Σέρπα, Έβερεστ Θυμωμένο βουνό, οργισμένοι άνθρωποι

Ήταν λίγο πριν από τις επτά το πρωί της Παρασκευής 18 Απριλίου όταν ένας απότομος δυνατός θόρυβος δεν άφηνε καμιά αμφιβολία για το τι θα ακολουθούσε. Περίπου πεντακόσια μέτρα ψηλότερα από την κατασκήνωση βάσης που βρίσκεται στα 5.334 μέτρα ύψος, στη νοτιοανατολική πλαγιά του Έβερεστ, ένα τεράστιο τμήμα πάγου ξεκόλλησε. Στη γρήγορη κάθοδό του, όπως συνήθως συμβαίνει, παρέσυρε και άλλα κομμάτια, δημιουργώντας μια μεγάλη χιονοστιβάδα. Όταν όλα είχαν τελειώσει και στο βουνό επανήλθε η σιωπή, τριάντα άνθρωποι βρέθηκαν θαμμένοι στο πάγο. Από αυτούς, δεκατρείς ανασύρθηκαν νεκροί, τρεις αγνοούνται και άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Όλοι τους ήταν Νεπαλέζοι Σέρπα, που είχαν ξεκινήσει αχάραγα να δουλεύουν για να προετοιμάσουν τη διαδρομή των ορειβατών.

Πνομ-Πενχ, Καμπότζη Οι φωνές της Veng Sreng

Το σκονισμένο βουλεβάρτο Veng Sreng, εκτείνεται σε μήκος έξι χιλιομέτρων περίπου, στα νοτιοδυτικά του ιστορικού κέντρου της Πνομ-Πενχ. Η λεωφόρος που αποτελεί μια από τις βασικές αρτηρίες για το αεροδρόμιο της καμποτζιανής πρωτεύουσας, είναι γεμάτη χαμηλά βιοτεχνικά κτίσματα και πρόχειρες εργατικές κατοικίες. Στην μέση της διαδρομής, η Veng Sreng, διασχίζει ένα συγκρότημα σαράντα κτιρίων που αποτελούν το Καναδικό βιομηχανικό πάρκο. Μια από τις γνωστές ειδικές οικονομικές ζώνες, στις οποίες το καθεστώς της χώρας φιλοξενεί χιλιάδες μεταποιητικές επιχειρήσεις που ελέγχονται από ξένες πολυεθνικές και οι οποίες ήρθαν από την δεκαετία του Ενενήντα, κυνηγώντας τα φτηνά μεροκάματα. Σε αντίθεση με αυτό που υποδηλώνει το όνομα του, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι νότιο-κορεατικών συμφερόντων. Υπολογίζονται σε δεκατρείς χιλιάδες οι εργαζόμενοι μέσα σε αυτό. Στις πύλες του στις αρχές της χρονιάς εκτυλίχθηκαν οι πιο σκληρές αιματηρές στιγμές της μεγάλης εργατικής απεργίας, της μεγαλύτερης όλων αυτών των χρόνων στα οποία η Καμπότζη εξελίχτηκε σε αγαπημένο προορισμό των πολυεθνικών και το εργατικό της δυναμικό θεωρούνταν, εκτός από πάμφθηνο, υπάκουο και φιλήσυχο.

Νοσοκομείο Tu Du – Πόλη του Χο Τσι Μινχ Συλλογή από βάζα, πειστήρια εγκλήματος

Το νοσοκομείο Tu Du, με διαφορετικά ονόματα, έχει μια ενενηντάχρονη ιστορία στην μεγαλούπολη που παλιά την έλεγαν Σαϊγκόν και έχει σήμερα το όνομα του «θείου Χο», του ιστορικού ηγέτη του απελευθερωτικού αγώνα των Βιετναμέζων. Ξεκίνησε σαν μαιευτήριο με εκατό κρεβάτια στα 1923 και σταδιακά αναπτύχθηκε στα τελευταία χρόνια της γαλλικής κατοχής στην Ινδοκίνα. Μετά την ανεξαρτησία έγινε ένα σύγχρονο και εξειδικευμένο νοσοκομείο. Με χίλια κρεβάτια, πολλές κλινικές και εργαστήρια και χίλια οκτακόσια άτομα ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό το νοσοκομείο που πήρε το σημερινό όνομα του το 2004, αποτελεί την κορυφαία μαιευτική και γυναικολογική μονάδα της χώρας. Σε αυτήν έχουν εφαρμοστεί όλες οι σύγχρονες τεχνικές στον τομέα της γονιμοποίησης και εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις σε νεογνά. Το Tu Du όμως, δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα συνηθισμένα ιατρικά προβλήματα ενός μεγάλου μαιευτηρίου. Δίνει μια ιδιαίτερα σκληρή και καθημερινή μάχη με το σκοτεινό παρελθόν της χώρας και των ανθρώπων της.

