Αλ-Χαλίλ, Χεβρώνα, Παλαιστίνη Η θυσία της Χαντίλ στην οδό των Μαρτύρων

Εκείνο το πρωί, στη γειτονιά Τελ Ρουμέιντα του Αλ Χαλίλ (Χεβρώνα), ο ήχος πολλαπλών ριπών από πραγματικά πυρά βρόντηξε από το σημείο ελέγχου 56 της οδού Σουχάντα. Ο τριάντα-τετράχρονος Φαουάζ Αμπού Άισεχ, που στεκόταν στο τσεκπόιντ γύρω στις οκτώ παρά είκοσι το πρωί, συνόδευε κάποια παιδιά μακριά από το σημείο όπου οι ισραηλινές δυνάμεις ούρλιαζαν στα εβραϊκά στην τρομοκρατημένη Χαντίλ που πήγαινε στη σχολή της. «Της φώναζαν «Πήγαινε πίσω! Πήγαινε πίσω!». Ήξερα ότι δεν μπορούσε να καταλάβει γι’ αυτό της μίλησα στα αραβικά και με άκουσε αμέσως, και την πήρα από την είσοδο, προς την έξοδο του τσεκπόιντ». Σε μια φωτογραφία, η Χαντίλ, με μπούρκα στέκεται με τον Φαουάζ στο πρώτο πλάνο. «Προσπάθησα να της μιλήσω, ήταν τρομοκρατημένη. Δεν ήξερε τίποτα». Ο Φαουάζ παρακάλεσε τους στρατιώτες που πολλαπλασιάζονταν γρήγορα, να του επιτρέψουν να την πάρει μακριά από το τσεκπόιντ, να της εξηγήσει τι συμβαίνει και να αποκλιμακώσει την κατάσταση. «Με άκουσε αμέσως όταν της πρωτομίλησα, αλλά με απομάκρυναν και συνέχισαν να της ουρλιάζουν στα εβραϊκά, τα οποία προφανώς δεν καταλάβαινε».

Βρεγμένη η φωτογραφία, βρεγμένος κι εγώ…*

του Νετσμεντίν Γιαλτσικάγια

Το 2003 κατέφυγα στην Ελβετία. Ένα πρωινό ήρθε ο Ιμπραήμ στο στρατόπεδο προσφύγων που έμενα. Μου είπε «Σύντροφε, αποθύμησες το οικογενειακό περιβάλλον;». Ήθελε να με πάρει στο σπίτι του. Έδωσε την διεύθυνση του στην διοίκηση του στρατοπέδου. Βγήκαμε στον δρόμο. Χειμώνας, χιόνια, παγωνιά. Μετά από ταξίδι δυο ωρών με το αυτοκίνητο μου είπε «σύντροφε ήρθαμε».
Έμενε μαζί με την οικογένεια του σε μια μικρή πόλη ανάμεσα στα βουνά, στο La Chaux de Fonds, στο Νοσατέλ. Πάρκαρε το αυτοκίνητο μπροστά σε μια πολυκατοικία και με το ασανσέρ ανεβήκαμε στον πέμπτο όροφο. Μας άνοιξε την πόρτα ένα μικρό κοριτσάκι. Ένα πολύ γλυκό κοριτσάκι. Αεικίνητο, σαν μωρό γαζέλας με κοίταζε δειλά. Διχασμένη ανάμεσα στο να μείνει ή να φύγει, περίμενε.
Μας κοίταζε σαν να ρωτούσε «μπαμπά ποιος είναι αυτός». Της είπε ο μπαμπάς «Τον ξέχασες κορίτσι μου τον θείο Χατζή, που πήγα και τον έφερα από την Γερμανία στο παλιό μας σπίτι;». Χάρηκε και με ενθουσιασμό είπε «αυτός ο θείος είναι, τον θυμήθηκα, σκύψε να σε αγκαλιάσω». Την κοίταξα κατάματα και της είπα «τι να κάνουμε ο θείος είναι πολύ ψηλός» και έσκυψα και την πήρα αγκαλιά. Την γαργάλησα και ξεκαρδίστηκε στα γέλια. Αγκάλιασε με τα χεράκια της τον λαιμό μου. Με φίλησε στα μάγουλα τρεις φορές. Μόλις την κατέβασα από την αγκαλιά μου έτρεξε και κρύφτηκε στο δωμάτιό της. Δεν βγήκε από μέσα αρκετή ώρα… Κάπου κάπου έβγαζε το κεφαλάκι της από την χαραμάδα της πόρτας και μας κοίταζε. Όσα και αν της είπαν η μαμά της και ο μπαμπάς της δεν βγήκε από το δωμάτιο. Δεν άντεξα και πήγα στο δωμάτιό της. Κάθισα στην κουκέτα δίπλα της.

