιού, ‘ίσως γιατί από την πολύ δουλειά δεν πρόλαβε να γίνει ένας εργάτης που διαβάζει.

«Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;

Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.

Οι βασιλιάδες κουβάλησαν τ’ αγκωνάρια;

Και τη χιλιοκαταστρεμένη Βαβυλώνα-

ποιος την ξανάχτισε τόσες φορές; Σε τι χαμόσπιτα

της Λίμας της χρυσόλαμπρης ζούσαν οι οικοδόμοι;

Τη νύχτα που το Σινικό Τείχος αποτελείωσαν,

πού πήγανε οι χτίστες; Η μεγάλη Ρώμη

είναι γεμάτη αψίδες θριάμβου. Ποιος τις έστησε; Πάνω σε ποιους

θριαμβεύσανε οι Καίσαρες; Το Βυζάντιο το χιλιοτραγουδισμένο

μόνο παλάτια είχε για τους κατοίκους του; Ακόμα και στη μυθική

Ατλαντίδα,

τη νύχτα που τη ρούφηξε η θάλασσα,

τ’ αφεντικά βουλιάζοντας, μ’ ουρλιαχτά τους σκλάβους τους καλούσαν.»

* Το ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, με τίτλο «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει» γράφτηκε το 1935, παραμονές κάποιων άλλων ιστορικών Ολυμπιακών Αγώνων στην πατρίδα του ποιητή και η όμορφη μετάφραση του είναι του Μάριου Πλωρίτη. Πάρθηκε από την συλλογή Ποιήματα από την πέμπτη έκδοση του Θεμέλιου, το 2000.

Cananea –Βόρειο Μεξικό. Απόδραση από το Μουσείο

Όλοι σχεδόν οι μεξικάνικοι τουριστικοί οδηγοί αλλά και οι τοπικοί όταν αναφέρονται στην Cananea, (Heroica Ciudad de Cananea, όπως είναι το επίσημο όνομα της) συνιστούν μια επίσκεψη στο Μουσείο των Εργατικών Αγώνων. Το παλιό επιβλητικό κτίριο του 1903, στο κέντρο της πόλης, που χρησιμοποιήθηκε εξ’ αρχής σαν φυλακή, μετατράπηκε το 1980 σε μουσείο με πρωτοβουλία της τοπικής κυβέρνησης της Σονόρα και από τότε εκθέτει στο εσωτερικό του τις μνήμες του ηρωικού εργατικού κινήματος της περιοχής αλλά και την ιστορία των ανθρώπων που δούλεψαν στις στοές του μεγάλου ορυχείου, περισσότερο από έναν αιώνα.

Στα χίλια εξακόσια υψόμετρο, πολύ κοντά στα αμερικανό-μεξικάνικα σύνορα της Αριζόνα, η πόλη, με τριάντα περίπου χιλιάδες κατοίκους, έχει συνδεθεί από την ίδρυσή της με το διπλανό μεγάλο ορυχείο χαλκού, ενώ το όνομα της προέρχεται από την γλώσσα των Απάτσι και σημαίνει κρέας των αλόγων. Για πρώτη φορά εγκαταστάθηκαν εδώ Ιησουΐτες μοναχοί το 1760 για να λεηλατήσουν τα παλιά ορυχεία χρυσού και ασημιού για τους Ισπανούς και στα τέλη του 19ου αιώνα άρχισε να λειτουργεί το ορυχείο χαλκού που παραμένει μέχρι τώρα το μακροβιότερο από τα μεγάλα ανοικτά ορυχεία του κόσμου.

Στα τελευταία χρόνια της δικτατορίας του στρατηγού Πορφύριο Ντιάζ, το 1906, στο ορυχείο ξέσπασε μια άγρια απεργία πέντε χιλιάδων Μεξικάνων εργατών ενάντια στις μισθολογικές διακρίσεις των αφεντικών, που τους πλήρωναν με ελάχιστα πέσος σε αντίθεση με τους λευκούς -Γκρίνγκος- επιστάτες. Η απεργία πνίγηκε στο αίμα από ομάδες Αμερικάνων ρέιντζερς και Μεξικανούς στρατιώτες. Σε μια από τις μεγαλύτερες σφαγές στην ιστορία του πρώιμου εργατικού κινήματος στη χώρα έπεσαν νεκροί είκοσι τρεις απεργοί, δεκάδες τραυματίστηκαν και εκατοντάδες σύρθηκαν στην νεόκτιστη φυλακή της πόλης. Για τη σύγχρονη ιστορία του Μεξικό, η εργατική εξέγερση στην Cananea θεωρείται ο προάγγελος της Μεξικάνικης επανάστασης του 1910. Στα σχολικά βιβλία οι μικροί μαθητές ακόμη διαβάζουν για την μυθική αντίσταση της πόλης, ακόμη και των μικρών παιδιών ενάντια στις δυνάμεις καταστολής.

Από τότε η ιστορία του ορυχείου είναι μια συνεχής ακολουθία εργατικών αγώνων και συγκρούσεων πρώτα με τα αμερικάνικα αφεντικά της Ανακόντα και ύστερα με τους κρατικούς διοικητές όταν αυτό εθνικοποιήθηκε το 1971. Δύο δεκαετίες αργότερα η κυβέρνηση του Σαλίνας στα πλαίσια του κύματος ιδιωτικοποιήσεων έδωσε το ορυχείο στην Γκρούπο Μέχικο, δηλαδή στην οικογένεια των Λαρέας. Από τότε άρχισαν οι μεγάλες μειώσεις στο προσωπικό και ένα νέος κύκλος σκληρών απεργιών όπως αυτές του 1999 και του 2003, που συνήθως τελείωναν με την βίαιη επέμβαση της αστυνομίας.

Όλες αυτές οι μνήμες ζωντάνεψαν τις τελευταίες ημέρες στη χώρα ύστερα από την δικαστική απαγόρευση της μεγάλης πεντάμηνης απεργίας στο ορυχείο που ξεκίνησε στις 30 του Ιούλη του 2007. Χίλιοι τριακόσιοι περίπου εργάτες συμμετείχαν στην απεργία που κόστισε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στην εταιρία απαιτώντας καλύτερους μισθούς και ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Για απάντηση πήραν από την κυβέρνηση Καλντερόν ένα νόμο που επιτρέπει τα αφεντικά να κηρύττουν λοκ-άουτ και να απολύουν τους απεργούς, μια δικαστική απόφαση που έβγαλε στα μέσα του Γενάρη παράνομη την απεργία και μια μεγάλη αστυνομική επιχείρηση που επανέφερε την τάξη στο ορυχείο. Παρά την προσωρινή ήττα οι εργάτες όμως (ακόμη αρκετοί δεν έχουν επιστρέψει στην δουλειά) κατάφεραν να ξεσηκώσουν μια πανεθνική κινητοποίηση αλληλεγγύης και να αναγκάσουν τα συνδικάτα να κηρύξουν απεργία σε όλες τις επιχειρήσεις της εταιρίας σε όλη την χώρα. Με 198 απεργίες από το 2000 και ύστερα στον κλάδο των ορυχείων, σε σχέση με τρεις μόνο σε όλη την δεκαετία του Ενενήντα, όχι άδικα πολλοί μιλάνε για την αναγέννηση του εργατικού κινήματος στις στοές των ορυχείων και για ξαναζωντάνεμα των μορφών που βρίσκονται στο μουσείο στο κέντρο της Cananea.

* Στο διαδίκτυο διακινήθηκε τις τελευταίες ημέρες ένα κείμενο συμπαράστασης στους απεργούς Οι απαιτητικοί αναγνώστες του «Αθέατου Κόσμου» τόσο το κείμενο αλληλεγγύης όσο και περισσότερες πληροφορίες για την εξέλιξη του αγώνα και την αστυνομική καταστολή, μπορούν να βρούνε στην ιστοσελίδα του συνδικάτου των εργατών ορυχείων http://www.sindicatomineroseccion65.com.mx/ στην ισπανική γλώσσα. Η φωτογραφία είναι από την απεργία του 1906.