Σαβάρ-Μπαγκλαντές Εργοστάσια-βωμοί για ανθρωποθυσίες

Το κτίριο είχε προειδοποιήσει αλλά η απληστία των αφεντικών υπερίσχυσε, αναγκάζοντας τις εργάτριες και τους εργάτες να μπουν στον ομαδικό τάφο. Ενώ, την προηγούμενη ημέρα, το οκταώροφο Ρανά Πλάζα εκκενώθηκε εξαιτίας των μεγάλων ρωγμών που εμφανίστηκαν σε τοίχους και δοκάρια, το πρωί της 24ης του Απρίλη, οι εργοδότες από τις πέντε βιοτεχνίες κατάφεραν, με την απειλή της απόλυσης και της περικοπής του μισθού, να βάλουν γύρω στους 3500 από τους 5000 εργαζόμενους να δουλέψουν. Δεν πέρασε πολύ ώρα και το κτίριο κατέρρευσε σαν στήλη από τραπουλόχαρτα, παγιδεύοντας στα ερείπια του πάνω από δύο χιλιάδες ανθρώπους. Ο τελευταίος επίσημος απολογισμός κατέγραψε πάνω από 900 νεκρούς, εκατοντάδες αγνοούμενους και άλλους τόσους τραυματίες, πολλοί από τους οποίους είναι πολλαπλά ακρωτηριασμένοι.

Καράτσι-Πακιστάν Okay! Φθηνά τζιν, φθηνές ζωές

Η γερμανική αλυσίδα λιανικής πώλησης ενδυμάτων Kik, όπως κάθε χρόνο τέτοιο καιρό ετοιμάζεται να υποδεχτεί τα Χριστούγεννα. Στα τρεις χιλιάδες διακόσια καταστήματα της, κυρίως στην Γερμανία αλλά και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στις προθήκες της Kik ο στολισμός είναι γιορτινός και οι διαφημίσεις γεμάτες υποσχέσεις. Η πιο ελκτική από αυτές είναι πως η εταιρία μπορεί να ντύσει τον υποψήφιο πελάτη από την κορφή ως τα νύχια με τριάντα ευρώ! Ανεβάζοντας τον συνολικό της τζίρο, χρονιά με χρονιά (οι προβλέψεις για φέτος ξεπερνάνε το 1,6 δις ευρώ), η Kik, έχει μετατραπεί σε ηγέτη του κλάδου φτηνού ρούχου, κάτι ανάλογο με την φίρμα Λιντλ στα τρόφιμα και η κρίση φαίνεται να την έχει βοηθήσει. Όλα λοιπόν θα πήγαιναν καλά αν δεν χάλαγε την γιορτινή ατμόσφαιρα η νωπή μνήμη της εκατόμβης στο Καράτσι του Πακιστάν, που δημιούργησε προβλήματα και διεθνή κατακραυγή για την εταιρία. Η οποία αν και συνηθισμένη σε κατηγορίες πως η άνθιση της οφείλεται στην πολύ φθηνή εργασία, τόσο στην παραγωγή όσο και στην πώληση, αυτήν την φορά τα βρήκε σκούρα και δεν μπορεί να ξεγλιστρήσει εύκολα.