Βέλες, Σκόπια Ο εφιάλτης του μηχανοδηγού

Η σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει την Ελλάδα με την Πρώην Γιουγκοσλάβικη Δημοκρατία της Μακεδονίας και ανεβαίνει προς τον βορρά για να συναντήσει τα σύνορα με την Σερβία ακολουθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της τον Αξιό ποταμό που εκεί ονομάζεται Βαρδάρης. Οι σιδηροτροχιές σε αρκετά σημεία βρίσκονται ακριβώς δίπλα στις όχθες του ποταμού άλλες φορές από την ανατολική και άλλες από την δυτική πλευρά ενώ συχνά περνάνε από απόκρημνα υψώματα και απότομες πλαγιές. Αυτή η διαδρομή τον τελευταίο καιρό έχει γίνει ο δρόμος που προτιμάνε οι πρόσφυγες οι οποίοι έρχονται κρυφά από την Ελλάδα και προσπαθούν , διασχίζοντας την χώρα, να συνεχίσουν το απελπισμένο ταξίδι τους προς την βόρεια Ευρώπη. Προτιμούν τον δρόμο των τρένων για να γλυτώσουν τα αστυνομικά μπλόκα στους αυτοκινητόδρομους και τον κίνδυνο να συλληφθούν η και να απελαθούν κακήν-κακώς πίσω στην Ελλάδα. Μεγάλες ομάδες προσφύγων που περιλαμβάνουν ολόκληρες οικογένειες με μικρά παιδιά περπατούν μερόνυχτα, κυρίως από το απόγευμα ως το ξημέρωμα δίπλα και πάνω στις γραμμές, όταν αυτές περνώντας από στενά και δύσβατα μέρη δεν αφήνουν περιθώριο για να περπατήσει κανείς παράλληλα και σε απόσταση ασφαλείας.

Βεντιμίλια, βόρεια Ιταλία Η νύχτα της αμφιβολίας και οι ημέρες της απελπισίας

Αρκετά πριν φανεί το πρώτο φως στον ουρανό, γύρω στις τρεισήμισι την νύχτα ανάμεσα στην Τετάρτη και την Πέμπτη 18 του Ιούνη ξεκίνησε, σύμφωνα με τους υπολογισμούς για την έναρξη της νέας σελήνης, το ραμαζάνι για τους πιστούς μουσουλμάνους στα μεσογειακά παράλια της Γαλλίας. Η παρατήρηση του πρώτου φεγγαριού που σηματοδοτεί την αρχή της μεγαλύτερης γιορτής για τους μουσουλμάνους αποτελεί παραδοσιακά σημείο διχογνωμιών για τον ακριβή χρόνο έναρξης της . Η νύχτα της αμφιβολίας είναι το επίκεντρο ξεχωριστών ερμηνειών και αιτία διαχωρισμών για τους θεολόγους και το ιερατείο από τα πρώτα χρόνια των επιγόνων του Προφήτη. Στην Γαλλία πέρυσι ξέσπασε αντιπαράθεση ανάμεσα στα τζαμιά του βορρά και του νότου για τους τρόπους παρατήρησης και υπολογισμού της νέας σελήνης, σε σημείο που ορισμένοι να μιλούν για κίνδυνο νέων διαιρέσεων στην κοινότητα των πιστών. Παρ’ όλα αυτά, για κάθε ευσεβή μουσουλμάνο η πρώτη προσευχή ακόμα και αν δεν δει με τα μάτια του την μικρή φλούδα της σελήνης στον ουρανό είναι ιερό καθήκον όπου και να βρίσκεται. Ακόμη και πάνω σε μια συστάδα γυμνών βράχων μιας αφιλόξενης μεσογειακής ακτής που την δέρνουν τα κύματα.

