Μαθάρε, Ναϊρόμπι | Τα πέταλα ματώνουν ακόμη!*

Πόσα πουλιά μπορούν να ξαποστάσουν πάνω σε ένα κλαδί δράκαινας; Όσα και να στριμωχτούν δεν μπορούν να φτάσουν τον ανθρώπινο συνωστισμό που υπάρχει στην Μαθάρε, την παραγκούπολη στην βορειοανατολική πλευρά του Ναϊρόμπι. Γύρω στα τέσσερα χιλιόμετρα απόσταση από το κέντρο της πρωτεύουσας της Κένυα, σε μια έκταση περίπου 7,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μέσα σε παραπήγματα από τσίγκο, χαρτόνι και ξύλο ζούνε πάνω-κάτω πεντακόσιες χιλιάδες άνθρωποι! Η Μαθάρε που στην γλώσσα γκικούγιου σημαίνει το δένδρο δράκαινα, είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της χώρας. Αντίθετα με το εθνικό μέσο όρο των 82 ανθρώπων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο εδώ κατοικούν 69 χιλιάδες στην ανάλογη έκταση! Η Μαθάρε δεν ήταν κοιλάδα. Έγινε ύστερα από συστηματικό σκάψιμο στα χρόνια της αποικιοκρατίας σε ένα λατομείο από το οποίο εξόρυσσαν πέτρες. Εκεί άρχισαν από το 1920 να συγκεντρώνονται οικογένειες εργατών που έρχονταν από την επαρχία για να δουλέψουν στην πόλη. Είχαν το καθεστώς του προσωρινού κατοίκου και συχνά οι Βρετανοί τους έδιωχναν όταν δεν τους χρειάζονταν. Από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας μετατράπηκε σε καταφύγιο των ανθρώπων που άρχισαν να συρρέουν από την ύπαιθρο αλλά και από γειτονικές χώρες αναζητώντας εργασία. Έχοντας δίπλα ένα κέντρο απομόνωσης για ασθενείς με ευλογιά το οποίο εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο ψυχιατρικό νοσοκομείο της χώρας η Μαθάρε ταυτίστηκε με τους απόκληρους και τους απόβλητους. Όπως και οι υπόλοιπες παραγκουπόλεις γύρω στο Ναϊρόμπι, η Μαθάρε αποτελεί σύμβολο της ανεξέλεγκτης αστικοποίησης, έμβλημα των αποτυχιών της περιόδου της υποτιθέμενης ανεξαρτησίας. Μια τυπική ανεξαρτησία η οποία δεν διέκοψε τον έλεγχο της χώρας από τα παλιά αφεντικά, σε συνεργασία αυτήν την φορά, με μια διεφθαρμένη μαύρη πολιτική και οικονομική μειοψηφία. Στην Μαθάρε ενδημούν η φτώχεια, η αναδουλειά, οι μολυσματικές ασθένειες, οι άσχημες μυρωδιές, οι συμμορίες του δρόμου με επικεφαλής τους Μουνγκίκι, οι δυτικές ιεραποστολές με πιο δραστήριους τους Ευαγγελιστές, η βία κατά των γυναικών, τα ναρκωτικά και το φθηνό τοξικό ποτό Τσανγκάα. Λείπουν το πόσιμο νερό, το αποχετευτικό δίκτυο, οι υγειονομικές υπηρεσίες και τα σχολεία. Ολόκληρες οικογένειες ζουν σε ένα δωμάτιο και σε πρόχειρες κατασκευές από χαρτόνι καταμεσής των στενών και βρώμικων δρόμων. Δεν είναι φημισμένη όπως η Κιμπέρα, που θεωρείται η βασίλισσα των φτωχογειτονιών, αλλά δεν υστερεί καθόλου σε αθλιότητα.

Σουδάν | Η αιματοχυσία και το νέο Μεγάλο Παιγνίδι των ιμπεριαλιστών

Η Ελ Τζενέινα, της οποίας η ονομασία στα αραβικά σημαίνει μικρός κήπος, βρίσκεται σχεδόν στην μεθοριακή γραμμή που τράβηξαν αυθαίρετα, στην κυριολεξία με τον χάρακα, οι Άγγλοι και Γάλλοι αποικιοκράτες για να χωρίσουν το Νταρφούρ, ανάμεσα στο Σουδάν και το Τσαντ. Βρίσκεται σε μια κοιλάδα που διαμόρφωσε ένας ουάντι, ένας εποχικός ποταμός που έχει τις πηγές του στην οροσειρά Τζέμπελ Μάρα. Την περίοδο των βροχών, από τον Ιούλιο ως τον Οκτώβριο, όταν ο Κάγια που διασχίζει την κοιλάδα και την πόλη φουσκώνει, οι όχθες του μετατρέπονται σε αγαπημένο προορισμό χιλιάδων επισκεπτών. Οι πολυάριθμοι καταπράσινοι κήποι της πόλης που εκτείνονται κατά μήκος της κοίτης του μετατρέπονται σε τόπους συνάντησης και αναψυχής. Το κολύμπι ενάντια στα μανιασμένα ρεύματα του ποταμού θεωρείται πρόκληση και ακραίο τεστ αντοχής. Στην κοιλάδα πλειοψηφεί η αφρικάνικη φυλή Μασαλίτ, τον 19ο αιώνα το Νταρ Μασαλίτ υπήρξε ανεξάρτητο σουλτανάτο και είναι η μοναδική περιοχή στην οποία δεν κατάφεραν να εισχωρήσουν οι αποικιοκρατικές δυνάμεις εξαιτίας της σκληροτράχηλης αντίστασης των ντόπιων. Δυο φορές οι Γάλλοι ηττήθηκαν σε ισάριθμες μάχες στις αρχές του 20ου αιώνα και γι αυτό οι τοπικοί ηγέτες αναγκάστηκαν να δεχθούν με βαριά καρδιά να ενσωματωθεί η περιοχή στο άγγλο-αιγυπτιακό Σουδάν το 1922, με βάση την βρετανό-γαλλική συμφωνία Γκιλάνι, που μοίρασε αυθαίρετα το Νταρφούρ και τα χωριά των αυτόχθονων κοινοτήτων.

Άτμπαρα, Σουδάν | Το τρένο της εξέγερσης

Όλα ξεκίνησαν την Τετάρτη στις 19 Δεκεμβρίου. Ήταν η πρώτη μαζική αντίδραση στην πρόσφατη απόφαση της δικτατορικής κυβέρνησης του Σουδάν για τριπλασιασμό της τιμής του ψωμιού. Το καρβέλι ανέβηκε από μια λίρα στις τρεις! Στους φούρνους σχηματίστηκαν ουρές. Ήταν η θρυαλλίδα σε μια ωρολογιακή βόμβα που από καιρό είχε αρχίσει να μετράει αντίστροφα, εξαιτίας της εκτεταμένης λαϊκής δυσαρέσκειας, αποτέλεσμα των οικονομικών αδιεξόδων και των σκληρών μέτρων λιτότητας. Τα τελευταία ήταν συνταγές της ομάδας που έστειλε το Δ.Ν.Τ. τον Ιούλιο του 2018 στο Χαρτούμ για να …βοηθήσει την παραπαίουσα οικονομία του Σουδάν. Μόλις έπιασαν δουλειά οι απεσταλμένοι, απαίτησαν να κοπούν οι κρατικές επιδοτήσεις στο ψωμί, στα φάρμακα και στα καύσιμα. Στο κέντρο της Άτμπαρα, τριακόσια χιλιόμετρα ανατολικά του Χαρτούμ, μια ομάδα νεαρών ξεκίνησε την πρώτη μαζική διαμαρτυρία. Την επόμενη ημέρα, η κινητοποίηση γενικεύτηκε και οι διαδηλωτές έκαψαν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος. Ξέσπασαν συγκρούσεις με την αστυνομία και τις παραστρατιωτικές ομάδες του καθεστώτος. Άρχισαν οι πυροβολισμοί στο ψαχνό. Οι δύο πρώτοι διαδηλωτές έπεσαν νεκροί. Ο ένας ήταν ο Ταρίκ Αλί, φοιτητής μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοιλάδας του Νείλου. Ο άλλος ήταν ένας νεαρός που λεγόταν Μοχάμεντ Αχμεντ Αμπτελτζαλίλ. Οι δύο έγιναν οι πρώτοι μάρτυρες της εξέγερσης. Οι διαδηλωτές κατηγόρησαν την μισητή Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφάλειας ( NISS) ως υπεύθυνη για την δολοφονική επίθεση. Η κηδεία του Ταρίκ, αργά το απόγευμα, μετατράπηκε σε οργισμένη διαδήλωση, ενώ έφταναν συνεχώς ειδήσεις και για άλλους νεκρούς στις διαδηλώσεις, που εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις στα ανατολικά της χώρας. Ενόψει της απειλητικής Παρασκευής 21 Δεκεμβρίου, ημέρα προσευχής και μαζικής προσέλευσης στα τζαμιά, η κυβέρνηση έσπευσε να επιβάλει απαγόρευση της κυκλοφορίας σε τέσσερις επαρχίες. Ήταν όμως αργά! Η φλόγα της εξέγερσης είχε αρχίσει να εξαπλώνεται σε όλη σχεδόν την αχανή αφρικάνικη χώρα! Στο Πορτ Σουντάν. Στην Νχούντ. Στην Γκαντάρεφ. Στην Ντονγκόλα.

Λιβύη Δούλοι στην χώρα που... «απελευθέρωσε» το ΝΑΤΟ!