Παρανά –Βραζιλία Μεταλλαγμένοι σπόροι και σφαίρες

H Santa Tereza de Oeste βρίσκεται στην βόρεια άκρη του Εθνικού Πάρκου Ιγκουάτσου, στην νότια Βραζιλία, στην επαρχία Παρανά στην περιφέρεια του Cascavel. Με δέκα χιλιάδες περίπου κατοίκους, κυρίως αγρότες, είναι μια από τις πύλες εισόδου στην προστατευμένη περιοχή, στην οποία μεταξύ άλλων φυσικών μνημείων παγκόσμιας σημασίας, βρίσκονται και οι περίφημοι καταρράκτες του Ιγκουάτσου, σε μια έκταση με εκπληκτική ποικιλία φυτών, δένδρων και άγριων ζώων. Αυτό το σημείο διάλεξε η ελβετικής καταγωγής πολυεθνική Syngenta, να φτιάξει ένα μεγάλο ερευνητικό κέντρο εφαρμογής καλλιεργειών με γενετικά τροποποιημένους σπόρους για παραγωγή καλαμποκιού και σόγιας. Για δύο χρόνια, από τον Μάρτη του 2006, οι εκτάσεις, (εκατόν σαράντα περίπου εκτάρια), που περιλαμβάνονται στο Ερευνητικό Κέντρο της Syngenta, έχουν γίνει το επίκεντρο σκληρής σύγκρουσης ανάμεσα στις κοινωνικές οργανώσεις των αγροτών με επικεφαλής το Κίνημα των Ακτημόνων–Εργατών, (Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra (MST) και την πολυεθνική. Οικογένειες ακτημόνων κατέλαβαν το αγρόκτημα και επέβαλλαν στην τοπική κυβέρνηση της πολιτείας να ιδρύσει ένα ανάλογο κέντρο για την έρευνα και την παραγωγή αγρό-οικολογικών σπόρων χωρίς διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η πολυεθνική όμως δεν το έβαλε κάτω. Με τη στήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης Λούλα, κατάφερε όχι μόνο να ακυρώσει το πρόστιμο που της επέβαλλε η πολιτεία του Παρανά για παραβίαση των περιορισμών στο Εθνικό Πάρκο (η κυβέρνηση μείωσε την απόσταση πέραν την οποίας επιτρέπονται καλλιέργειες μεταλλαγμένων για τον κίνδυνο επιμόλυνσης) αλλά και να δικαιωθεί στα δικαστήρια, που διέταξαν την έξωση των αγροτών το περασμένο καλοκαίρι.

Το Οκτώβρη που πέρασε, όμως, περίπου διακόσοι αγρότες και ακτιβιστές του MST, επέστρεψαν στο αγρόκτημα και το ανακατέλαβαν, καταγγέλλοντας την πολιτική υποταγής της κυβέρνησης στις πολυεθνικές και σημαίνοντας συναγερμό για την τύχη της προστατευμένης περιοχής από τις επιμολύνσεις που δημιουργούν τα πειράματα της Syngenta. Στην πολιτεία, άλλωστε, οι μάχες με τις πολυεθνικές χρονολογούνται από πολύ παλιά με κορυφαία την αναμέτρηση με την Μονσάντο, πριν αναλάβει ο Λούλα την διακυβέρνηση. Όλα έδειχναν πως θα ξεκινούσε ένας νέος αγώνας με δικαστικές προσφυγές, μέχρι το πρωινό της Κυριακής 21 του Οκτώβρη. Την ημέρα εκείνη μια μεγάλη ομάδα ένοπλων από την ιδιωτική εταιρία που η Syngenta προσέλαβε για φρούρηση των εκτάσεων απαίτησε από τις οικογένειες των αγροτών να αποχωρήσουν και όταν αυτοί αρνήθηκαν, άνοιξαν πυρ με αποτέλεσμα να σκοτώσουν τον σαράνταδιάχρονο, πατέρα τριών παιδιών Valmir Mota de Oliveira, γνωστό με το παρατσούκλι Keno, και να τραυματίσουν άλλα δύο στελέχη του ΜST. Η δολοφονία συγκλόνισε όλη τη χώρα και πλήθος κοινωνικών και πολιτικών οργανώσεων απαίτησαν την τιμωρία των ενόχων και το διώξιμο της πολυεθνικής από την χώρα. Κατήγγειλαν επίσης πως ο δεύτερος νεκρός από την μεριά των ενόπλων φυλάκων στην πραγματικότητα δολοφονήθηκε από τους ίδιους για να μην υπάρξει μαρτυρία για τα γεγονότα. Η Syngenta με μια λακωνική και απίστευτα υποκριτική ανακοίνωση συλλυπήθηκε την οικογένειες των θυμάτων και ισχυρίστηκε πως η συμφωνία με την εταιρία προστασίας προέβλεπε πως οι φύλακες έπρεπε να ήταν άοπλοι! Υπενθύμισε επίσης πως απασχολώντας χίλιους εξακόσιους εργαζόμενους και έχοντας παρουσία ογδόντα χρόνων στην Βραζιλία συμβάλει στην αγροτική ανάπτυξη της χώρας και επιδοτεί με τρία εκατομμύρια δολάρια ετησίως, κοινωνικά προγράμματα! Με την συνέργεια -προσθέτουμε εμείς- της κυβέρνησης Λούλα που ευθυγραμμίστηκε πλήρως με τα συμφέροντα των πολυεθνικών και των μεγαλογαιοκτημόνων και μαζί με την κυβέρνηση Μπους μπήκαν επικεφαλής της εκστρατείας για την επέκταση της καλλιέργειας βιοκαυσίμων.

* Οι ρίζες της πολυεθνικής ξεκινούν από το 1758 όταν ο Johann Rudolf Geigy-Gemuseus ίδρυσε μια χημική επιχείρηση στη Βασιλεία της Ελβετίας. Το 2000 ο αγροχημικός τομέας της "Novartis" και της "Zeneca Agrochemicals" συγχωνεύτηκαν για να σχηματίσουν την Syngenta.

ΚΙΛΙΜΑΝΤΖΑΡΟ. Τα χιόνια και οι άνθρωποι

Στις ρίζες του Κιλιμάντζαρο, το Chekereni, είναι ένα από τα μεγάλα χωριά, που φτιάχτηκε από πρώην εργάτες στη σιδηροδρομική γραμμή που δούλευαν την δεκαετία του πενήντα, αν και το χωριό ιδρύθηκε επίσημα το 1972 σύμφωνα με ένα κρατικό πρόγραμμα δημιουργίας οργανωμένων οικισμών στην ύπαιθρο της Τανζανίας, και αποτελεί παράδειγμα πολυφυλετικής συμβίωσης. Δεκαεπτά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την πόλη Moshi και πέντε χιλιόμετρα από τον αυτοκινητόδρομο που οδηγεί σε αυτήν, το χωριό ζει, σχεδόν αποκλειστικά, από την γεωργία. Με μέσο κλήρο 1,6 εκτάρια, οι μισοί και παραπάνω από τις τέσσερις χιλιάδες κατοίκους του χωριού ασχολούνται με την καλλιέργεια του καλαμποκιού, του ηλιόσπορου, του καφέ και της μπανάνας, ενώ στα χαμηλότερα απλώνονται εκτάσεις με ορυζώνες. Όπως και τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής, το Chekereni, έχει άφθονα νερά ενώ αρκετές φορές πλημμυρίζει από το διπλανό ποτάμι, τον Ιλόνγκα, που κατεβαίνει από το μεγάλο βουνό. Δίχως σχολείο (ευτυχώς τα παιδιά του δημοτικού περπατούν μόνο δύο χιλιόμετρα μέχρι το διπλανό Chanzuru, ενώ αυτά του γυμνασίου πηγαίνουν στην επαρχιακή πρωτεύουσα Kilosa, που απέχει δώδεκα χιλιόμετρα), χωρίς κάποια υγειονομική υπηρεσία αλλά με ένα σύστημα παροχής οικιακού νερού που εγκατέστησε μια γερμανική ΜΚΟ, το χωριό ζει αρκετά καλά σε σχέση με τις γενικές αφρικανικές καταστάσεις, μιας και το Κιλιμάντζαρο χιλιάδες χρόνια τώρα φροντίζει να ποτίζει την γη και να φτιάχνει ένα ιδανικό εύκρατο μικροκλίμα για τη γεωργική παραγωγή. Γιατί το Κιλιμάντζαρο (το βουνό που λάμπει στα σουαχίλι που κατά μια εκδοχή από αυτήν πήρε το όνομα του) εκτός από μία μεγάλη αποθήκη νερού που κρατά στην στέγη του, με την μορφή προαιώνιων παγετώνων, αποτελεί και ένα ιδανικό φυσικό εμπόδιο στους ανέμους και τα σύννεφα που έρχονται από τον Ινδικό ωκεανό, έτσι ώστε αυτά να ρίχνουν την βροχή τους στην περιοχή.