Βακάρ και Χομαγιούν ανέστησαν*

[1] Εκεί βαθιά στο κύτος του αεροσκάφους, στο κοίλο αμπάρι με τις αποσκευές των ταξιδιωτών και τα εμπορεύματα (αλλά και με την ησυχία: την ησυχία που καλύπτει με το βάρος της όλα τα τριξίματα της πτητικής αγωνίας των μετάλλων· την ησυχία και, βέβαια, το σκοτάδι), είναι κι αυτά τα δυο φέρετρα, φτηνά και λιτά όπως πρέπει να ’ναι όλα τα οχήματα προς το βασίλειο της απόλυτης ισότητας και της απόλυτης συνώνυμής της, της σκλαβιάς. Δύο φέρετρα από λάκα. Απλά, λιτά, με έξοχες γραμμές, φτηνά αλλά καλοφτιαγμένα φέρετρα — κάσες, που τα λένε. Κάσες. Ίσως και με ανάγλυφο σταυρό επάνω τους, στο καπάκι· ίσως και με χωρίς. Σίγουρα πάντως όχι με εγχάρακτη ημισέληνο, σίγουρα όχι σκεπασμένα με την ελληνική σημαία, ή —υποθέτω— με το πακιστανικό αντίστοιχο σύμβολο κυριαρχίας. Και, βέβαια, κάτι τέτοιο δε θα ’χε καμιά σημασία. Απολύτως καμία: εδώ έχει σκοτάδι, και το μέταλλο δεν έχει μάτια. (Δεν έχει τίποτε σημασία, πια). Έστω λοιπόν τώρα πως τα καπάκια (πρώτα το ένα, κι ύστερα από μερικές στιγμές και το άλλο) ανασηκώνονται ελαφρά, μετακινούνται, σέρνονται αργά-αργά τοξοειδώς πάνω στα τοιχώματα των φερέτρων και (αν δεις λίγο πιο προσεκτικά) αποκαλύπτουν ένα χέρι πρώτα, κι έπειτα άλλο ένα, και εντέλει τέσσερα τον αριθμό, δύο και δύο, κι έπειτα δυο κεφάλια και δυο λαιμούς και δυο στέρνα, και όλα τα υπόλοιπα που απαρτίζουν τον άνθρωπο. (Αν αυτά είναι ο άνθρωπος). Και νά:

Κιμ Ζιν Σουκ 309 μερόνυχτα αντίστασης στο γερανό 85

Η Κιμ Ζιν Σουκ ήταν εικοσιένα ετών το 1981 όταν προσλήφθηκε για να δουλέψει οξυγονοκολλήτρια στην ναυπηγική εταιρία Hanjin Heave Industries στο Μπουσάν (παλιά Πουσάν). Ήταν η πρώτη γυναίκα που έπιανε δουλειά σε αυτό το δύσκολο πόστο, στο μεγάλο νοτιοκορεάτικο ναυπηγείο που βρίσκεται κοντά τετρακόσια είκοσι χιλιόμετρα νότια της Σεούλ, στην δεύτερη σε πληθυσμό πόλη και στο πιο πολυσύχναστο λιμάνι της χώρας. Για την έντονη συνδικαλιστική δράση της η Κιμ απολύθηκε το 1987, αλλά είχε προλάβει ήδη να αναδειχθεί σε ηγετικό στέλεχος του τοπικού παραρτήματος της KCTU στην πόλη, δηλαδή της μαχητικής Συνομοσπονδίας Εργατικών Συνδικάτων. Δράση που συνεχίστηκε όλα αυτά τα χρόνια και γι αυτό όσοι γνώριζαν καλά την Κιμ, δεν ένιωσαν καμία έκπληξη όταν στις 6 του περασμένου Γενάρη, η πενηνταενός χρόνων συνδικαλίστρια, ανέβηκε στο πιλοτήριο του γερανού 85, στο ναυπηγείο. Ανακοίνωσε πως ξεκινά μια διαμαρτυρία που δεν θα σταματήσει αν δεν ξαναπροσληφθούν οι τετρακόσιοι περίπου εργάτες που η εταιρία απέλυσε, προφασιζόμενη την μείωση των παραγγελιών. Η διοίκηση με αυτήν την κίνηση είχε παραβιάσει την συμφωνία που υπόγραψε με το σωματείο σε μια περίοδο που συνέχιζε να μοιράζει κέρδη στους μετόχους και να αναλαμβάνει το κτίσιμο τουλάχιστον οκτώ πλοίων για την αυστραλιανή Ρίο Τίντο.

Jeju – Νότια Κορέα Ο καταραμένος παράδεισος

 