Ο δεκαοκτάχρονος Ερυθραίος με το ψευδώνυμο Σάμι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «τυχερός» σε σύγκριση με άλλους ομοεθνείς του. Κατάφερε να επιζήσει, καταγράφτηκε στις επίσημες λίστες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και σήμερα ζει με σχετική ασφάλεια στην Τρίπολη της Λιβύης δουλεύοντας ως επιστάτης σε ένα τζαμί, ιδιότητα που τον προστατεύει. Προσμένει κάθε ξημέρωμα μια νόμιμη η παράνομη ευκαιρία για να ταξιδέψει στην Ευρώπη. Σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων έφυγε από το χωριό του, εγκαταλείποντας την χώρα του για να γλιτώσει από την φτώχεια και την κρατική καταπίεση. Μέσω της Αιθιοπίας πήγε στο Σουδάν και από κει διασχίζοντας το Τσαντ έφτασε στην Λιβύη πληρώνοντας στους διακινητές αρχικά χίλια πεντακόσια δολάρια. Στόχος του ήταν να φτάσει στις μεσογειακές ακτές και να μπει σε ένα πλεούμενο που θα έβαζε πλώρη για την Ιταλία. Όμως από τις πρώτες ημέρες που διάβηκε τα σύνορα της Λιβύης ξεκίνησε γι αυτόν μια περιπέτεια σχεδόν δύο χρόνων. Ο Σάμι φυλακίστηκε σε κέντρα κράτησης-κολαστήρια, βασανίστηκε άγρια από ληστές και δουλέμπορους με σκοπό να αποσπάσουν χρήματα από την οικογένεια του, πουλήθηκε σαν σκλάβος και έκανε καταναγκαστικές εργασίες για να επιβιώσει. Έζησε ένα εφιάλτη αλλά γλίτωσε σε αντίθεση με τον φίλο και συνταξιδιώτη του ο οποίος δεν άντεξε τα βασανιστήρια. Η τρομακτική ιστορία του Σάμι έγινε δημόσια γνωστή ύστερα από πρόσφατο ρεπορτάζ της Φατιμά Ναίμπ στο Αλ Τζαζίρα.

Κεντροαφρικανική Δημοκρατία Η πεταλούδα ...του αίματος

Η Κυμοθόη Σάγγαρις, ή αλλιώς κόκκινο αίμα, ανήκει στην οικογένεια Νεμφαλίδαι, την μεγαλύτερη από τις πέντε ομάδες στις οποίες έχουν ταξινομηθεί τα περισσότερα από εκατό χιλιάδες γνωστά είδη πεταλούδων στον κόσμο. Είναι μια εντυπωσιακή πεταλούδα περιζήτητη στους συλλέκτες, που ενδημεί στην Κεντρική και Δυτική Αφρική, στα δάση της Γουινέας, της Νιγηρίας, του Κονγκό και της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Όταν η γαλλική κυβέρνηση του Ολάντ, αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 2013 να επέμβει στρατιωτικά στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, οι στρατηγοί έδωσαν στην επιχείρηση το όνομα αυτής της πεταλούδας. Με αυτόν τον τρόπο οι εμπνευστές της Επιχείρησης Σάγγαρις, ήθελαν να δείξουν πως η εκστρατεία τους στην καρδιά της Αφρικής έχει μερικά από τα χαρίσματα της σπάνιας πεταλούδας. Δεν είναι ποτέ κακιά, ζει για μικρό χρονικό διάστημα, είναι όμορφη και η συμπεριφορά της είναι πάντα προβλέψιμη και λογική! Όπως ήταν αναμενόμενο όμως, από το 2013 στην δύστυχη αυτή χώρα της κεντρικής Αφρικής, η γαλλική επέμβαση με την έγκριση του ΟΗΕ και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε ακριβώς το αντίθετα χαρακτηριστικά από αυτά που συμβολίζει το πέταγμα και η συμπεριφορά της Κυμοθόης Σάγγαρις. Η μόνη σχέση που είχε με αυτήν ήταν το χρώμα! Το βαθύ κόκκινο του αίματος!

Μελίγια, βορειοδυτική Αφρική Ο ματωμένος φράκτης και το μαζικό σάλτο

Η Μελίγια υπήρξε μια από τις πρώτες κατακτήσεις της μακραίωνης ισπανικής αποικιοκρατικής ιστορίας. Στις 17 του Σεπτέμβρη του 1497, πέντε χιλιάδες στρατιώτες με επικεφαλής τον Πέδρο ντε Εστοπινάν, πολιόρκησαν την πόλη και ύστερα από λίγες μέρες την κατέλαβαν. Από τότε, αν και ισπανικά στρατεύματα χρειάστηκε πολλές φορές να την υπερασπιστούν από τις επιθέσεις κυρίως των Αράβων και ειδικά των φυλών που κατοικούν στο σημερινό Μαρόκο, συνέχισε να βρίσκεται στην κυριαρχία της Μαδρίτης για πάνω από πεντακόσια χρόνια. Από εδώ ξεκίνησαν οι πρώτες εκδηλώσεις των φασιστών πραξικοπηματιών το 1936 ενάντια στην νόμιμη κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου, οι δεξιοί του Λαϊκού κόμματος είναι σταθερά πλειοψηφία και το μοναδικό άγαλμα του Φράνκο σε όλη την Ισπανία μένει ακόμη ορθό. Σήμερα, ο θύλακας των δώδεκα τετραγωνικών χιλιόμετρων στην μεσογειακή ακτή και των ογδόντα τεσσάρων χιλιάδων κατοίκων, αποτελεί ένα από τα τελευταία υπολείμματα της παλιάς αποικιοκρατικής αίγλης. Τον κρατά πεισματικά το ισπανικό κράτος,παρά την απαίτηση των Μαροκινών να τους επιστραφεί μαζί με την Θέουτα, την δεύτερη ισπανική κτήση στα εδάφη της βορειοδυτικής Αφρικής.

Andries Motlapula Ntsenyeho Το intelezi που δεν σταμάτησε τις σφαίρες !

Πένθιμο και οργισμένο ήταν το πρώτο σαββατοκύριακο του Σεπτέμβρη στην Νότια Αφρική. Σε πολλές περιοχές και ειδικά στο Ανατολικό Ακρωτήρι, έγιναν σχεδόν όλες από τις κηδείες των δολοφονημένων μεταλλωρύχων, όπως πληροφορούσε η επίσημη λίστα που έδωσε στην δημοσιότητα η υπηρεσία πληροφοριών της κυβέρνησης που συνέστησε ειδική διυπουργική επιτροπή για να εκπροσωπηθεί στις τελετές. Η κηδεία του Andries Motlapula Ntsenyeho, ήταν μια από αυτές, στο σπίτι με το νούμερο 11356, στην φτωχική γειτονιά με το όνομα Γαλλία, στο δήμο Zamdela, στην σχετικά καινούρια βιομηχανική πόλη του Sasolburg, στον βορρά της επαρχίας Φρη Στέητ.

Meleke Andries Tatane Η αυτοθυσία του καλού γίγαντα*

Μπορεί να ήταν οργισμένη και μαζική η διαδήλωση χιλιάδων φτωχών μαύρων από την κωμόπολη-προάστιο Meqheleng με κατεύθυνση την έδρα της δημοτικής διοίκησης στο Ficksburg, το πρωί της Τετάρτης 13 του φετινού Απρίλη, αλλά κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα ακολουθούσε. Άλλωστε λίγο καιρό πριν, τον Μάρτη, είχε γίνει πάλι ειρηνική διαδήλωση με αιτήματα που αφορούσαν την παροχή νερού, που η έλλειψη του κάνει ακόμη πιο δύσκολη την ζωή των φτωχών νότιο-αφρικανών και όλοι περίμεναν μια ανάλογη κατάληξη.

Abyei- Νότιο Σουδάν Ο κύριος Κλούνει και ο παράδεισος του πετρελαίου

Το Abyei, μια περιοχή δέκα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων μαζί με την ομώνυμη πόλη στέκεται κυριολεκτικά και μεταφορικά πάνω σε ένα ρήγμα, στα νοητά σύνορα ανάμεσα στο κεντρικό και το νότιο Σουδάν. Όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις στην Μαύρη Ήπειρο, η λεκάνη μέσα στην οποία βρίσκεται η περιοχή είναι ευλογημένος τόπος, βασική αιτία, δηλαδή, για να δυστυχούν οι άνθρωποι που ζούνε εκεί. Διασχίζεται από ποτάμια που τροφοδοτούν τον Λευκό Νείλο με σημαντικότερο τον Bahr el Ghazal, που σημαίνει «θάλασσα από γαζέλες» και έχει νερό όλο τον χρόνο και στο υπέδαφος, έχουν εντοπιστεί εδώ και δεκαετίες μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων. Το Abyei, γειτονεύει με μια υπόγεια θάλασσα πετρελαίου και αποτελεί κομβικό σημείο για την μεταφορά της σουδανικής πετρελαϊκής παραγωγής από τον νότο προς την Ερυθρά Θάλασσα μέσω του Χαρτούμ.

Κέιπ-Τάουν - Ν.Αφρική. Σκουπιδοτενεκές για ανθρώπους

Τριάντα χιλιόμετρα περίπου από το κέντρο του Κέιπ-Τάουν, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο σε μια περιοχή με αμμόλοφους εκτείνεται  μια από τις μεγαλύτερες και φημισμένη για την αθλιότητα της,  τενεκεδένια παραγκούπολη, που έστησαν οι κυβερνητικές υπηρεσίες της χώρας. Στα πλαίσια ενός προγράμματος  αναγκαστικής μετακίνησης  άστεγων και  φτωχών οικογενειών από καταυλισμούς μέσα και γύρω από  την πόλη  κτίστηκε   στα γρήγορα μια αποκρουστική συστάδα πρόχειρων μεταλλικών κατασκευών με λαμαρίνες που ονομάστηκε παραπλανητικά  «προσωρινή περιοχή μετεγκατάστασης». Η λαμαρινούπολη, που στην γλώσσα των λευκών της χώρας αποκαλείται  Blikkiesdorp,  αποτελείται από χίλιες πεντακόσιες αριθμημένες κατασκευές στην σειρά, η μια δίπλα στην άλλη, με κοινές τουαλέτες και κουζίνες, δίχως σοβαρή υποδομή ύδρευσης και αποχέτευσης  και φτιάχτηκε με προδιαγραφές για μερικές εκατοντάδες ανθρώπους ενώ  τώρα είναι στοιβαγμένες πάνω από χίλιες επτακόσιες οικογένειες. Βρίσκεται στο  Delft, μια περιοχή που συγκεντρώνει σταθερά τα τελευταία χρόνια χιλιάδες απόκληρους σε ανάλογες πρόχειρες παραγκουπόλεις.  Από το 1989 που άρχισαν να έρχονται οι πρώτες οικογένειες ως σήμερα  που στο Delft, ζούνε  πάνω από ενενήντα χιλιάδες ψυχές, η περιοχή έγινε το συνώνυμο της υποβάθμισης και της δυστυχίας.