Για τους Chagga, την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα που ζει στην σκιά του βουνού, το Κιλιμάντζαρο αναγνωρίζεται στα τραγούδια τους σαν η πηγή των ποταμών, των ψαριών και όλης της ζωής. Ακριβώς αυτή η προαιώνια πίστη κινδυνεύει να αρχίσει να κλονίζεται από τις δυσοίωνες προβλέψεις γύρω από την ραγδαία μείωση των πάγων στην κορυφή του βουνού που βρίσκεται σε ύψος 5.895 μέτρων, με τους τρεις σβηστούς κρατήρες να βλέπουν προς τον ουρανό. Σύμφωνα με μελέτες και παρατηρήσεις που βασίζονται σε δορυφορικές φωτογραφίες, οι ηλικίας έντεκα χιλιάδων χρόνων πάγοι του στην δυτική πλευρά λιώνουν γρήγορα, ενώ σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς το Κιλιμάντζαρο έχασε κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα, το 80% των πάγων του. Έτσι ορισμένοι πιθανολογούν πως σε είκοσι έως πενήντα χρόνια, τα πασίγνωστα από τον Χέμινγουεϊ χιόνια της στέγης της Αφρικής δεν θα υπάρχουν. Αρκετοί από τους παρατηρητές αποδίδουν αυτήν την εξέλιξη στις κλιματολογικές αλλαγές που προξενεί η μόλυνση της ατμόσφαιρας και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αντίθετα, άλλοι επιμένουν πως το λιώσιμο των πάγων είναι μια φυσική εξέλιξη που συνδέεται με τους μεγάλους κλιματολογικούς κύκλους εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Αφρική αλλά και σε όλο τον πλανήτη.

Είναι αλήθεια πως οι πάγοι του Κιλιμάντζαρο έχουν γίνει -για προφανείς λόγους- ένα από τα πιο διαφημισμένα σύμβολα των υποκριτικών διεθνών εκστρατειών που οργανώνονται για το κλίμα (εσχάτως και του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ!), χωρίς φυσικά αποτέλεσμα και δίχως να θίγονται -κυρίως- οι πραγματικές αιτίες του μεγάλου προβλήματος. Από την άλλη οι επικριτές των δυσοίωνων προβλέψεων κάθε άλλο παρά αθώοι είναι και αρκετοί μισθοδοτούνται κανονικά από τις μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου και της αυτοκινητοβιομηχανίας. Εχθροί και λαμπεροί «φίλοι» του περιβάλλοντος συμφωνούν όμως πάντα, όταν η συζήτηση περνά στην σφαίρα των πραγματικών αιτιών και δίνουν όρκους πίστης στον καπιταλισμό και την οικονομία του κέρδους. Για τους αγρότες όμως του Chekereni, που είναι δεμένοι με το μεγάλο βουνό και το νερό που τους παρέχει, λίγη αξία έχει η συζήτηση αυτή, οι διεθνείς εκστρατείες και οι διάφορες διακρατικές συμφωνίες που πάντα μένουν στα χαρτιά. Αυτοί πιθανόν σύντομα να αντιμετωπίσουν σημαντικά πλήγματα στην ίδια τη ζωή τους και στο μέλλον των παιδιών τους.

* ο «Αθέατος Κόσμος» αυτήν τη φορά επέλεξε να συγχρονιστεί με την επερχόμενη διεθνή επικαιρότητα. Από την Δευτέρα 3 του Δεκέμβρη στο Μπαλί της Ινδονησίας θα φιλοξενηθούν πάνω από δέκα χιλιάδες αξιωματούχοι από εκατόν ενενήντα χώρες στην Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα του ΟΗΕ. Παρά τις υποσχέσεις, κανείς σοβαρός παρατηρητής δεν περιμένει από τους ισχυρούς να αυτορυθμιστούν και αυτοπεριοριστούν.

Τσάκο – Βόρεια Αργεντινή. Σιωπηλή γενοκτονία

Τις ίδιες ημέρες σχεδόν που συνεχίζοταν το γιορταστικό κλίμα στο Μπουένος Αιρες για την εκλογή της Κριστίνα Φερναντέζ ντε Κίρχνερ στην προεδρία από την άλλη άκρη της χώρας, χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα μακριά από το Μπουένος Αιρες, από την βορειοανατολική πλευρά, οι ειδήσεις έφερναν μια μελαγχολική πνοή θανάτου. Σχεδόν πάνω στα διοικητικά σύνορα που χωρίζουν τις επαρχίες Τσάκο και Φορμόσα, εκεί που ενώνονται οι παραπόταμοι του Παρανά, Μπερμεχίτο και Teuco, στο χωριό Ρίο Μπερμεχίτο, λίγες ημέρες πριν, δημοσιογράφοι συναντούσαν τον Απολινάριο Ντομίγκεζ στο πλίθινο σπίτι του. Ο Απολινάριο, ιθαγενής της φυλής Τόμπα, με δυσκολία κρατιέται στην ζωή και το σκελετωμένο σώμα του έχει φτάσει να ζυγίζει μόνο τριάντα έξι κιλά. Ο Απολινάριο παλιός «μπρασέιρο», (εργάτης γης) στις βαμβακοφυτείες δεν έχει κανένα τρόπο να τραφεί και περιμένει καρτερικά το μοιραίο. Στους δημοσιογράφους διεκτραγωδεί την σημερινή κατάστασή του καρφώνοντας τα ζωηρά μάτια του που κολυμπάνε πλέον στις κόγχες και ζητώντας ελπίδα και βοήθεια. Την ίδια εικόνα μπορεί να συναντήσει κανείς και στο νοσοκομείο της πόλης Castelli, όπου οι οικογένειες πηγαίνουν τους ετοιμοθάνατους. Στην επαρχία Τσάκο, την φτωχότερη της Αργεντινής, είκοσι περίπου άνθρωποι, όλοι ιθαγενείς που ζούνε στα δάση, πέθαναν από υποσιτισμό το τελευταίο διάστημα, και τις συνακόλουθες αρρώστιες που αυτός φέρνει, συνήθως την φυματίωση και την μολυσματική Σάγκας.

Στην Τσάκο ζούνε σχεδόν εξήντα χιλιάδες ιθαγενείς από τις τετρακόσιες που υπολογίζεται πως είναι το σύνολο του αμιγώς ιθαγενικού πληθυσμού στην Αργεντινή, χωρισμένοι σε είκοσι εθνικές ομάδες, με πολυπληθέστερους του Μαπούτσε, τους Κόλλα, τους Τόμπα και τους Γουίχι. Στην Τσάκο υπερισχύουν οι Τόμπα, οι Μοκόβι και οι Γουίχι. Η μεγάλη κοινότητα των Τόμπα ζει εδώ και αιώνες μέσα στο δάσος σε μια περιοχή που λέγεται "El Impenetrable” (δηλαδή η αδιαπέραστη) κυνηγώντας και συλλέγοντας φρούτα και άλλους καρπούς από τα δένδρα. Όλοι συνηγορούν πως η εκτεταμένη αποδάσωση της περιοχής για τη δημιουργία τεράστιων φυτειών σόγιας για βιοκαύσιμα σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση της γης σε λιγοστούς μεγαλοϊδιοκτήτες είναι η βασική αιτία αυτής της σιωπηλής γενοκτονίας των αυτοχθόνων πληθυσμών. Σύμφωνα με στοιχεία ενός ανεξάρτητου οργανισμού, το 7% των ιδιοκτητών γης στην Τσάκο, ύστερα από την κρατική διανομή που έγινε τα τελευταία χρόνια, κατέχει το 70% των παραγωγικών εδαφών της επαρχίας. Η αντικατάσταση μάλιστα της καλλιέργειας βαμβακιού με αυτήν της σόγιας έχει μειώσει δραματικά τις ανάγκες για εργατικά χέρια. Τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και οι τοπικές αρχές στην πρωτεύουσα της Τσάκο με το όμορφο όνομα Resistencias, τους έχουν αφήσει αβοήθητους, δίχως καμιά ιατρική βοήθεια και με λιγοστές επισιτιστικές αποστολές που συνήθως λεηλατούνται από τις τοπικές υπηρεσίες. Τον περασμένο Μάη μάλιστα, στο Ρίο Μπερμεχίτο αποκαλύφτηκε πως ο δήμαρχος Λορέντζο Χέφνερ κατακρατούσε τόνους τροφίμων σε αποθήκες και αρνούνταν να τις μοιράσει στους πεινασμένους ιθαγενείς.

Στην Αργεντινή, ύστερα από την πρόσφατη οικονομική κατάρρευση και το συνακόλουθο λαϊκό ξεσηκωμό, το γνωστό Αργεντινάζο, η οικονομική ελίτ κατάφερε με ορισμένες πολιτικές μανούβρες όχι μόνο να διασωθεί αλλά και στο νέο οικονομικό κύκλο που ακολούθησε να επεκτείνει τα κέρδη της, δημιουργώντας μεγαλύτερες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Σε αυτήν την βάρβαρη κοινωνική πόλωση οι ιθαγενείς βρίσκονται στον πάτο του πηγαδιού και είναι αυτοί που ρίχνονται, καθημερινά, κυριολεκτικά στον Καιάδα στο όνομα μιας ανάπτυξης που, όχι αργά, θα φανεί πως φέρνει νέες κοινωνικές θύελλες στην χώρα.