Κουρουγουάτι, Παραγουάη. Η ατιμώρητη σφαγή των καμπεσίνος

Ήταν χαράματα Παρασκευής, στις 15 Ιούνη του 2012 όταν μια ομάδα τριακοσίων πενήντα περίπου, πάνοπλων επίλεκτων αστυνομικών συνοδεία ελικοπτέρων περικύκλωσαν τις εγκαταστάσεις στο ράντσο Μορόμπι, μια έκταση δύο χιλιάδων εκταρίων στην ανατολική Παραγουάη κοντά στα σύνορα με την Βραζιλία. Στην περιοχή που είναι γνωστή σαν Μαρίνα Κούε στην περιφέρεια Κουρουγουάτι της επαρχίας Κανιντεγιού. Απέναντι τους βρίσκονταν όχι περισσότεροι από εβδομήντα άνδρες, όλοι τους ακτήμονες αγρότες αποφασισμένοι να αντισταθούν στην εντολή έξωσης. Καρπέρος καμπεσίνος, δηλαδή αγρότες δίχως κανένα δικαίωμα σε γη, είχαν καταλάβει μερικά από τα αγροκτήματα που διαφέντευε η εταιρία Μορόμπι της οικογένειας του Μπλας Ρικέλμε με σκοπό να τα καλλιεργήσουν για να ζήσουν τις οικογένειες τους. Ο Ρικέλμε ένας από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες της χώρας με αλυσίδα αγροτοβιομηχανικών μονάδων και σούπερ-μάρκετ, είχε και άλλες φορές στο παρελθόν κυνηγήσει καμπεσίνος από τα κτήματα του με την συνδρομή της αστυνομίας και ομάδων από μπράβους. Ο σκληρός γαιοκτήμονας που πέθανε λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβρη του 2012, υπήρξε για χρόνια πρόεδρος του κυβερνητικού κόμματος Κολοράδο, γερουσιαστής, επικεφαλής του βιομηχανικού επιμελητήριου και κυρίως, επιστήθιος συνεργάτης του δικτάτορα Στρέσνερ. Ο Αλφρέδο Στρέσνερ, ένας από τους μακροβιότερους δικτάτορες στην Λατινική Αμερική, κυβέρνησε με την βία την Παραγουάη επί τριάντα πέντε χρόνια στηριγμένος στον στρατό και στους γαιοκτήμονες στους οποίους, όπως τον Ρικέλμε, παραχώρησε κατά καιρούς μεγάλες κρατικές εκτάσεις. Η συγκεκριμένη ανήκε παλιότερα μέχρι το 1999 στον στρατό και για δέκα χρόνια αποτελούσε αντικείμενο διεκδίκησης ανάμεσα στους Ρικέλμε και τους ακτήμονες.