Mambia- Γουινέα. Ο πιο κόκκινος βωξίτης

Ο βωξίτης ανακαλύφτηκε από τον γάλλο γεωλόγο Pierre Berthier πριν από 190 χρόνια περίπου, στην περιοχή της πόλης Μπω στην Προβηγκία, από την οποία πήρε και το όνομά του. Το ορυκτό αποτελεί την πρώτη ύλη για την παραγωγή της αλουμίνας και μετά του αλουμινίου. Ανάλογα με την περιεκτικότητά του σε διαφορετικά υδροξείδια του σιδήρου παίρνει και το χρώμα του, από κόκκινο έως κίτρινο και μερικές φορές γκρίζο. Ο κοκκινωπός βωξίτης, που είναι και ο πιο συνηθισμένος, περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα του οξειδίου του τρισθενούς σιδήρου, γνωστού σαν αιματίτης. Τι γίνεται όμως όταν, πέρα από τις προσμίξεις των ορυκτών, το μετάλλευμα ποτίζεται και με ανθρώπινο αίμα;

Η Kindia είναι μια από τις επτά επαρχίες της Γουινέας στη Δυτική Αφρική που βρέχεται από τον Ατλαντικό και περιλαμβάνει τα πιο εύφορα εδάφη της χώρας μαζί και την πρωτεύουσα Κονακρί. Είναι γνωστή και σαν πρωτεύουσα των φρούτων λόγω της πλούσιας αγροτικής παραγωγής, που τροφοδοτείται από το τροπικό κλίμα στην παράκτια ζώνη και τα πολλά νερά που φέρνουν τα ποτάμια που εκβάλλουν στον ωκεανό. Η Γουινέα όμως είναι πλούσια και στο υπέδαφός της. Διαθέτει εκτός από ορυκτά διαμάντια και κοιτάσματα ουρανίου και το ένα τρίτο των γνωστών αποθεμάτων βωξίτη παγκοσμίως, κάνοντάς τη μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς και εξαγωγείς. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα και η πλειονότητα των 9,5 εκατομμυρίων ανθρώπων της δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από την αφρικάνικη «μοίρα» τους. Ο επίγειος και υπόγειος πλούτος της χώρας λαφυραγωγείται συστηματικά από τις πολυεθνικές σε συνεργασία με μια μειοψηφική, πουλημένη στους ξένους, ελίτ, η οποία παίζει τον ρόλο του επιστάτη, του χωροφύλακα και του εγγυητή των ξένων επενδύσεων. Στην Kindia λοιπόν και συγκεκριμένα στην περιοχή γύρω από την πόλη Mambia, 80 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Κονακρί, πριν από λίγες ημέρες ο στρατός σκότωσε τουλάχιστον δύο διαδηλωτές και τραυμάτισε πολλούς άλλους για να εμποδίσει μια κινητοποίηση ενάντια στη ρώσικη πολυεθνική Rusal που λεηλατεί ένα μεταλλείο βωξίτη και ως συνήθως δεν ανταποκρίνεται ούτε στις ελάχιστες οικονομικές δεσμεύσεις της προς τις τοπικές κοινότητες.

Η χώρα που γιορτάζει τον φετινό Οκτώβρη τα πενήντα χρόνια της τυπικής ανεξαρτησίας της από τη Γαλλία, είναι αλυσοδεμένη σε έναν φαύλο κύκλο καθυστέρησης, με την πλειονότητα να ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, χωρίς βασικές υποδομές και με κατεστραμμένες ακόμη και εκείνες τις υποδομές, όπως ο σιδηρόδρομος, που φτιάχτηκαν την εποχή της αποικιοκρατίας. Σαν να μην έφταναν τα γνωστά βάσανά της, προστέθηκαν και καινούργια από έναν ανανεωμένο ανηλεή ανταγωνισμό Αμερικάνων, Καναδών, Ρώσων και Κινέζων που διαμέσου των πολυεθνικών τους διεκδικούν τα κοιτάσματα του βωξίτη. Το μοίρασμα που επιχειρεί το καθεστώς δεν μπορεί να εμποδίσει αυτήν την αναμέτρηση που προοπτικά θα φέρει μεγαλύτερο χάος και αστάθεια.

Τον Φλεβάρη του 2007 το καθεστώς του ισόβιου σχεδόν –τυπικά εκλεγμένου με όργιο νοθείας– προέδρου Λανσάνα Κοντέ (είναι μόνο ο δεύτερος σε αυτά τα 50 χρόνια μετά τον ιδρυτή και δικτάτορα Σεκού Τουρέ), για να σταματήσει μια πανεθνική απεργία 18 ημερών, εξαπέλυσε ένα κύμα άγριας βίας που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 60 ανθρώπους. Επειδή το καθεστώς είναι καλός μαθητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και υπερασπιστής της δράσης των πολυεθνικών, η Δύση αλλά και η Ανατολή έκαναν πως δεν είδαν τη μεγάλη σφαγή. Γι’ αυτούς όλους σημασία έχει να φορτώνεται, δίχως εμπόδια, ο βωξίτης στα πλοία από το λιμάνι της πρωτεύουσας. Τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες και δουλειά μερικών μόνο ΜΚΟ που, αραιά και πού, βγάζουν καμιά ανακοίνωση που κατατάσσει το καθεστώς σε ένα από τα πιο διεφθαρμένα της Αφρικής. (Transparency International 2006.) Ετσι για να σώζονται τα προσχήματα και να υπάρχει πάντα διαθέσιμο και ένα χαρτί για εκβιασμό και πίεση.

* Στις αρχές του Οκτώβρη μια αντιπροσωπεία του ΔΝΤ επισκέφτηκε το Κονακρί για να αποτιμήσει την πρόοδο του προγράμματος PRGF που υποτίθεται έχει στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας! Από τότε που εφαρμόστηκε και στη Γουινέα το πρόγραμμα, που απευθύνεται σε 78 χώρες(!), η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο. Από τις αρχές του 2007, εκτός των άλλων, ακόμα και στην πρωτεύουσα το ηλεκτρικό ρεύμα σπανίζει, με αποτέλεσμα το βράδυ το Κονακρί να μετατρέπεται σε πόλη-φάντασμα.

Limpopo - Νότια Αφρική Λευκόχρυσος εναντίον ανθρώπων

 

Η Rose Thlotse είναι σαράντα πέντε χρόνων και μητέρα έξι παιδιών. Αγρότισσα από μικρή ηλικία ζει τώρα δίχως νερό, με κομμένο ηλεκτρικό και χωρίς άλλες υποδομές μαζί με λιγοστές ακόμη οικογένειες στο εγκαταλειμμένο χωριό της, αρνούμενη να υποκύψει στις πιέσεις και τους εκβιασμούς των κυβερνητικών υπηρεσιών και της αστυνομίας. Εμπορεύεται τα λιγοστά προϊόντα που παράγει ενώ ο άντρας της, εργάτης ορυχείου, παραμένει άνεργος. Οι συγχωριανοί της Rose μετακινήθηκαν αναγκαστικά και ύστερα από συγκρούσεις με τις κυβερνητικές δυνάμεις και συνεχείς διώξεις, σε ένα πρόσφατα χτισμένο οικισμό, στο Sterkwater, δέκα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό GΑ-Pila. Από την αρχή σχεδόν αντιμετωπίζουν ψηλά ποσοστά ανεργίας και μεγάλης φτώχειας, ελλείψεις στις υποδομές και μεγάλα προβλήματα στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και της εκπαίδευσης. Η επαρχία Limpopo, στην οποία ανήκει το χωριό, είναι από τις φτωχότερες της χώρας, με μέσο ετήσιο κατά κεφαλή εισόδημα το μισό περίπου το εθνικού μέσου όρου που προέρχεται κυρίως από την αγροτική παραγωγή.

Το GΑ-Pila -που τώρα είναι ένα φάντασμα- ήταν μια όμορφη αγροτική κωμόπολη χτισμένη πάνω σε ένα εύφορο έδαφος με πετυχημένες συγκομιδές φασολιών, φιστικιών, κολοκυθιών και ζαχαροκάλαμου, στην οποία κατοικούσαν μέχρι τον Αύγουστο του 2001, έξι χιλιάδες άνθρωποι κυρίως της φυλής Langa. Στην περιοχή που οι λευκοί άποικοι ονόμασαν Βόρειο Τράνσβαλ, και μόλις το 2003, η αντίστοιχη επαρχία πήρε το αφρικάνικο όνομα Limpopo, από το ομώνυμο ποτάμι στην βόρεια άκρη της Νότιας Αφρικής, στα σύνορα με την Ζιμπάμπουε και την Μοζαμβίκη, το GΑ-Pila, είναι ένα από τα πολλά χωριά, που η πολυεθνική Anglo Platinum και η κυβέρνηση της χώρας επέβαλλαν να μεταφερθούν για να σκαφθεί το έδαφος τους. Το ορυχείο λευκόχρυσου PPL, επεκτείνεται συνεχώς, σε μια περίοδο που η τιμή του ανεβαίνει φέρνοντας κέρδος στους μετόχους της εταιρίας και απόγνωση στους ντόπιους ανθρώπους που αντί για ευλογία, το πλούσιο υπέδαφος μετατράπηκε σε κατάρα γι’ αυτούς. Η ασταμάτητη εξόρυξη και η επεξεργασία έχει μολύνει ανεπανόρθωτα τα γύρω ποτάμια και τα υπόγεια νερά αναγκάζοντας τους ντόπιους να αγοράζουν ακριβά το πόσιμο νερό μεταφέροντάς το από μακριά για να αποφύγουν τα σημαντικά προβλήματα υγείας, τις στομαχικές ασθένειες και τους καρκίνους που δημιουργεί η μόλυνση. Τα νιτρικά άλατα και οι χημικές ουσίες που βοηθάνε στην κατεργασία του ορυκτού έχουν επιδράσει αρνητικά στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και μαζί με την έλλειψη νερού έχουν απομειώσει την αγροτική παραγωγή. Υπολογίζεται πως πάνω από δεκαεπτά χιλιάδες άνθρωποι στην γύρω περιοχή, αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με την ποιότητα και την ποσότητα του πόσιμου νερού.