* Πρόσφατα οι οργανώσεις των ιθαγενών από την Τσάκο έσπασαν την σιωπή τους και άρχισαν να κινητοποιούνται τόσο στην επαρχιακή πρωτεύουσα όσο και με την κάθοδο τους στο Μπουένος Αιρες, όπου υπέβαλλαν μέσω των δικηγόρων τους μηνύσεις και διαδήλωσαν έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο. Για περισσότερες πληροφορίες για τους αριθμούς των ιθαγενικών πληθυσμών στην Αργεντινή στην τελευταία κρατική έκθεση από υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών που βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση

http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/ECPI_res_generales_junio2006.pdf, με ημερομηνία 29/6/2006.

Cañada Real Galiana-Μαδρίτη. «Ιντιφάντα» στην καρδιά της Ισπανίας

Πολύ κοντά στην εθνική οδό με κατεύθυνση την Βαλένθια, στα νοτιοανατολικά περίχωρα της Μαδρίτης, τριάντα λεπτά περίπου απόσταση με το αυτοκίνητο από το επιβλητικό κέντρο της ισπανικής πρωτεύουσας, η Cañada Real Galiana ίσως να είναι η μεγαλύτερη παραγκούπολη στην Δυτική Ευρώπη. Στα σύνορα με τον δήμο Rivas-Vaciamadrid, πρόκειται για μια περιοχή γνωστή σαν «Βασιλικός Ισθμός» καθώς τον δέκατο τρίτο αιώνα ήταν υπό την προστασία του βασιλιά Αλφόνσου του 10^ου, ο οποίος είχε απαγορεύσει την οικοδόμηση κάθε κτιρίου στην περιοχή. Στη συνέχεια για ένα μεγάλο διάστημα ήταν βοσκότοπος για αγελάδες, ενώ σήμερα ακριβώς δίπλα έχει κατασκευαστεί μία μονάδα αποτέφρωσης σκουπιδιών. Σε μια διαδρομή σαράντα χρόνων η παραγκούπολη έφτασε να έχει πάνω από δύο χιλιάδες παράνομα σπίτια, άλλα ξύλινα και άλλα κανονικές κατασκευές με τούβλα, στα οποία κατοικούν σε τριτοκοσμικές συνθήκες ίσως και σαράντα χιλιάδες άνθρωποι. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι Μαροκινοί και Ρουμάνοι μετανάστες, η πλειοψηφία δίχως επίσημα χαρτιά, και Τσιγγάνοι.

Για τις ισπανικές αρχές και τον δήμαρχο της Μαδρίτης Alberto Ruiz Gallardón, η φτωχογειτονιά είναι επίκεντρο για το εμπόριο ναρκωτικών και πηγή εγκληματικότητας, επιχείρημα που προσπαθεί να δικαιολογήσει τις αποφάσεις για τη εκδίωξη των κατοίκων της. Να δώσουμε ένα τέλος στον «τσαμπολισμό» διακήρυξε ο Gallardón και έβαλε μπροστά το σχέδιο εκκένωσης. Στην πραγματικότητα ο δήμος της Μαδρίτης επιδιώκει εδώ και καιρό να αξιοποιήσει επιχειρηματικά και οικιστικά την περιοχή και οι «τσαμπολίστας» αποτελούν εμπόδιο σε αυτά τα σχέδια. Στη σκιά της επίσημης προπαγάνδας όμως, η αλήθεια είναι ως συνήθως διαφορετική. Στην Cañada Real Galiana η φτώχεια και οι ανύπαρκτες υποδομές αναπαράγουν μια κοινότητα ανθρώπων που χρησιμεύει σαν φτηνή εργατική δύναμη και είναι φυσικό σε τέτοιες συνθήκες η παραβατικότητα να αποτελεί εναλλακτική λύση ζωής, όταν δεν υπάρχουν δουλειές η όταν αυτές δίνονται για ένα κομμάτι ψωμί.

Στις 18 του Οκτώβρη ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις συνόδεψαν μερικές μπουλντόζες με σκοπό την κατεδάφιση ορισμένων σπιτιών, σύμφωνα με τις διαταγές του δημαρχείου. Γύρω από τα ερείπια του πρώτου σπιτιού που κατεδαφίστηκε, στο οποίο έμενε μια οικογένεια Μαροκινών εργατών με δύο παιδιά, εξελίχτηκαν εικόνες σκληρών μαζικών συγκρούσεων. Τραυματίστηκαν περίπου σαράντα αστυνομικοί και άλλοι τόσο κάτοικοι, οι περισσότεροι από τις πλαστικές σφαίρες και τις χημικές ουσίες που έριξαν οι δυνάμεις καταστολής. Αναφέρθηκαν επίσης εννιά συλλήψεις. Οι φωτογραφίες που έκαναν τον γύρο του κόσμου διέφεραν ελάχιστα από εκείνες που έρχονται συνήθως από την Παλαιστίνη, όταν οι Ισραηλινοί ρίχνουν σπίτια Παλαιστινίων. Και όχι άδικα η «Ελ Παΐς» παραλλήλισε την αντίσταση στην Cañada Real Galiana με την Ιντιφάντα στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη. Ξαφνικά η Ισπανία ανακάλυψε, πως στην καρδιά της, πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που ζούνε στην αθλιότητα.

* Στην μητροπολιτική περιοχή της Μαδρίτης ζούνε περίπου έξι εκατομμύρια άνθρωποι. Από αυτούς το 15%, δηλαδή εννιακόσιες χιλιάδες, ζούνε με λιγότερα ή πολύ λιγότερα από το ετήσιο όριο των 7628,00 ευρώ και το 40% με λιγότερο από το ετήσιο των 9111,00 ευρώ, σύμφωνα με μια έρευνα της εργατικής ομοσπονδίας Comisiones Obreras (CC.OO), που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Απρίλη. Η φτώχεια είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες. Μια στις πέντε γυναίκες ζει σε κατάσταση ένδειας.

* * Ο δαίμων της διόρθωσης και όχι του τυπογραφείου ευθύνεται για την μετατροπή των αυτοχθόνων Αιμάρα σε Εμάρα, στον προηγούμενο «Αθέατο Κόσμο» .

Chuqui- βόρεια Χιλή. Οι ανοικτές πληγές της Αμερικής

Το Chuqui, όπως , με συντομία , ονομάζεται από τους ντόπιους , η Chuquicamata, από την γλώσσα των ιθαγενών Αιμάρα, είναι μια μικρή πόλη στα βόρεια της Χιλής , από την οποία πήρε το όνομα του ένα από τα παλιότερα και μεγαλύτερα ορυχεία χαλκού στην χώρα. Δεκαπέντε χιλιόμετρα από την πόλη Calama, στην οποία μετεγκατασταθήκανε από το 2003 οι μεταλλωρύχοι του Chuqui εξαιτίας των σχεδίων επέκτασης του ορυχείου και της ατμοσφαιρικής μόλυνσης , η περιοχή απέχει διακόσια πενήντα χιλιόμετρα από το λιμάνι της Αντοφαγκάστα και χίλια διακόσια από το Σαντιάγκο. Μέρος της ερήμου Ατακάμα, το Chuqui, βρίσκετε σε ύψος δυο χιλιάδων οκτακοσίων μέτρων πάνω από την θάλασσα, έχει μια ελλειπτική μορφή , εκτείνεται σε μια επιφάνεια οκτώ εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, έχει σε ορισμένα σημεία βάθος εννιακόσια μέτρα και μέχρι πρότινος θεωρούνταν το μεγαλύτερο ανοικτό ορυχείο του κόσμου , πριν το περάσει το καινούριο στην Escondida , πάλι στην Ατακάμα. Με περιεκτικότητα σε χαλκό 1,1% στο μετάλλευμα το Chuqui, είναι μια τεράστια πληγή στην επιφάνεια της γης , μιας και χρειάστηκε όλα αυτά τα χρόνια να εξορυχτούν αναρίθμητες ποσότητες υλικού, που ημερησία υπολογίζονταν στην ακμή του σε εξακόσιες χιλιάδες τόνους. Γνωστό για το χαλκό του από τα προ-ισπανικά χρόνια το Chuqui , ξεκίνησε την οργανωμένη παραγωγή του , τον Μάη του 1915, από την αμερικάνικη Guggenheim Bros, και κατέληξε να ελέγχεται από την φημισμένη πολυεθνική Ανακόντα των Ροκφέλερς. Σε αυτές τις δεκαετίες και μέχρι το 1971, το σκληροτράχηλο κίνημα των ανθρακωρύχων, έδωσε σκληρές μάχες για τις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας. Όχι λίγες φορές συγκρούστηκε με τον στρατό και τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς των Αμερικάνων αφεντικών και πλήρωσε σε αρκετές περιπτώσεις με αίμα την αποφασιστικότητα και την επιμονή του.