Βαλπαραΐσο, Χιλή Τρεις σφαίρες, δύο κηδείες, μια κοινή θυσία

Ήταν μια πολύχρωμη κηδεία που, παρά την αυστηρή παρουσία του επισκόπου Γκονζάλο Ντουάρτε, παραβίαζε το καθολικό εθιμοτυπικό και διασκέδαζε με περιπαικτικό τρόπο την γενική συγκίνηση και την νεανική οργή. Ο δεκαοκτάχρονος Εχιεκέλ Μπορβαράν, ο Κελίτο, όπως ήταν γνωστός στις παρέες του, είχε μια κηδεία ανάλογη της χαρούμενης και ανέμελης, σύντομης ζωής του. Περισσότεροι από χίλιοι, οι πιο πολλοί συνομήλικοι νεαροί και νεαρές, συνόδεψαν την νεκροφόρα που ήταν στολισμένη με πολύχρωμα μπαλόνια από το παρεκκλήσι των Τεσσάρων Ευαγγελιστών στην Κιλπουέ, πόλη στην περιοχή του Βαλπαραΐσο, στο νεκροταφείο του Σεντέρο. Κυριακή 17 του Μάη, λίγο μετά το μεσημέρι. Φρουρά στο φέρετρο στάθηκαν πρόσκοποι όλοι τους με κόκκινες στρογγυλές μύτες σαν αυτές που φορούν οι κλόουν. Αρκετοί νεαροί από το πλήθος κουβαλούσαν κορίνες, μπάλες και άλλα σύνεργα από την ζογκλερική τέχνη των δρόμων. Στην κεφαλή της πομπής προηγούνταν η χαρούμενη φωτογραφία του Κελίτο, σε στιγμές ξεγνοιασιάς, κάθε φορά δηλαδή που έκανε το αγαπημένο του τζάγκλινγκ στους δρόμους της πόλης. Ο νεαρός ερασιτέχνης μαλαμπαρίστας, υπήρξε ένας χαρισματικός και πολύ κοινωνικός έφηβος. Πρωτοετής στο Πανεπιστήμιο του Αγίου Θωμά, στο τμήμα της ψυχολογίας, έπαιζε μουσική με διάφορα όργανα και του άρεσε να μαθαίνει την τεχνική των ζογκλέρ, πετώντας τις μικρές μπάλες καθώς έκανε φιγούρες. Γιος ξυλουργού, είχε τρέξει εθελοντής από τους πρώτους στις ομάδες πυρόσβεσης για να σωθεί η κοιλάδα του Παραδείσου και τα σπίτια των ανθρώπων από την μεγάλη φωτιά τον Απρίλη του 2014. Καθώς μπήκε στο πανεπιστήμιο ήταν πολύ φυσιολογικό να αρχίσει να παίρνει μέρος στις συχνές κινητοποιήσεις των φοιτητών.

Ιμπραήμ Καιπάκαγια Η ιστορία δύο ασπρόμαυρων φωτογραφιών

Τον Γενάρη εκδόθηκε στην Τουρκία μια φωτογραφική συλλογή σπάνιων και ανέκδοτων εικόνων από την κοινωνική ζωή στην Πόλη την περίοδο 1968-1972. Το άλμπουμ του δημοσιογράφου Γιουκσέλ Χαντσερλί, ξύπνησε μνήμες και θύμισε πρωταγωνιστές εκείνου του καιρού, ειδικά από το τότε ισχυρό επαναστατικό φοιτητικό κίνημα. Σε μια από αυτές τις φωτογραφίες ένας νεαρός απευθύνεται σε μια συγκέντρωση ακτημόνων αγροτών στο καφενείο του χωριού Ντειρμένκιοι στη Σηλυβρία, στα παράλια της θάλασσας του Μαρμαρά. Τότε μια ομάδα φοιτητών έσπευσαν να υποστηρίξουν τις διεκδικήσεις των φτωχών και άκληρων χωρικών της περιοχής. Ο νεαρός ομιλητής ήταν ένας από τους ιστορικούς ηγέτες του επαναστατικού φοιτητικού κινήματος εκείνων των ελπιδοφόρων χρόνων και έμελλε να γίνει αργότερα ένας από τους θρύλους του σύγχρονου τουρκικού κομμουνιστικού κινήματος . Ο Ιμπραήμ Καιπάκαγια δίχως την χαρακτηριστική τραγιάσκα. Ήτανε δεν ήταν τότε εικοσιένα χρόνων στο Ντειρμένκιοι, το οποίο υπήρξε σημείο αναφοράς του αγώνα της φτωχολογιάς στην ύπαιθρο που αγωνίζονταν με καταλήψεις χωραφιών, ενάντια στους αγάδες-τσιφλικάδες και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους επαναστάτες φοιτητές στην Πόλη.