Η πολυεθνική διατείνεται, σε πείσμα της αλήθειας, πως το πρόγραμμα μετεγκατάστασης βοήθησε τους αγρότες και καλυτέρεψε την ζωή τους. Στην πραγματικότητα όμως οι παλιοί ελεύθεροι αγρότες, μετατράπηκαν σε μικρούς καλλιεργητές μερικών λαχανόκηπων στις καινούριες εκτάσεις, και η ανεργία των περισσότερων, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος ζωής, εξανέμισε τα οικονομικά επιδόματα που πήραν στην αρχή.

Με το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων λευκόχρυσου να βρίσκονται στα σπλάχνα της Νότιας Αφρικής, η Anglo Platinum κατέχει ηγετική θέση στον τομέα, με τεράστια κέρδη και αποφασιστική δύναμη επιρροής στην κυβέρνηση της χώρας. Έχοντας έναν μέσο ετήσιο όρο είκοσι θανάτους εργατών στα ορυχεία της έδειξε το τελευταίο διάστημα να ενοχλείται από τα απανωτά δημοσιεύματα των δυτικών ΜΜΕ για την συμπεριφορά της στην περιοχή του Limpopo. Φρόντισε να απαντήσει με μια ανακοίνωση που προσπαθεί να συγκαλύψει την πραγματικότητα και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Οι άνθρωποι όμως στα χωριά και κυρίως αυτοί που ακόμα αντιστέκονται στο GΑ-Pila έχουν εντελώς διαφορετική γνώμη.

* Η κατάσταση στα χωριά του Limpopo ήρθε ξανά στο προσκήνιο ύστερα από τη δημοσίευση μιας έκθεσης της ΜΚΟ Actionaid. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.actionaid.gr/ActionAid.AngloPlats.MiningReport.pdf, είναι διαθέσιμη για περισσότερες πληροφορίες.

Makoko –Λάγκος. Οι ξυλοπόδαρες καλύβες που καπνίζουν

Ακόμα και από τις δορυφορικές φωτογραφίες, η Makoko, αποπνέει μια -δύσκολα να κρυφτεί από την μεγάλη απόσταση- μιζέρια και βρωμιά. Στις όχθες της λιμνοθάλασσας του Λάγκος, ακριβώς απέναντι από την γιγαντιαία γέφυρα Third Mainland (την μεγαλύτερη της Αφρικής) που ενώνει με τα δώδεκα περίπου χιλιόμετρα της, την περιοχή Oworonshoki με το νησί Adeniji Adele, οι ξύλινες και μεταλλικές καλύβες της Makoko, που στέκονται με ξυλοπόδαρα μέσα στο βρώμικο νερό, στεγάζουν πάνω από εικοσιπέντε χιλιάδες ψυχές, δημιουργώντας μια από τις πιο άθλιες παραγκουπόλεις της παλιάς πρωτεύουσας της Νιγηρίας.

Παλιό ψαροχώρι, η περιοχή άρχισε να συγκεντρώνει από την δεκαετία του Εβδομήντα, εσωτερικούς μετανάστες αλλά και άλλους από τις γειτονικές χώρες όπως το Μπενίν και το Τόγκο, με σκοπό την αναζήτηση εργασίας. Ακόμη και σήμερα οι περισσότεροι στην Makoko καταγίνονται με το ψάρεμα. Οι μεγάλοι βγαίνουν στα ανοιχτά, στα νερά του Ατλαντικού, με τις ξύλινες βάρκες για να ψαρέψουν και τα παιδιά με τις γυναίκες ανάβουν φωτιές για να καπνίσουν τα ψάρια, μια πατροπαράδοτη μέθοδος συντήρησης που επιτρέπει για μεγάλο χρονικό διάστημα την πώλησή τους, στις αγορές του Λάγκος. Όπως και στις άλλες εκατοντάδες (πάνω από διακόσιες) παραγκουπόλεις του Λάγκος, που συνεχίζει να είναι η οικονομική πρωτεύουσα της χώρας, το ηλεκτρικό είναι μεγάλη πολυτέλεια, το πόσιμο νερό αγοράζεται σε ψηλές τιμές από τους φτωχούς Νιγηριανούς και το αποχετευτικό δίκτυο είναι ανύπαρκτο. Αποτέλεσμα, μια συνεχής ανακύκλωση των επιδημιών που μαζί με το Aids, διατηρούν σε ψηλά ποσοστά τη θνησιμότητα ειδικά στις μικρές ηλικίες. Παράλληλα η εγκληματικότητα είναι μια καθημερινή κατάσταση, απότοκος της μεγάλης φτώχειας σε μια χώρα που οι πλούσιες πλουτοπαραγωγικές πηγές της και ειδικά το πετρέλαιο, λαφυραγωγούνται από τις ξένες πολυεθνικές και μια ελάχιστη μειοψηφία Νιγηριανών που ελέγχουν ένα διεφθαρμένο καθεστώς. Στους λαβύρινθους που σχηματίζουν οι καλύβες στην Makoko οι νεανικές συμμορίες ελέγχουν την καθημερινή ζωή και οι κρατικές αρχές σπάνια εμφανίζονται. Όταν κάνουν την εμφάνισή τους, όπως τον Απρίλη του 2005, συνοδεύονται από μπουλντόζες με σκοπό να κατεδαφίσουν τις καλύβες και να αποδώσουν την περιοχή σε ορισμένους πλούσιους Νιγηριανούς γαιοκτήμονες που διατείνονται πως κατέχουν τίτλους ιδιοκτησίας. Αυτά, με την οικονομική υποστήριξη προγραμμάτων της Παγκόσμιας Τράπεζας που δίνει λεφτά στην κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει δήθεν το στεγαστικό πρόβλημα των φτωχών Νιγηριανών. Εκείνες τις ημέρες πάνω από τρεις χιλιάδες κάτοικοι της Makoko, διώχτηκαν και οι καλύβες τους γκρεμίστηκαν.

Με οκτώμισι εκατομμύρια κατοίκους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του 2006, από τις τριακόσιες χιλιάδες του 1950, το Λάγκος ακολουθεί την Ντάκα στις πιο ταχύτατα επεκτεινόμενες μεγαπόλεις του Τρίτου Κόσμου. Εάν οι ρυθμοί αυτοί διατηρηθούν αμείωτοι, έως το 2015, μελέτες υπολογίζουν πως η πόλη θα ξεπεράσει τα δεκαπέντε εκατομμύρια. Το πετρελαϊκό μπουμ σε συνδυασμό κυρίως με τα λεγόμενα Προγράμματα Δομικής Αναπροσαρμογής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, δημιούργησαν μια τεράστια ροή φτωχού, ξεκληρισμένου αγροτικού πληθυσμού, στα αστικά κέντρα, πραγματικότητα που δεν είναι μόνο νιγηριανό φαινόμενο. Στη Νιγηρία πάντως, τα προγράμματα αυτά ευθύνονται για την έκρηξη της ακραίας φτώχειας από το 28% του συνολικού πληθυσμού το 1980, στο 66% το 1996. Το Λάγκος σύμφωνα με μια εκτίμηση αποτελεί τον μεγαλύτερο κόμβο, σε ένα διάδρομο αλλεπάλληλων παραγκουπόλεων που εκτείνεται από το Αμπιτζάν έως το Ιμπαντάν, αποτελώντας το μεγαλύτερο αποτύπωμα αστεακής φτώχειας στην Γη.

* Η στήλη συστήνει ανεπιφύλακτα το άρθρο του Mike Davis, «Ο πλανήτης των παραγκουπόλεων» στην ελληνική έκδοση του New Left Review (εκδόσεις Αγρα, 2006) με πολλές αναφορές στην περίπτωση του Λάγκος. Επίσης τη συλλογή διηγημάτων στα αγγλικά, του νιγηριανού Fidelis Balogun, με τίτλο «Αναπροσαρμοσμένες ζωές» που κυκλοφόρησε το 1995, και περιγράφει γλαφυρά την σύγχρονη καταστροφή της νιγηριανής κοινωνίας.