Το 1971, η κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας εθνικοποίησε το Chuqui, όπως και τα υπόλοιπα ορυχεία στην χώρα, πληρώνοντας όμως 250 εκ. δολάρια στην Ανακόντα, και από τότε το ορυχείο ανήκει στην κρατική Codelco. Στα χρόνια της κυβέρνησης Αλιέντε οι ανθρακωρύχοι του Chuqui,, εντάχθηκαν σταδιακά στο αντικυβερνητικό στρατόπεδο, ύστερα από συνεχείς απεργίες με μισθολογικά αιτήματα και αφού αντιμετωπίστηκαν με σκληρότητα από τις κρατικές αρχές , προξενώντας εσωτερικές αντιθέσεις στην Αριστερά της χώρας. Ήταν μια περίοδος που οι υπονομευτικές ενέργειες της αντιδραστικής δεξιάς και των Αμερικάνων φίλων της συμπλέκονταν με τις λαϊκές και εργατικές διεκδικήσεις και η κυβέρνηση Αλιέντε δεν μπόρεσε να κάνει τους αναγκαίους διαχωρισμούς και να κόψει τους γόρδιους δεσμούς με τον στρατό που σε αρκετές περιπτώσεις αντιμετώπιζε τις τελευταίες με σκληρότητα για να ανοίξει τον δρόμο στο πραξικόπημα που ετοίμαζε.

Οι σκληροί αγώνες των ανθρακωρύχων δεν σταμάτησαν όμως ούτε στα χρόνια της δικτατορίας του Πινοσέτ, όταν απαγορεύτηκαν οι ανεξάρτητες εργατικές ενώσεις, εξαπολύθηκε κύμα απολύσεων και πάγωσαν οι μισθοί. Αλλά και αργότερα , ως τις ημέρες μας το Chuqui, συνεχίζει να είναι επίκεντρο της συνεχούς μάχης των εργαζόμενων ανθρώπων με τα αφεντικά, που στην προκείμενη περίπτωση είναι η κυβέρνηση της χώρας. Τον φετινό Απρίλη οι δρόμοι που οδηγούν στα κοιλώματα του ορυχείου αποκλείστηκαν από εκατοντάδες απεργούς που έκαψαν και μερικά λεωφορεία μεταφοράς προσωπικού της εταιρίας , ζητώντας αυξήσεις ενώ στην γειτονική Escondida, οι απεργίες είναι πιο συχνές από χιλιάδες εργάτες ενάντια στα σχέδια και την πολιτική μισθών της Αγλλο-αυστραλιανής BHP Billiton, που ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών του ορυχείου.

* Η επιλογή του σημερινού θέματος, σχετίζεται με την συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την δολοφονία του Ερνέστο Ραφαέλ Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γνωστού σαν Τσε Γκεβάρα και αποτελεί μια μικρή απότιση τιμής της στήλης στον Αργεντίνο με την παν- λατινοαμερικάνικη ψυχή. Στο νεανικό ταξίδι του, διασχίζοντας την ήπειρο, μαζί με τον Αλμπέρτο Γρανάδο, σταμάτησε για λίγο στο Chuqui, μίλησε με παράνομα μέλη του ΚΚ Χιλής , είδε από κοντά την σκληρή ζωή των μεταλλωρύχων και κατέγραψε τις εμπειρίες του στα Ημερολόγια Μοτοσικλέτας

ΟΑΧΑΚΑ-ΜΕΞΙΚΟ Το βιολί ….που επιμένει να αντιστέκεται!

Ήταν ανάμεσα στις οκτώ με δέκα το βράδυ της 25^ης του περασμένου Μάη, σε δρόμο στην κεντρική αγορά της Οαχάκα ύστερα από μια διαδήλωση , όταν μια ειδική ομάδα της αστυνομίας συνέλαβε στα μουλωχτά δύο μεσήλικες άνδρες. Χωρίς καμία δημόσια γνωστοποίηση οδηγήθηκαν πρώτα στα γραφεία του τοπικού εισαγγελέα και κατόπιν σε μια στρατιωτική βάση στην πρωτεύουσα του Μεξικού για να συνεχιστεί η ανάκριση και η κακοποίηση τους. Λίγες ημέρες μετά γίνονταν γνωστό σε όλη την χώρα πως οι δύο άνδρες , ο πενηνταπεντάχρονος Raymundo Rivera Bravo και ο πενηντάχρονος Edmundo Reyes Amaya, ψευδώνυμο του Gabriel Alberto Cruz Sanchez , ήταν ηγετικά στελέχη του παράνομου Δημοκρατικού Επαναστατικού Λαϊκού Κόμματος ( PDPR) και γι αυτό οι αρχές τους θεωρούσαν και ιθύνοντες του θυγατρικού ένοπλου Επαναστατικού Λαϊκού Μετώπου ( EPR). Στις καταγγελίες πλήθους ανθρωπιστικών και κοινωνικών οργανώσεων , οι αρχές της πολιτείας αλλά και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αρνήθηκαν πως τους κρατάνε στα χέρια τους, άρνηση που μέχρι και τώρα συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν χωρίς φυσικά να γίνονται πιστευτοί.

Στην Nezahualcoyotl, μια λαϊκή περιοχή στο βορειοανατολικό άκρο της Πόλης του Μεξικό, ο Edmundo Reyes, ιδιοκτήτης ενός παντοπωλείου που πουλούσε συνήθως γλυκά και αναψυκτικά, ήταν αγαπητός και θεωρούνταν ένας φιλήσυχος άνθρωπος. Μετανάστευσε πριν από χρόνια από την Οαχάκα στην πρωτεύουσα, αναζητώντας δουλειά , και συνήθιζε συχνά να επισκέπτεται την πατρίδα του για να συναντήσει τους συγγενείς του. Ανάλογη εικόνα είχαν και αυτοί που γνώριζαν τον Raymundo Rivera. Για τους δύσπιστους, που θεωρούσαν πως κάποια παρεξήγηση έγινε και οι δύο άνδρες θα γυρνούσαν γρήγορα στις οικογένειες τους , οι ισχυρές εκρήξεις στις 5 και 10 του Ιούλη, που κατέστρεψαν εκτεταμένα τμήματα των αγωγών πετρελαίου της κρατικής Pemex, στο κεντρικό Μεξικό, ήταν ένα ξάφνιασμα. Οι αντάρτες του EPR, με αυτό τον ηχηρό τρόπο ανακοίνωσαν πως εγκαινιάζουν μια εκστρατεία για την απελευθέρωση των δύο ανδρών και απευθυνόμενοι στον λαομίσητο τοπικό κυβερνήτη της Οαχάκα , Ρουίς, και στην κυβέρνηση του προέδρου Καλντερόν, διακήρυξαν: « Τους πήρατε ζωντανούς και τους θέλουμε αμέσως πίσω ζωντανούς !» Ο απόηχος των επιθέσεων , που ανάγκασε μεγάλες πολυεθνικές βιομηχανίες όπως η Χόντα να διακόψουν για ημέρες την παραγωγή τους, ακούστηκε μέχρι την Ουάσιγκτον. Αλλά και η συνέχεια ήταν εξίσου εντυπωσιακή , όταν μια ομάδα ανταρτών κατέλαβε, τις υπό κατασκευή φυλακές στην Τσιάπας δένοντας τους επιστάτες ενώ στις αρχές του Αυγούστου βόμβες έσκασαν στο εμπορικό κέντρο Plaza del Valle, στην Οαχάκα.

Η αντίδραση των ανταρτών, ακόμα και για όσους από τους παλιούς αντάρτες στην χώρα πιστεύουν πως ο ένοπλος αγώνας είναι αδιέξοδος , φάνηκε κατανοητή. Στο Μεξικό ύστερα από τις τελευταίες εκλογές-πραξικόπημα και ειδικά μετά την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης στην Οαχάκα, είναι πασίγνωστο πως οι κρατικές αρχές έχουν ξανά-ξεκινήσει τον βρώμικο πόλεμο των απαγωγών και των εξαφανίσεων αγωνιστών. Μια μέθοδος προσφιλής στην δεκαετία του εβδομήντα όταν εκατοντάδες αριστεροί δολοφονήθηκαν από τις στρατιωτικές και αστυνομικές συμμορίες. Η έκπληξη όμως ήταν πως ενώ αρκετοί πίστευαν πως το EPR, που εμφανίστηκε το 1996, την ημέρα της επετείου της σφαγής 17 επαναστατημένων αγροτών στην Aguas Blancas, στην πολιτεία Γκερέρο στις 28 του Ιούνη του 1995, είχε αποδυναμωθεί, έδειξε πως διαθέτει ακόμη αρκετή ισχύ και υποστήριξη. Οι ρίζες του συνεχίζουν να ποτίζονται από τις θεαματικές κοινωνικές ανισότητες και τις πολιτικές που εξυπηρετούν μια μικρή πλειοψηφία που πλουτίζει πάνω σε έναν ωκεανό μιζέριας.