Κατμαντού, Νεπάλ Η καταραμένη στιγμή που τραντάχτηκε το Έβερεστ

Ο ναός Πασουπατινάθ, αφιερωμένος στην ενσάρκωση του Σίβα, πέντε χιλιόμετρα βορειανατολικά από το κέντρο του Κατμαντού, είναι από τους ιερότερους τόπους για τους ινδουιστές στο Νεπάλ. Κτισμένος στις όχθες του Μπαγκμάτι, του ποταμού που διασχίζει την κοιλάδα, είναι το ανάλογο του ινδικού Βαρανάσι . Δηλαδή ο τελικός προορισμός, κάθε χρόνο, εκατοντάδων υπερήλικων και βαριά ασθενών πιστών, που έρχονται με σκοπό να πεθάνουν εδώ και να αποτεφρωθούν δίπλα στο ποτάμι, το οποίο θα παρασύρει τις στάχτες τους και θα τις φτάσει μέχρι τον Γάγγη. Είναι πεισμένοι πως εάν αφήσουν την τελευταία πνοή και το σώμα τους εκεί, η μετενσάρκωση θα γίνει σε ανθρώπινο σώμα και θα απαλλαγούν από άλλες δοκιμασίες και τιμωρίες. Για τους πιστούς ινδουιστές, είναι ευλογία και τύχη να καεί το σώμα τους σε ένα από τα ghats του Πασουπατινάθ, τα τσιμεντένια βάθρα που βρίσκονται γι’ αυτόν τον λόγο στην όχθη του ποταμού, μπροστά στον ναό.

Φες, Μαρόκο Σκληροτράχηλοι … «μπασίστες»!

Το Πανεπιστήμιο Sidi Mohamed Ben Abdellah στη Φες, που φέρει το όνομα σουλτάνου που κυβέρνησε τον 17ο αιώνα, είναι από τα μεγαλύτερα στο Μαρόκο με σχεδόν εβδομήντα χιλιάδες φοιτητές. Οι πρώτες σχολές ιδρύθηκαν τη δεκαετία του Πενήντα, στα χρόνια της ανεξαρτησίας, και εγκαταστάθηκαν σε παλιούς στρατώνες της γαλλικής αποικιοκρατικής κατοχής. Απέχει τρία χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης και διαθέτει τρεις επιστημονικές κατευθύνσεις και πολλές ειδικότητες. Το πανεπιστήμιο είναι γνωστό σαν το τελευταίο μεγάλο οχυρό της επαναστατικής Αριστεράς και η σχολή θετικών επιστημών και τεχνολογίας, το προπύργιό της.

Λίμα, Περού Ώχρα στις τοιχογραφίες …των τρομοκρατών!

Στο ιστορικό κέντρο της Λίμα και σε γνωστούς δρόμους σαν την χιρόν Λάμπα ή την Πούνο, οι περαστικοί με έκπληξη ανακάλυπταν συνεχόμενα πρωινά τον φετινό Μάρτη, πως οι μεγάλες τοιχογραφίες που είχαν συνηθίσει να προσπερνούν, εξαφανίζονταν, η μια μετά την άλλη. Στους τοίχους που πριν φιλοξενούσαν μια πανδαισία χρωμάτων και εντυπωσιακών μορφών κυριαρχούσε ένα μονότονο κίτρινο χρώμα. Η αρχή έγινε με το βλοσυρό πρόσωπο του Τουπάκ Ατάρι, του ηγέτη της εξέγερσης των ιθαγενών στην Βολιβία το 1781 ενάντια στους ισπανούς αποικιοκράτες. Τα περισσότερα έργα, αρκετά από γνωστούς λατινοαμερικανούς καλλιτέχνες, φτιάχτηκαν την περίοδο της δημαρχίας της Σουζάνα Βιγιαράν ανάμεσα στα 2011-2014 και στα πλαίσια του λατινοαμερικάνικου φεστιβάλ αστικού γκράφιτι το καλοκαίρι του 2013. Τα θέματα αρκετών τοιχογραφιών, που αποκαλούνται μουράλες, προέρχονται από την ιθαγενική προκολομβιανή εποχή και την ιστορία της χώρας με τους αγώνες για ανεξαρτησία. Περιλαμβάνουν επίσης εικόνες από την σημερινή περουβιάνικη κοινωνία στις πόλεις και στην ύπαιθρο αλλά και σύγχρονες καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Κατά κοινή ομολογία είχαν ζωντανέψει το κέντρο της μεγαλούπολης ακολουθώντας τα ίχνη της ινδιάνικης λαϊκής τέχνης.