ΚΙΛΙΜΑΝΤΖΑΡΟ. Τα χιόνια και οι άνθρωποι

Στις ρίζες του Κιλιμάντζαρο, το Chekereni, είναι ένα από τα μεγάλα χωριά, που φτιάχτηκε από πρώην εργάτες στη σιδηροδρομική γραμμή που δούλευαν την δεκαετία του πενήντα, αν και το χωριό ιδρύθηκε επίσημα το 1972 σύμφωνα με ένα κρατικό πρόγραμμα δημιουργίας οργανωμένων οικισμών στην ύπαιθρο της Τανζανίας, και αποτελεί παράδειγμα πολυφυλετικής συμβίωσης. Δεκαεπτά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την πόλη Moshi και πέντε χιλιόμετρα από τον αυτοκινητόδρομο που οδηγεί σε αυτήν, το χωριό ζει, σχεδόν αποκλειστικά, από την γεωργία. Με μέσο κλήρο 1,6 εκτάρια, οι μισοί και παραπάνω από τις τέσσερις χιλιάδες κατοίκους του χωριού ασχολούνται με την καλλιέργεια του καλαμποκιού, του ηλιόσπορου, του καφέ και της μπανάνας, ενώ στα χαμηλότερα απλώνονται εκτάσεις με ορυζώνες. Όπως και τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής, το Chekereni, έχει άφθονα νερά ενώ αρκετές φορές πλημμυρίζει από το διπλανό ποτάμι, τον Ιλόνγκα, που κατεβαίνει από το μεγάλο βουνό. Δίχως σχολείο (ευτυχώς τα παιδιά του δημοτικού περπατούν μόνο δύο χιλιόμετρα μέχρι το διπλανό Chanzuru, ενώ αυτά του γυμνασίου πηγαίνουν στην επαρχιακή πρωτεύουσα Kilosa, που απέχει δώδεκα χιλιόμετρα), χωρίς κάποια υγειονομική υπηρεσία αλλά με ένα σύστημα παροχής οικιακού νερού που εγκατέστησε μια γερμανική ΜΚΟ, το χωριό ζει αρκετά καλά σε σχέση με τις γενικές αφρικανικές καταστάσεις, μιας και το Κιλιμάντζαρο χιλιάδες χρόνια τώρα φροντίζει να ποτίζει την γη και να φτιάχνει ένα ιδανικό εύκρατο μικροκλίμα για τη γεωργική παραγωγή. Γιατί το Κιλιμάντζαρο (το βουνό που λάμπει στα σουαχίλι που κατά μια εκδοχή από αυτήν πήρε το όνομα του) εκτός από μία μεγάλη αποθήκη νερού που κρατά στην στέγη του, με την μορφή προαιώνιων παγετώνων, αποτελεί και ένα ιδανικό φυσικό εμπόδιο στους ανέμους και τα σύννεφα που έρχονται από τον Ινδικό ωκεανό, έτσι ώστε αυτά να ρίχνουν την βροχή τους στην περιοχή.

Για τους Chagga, την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα που ζει στην σκιά του βουνού, το Κιλιμάντζαρο αναγνωρίζεται στα τραγούδια τους σαν η πηγή των ποταμών, των ψαριών και όλης της ζωής. Ακριβώς αυτή η προαιώνια πίστη κινδυνεύει να αρχίσει να κλονίζεται από τις δυσοίωνες προβλέψεις γύρω από την ραγδαία μείωση των πάγων στην κορυφή του βουνού που βρίσκεται σε ύψος 5.895 μέτρων, με τους τρεις σβηστούς κρατήρες να βλέπουν προς τον ουρανό. Σύμφωνα με μελέτες και παρατηρήσεις που βασίζονται σε δορυφορικές φωτογραφίες, οι ηλικίας έντεκα χιλιάδων χρόνων πάγοι του στην δυτική πλευρά λιώνουν γρήγορα, ενώ σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς το Κιλιμάντζαρο έχασε κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα, το 80% των πάγων του. Έτσι ορισμένοι πιθανολογούν πως σε είκοσι έως πενήντα χρόνια, τα πασίγνωστα από τον Χέμινγουεϊ χιόνια της στέγης της Αφρικής δεν θα υπάρχουν. Αρκετοί από τους παρατηρητές αποδίδουν αυτήν την εξέλιξη στις κλιματολογικές αλλαγές που προξενεί η μόλυνση της ατμόσφαιρας και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αντίθετα, άλλοι επιμένουν πως το λιώσιμο των πάγων είναι μια φυσική εξέλιξη που συνδέεται με τους μεγάλους κλιματολογικούς κύκλους εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Αφρική αλλά και σε όλο τον πλανήτη.

Είναι αλήθεια πως οι πάγοι του Κιλιμάντζαρο έχουν γίνει -για προφανείς λόγους- ένα από τα πιο διαφημισμένα σύμβολα των υποκριτικών διεθνών εκστρατειών που οργανώνονται για το κλίμα (εσχάτως και του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ!), χωρίς φυσικά αποτέλεσμα και δίχως να θίγονται -κυρίως- οι πραγματικές αιτίες του μεγάλου προβλήματος. Από την άλλη οι επικριτές των δυσοίωνων προβλέψεων κάθε άλλο παρά αθώοι είναι και αρκετοί μισθοδοτούνται κανονικά από τις μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου και της αυτοκινητοβιομηχανίας. Εχθροί και λαμπεροί «φίλοι» του περιβάλλοντος συμφωνούν όμως πάντα, όταν η συζήτηση περνά στην σφαίρα των πραγματικών αιτιών και δίνουν όρκους πίστης στον καπιταλισμό και την οικονομία του κέρδους. Για τους αγρότες όμως του Chekereni, που είναι δεμένοι με το μεγάλο βουνό και το νερό που τους παρέχει, λίγη αξία έχει η συζήτηση αυτή, οι διεθνείς εκστρατείες και οι διάφορες διακρατικές συμφωνίες που πάντα μένουν στα χαρτιά. Αυτοί πιθανόν σύντομα να αντιμετωπίσουν σημαντικά πλήγματα στην ίδια τη ζωή τους και στο μέλλον των παιδιών τους.

* ο «Αθέατος Κόσμος» αυτήν τη φορά επέλεξε να συγχρονιστεί με την επερχόμενη διεθνή επικαιρότητα. Από την Δευτέρα 3 του Δεκέμβρη στο Μπαλί της Ινδονησίας θα φιλοξενηθούν πάνω από δέκα χιλιάδες αξιωματούχοι από εκατόν ενενήντα χώρες στην Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα του ΟΗΕ. Παρά τις υποσχέσεις, κανείς σοβαρός παρατηρητής δεν περιμένει από τους ισχυρούς να αυτορυθμιστούν και αυτοπεριοριστούν.

Βetenase-Δυτική Γκάνα. Φιλιά με πικρή σοκολάτα

Το Betenase είναι ένα μικρό χωριό στην περιφέρεια Sefwi Wiawso κοντά στην επαρχιακή πρωτεύουσα Wiawso μια μικρή πόλη στην δυτική Γκάνα γύρω στις επτά ώρες με το αυτοκίνητο από την Ακκρα. Πρέπει να διασχίσεις πολλά χιλιόμετρα κόκκινου χωματόδρομου για να αντικρίσεις τα σπίτια από λάσπη, στα οποία κατοικούν περίπου χίλιοι πεντακόσιοι άνθρωποι, χωρίς νερό και ηλεκτρικό. Όπως και άλλα πολλά χωριά στην δυτική δασική ζώνη στα σύνορα με την Ακτή του Ελεφαντοστού, η ζωή στο Betenase είναι δεμένη με την παραγωγή του κακάο και το μικρό σχολείο με τις τρεις αίθουσες για εκατό παιδιά, τις περισσότερες ημέρες του χρόνου είναι άδειο, μιας και οι υποψήφιοι μαθητές δουλεύουν στις φάρμες με τα κακαόδεντρα που περιβάλλουν το χωριό.

Δεκαοκτώ με τριάντα μήνες μετά το φύτεμα, τα κακαόδεντρα, που μπορεί να ξεπεράσουν και τα επτά μέτρα σε ύψος, αρχίζουν να δίνουν τον πολύτιμο καρπό, καθιστώντας την Γκάνα την δεύτερη σε εξαγωγές στην δυτική Αφρική με πεντακόσιες εξήντα χιλιάδες μετρικούς τόνους παραγωγή (2005) και νούμερο δύο στις κακάο-παραγωγές χώρες στον κόσμο. Μαζί με την Ακτή του Ελεφαντοστού, το Καμερούν και την Νιγηρία καλύπτουν το 70% της παγκόσμιας ζήτησης. Πάνω από δύο εκατομμύρια αγρότες δουλεύουν στην παραγωγή κακάο στην χώρα.

Στην συγκομιδή και στην καλλιέργεια των κακαόδεντρων, όπως και στις υπόλοιπες αφρικάνικες χώρες, η παιδική εργασία είναι πολύ διαδεδομένη. Μικρά παιδιά με τις ματσέτες στα χέρια ξημεροβραδιάζονται κάτω από το καυτό ήλιο, αντιμετωπίζοντας την επίδραση των χημικών φυτοφαρμάκων, τα καθημερινά ατυχήματα και την βαναυσότητα των αφεντικών. Υπολογίζονται σε πάνω από ογδόντα χιλιάδες τα παιδιά σχολικής ηλικίας, που εργάζονται στις φυτείες κακάο στην Γκάνα και η Gawu, η εθνική συνδικαλιστική ένωση εργαζόμενων στην γεωργία, με έκθεση της τον Ιούλιο του 2006, κατήγγειλε για μια ακόμη φορά πως ο μέσος όρος ηλικίας δεν ξεπερνά τα 13,5 χρόνια. Τα περισσότερα είναι από τις φτωχές βόρειες επαρχίες της χώρας αλλά και από τις γειτονικές Μπουργκίνα Φάσο, Μάλι και την περιοχή της νότιας Σαχάρας και δουλεύουν για τριακόσιες χιλιάδες Cedi τον χρόνο που ισοδυναμούν μόνο με τριάντα δολάρια! Τους παρέχεται ένα άθλιο φαγητό και δωρεάν στέγη σε αποθήκες αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως η εκμετάλλευση είναι εξοργιστική.

Με τρεις δυτικές πολυεθνικές να ελέγχουν το 83% του παγκόσμιου εμπορίου κακάο, είναι προφανές πως οι φτωχές χώρες παραγωγής της πρώτης ύλης είναι χειροπόδαρα δεμένες στις απαιτήσεις και τους εκβιασμούς των αγοραστών. Η δραματική καθίζηση των τιμών το 1998, που τις έριξε στο μισό, ανάγκασε τους μικρούς παραγωγούς να ψάξουν τρόπους μείωσης του κόστους για να επιβιώσουν. Ο κυριότερος ήταν η επέκταση της παιδικής εργασίας που στην Γκάνα αλλά και στην Ακτή του Ελεφαντοστού ιδιαίτερα, έχει πάρει την μορφή επιδημίας.