* Για το κλίμα που επικρατεί στο Μεξικό , ενδεικτικό είναι πως το πιο δημοφιλές φιλμ , που πουλιέται σε cd στους δρόμους, είναι το “The Violin”, του Francisco Vargas.( 2006-98’) Στην ταινία ο γερο-Πλούταρχο , ο γιος του Τζενάρο και ο εγγονός του Λούσιο, ζούνε διπλή ζωή. Την ημέρα είναι μουσικοί και το βράδυ βοηθάνε τους αντάρτες της επαρχίας Γκερέρο που αγωνίζονται για την απελευθέρωση των αγροτών από την καταπίεση, στην δεκαετία του Εβδομήντα. Ο γερο-Πλούταρχο όταν οι στρατιωτικοί καταλαμβάνουν το χωριό αντιστέκεται έχοντας ένα βιολί στο χέρι. (Περισσότερα για το φιλμ στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.filmmovement.com/downloads/press/THE_VIOLIN_FM_Press_Kit.pdf)

ΕΙΚΟΝΕΣ… ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Εργάτης στα ναυπηγεία NAGISA στην Χιχόν της Ισπανίας, μπροστά από φλεγόμενο οδόφραγμα. Οι εργαζόμενοι απεργούν και διαμαρτύρονται για τις επερχόμενες μαζικές απολύσεις, μετά την απόφαση της εταιρείας να βάλει λουκέτο τον επόμενο χρόνο.

Απεργοί εργάτες ορυχείων στον κεντρικό Ατλα, στο Μαρόκο διαδηλώνουν. Στο ορυχείο Jbel Awam, διακόσιοι εργάτες απεργούσαν από τις 4 του Ιούλη, ζητώντας καλύτερες αμοιβές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας για να αποφεύγονται τα ατυχήματα που γίνονται σχεδόν με συχνότητα δεκαπέντε τον μήνα. Τα χαράματα της 14 του Σεπτέμβρη, αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στον καταυλισμό τους και συνέλαβαν 29 από αυτούς.

Το πανό γράφει πως το τείχος είναι τρομοκρατία. Άοπλοι Ιρακινοί διαμαρτύρονται μπροστά σε πάνοπλους Αμερικάνους στην Βαγδάτη, ενάντια στην κατασκευή τείχους ανάμεσα σε δύο συνοικίες της πόλης, για λόγους… ασφαλείας!

*Η στήλη βρέθηκε απροετοίμαστη στις χρονικές απαιτήσεις της έκδοσης. Έχασε τον βηματισμό της εξαιτίας της παρεμβολής των εκλογών. Για τους φανατικούς αναγνώστες της και με την βοήθεια των ειδησεογραφικών πρακτορείων αυτήν την φορά κάλυψε τον χώρο της, με μερικές από τις πολλές εικόνες της αντίστασης που εκτυλίσσεται καθημερινά σε πολλές αθέατες γωνιές του κόσμου

Kokyangak, Κιργισία. Μια ημέρα με τον μικρό Μπακίτ

Η Kokyangak είναι μια μικρή πόλη δέκα χιλιάδων, πάνω-κάτω κατοίκων σφηνωμένη πάνω στα βουνά, στη νοτιοδυτική Κιργισία, στο ομπλάστ του Τζαλαλαμπάντ, ανάμεσα σε αλπικές λίμνες, εκτεταμένα δάση καρυδιάς και πηγές μεταλλικών νερών. Στα χρόνια που η περιοχή και όλη η χώρα ήταν τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης, η πόλη ζούσε κυρίως από το μεγάλο ανθρακωρυχείο που υπάρχει δίπλα της και το οποίο έβγαζε χιλιάδες τόνους το χρόνο κάρβουνο για τις ανάγκες της βιομηχανίας.

Σε αυτήν την πόλη γεννήθηκε ο δωδεκάχρονος Μπακίτ, που αντί για το σχολείο είναι αναγκασμένος κάθε ημέρα, όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, να κατεβαίνει στις σκοτεινές στοές του εγκαταλειμμένου ανθρακωρυχείου. Όπως και άλλα πολλά παιδιά, ο Μπακίτ σκάβει τα τοιχώματα των στοών από το πρωί ως αργά το απόγευμα και η καθημερινή αμοιβή του δεν ξεπερνά τα εκατό σόμς, δηλαδή κάτι λιγότερα από δύο αμερικάνικα δολάρια. Με αυτά βοηθάει την άνεργη και άρρωστη μητέρα του που η σύνταξη που παίρνει δεν ξεπερνά τα δέκα δολάρια, την κατάκοιτη γιαγιά του και την αδερφή του που ανέλαβε να τις φροντίζει. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του δουλεύουν και αυτά στο ορυχείο και κάνουν δουλειές του ποδαριού για να συντηρούνται, μιας και ο πατέρας τους έφυγε από το σπίτι δίχως να ασχολείται με τη φροντίδα τους.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες στην Kokyangak δεν είναι λίγες. Η ανεργία και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα είναι ο κυριότερος παράγοντας για τη διάλυση των οικογενειών. Μόνο στην πόλη υπολογίζονται σε δύο χιλιάδες οι καταγραμμένοι άνεργοι αν και στην πραγματικότητα ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Στην περιοχή, και γενικά στην νότια Κιργισία, είναι διαδεδομένο το φαινόμενο των ανήλικων παιδιών-ανθρακωρύχων που σέρνονται μέσα στις ασυντήρητες και επικίνδυνες στοές για να συμπληρώσουν το οικογενειακό εισόδημα. Μελέτες υπολογίζουν πως το ένα τρίτο των οικογενειακών εσόδων των φτωχών Κιργίσιων, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο προέρχεται από την παιδική εργασία. Στη χώρα δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές για την έκταση της παιδικής εργασίας αλλά ξένοι οργανισμοί και αποστολές που την επισκέφτηκαν τα τελευταία χρόνια και έκαναν έρευνες επιμένουν πως η παιδική εργασία έχει αυξηθεί εκρηκτικά στα χρόνια της ανεξαρτησίας ύστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ειδικά στο Μπισκέκ αλλά και άλλα αστικά κέντρα, στα οποία συρρέουν οι απελπισμένοι εσωτερικοί μετανάστες για αναζήτηση δουλειάς, είναι πολύ εύκολο να συναντήσει κανείς σε κάθε γωνιά ανήλικα παιδιά να δουλεύουν στους δρόμους, σαν αχθοφόροι, λούστροι, καθαριστές κ.λπ. Ειδικά στο Ος Παζάρ, στο κέντρο της πόλης, αλλά και σε άλλα πολυσύχναστα σημεία για ελάχιστα σόμς ο καθένας μπορεί να βρει πρόθυμα παιδιά να κάνουν κάθε είδους δύσκολη δουλειά.

Βίαια αποχωρισμένη από τον ενιαίο παραγωγικό και οικονομικό ιστό της Σοβιετικής Ένωσης, δίχως να έχει το πλούσιο υπέδαφος, ειδικά σε υδρογονάνθρακες, άλλων αποσχισμένων δημοκρατιών, η Κιργισία έχει βυθιστεί σε μια μακρόχρονη οικονομική βαρυχειμωνιά που την πληρώνουν, όπως πάντα γίνεται, οι πιο φτωχές ομάδες του πληθυσμού και ειδικά τα παιδιά και οι ανήμποροι.

* Αναλυτικά στοιχεία για την έκταση και τις μορφές της παιδικής εργασίας στην χώρα περιέχονται σε μια έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που δημοσιεύτηκε το 2001 στο Μπισκέκ, με τίτλο «Child Labour in Kyrgyzstan». Εικόνες από την καθημερινή ζωή του Μπακίτ στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.childhoodpoverty.org/index.php?action=kyrgyzstanfilm, στην οποία υπάρχουν δύο μικρά μονόλεπτα φιλμ για αυτόν.

Βρινταβάν-Βόρεια Ινδία. Η πόλη των χηρών

Το Βρινταβάν , για εκατομμύρια Ινδούς πιστούς του Κρίσνα είναι τόπος που μπορεί κανείς να έρθει πιο κοντά στους θεούς, σε ένα καταπράσινο και γαλήνιο περιβάλλον στις όχθες του Γιαμούνα, περίπου εκατόν πενήντα χιλιόμετρα στα νότιο-ανατολικά του Δελχί. Δώδεκα χιλιόμετρα από την δίδυμη ιερή πόλη Μαθούρα , η οποία θεωρείται ο τόπος γέννησης του θεού, στο κρατίδιο Ουτάρ Πραντές στην βόρεια Ινδία, η πόλη των εξήντα περίπου χιλιάδων κατοίκων, έχει πάνω από πέντε χιλιάδες ναούς και στα αιωνόβια δάση που την περιβάλλουν πιστεύεται πως ο Κρίσνα ενηλικιώθηκε παίζοντας με τους φίλους του , κλέβοντας τα ρούχα των κοριτσιών που έκαναν μπάνιο και παλεύοντας με τους δαίμονες. Όποιος ζήσει και κυρίως πεθάνει σε αυτήν την πόλη, πιστεύεται πως καταφέρνει να σπάσει τον κύκλο της ζωής και του θανάτου και κερδίζει μόνιμη και ευτυχισμένη κατοικία στον ουρανό.

Αυτήν την πόλη και τους περιβόλους των ναών της, αναγκάστηκαν να διαλέξουν για καταφύγιο, εδώ και αιώνες οι γυναίκες που χάνοντας τους συζύγους τους και μένοντας χήρες, θεωρούνται απόβλητες από τους συγγενείς τους , μιας και οι παραδόσεις και οι δοξασίες τις θεωρούν υπεύθυνες για τον θάνατο και βάρος για τα φτωχά νοικοκυριά. Παλιότερα η έπρεπε να ακολουθήσουν στον θάνατο τον άντρα τους η να παντρευτούν τον αδερφό του. Παρά τις κοινωνικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών , ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, αυτές οι γυναίκες αντιμετωπίζονται περίπου με τον ίδιο τρόπο. Γύρω στις είκοσι χιλιάδες υπολογίζονται οι χήρες που ζούνε σαν φαντάσματα στους δρόμους της πόλης, οι πιο πολλές σε μικρές κοινότητες και στοιβαγμένες σε μικρά άθλια δωμάτια. Τυλιγμένες με λευκά σάρια και συνήθως με ξυρισμένο κεφάλι ζητιανεύουν η για λίγες ρουπίες τραγουδούν θρησκευτικούς ύμνους και απευθύνουν ικεσίες και προσευχές στους θεούς, για λογαριασμό των χιλιάδων επισκεπτών που κατακλύζουν τους ναούς της πόλης.

Γραμμένο πριν χίλια περίπου χρόνια το Skanda Purana, ένα από τα δεκαοκτώ, και το μεγαλύτερο σε έκταση, ινδικό θρησκευτικό κείμενο, περιγράφει τις χήρες γυναίκες σαν μια από τις πιο άτυχες καταστάσεις που μπορεί να συμβούν στην ζωή του άνθρώπου . Από τότε ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στις κατώτερες κοινωνικά ομάδες της χώρας όσο αφορά την αντιμετώπιση αυτών των γυναικών. Υποκινούμενος από την απόλυτη ένδεια και την γενικευμένη αμορφωσιά, ο εξοστρακισμός αυτών των γυναικών ντύνεται με θρησκευτικές δοξασίες και προλήψεις και όχι λίγες φορές είναι σκληρός και απάνθρωπος. Ακόμα και οι σκιές αυτών των γυναικών, σύμφωνα με τις διαδεδομένες προλήψεις, φέρνουν ατυχία σε όσους πέσουν επάνω τους. Το υποτιθέμενο καταφύγιο στο Βρινταβάν, θρησκευτικά μπορεί να συνδέεται με τα πονηρά παιδικά παιγνίδια του Κρίσνα που παραπλάνησε χιλιάδες νεαρές γυναίκες, αλλά οι χήρες που αφιερώνονται στον θεό ούτε χαρούμενες και ανέμελες κοπέλες είναι όπως λέει ο μύθος ούτε έρχονται κυρίως για να τον υπηρετήσουν και να βρούνε τον δρόμο προς τον ουρανό. Έρευνες έδειξαν πως οι χήρες , οι περισσότερες από τα χωριά του Ουταρ Πραντές και της Δυτικής Βεγγάλης, παντρεμένες οι πιο πολλές σε άγουρη ηλικία, στην ουσία διώχτηκαν από τα σπίτια και τις οικογένειες τους για να μην είναι οικονομικό βάρος. Και όσες διαλέγουν το Βρινταβάν η άλλα θρησκευτικά κέντρα το κάνουν κυρίως για λόγους βιοπορισμού Οι μελέτες αυτές μάλιστα επισημαίνουν πως η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και οι πολιτικές καταστροφής της παραδοσιακής αγροτικής οικονομίας που συνοδεύουν την Ινδία στην είσοδο της στον 21^ο αιώνα , έχουν αυξήσει τα περιστατικά εξοστρακισμού αυτών των γυναικών, που υπολογίζονται σε σαράντα εκατομμύρια σε όλη την χώρα.

* Η ζωή τεσσάρων γυναικών που είναι χήρες και ζουν στον ναό της ιερής πόλης Βαρανάσι διαταράσσεται, όταν μια από αυτές θα προσπαθήσει να ξεφύγει από τον κοινωνικό αποκλεισμό που επιβάλει η ινδική κοινωνία στις γυναίκες της ίδιας κατηγορίας. Είναι το θέμα του φιλμ « Water» ,( συμπαραγωγή Ινδίας και Καναδά, 2006) της Ντίπα Μέχτα, που έκανε αίσθηση διεθνώς, δημοσιοποίησε την ζωή αυτών των γυναικών και προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2007. Επίσης σημαντική προσφορά για να βγούνε αυτές οι γυναίκες από την αφάνεια πρόσφερε η φωτογραφική δουλειά του Fazal Sheikh, που συγκεντρώθηκε μαζί με κείμενα στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 2005 , με τον τίτλο « Moksha» και του έδωσε το βραβείο Henri Cartier – Bresson.

Περουβιανές Άνδεις. Σύγχρονες ανθρωποθυσίες παιδιών

Παρ’ ότι πέρασε πάνω από μια δεκαετία, οι αρχαιολόγοι ακόμα δεν έχουν σιγουρευτεί αν η «παγωμένη μικρή κυρία» που το καλοδιατηρημένο σώμα της βρέθηκε το 1995 κάτω από τον παγετώνα και την τέφρα στην κορυφή του ηφαιστείου Αμπάτο στην νότια Περουβιάνικη επαρχία της Αρεκίπα, είναι η απόδειξη για τις φημολογούμενες ανθρωποθυσίες των Ίνκας. Το τραύμα στο κεφάλι της δείχνει πως πέθανε πιθανόν από βίαια αιτία, σε ηλικία περίπου δεκατεσσάρων χρονών, ανάμεσα στο 1440 με 1450 , αλλά αρκετοί είναι διστακτικοί να δεχθούν την εκδοχή της ανθρωποθυσίας. Είναι γνωστό άλλωστε πως οι κονγκισταδόρες κατακτητές και οι καθολικοί παπάδες που τους ακολουθούσαν παρουσίαζαν επίτηδες στην Δύση τους ινδιάνικους πολιτισμούς σαν βάρβαρους για να δικαιολογήσουν τις δικές τους «εκπολιτιστικές» βαρβαρότητες και σφαγές και από αυτές τις αφηγήσεις έλκουν την καταγωγή τους οι θεωρίες για τις ανθρωποθυσίες. Εδώ και μερικά χρόνια η « Χουανίτα του Αμπάτο», όπως επίσης είναι γνωστή, αναπαύετε σε μια γυάλινη θήκη με χαμηλή θερμοκρασία, στο Μουσείο του Καθολικού Πανεπιστημίου της Σάντα Μαρία, στην Αρεκίπα, δίπλα σε μερικές ακόμη παιδικές μούμιες που βρέθηκαν σε άλλα σημεία της ορεινής επαρχίας που την διασχίζουν οι Περουβιανές Άνδεις.

Πάνω από πεντακόσια χρόνια μετά, μπορεί η φήμη των ανθρωποθυσιών να χάνεται στο βάθος του χρόνου αλλά τα παιδιά στα αλτιπλάνα των Άνδεων, τόσο στην Αρεκίπα όσο και στις υπόλοιπες νότιες και ανατολικές επαρχίες του Περού, συνεχίζουν να πεθαίνουν εξαιτίας της φτώχειας, της λειψής και κακής τροφής και των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Η κυβέρνηση στην Λίμα , αναγκάστηκε να κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για περίοδο ενενήντα ημερών, δεκατέσσερις επαρχίες στις Άνδεις ( σχεδόν την μισή χώρα) από τα μέσα του Ιούνη, αλλά ήδη η τραγωδία είχε εκτυλιχτεί. Πάνω από εξήντα παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε χρόνων, πέθαναν τις τελευταίες εβδομάδες, τα περισσότερα από πνευμονία, ενώ ήδη έχουν καταγραφτεί πάνω από πέντε χιλιάδες κρούσματα της ασθένειας σε παιδιά και ενήλικες. Όπως συνήθως συμβαίνει και αλλού, η κυβέρνηση απέδωσε τους θανάτους στον εξαιρετικά βαρύ φετινό χειμώνα που οι προβλέψεις εκτιμούν πως θα διαρκέσει μέχρι τον Σεπτέμβρη, ο πρόεδρος Γκαρσία έκανε μια βιαστική περιοδεία συμπόνιας σε ορισμένες περιοχές και τα κρατικά ταμεία αποδέσμευσαν ποσό ισοδύναμο σε δύο εκατομμύρια αμερικάνικα δολάρια για βοήθεια στους πληθυσμούς. Φιλανθρωπικές οργανώσεις στην πρωτεύουσα, αλλά και στο εξωτερικό ξεκίνησαν εκστρατεία συλλογής και αποστολής ρούχων και τροφίμων ειδικά στις ινδιάνικες κοινότητες γύρω από το Κούσκο , που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα προβλήματα. Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν πως οι κακές καιρικές συνθήκες κατέστρεψαν μεγάλες εκτάσεις αγροτικής παραγωγής και σκότωσαν μαζικά οικόσιτα ζώα , κάνοντας έτσι πιο δύσκολα τα πράγματα για το άμεσο μέλλον.