Την ίδια στιγμή στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η Herseys Company, γιορτάζει φέτος τα εκατό χρόνια από την κυκλοφορία του πιο αγαπημένου της προϊόντος. Ήταν το 1907, που εμφανίστηκαν στα μαγαζιά τα Hersheys Κisses, οι μικρές σοκολατένιες καραμέλες που φέρνουν τεράστια κέρδη στα ταμεία της και έφτασαν πέρυσι τα ογδόντα εκατομμύρια κομμάτια καθημερινές πωλήσεις. Η Hersheys μαζί με της Μars ελέγχουν τα 2/3 από τα 13 δις δολάρια πωλήσεων σοκολάτας στις ΗΠΑ και προμηθεύονται κακάο κυρίως από την Δυτική Αφρική. Μαζί με την Nestle και μερικές ακόμη ευρωπαϊκές πολυεθνικές, πάρα τις δεσμεύσεις και την διεθνή κατακραυγή συνεχίζουν να αγοράζουν πρώτη ύλη που μαζεύεται από παιδικά χέρια, συμμετέχοντας ταυτόχρονα και σε εκστρατείες ενάντια στην παιδική εργασία!

* Γύρω από την παιδική εργασία στις φυτείες κακάο έχει αναπτυχθεί μια τεράστια υποκριτική εκστρατεία με επίκεντρο το Πρωτόκολλο Harkin-Enger, που υπογράψανε με παρακίνηση του αμερικάνικου Κογκρέσου το 2001, οι μεγάλες σοκολατο-βιομηχανίες και διεθνείς οργανισμοί. Ενεργός στην προώθηση του η αμερικάνικη Usaid και μια ομάδα δυτικών ΜΚΟ που στις βαθιές πληγές των οικονομιών και των ανθρώπων της Δυτικής Αφρικής δίνουν «ασπιρίνες» ενώ υπερασπίζονται το υποτιθέμενο ελεύθερο εμπόριο και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Χάρμπελ-Λιβερία. Σκλάβοι στις φυτείες καουτσούκ

Μερικά χιλιόμετρα έξω από την Μονροβία, νοτιότερα κατά μήκος της ακτής, το Χάρμπελ, είναι μια πόλη που στην κυριολεξία έχει συνδεθεί με την ιστορία της μεγάλης πολυεθνικής Firestone, γνωστής στην παραγωγή ελαστικών σε όλο τον κόσμο, όταν αυτή κατέφτασε πριν ογδόντα χρόνια στην Λιβερία. Το Χάρμπελ όχι μόνο ιδρύθηκε από την πολυεθνική, αφότου αυτή νοίκιασε, το 1926, για 99 χρόνια μια τεράστια έκταση, αλλά πήρε και το όνομά του από τον ιδρυτή της εταιρίας. Ο Αμερικάνος Harvey S. Firestone και η γυναίκα του Idabelle, σχημάτισαν από τα μικρά ονόματα τους, την ονομασία της πόλης και της μεγάλης φυτείας δένδρων καουτσούκ που την περιβάλλει, σε έκταση διακοσίων τετραγωνικών μιλίων.

Στη φυτεία, όπου υπολογίζονται σε πάνω από οκτώ εκατομμύρια τα καουτσουκόδεντρα, δουλεύουν σε συνθήκες που λίγο απέχουν από την παλιά αποικιοκρατική σκλαβιά, δέκα χιλιάδες άνθρωποι, αρκετοί από αυτούς παιδιά. Από τις τέσσερις τα χαράματα, για να προλάβουν τον ήλιο, οι συλλέκτες χάνονται με τα μικρά φαναράκια τους μέσα στην τεράστια φυτεία, για να καταφέρουν να χαράξουν όχι πάνω από εξακόσια πενήντα δένδρα ολημερίς και να κουβαλήσουν με τα χέρια σε μεγάλη απόσταση το παχύρρευστο υγρό, στα σημεία συγκέντρωσης. Από την χάραξη του κάθε κορμού πρέπει να μεσολαβήσουν τουλάχιστον πέντε ώρες για να γεμίσει το ξύλινο μαύρο δοχείο Ετσι μόνο θα καταφέρουν να βγάλουν το πολύ τέσσερα δολάρια την ημέρα ενώ το μέσο μεροκάματο δεν ξεπερνά τα δύο δολάρια συνήθως, μιας και ο κάθε συλλέκτης με δυσκολία φτάνει τους έξι κάδους. Αυτό είναι το αντάλλαγμα μιας σκληρής ημέρας κάτω από τον καυτό ήλιο, με το σώμα τους να βασανίζεται από τα φυτοφάρμακα και τους χημικούς διαλύτες και να διπλώνεται από το βάρος των δοχείων που μεταφέρουν, για μια διαδρομή πάνω από μία ώρα.

Οι πιο πολλοί από τους συλλέκτες ζούνε με τις οικογένειές τους στα παραπήγματα που έχτισε η εταιρία και τα οποία χρησιμοποιούνται από το 1926 χωρίς καμία συντήρηση η ανακαίνιση. Η Division 44 είναι ένας από αυτούς τους οικισμούς, στον οποίο ζούνε επτακόσιοι άνθρωποι, σε συνθήκες αθλιότητας με μια μόνο παροχή νερού, δίχως ηλεκτρικό και καμία άλλη υποδομή.

Η Firestone που από το 1988 πουλήθηκε στην γιαπωνέζικη Bridgestone και από τότε έχει ενταχθεί στον ενιαίο όμιλο, με έδρα των επιχειρήσεων το Νάσβιλ του Τενεσί και κεντρική διοίκηση στο Τόκιο, έχει επιβάλλει στους δύστυχους Λιβεριανούς συλλέκτες ένα σκληρό σύστημα αμοιβών με το κομμάτι, με ποινές, με αποτέλεσμα να πληρώνει πολύ κάτω και από αυτές ακόμη τις εξευτελιστικές αμοιβές που προβλέπουν οι αρχικές συμβάσεις. Φορτώνει επίσης το κόστος συλλογής και καλλιέργειας των δένδρων στους ίδιους με αποτέλεσμα να φέρνει στις ΗΠΑ την πρώτη ύλη με πολύ φτηνή τιμή και να έχει μεγάλα περιθώρια κέρδους, ειδικά την τελευταία περίοδο, που εξαιτίας της ανόδου των τιμών του πετρελαίου παρατηρείται μια στροφή της αγοράς προς το φυσικό ελαστικό.

Η Λιβερία, η υποτιθέμενη γη της ελευθερίας, που ανακηρύχτηκε ανεξάρτητη από ομάδες απελευθερωμένων σκλάβων που ήρθαν από την Αμερική, το 1847, ύστερα από μια μακρά περίοδο νέο-αποικιοκρατίας, εμφυλίων πολέμων και εξωτερικών επεμβάσεων, με 80% ανεργία και απίστευτη φτώχεια, παραμένει αιχμαλωτισμένη από την μεγάλη πολυεθνική και εξαρτημένη από τις εξαγωγές καουτσούκ. Το ίδιο και οι σύγχρονοι σκλάβοι των φυτειών.

* Η Firestone άρχισε να διαπραγματεύεται τελευταία με τη νέα κυβέρνηση της χώρας την παράταση της μίσθωσης έως το 2042, ζητώντας ταυτόχρονα να αφαιρεθούν από το ενοίκιο τα χρόνια του εμφυλίου πολέμου κατά τον οποίο εμποδίστηκε τμήμα της παραγωγής, όπως ισχυρίζεται.

Αμπιτζάν –Ακτή Ελεφαντοστού. Σκουπιδοτενεκές για τις πολυεθνικές

Το Σαββατόβραδο στις 19 του Αυγούστου μια βαριά και αποπνικτική μυρωδιά τύλιξε αρκετές λαϊκές συνοικίες του Αμπιτζάν που βρίσκονται κοντά στο εμπορικό λιμάνι. Αυτόπτες μάρτυρες εκείνη τη νύχτα δήλωσαν μετά, πως δεν είχαν αντιμετωπίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή στην ζωή τους, τέτοια άσχημη αίσθηση. Έτσι δεν ήταν δύσκολο να συνδυάσουν το γεγονός με όσα συνέβησαν τις επόμενες ημέρες στην πόλη. Πάνω από σαράντα-πέντε χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν για βοήθεια στα τοπικά νοσοκομεία και δέκα περίπου από αυτούς έχασαν την ζωή τους. Όλοι σχεδόν είχαν τα ίδια συμπτώματα. Ναυτίες, πονοκεφάλους, εντερικές διαταραχές, σοβαρές δυσκολίες στην αναπνοή και συνεχείς ρινορραγίες. Ισχυρές ενδείξεις μαζικής δηλητηρίασης που ακόμα και σε μια χώρα, όπου η ανθρώπινη ζωή από τους συνεχείς εμφύλιους και την φτώχεια έχει σχετική αξία, προκάλεσε ισχυρό σοκ. Η δηλητηρίαση προήλθε κυρίως από το νερό και τα ψάρια, που μολύνθηκαν σχεδόν ακαριαία. Από τότε μέχρι και σήμερα οι άνθρωποι στην πόλη αναγκάζονται να σκοτώνουν μαζικά τα ζώα τους, να μην ψαρεύουν και να διψούν στην κυριολεξία για να αποφύγουν το δηλητήριο.

Η καταστροφή ήταν τέτοια που ήταν δύσκολο να κρυφτεί ο ένοχος. Ένα δεξαμενόπλοιο με το όνομα «Probo Koala», με σημαία Παναμά και διαχειρίστρια μια εταιρία στην Αθήνα, ναυλωμένο από την ολλανδική εταιρία Trafigura Beheer BV, είχε καταπλεύσει στο λιμάνι τις προηγούμενες ώρες. Όπως αναγκάστηκε να ομολογήσει η εταιρία, αφού κουβάλησε μερικές χιλιάδες κυβικά μέτρα βενζίνης από την Εσθονία στην Νιγηρία, έφτασε στο Αμπιτζάν για να αδειάσει πεντακόσιους τόνους απόβλητα σε συνεργασία με έναν ντόπιο εργολάβο. Στην πραγματικότητα να πετάξει στην θάλασσα επικίνδυνες χημικές ενώσεις, που εντοπίστηκαν ύστερα από την μαζική δηλητηρίαση, όπως το καυστικό νάτριο, το υδρόθειο και άλλες οργανοχλωριομένες ενώσεις. Η θάλασσα όπως ήταν αναμενόμενο μόλυνε γρήγορα την ακτή, το τριτοκοσμικό υδρευτικό δίκτυο καθώς και τα υπόγεια νερά.

Η Trafigura, δεν είναι μια άγνωστη εταιρία. Από το 1993, είναι δραστήρια στην μεταφορά και την εμπορία βαριών μετάλλων και ενέργειας, με πενήντα πέντε γραφεία αντιπροσώπευσης σε τριάντα-έξι χώρες. Ο όμιλος, που έχει τα κεντρικά του στην Λουκέρνη της Ελβετίας, είναι ολλανδικών συμφερόντων και αποτελείται από μια πλειάδα επιχειρήσεων, μερικές από τις οποίες έχουν μπλεχτεί σε σκάνδαλα γύρω από το περίφημο πρόγραμμα του ΟΗΕ «πετρέλαιο για τρόφιμα» στο Ιράκ, την περίοδο του εμπάργκο. Ορισμένα μάλιστα ΜΜΕ, με αφορμή την μαζική δηλητηρίαση θυμήθηκαν πως η εταιρεία έχει κατηγορηθεί και για δωροδοκία προς τον γιο του Κόφι Αναν, η Γκρινπίς επίσης κατήγγειλε πως ένα άλλο σκάφος ναυλωμένο από την Trafigura, το Probo Emu, είχε μολύνει παλιότερα τις Ισπανικές ακτές

Στην πραγματικότητα η Trafigura έκανε, ίσως με κάποια δόση υπερβολής και ατζαμοσύνης, αυτό που κάνουν μόνιμα όλες οι πολυεθνικές που σέβονται τον εαυτό τους και τους μετόχους τους. Για να αποφύγει το κόστος ενός καθαρισμού σε λιμάνι της Νιγηρίας και πολύ περισσότερο της Ευρώπης (πληροφορίες επιμένουν πως το τάνκερ έφυγε από το λιμάνι του Άμστερνταμ εξαιτίας της υψηλής τιμής επεξεργασίας των αποβλήτων που ζητήθηκε εκεί), άδειασε τα δηλητήριά του σε έναν από τους αγαπημένους δυτικούς προορισμούς. Την φτωχή Αφρική, που στην πλειοψηφία της κυβερνάται από διεφθαρμένες ελίτ και διοικήσεις που είναι πρόθυμες για ένα φιλοδώρημα να δολοφονήσουν τους υπηκόους τους, ανίσχυρες και άβουλες απέναντι στην ισχύ των δυτικών εταιρειών η κρατών.

* Μόλις πέρασε το πρώτο σοκ χιλιάδες κάτοικοι του Αμπιτζάν ξέσπασαν στους δρόμους με μαζικές διαδηλώσεις, επιθέσεις σε κυβερνητικά κτίρια και συγκρούσεις με την αστυνομία. Στις αρχές του Σεπτέμβρη η κυβέρνηση αναγκάστηκε, για να κατευνάσει τα πνεύματα, να παραιτηθεί αντικαθιστώντας ορισμένους από τους υπουργούς που θεωρήθηκαν άμεσα υπεύθυνοι. Η υπόθεση ακόμα ερευνάται, το πλοίο εντοπίστηκε και ερευνήθηκε στην Βόρεια Θάλασσα και δύο στελέχη της Trafigura μαζί με ντόπιους δημόσιους υπαλλήλους περιμένουν να δικαστούν.

Μbour-Σενεγάλη Οι ψαρόβαρκες που κρύβουν στα δίχτυα τους ανθρώπους.

Οι ξύλινες μακρόστενες βάρκες που δένουν στο λιμάνι του Μbour, αντί να λιγοστεύουν εξαιτίας της έλλειψης ψαριών στα ανοικτά, προς την μεριά του ωκεανού, που δημιούργησαν οι κλιματικές αλλαγές και η υπεραλίευση από τα μεγάλα πλοία που έρχονται από την Ευρώπη, αυξάνονται σε αριθμό. Έχουν γίνει μάλιστα και περιζήτητες με αποτέλεσμα την τεράστια αύξηση της τιμής τους. Τώρα μια βάρκα κοστίζει ακόμη και δέκα εκατομμύρια φράγκα Αφρικής, δηλαδή σχεδόν είκοσι χιλιάδες δολάρια. Πριν από δεκαπέντε χρόνια δεν ήταν πάνω από διακόσιες ενώ τώρα ξεπερνούν τι χίλιες. Οι αφρικάνικες ξύλινες ψαρόβαρκες , αρκετές με μήκος μέχρι και είκοσι μέτρα, που στην γλώσσα των Woloff, ονομάζονται Mbeukk-mi, δηλαδή αυτές που σχίζουν τα κύματα, είναι παραταγμένες στην προκυμαία , σχηματίζοντας ένα πολύχρωμο σκηνικό από ζωηρά κόκκινα , κίτρινα και πράσινα χρώματα και μόνο όταν βάλουν πλώρη για τον ωκεανό , σχεδόν πάντα νύκτα, καταλαβαίνει κανείς πως δεν κουβαλάνε ψαράδες.

Το Mbour, μια βρώμικη πόλη εκατόν εξήντα χιλιάδων κατοίκων, που βρίσκεται ογδόντα πέντε περίπου χιλιόμετρα νότια του Ντακάρ, έχει εξελιχθεί στην μεγαλύτερη πύλη εξόδου παράνομων μεταναστών της χώρας. Σενεγαλέζοι αλλά και άλλοι απελπισμένοι από όλη την Δυτική Αφρική , συγκεντρώνονται στην πόλη για να επιβιβαστούν σε μια ξύλινη βάρκα για ένα τολμηρό και άκρως επικίνδυνο ταξίδι προς την Ευρώπη. Πρέπει να διασχίσουν χίλια πεντακόσια σχεδόν χιλιόμετρα πάνω στα κύματα του Ατλαντικού για να φτάσουν στα Κανάρια νησιά , τα οποία αποτελούν Ισπανικό έδαφος. Πολλοί ψαράδες στο Mbour έχουν αλλάξει δουλειά και κάνουν τώρα το επικερδές λαθρεμπόριο ανθρώπων , παρά το κυνήγι της τοπικής αστυνομίας κα των αρχών της χώρας, που πιεσμένες από την Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να εμποδίσουν ανόρεκτα τους ανθρώπους που θέλουν να φύγουν. Τα ρίσκα αυτής της δουλειάς είναι πολλά αλλά και τα κέρδη μεγάλα. Κάθε λαθρο-μετανάστης πληρώνει έως και 3900 δολάρια ΗΠΑ ( δύο εκατ. φράγκα Αφρικής) , για να επιβιβαστεί. Αρκετές φορές βάρκες και ανθρώπους, καταπίνει ο ωκεανός σε ένα ταξίδι αρκετών ημερών με ελάχιστα εφόδια και κανένα μέτρο προστασίας. Οι «τυχεροί» που θα φτάσουν εξαντλημένοι η μισοπεθαμένοι στις ακτές της Φουέρτεβεντούρα η του Λανθαρότε , θα αρχίσουν να ζούνε μια νέα σκληρή περιπέτεια. Βίαιες απελάσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης και άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Παρ’ όλα αυτά τα κύματα των απελπισμένων νέων Αφρικάνων μεγαλώνουν, εξαιτίας της οικονομικής και κοινωνικής αποσάθρωσης της Αφρικής. Στα Κανάρια, μόνο φέτος, έφτασαν μέχρι τώρα ένδεκα χιλιάδες παράνομοι μετανάστες από πέντε χιλιάδες που καταγράφτηκαν όλο το 2005!

Αυτή η μεγάλη αριθμητική έκρηξη έχει δημιουργήσει πανικό στις Ισπανικές αρχές οι οποίες ζήτησαν την συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο στόχαστρο μπήκε η Σενεγάλη που θεωρείται η ανερχόμενη αφετηρία της παράνομης μετανάστευσης από την Μαύρη Ήπειρο και η οποία φαίνεται να έχει υποκαταστήσει τις εξαγωγές ψαριών με αυτές των ανθρώπων. Μόλις πρόσφατα το μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , Φράνκο Φρατίνι , μίλησε για ένα κοινό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να αποτραπεί η μαζική αποβίβαση στα Κανάρια από τις ακτές της Αφρικής. Η κοινή ομάδα δράσης , με δυνάμεις από διάφορα μέλη της Ένωσης , ονομάζεται Frontex και με σκάφη και αεροπλάνα, θα προσπαθεί να εμποδίσει τις ψαρόβαρκες να πλησιάσουν τις ακτές των νησιών!

* Τις ημέρες που συγκεντρώνονταν το υλικό για τον σημερινό «Αθέατο Κόσμο», ο Χ.Μιχαηλίδης στην «Ελευθεροτυπία» παρουσίασε τον Σενεγαλέζο ράπερ D.J. Awadi, και το πρόσφατο τραγούδι του, «Σουνουγκάλ»( το κανό μας) για την τύχη των Αφρικάνων νεαρών που ταξιδεύουν πάνω στις ψαρόβαρκες προς την Δύση η τον θάνατο. Το τραγούδι μαζί με μια σειρά εκπληκτικών φωτογραφιών βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.studiosankara.com/sunugaal.html. H στήλη το συστήνει στους αναγνώστες της.

Κέηπ-Τάουν, Khayelitsha. Το νέο απαρτχάιντ

Η Hazel Makuzeni, είναι εικοσιπέντε χρόνων και ζει με την μητέρα της στην Khayelitsha, μια μεγάλη παραγκούπολη, είκοσι χιλιόμετρα από το κέντρο του Κέηπ Τάουν. Έγινε γνωστή τελευταία μέσα από ένα ιντερνετικό μπλοκ, όταν έστειλε μια επιστολή για την απελπιστική κατάσταση διαβίωσης και την μεγάλη εγκληματικότητα που επικρατεί στην περιοχή. Σε αυτήν εξιστορεί τους κινδύνους που διατρέχουν ιδιαίτερα οι γυναίκες στους δρόμους της παραγκούπολης από τις συμμορίες των νεαρών κλεφτών, που αρπάζουν, πολύ συχνά, οτιδήποτε πολύτιμο κουβαλάνε οι περαστικοί, με την απειλή των όπλων.