Στο Περού και ειδικά στις αγροτικές περιοχές η φτώχεια , ύστερα από μια μικρή ανάπαυλα στο τέλος της περασμένης δεκαετίας , άρχισε πάλι να επεκτείνεται με έντονα αυξητικούς ρυθμούς. Το ίδιο και οι προκλητικές εισοδηματικές ανισότητες που δημιουργούν μια κραυγαλέα κοινωνική πόλωση. Η ελάχιστη τότε καλυτέρευση, συνδυάστηκε με το γεγονός του τερματισμού του εμφυλίου και την συντριβή των αριστερών ανταρτών , που στην Δύση είχαν παρουσιαστεί σαν ανθρώπινα τέρατα. Τώρα που τα «τέρατα» αποσύρθηκαν, φυλακίστηκα και εξοντώθηκαν , μπορεί , τα παιδιά στις φτωχές κοινότητες των Άνδεων να πεθαίνουν ήσυχα και σιωπηλά. Ποιος ξέρει! Ύστερα από μερικές εκατονταετίες , αρχαιολόγοι και επιστήμονες μπορεί να ερίζουν πάλι αν ο θάνατος τους προήλθε από φυσικά αίτια η ανθρωποθυσίες.

* Στην Δύση , τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και τα τηλεοπτικά κανάλια κατανάλωσαν αφειδώς χρόνο για τις πλημμύρες στην Αγγλία , ένδειξη όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες των σοβαρών κλιματολογικών αλλαγών. Για τα παιδιά που πεθαίνουν στο Περού , από το βαρύ κρύο, η στήλη δυσκολεύτηκε να βρει έστω και ελάχιστες πληροφορίες.

Σύνορα Γουατεμάλας-Μεξικού. Τα τρένα του θανάτου

 

Από τα σύνορα με την Γουατεμάλα η σιδηροδρομική γραμμή με κατεύθυνση τον βορρά απλώνεται σαν φίδι  παράλληλα με τις ακτές του Ειρηνικού Ωκεανού διασχίζοντας πρώτα  την επαρχία Τσιάπας στο Μεξικό. Θα ενωθεί με την άλλη γραμμή που έρχεται από τα νοτιοανατολικά της χώρας, από την χερσόνησο Γιουκατάν για να πάρει  τον μεγάλο προορισμό που είναι η Πόλη του Μεξικού. Η δυτική γραμμή έχει μεγάλους σταθμούς την σχεδόν συνοριακή πόλη της Tapachula και βορειότερα την Arriaga από όπου συνήθως  ξεκινάνε οι εμπορικοί συρμοί με τα φορτηγά βαγόνια. Ακριβώς από αυτούς τους σταθμούς ξεκινά ένα από τα πιο επικίνδυνα κομμάτια της παράνομης διαδρομής των μεταναστών που έρχονται από την νότια και κεντρική Αμερική διασχίζοντας κυρίως τον Rio Suchiate, με λαστιχένιες βάρκες,  ποτάμι που χωρίζει το Μεξικό με  την Γουατεμάλα. Η αφετηρία τις περισσότερες φορές η Tecun Uman, στην πλευρά της Γουατεμάλα, μια μικρή πόλη που γι αυτό έχει πάρει και το προσωνύμιο μικρή Τιχουάνα. Με δέκα μεξικάνικα πέσος περνάνε το ποτάμι που η παλιά  ονομασία του ήταν Xochiatl ,  από την  ιθαγενική γλώσσα των Ναχούα, και σημαίνει το νερό του λουλουδιού φτάνοντας  απέναντι,  στην πρώτη μεξικάνικη πόλη,  την Ciudad Heldago

Κρυμμένοι στις σκιές των σιδηροδρομικών σταθμών η στις  πρώτες δύσκολες στροφές της γραμμής που αναγκάζουν τους μηχανοδηγούς να κόψουν ταχύτητα,   κυνηγημένοι από την τοπική αστυνομία, οι παράνομοι μετανάστες συνήθως νέοι, αγόρια και κορίτσια, πηδούν πάνω στα βαγόνια και κρεμασμένοι σε αυτά ξεκινάνε το ταξίδι με προορισμό την υποτιθέμενη γη της επαγγελίας, την μεγάλη βορειοαμερικανική χώρα.  Το ταξίδι για να διασχίσουν το Μεξικό και να φτάσουν στα σύνορα με τις ΗΠΑ, κρύβει μεγάλους κινδύνους. Εκτός από τους ληστές και τις διάφορες συμμορίες που παραμονεύουν στην διαδρομή οι νεαροί αντιμετωπίζουν συνεχώς τον κίνδυνο να τραυματιστούν η να σκοτωθούν έτσι όπως ταξιδεύουν πάνω στους συρμούς. Οι Μουτιλάδος , δηλαδή οι ακρωτηριασμένοι, αυξάνουν σταθερά χρόνο με τον χρόνο. Το 2004 καταγράφτηκαν επίσημα τριάντα-τέσσερις  ακρωτηριασμοί χεριών η ποδιών ενώ το 2005 οι αντίστοιχες περιπτώσεις ξεπέρασαν τις πενήντα.  Σύμφωνα με τα αρχεία  της Grupo Beta,  μια ειδικής  αστυνομικής  ομάδας  που επιχειρεί στην Τσιάπας από το 1996 και κυνηγά τους παράνομους μετανάστες,  από τον Γενάρη του 2002 έως τον Αύγουστο του 2006, έχουν τραυματιστεί σοβαρά 3919 μετανάστες και από αυτούς οι 279 έχουν ακρωτηριαστεί. Γι αυτόν το λόγο το  τρένο που θα τους μεταφέρει,  οι μετανάστες το ονομάζουν «θηρίο» αλλά είναι αναγκασμένοι να το επιλέγουν γιατί αποτελεί την πιο φτηνή διαδρομή.

Στην Tapachula, στο σπίτι των μεταναστών, που έστησε μια καθολική ιταλική ΜΚΟ, η Σκαλαμπρίνι, αλλά και στην εκκλησία του «Καλού Ιησού» , μπορεί κανείς να συναντήσει εύκολα δεκάδες ακρωτηριασμένους νεαρούς λατινοαμερικάνους που το ταξίδι προς την  «γη της επαγγελίας»  μετατράπηκε σε  εφιάλτη. Αρκετοί από αυτούς ξέμειναν στην πόλη και δουλεύουν στις οικοδομές η βοηθάνε να χτιστεί η εκκλησία και ορισμένα καθολικά φιλανθρωπικά ιδρύματα. Οι υπόλοιποι πήραν τον δρόμο της επιστροφής  και ξαναγύρισαν στις χώρες τους ενώ ελάχιστοι κατάφεραν να συνεχίσουν μέχρι τον τελικό προορισμό. Παρά τους κινδύνους όμως , το παράνομο  μεταναστευτικό  κύμα προς τον αμερικάνικο βορρά μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο, σε πείσμα των μέτρων και των εμποδίων που βάζει η κυβέρνηση του Μεξικού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ισχυρού γείτονα. Ο τελευταίος συνεχίζει την κατασκευή του τείχους στα αμερικανό-μεξικάνικα σύνορα άλλα όπως είπε χαρακτηριστικά ένας παράνομος μετανάστης, ούτε ένα Σινικό Τείχος θα μπορούσε να σταματήσει την προσπάθεια των ανθρώπων να γλιτώσουν από την απόλυτη φτώχεια.

* Η Σονία Ναζάριο, δημοσιογράφος στους Λος Άντζελες Τάιμς,  που πήρε το βραβείο Πουλιτζερ το 2003 σαν  πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας , κυκλοφόρησε το 2006 , το βιβλίο  της «Το ταξίδι του Ενρίκε» , κάνοντας μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ,    στο οποίο περιγράφει με δύναμη,  το ταξίδι με τρένο ενός μικρού αγοριού που αναζητεί την μετανάστρια μητέρα του.   Για τους απαιτητικούς αναγνώστες της στήλης στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.current.tv/pods/news/PD00937 υπάρχει ένα βίντεο- ντοκιμαντέρ ένδεκα λεπτών, με τίτλο « Το τρένο του θανάτου»  της Πορτογαλίδας Mariane van Zeller, που ακολούθησε μια ομάδα μεταναστών στο ταξίδι τους.