Η Khayelitsha, που στην γλώσσα των Xhosa, θα πει το «νέο σπίτι μας», είναι -με διαφορά- η μεγαλύτερη παραγκούπολη της Νότιας Αφρικής, με πληθυσμό που υπολογίζεται πως φτάνει τις πεντακόσιες χιλιάδες. Με πολυπληθέστερες ομάδες, τους προερχόμενους από τις φυλές Xhosa, Sotho και Zulu, ο νεανικός κυρίως πληθυσμός, ζει σε συνθήκες απόλυτης ένδειας και μιζέριας. Παραπάνω από τους μισούς είναι άνεργοι, η παιδική θνησιμότητα είναι διπλάσια από αυτή στο Κέηπ, οκτώ στους δέκα ζούνε σε παραπήγματα από ύφασμα και τσίγκο, ένα σπίτι στα τρία δεν έχει νερό και για μια τουαλέτα αντιστοιχούν εκατόν πέντε άνθρωποι! Όχι λίγες φορές στην παραγκούπολη που είναι χωρισμένη σε αριθμημένα Cites, ξεσπούνε πυρκαγιές που εξαπλώνονται γρήγορα εξαιτίας των υλικών με τα οποία είναι φτιαγμένα τα παραπήγματα. Στην Cite B, λόγου χάρη, τον περσινό Δεκέμβρη, η φωτιά έκαψε πολλούς, ανάμεσα τους και ένα δεκατετράχρονο κορίτσι. Η φυματίωση και το Aids θερίζουν, με το τελευταίο να έχει συνεχείς αυξητικούς ρυθμούς κρουσμάτων. Η ανυπαρξία αποχετευτικού δικτύου σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη δομών ιατρικής περίθαλψης αποτελούν τις βασικές αιτίες της επιδημίας του Aids στις μικρές ηλικίες. Από τις τετρακόσιες περίπου μωρομάνες που πηγαίνουν για εξετάσεις κάθε μήνα σε ένα κέντρο εξέτασης στην Khayelitsha, οι καταγραφές δείχνουν πως ένα στα τρία νεογέννητα κουβαλάει τον θανατηφόρο ιό. Μέχρι το τέλος του 2004, οι οροθετικοί στην χώρα έφταναν τα 6,2 εκατομμύρια, σχεδόν ένα εκατομμύριο παραπάνω από το 2003.

Δεν είναι καθόλου, λοιπόν, περίεργο που η εγκληματικότητα μαστίζει την παραγκούπολη αλλά και τα υπόλοιπα αστικά κέντρα της χώρας. Ο μαύρος πληθυσμός αποτελεί τον κύριο θύτη αλλά και το κύριο θύμα των διάφορων παραβατικών πράξεων που εκτείνονται από μικρές κλεψιές έως ένοπλες επιθέσεις, βιασμούς και δολοφονίες. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές οι αναλογίες αυτών των πράξεων είναι πολύ μεγαλύτερες ανάμεσα στους μαύρους παρά στις υπόλοιπες φυλετικές ομάδες.

Παρά το γεγονός πως η Νότια Αφρική θεωρείται σαν μια έντονα αναπτυσσόμενη οικονομία, στο εσωτερικό της συνεχίζει να περικλείει τεράστιες ανισότητες. Οι ρυθμοί ανάπτυξης αποτελούν προνόμιο μιας μικρής επιχειρηματικής ελίτ, που ανεξάρτητα από χρώμα πια, κτίζει ένα νέο κοινωνικό απαρτχάιντ, ύστερα από την πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος των λευκών και την ανάληψη της εξουσίας από το Κογκρέσο. Σε πάνω από 24 εκατομμύρια υπολογίζονται οι Νοτιοαφρικάνοι, αποκλειστικά σχεδόν μαύροι που ζούνε κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας και 12 εκατομμύρια από αυτούς σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης. Ένας στους τέσσερις Νότιο-αφρικανούς είναι άνεργος και οι αποκλεισμοί είναι μια καθημερινή κατάσταση παρά τις υποσχέσεις για ισότητα και ίδιες ευκαιρίες για την μαύρη πλειοψηφία.

* Στα μέσα του περασμένου Ιούνη συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια από την μεγάλη σφαγή πάνω από εξακοσίων μαύρων διαδηλωτών στο Σοβέτο, το 1976. Η 16^η του Ιούνη καθιερώθηκε σαν ημέρα των νέων και με εκδηλώσεις τιμούνται οι μάρτυρες. Προς τιμήν του νεαρότερου νεκρού, του Έκτορα Πέτερσον, που η συγκλονιστική φωτογραφία του είχε κάνει τον γύρο του κόσμου, στήθηκε μνημείο στο οποίο κατέθεσαν στεφάνια -μεταξύ άλλων- ο πρόεδρος Τάμπο Μπέκι και η μητέρα του Έκτορα. Ο Έκτορας αν ζούσε θα ήταν σήμερα σαράντα-δυο χρόνων.

Σιέρα Λεόνε- Sewa. Δυστυχία στο πλούσιο ποτάμι

Ο Sewa είναι ένα από τα μεγάλα ποτάμια στην Σιέρα Λεόνε που ξεκινάνε από τα κεντρο-ανατολικά και καταλήγουν στον Ατλαντικό ωκεανό. Το ποτάμι φέρνει ζωή στην παράκτια ζώνη και την κάνει εύφορη για πολλές καλλιέργειες. Στο πέρασμά του όμως κουβαλά και άλλο μεγαλύτερο πλούτο. Στο αμμώδη βυθό του και στις δύο όχθες της κοίτης του, ο Sewa παλιότερα ήταν πολύ πλούσιος σε ιζηματογενή διαμάντια. Από το 1930 που ανακαλύφθηκε το πρώτο διαμάντι έως τώρα η εκμετάλλευση υπήρξε εντατική με αποτέλεσμα τώρα τα διαμάντια να ανακαλύπτονται πιο δύσκολα. Παρ’ όλα αυτά το κυνήγι συνεχίζεται και πολλοί θεωρούν πως μια από τις βασικές αιτίες του δεκαετούς εμφυλίου που κατέστρεψε την χώρα, από τις αρχές του 1991, ήταν ακριβώς η διεκδίκηση του ελέγχου των αδαμαντοφόρων πεδίων της χώρας.

Πλούσια σε ορυκτά και εύφορη σε μεγάλα τμήματά της, η Σιέρα Λεόνε, είναι από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής για τα πέντε εκατομμύρια των κατοίκων της. Λεηλατημένη από τους Άγγλους αποικιοκράτες για δεκαετίες, απέκτησε την τυπική ανεξαρτησία της το 1961 αλλά ποτέ δεν κατάφερε να ορθοποδήσει. Πραξικοπήματα, επεμβάσεις και υποκινούμενοι εμφύλιοι προκάλεσαν τη σημερινή δυστυχία. Με προσδόκιμο μέσο όρο ζωής τα 42,5 χρόνια, με την υψηλότερη, διεθνώς, παιδική θνησιμότητα, με τεράστια κύματα προσφύγων και με το Αids, την ελονοσία και τη φυματίωση να θερίζουν, η χώρα αποτελεί ακόμη και για τα αφρικάνικα δεδομένα παράδειγμα προς αποφυγή. Ιδιαίτερα η περιοχή στα νοτιοανατολικά συγκεντρώνει τον φτωχότερο πληθυσμό. Πάνω από 70% των ανθρώπων ζει κάτω ακόμη και από αυτό το επίσημο όριο φτώχειας της χώρας!!

Χιλιάδες απελπισμένοι νεαροί συρρέουν στις όχθες των ποταμών, για το κυνήγι των διαμαντιών. Στις όχθες του Sewa ακόμη και παιδιά από την ηλικία των πέντε ετών, δουλεύουν στις πρόχειρες κατασκευές που κοσκινίζουν τους μεγάλους όγκους της αμμώδους λάσπης. Το ψάρεμα των διαμαντιών στον βυθό είναι μια πολύ επικίνδυνη δουλειά. Για τέσσερις ώρες περίπου, έχοντας στο στόμα έναν αυτοσχέδιο αεραγωγό, οι νεαροί βυθίζονται στην λάσπη, και στα τυφλά, με μοναδικό εργαλείο την αφή προσπαθούν να ανακαλύψουν τις κοιλότητες που μπορεί να κρύβουν τις πολύτιμες πέτρες.

Ελάχιστες φορές είναι τυχεροί και τις περισσότερες τελειώνουν την ημέρα τους δίχως καμιά πληρωμή μιας και αυτή γίνεται με το κομμάτι. Ίσως γι’ αυτό αρκετοί αναγκάζονται να κάνουν και δεύτερη δουλειά. Να συγκεντρώνουν και να κουβαλούν την άμμο που είναι άφθονη, με ξύλινες βάρκες προς την μεγάλη κοντινή πόλη και να την πουλάνε στους εργολάβους οικοδομών. Τουλάχιστον έτσι μπορούν να κερδίσουν μερικά λεόνε που αντιστοιχούν περίπου σε δέκα αμερικάνικα σεντς για κάθε μέρα. Η Μπό, μια από τις τέσσερις μεγάλες πόλεις της χώρας που βρίσκεται στα κεντρικά, κοντά στο πέρασμα του Sewa, είναι σε μεγάλο βαθμό κτισμένη από την άμμο του ποταμού και τη σκληρή εργασία αυτών των ανθρώπων.

* Τον Αύγουστο του 1998, μερικές από αυτές τις ξύλινες βάρκες, εξαιτίας της υπερβολικής φόρτωσης, ανατράπηκαν στην μέση του ποταμού με αποτέλεσμα τον θάνατο πάνω από είκοσι νεαρών εργατών.