Το Jeju, ένα κομψοτέχνημα της φύσης και υποψήφιο σε μια παγκόσμια λίστα για να χαρακτηριστεί σαν ένα από τα επτά φυσικά θαύματα του πλανήτη, είναι δημιούργημα του σιωπηλού για πολλά χρόνια ηφαιστείου Χολασάν που ορθώνεται στο κέντρο του νησιού. Η ηφαιστειακή λάβα διαμόρφωσε εκτός από τις απόκρημνες ακτές και ένα σύμπλεγμα υφάλων τριγύρω, στο οποίο υπάρχει πλούσια θαλάσσια ζωή, πηγή τροφής για τους ανθρώπους στο νησί και ένα υπέροχο θέαμα για τους επισκέπτες, ειδικά στα δάση με τα πολύχρωμα κοράλλια. Στα ανοικτά τα ισχυρά ρεύματα της θάλασσας μεταφέρουν εκτός από πλούσια αλιεύματα και κοπάδια δελφινιών που συχνά πλησιάζουν στο νησί για κυνήγι και παιγνίδι. Αγαπημένος τόπος για τον μήνα του μέλιτος και για καλοκαιρινές διακοπές, το νησί που γνώρισε στις τελευταίες δεκαετίες οικονομική άνθιση εξαιτίας του τουρισμού, βρίσκεται στο θαλάσσιο στενό ανάμεσα στις νότιες ακτές της Κορεατικής χερσονήσου και της Ιαπωνίας, τριακόσια μίλια από τα κινέζικα παράλια και αυτό αποτελεί μια γεωστρατηγική κατάρα. Για αιώνες υπήρξε «μήλο της έριδος» για τις αυτοκρατορίες της περιοχής με τελευταία την σκληρή γιαπωνέζικη κατοχή πριν ενσωματωθεί στην Νότια Κορέα σαν αυτόνομη περιοχή. Η ενσωμάτωση αυτή συνοδεύτηκε από μια απίστευτα αιματηρή καταστολή της αντίστασης των κατοίκων του νησιού που στην μεγάλη τους πλειοψηφία ήταν οπαδοί του κομμουνιστικού εργατικού κόμματος. Η σφαγή που ορισμένες εκτιμήσεις την ανεβάζουν σε εξήντα χιλιάδες ανθρώπους ακολούθησε την γνωστή εξέγερση του Jeju, η οποία ξεκίνησε τον Απρίλη του 1948 και διήρκεσε μέχρι τον Μάη του 1949. Υπεύθυνοι για την Sasam ( σφαγή), που προκάλεσε τον θάνατο του 30% του πληθυσμού και την ισοπέδωση του 70% των χωριών, ήταν οι πραιτοριανοί του αμερικανόδουλου καθεστώτος Σήγκμαν Ρη και οι προστάτες του.

Mitsuaki Nagao Η διδακτική ιστορία του πρώτου ήρωα της Φουκουσίμα

Ο Mitsuaki Nagao πέθανε σε ηλικία ογδόντα δύο χρόνων στις 13 Δεκεμβρίου του 2007, ύστερα από μια ραγδαία επιδείνωση της ασθένειας που τον ταλαιπωρούσε για πολλά χρόνια. Μια σχετικά σπάνια μορφή καρκίνου του αίματος, το πολλαπλό μυέλωμα που προκαλεί σοβαρές βλάβες στα οστά αλλά και διάφορα ζωτικά όργανα όπως τα νεφρά. Εμβληματική φυσιογνωμία του αγώνα των εργαζόμενων στις πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ιαπωνία, ενάντια στις εταιρείες –κρατικές και ιδιωτικές- ο Nagao δεν δικαιώθηκε ούτε μετά τον θάνατο του. Ένα ανώτερο δικαστήριο στο Τόκιο, τον Μάιο του 2008, απέρριψε την προσφυγή της οικογένειας του που διεκδικούσε αποζημίωση από την Ηλεκτρική Εταιρία της ιαπωνικής πρωτεύουσας , την TEPCO. Στην απόφαση ο δικαστής Hidetaka Matsui αφού στην αρχή είχε αμφισβητήσει πως ο Nagao έπασχε από καρκίνο, στην συνέχεια έγραψε πως αυτός δεν σχετίζεται με την ακτινοβολία στην οποία εκτέθηκε στα χρόνια που εργάζονταν για λογαριασμό της εταιρείας στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών.

Jobra, Μπαγκλαντές Μια υπέροχη ιστορία …που δεν συνέβη ποτέ!

Η ιστορία της Sufiya Khatun, μια νεαρής χήρας που έζησε και πέθανε στο φτωχό χωριό Jobra, ένα μίλι μόλις από την Τσιταγκόνγκ, στο νοτιο-ανατολικό Μπαγκλαντές, για χρόνια προβάλλονταν σαν η αδιαφιλονίκητη απόδειξη πως το σύστημα των μικρό-δανείων στα πλαίσια της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς είναι ικανό να βγάλει τους ανθρώπους από την φτώχεια. Να δημιουργήσει πετυχημένους μικρό-επιχειρηματίες και να νικήσει τις σκληρές δυνάμεις του καπιταλισμού μεταμορφώνοντας τον σε ένα ανθρώπινο σύστημα κοινωνικής οργάνωσης και δράσης. Η Sufiya, που μόλις και κατάφερνε να επιβιώνει και να διατηρεί στην ζωή τα πεινασμένα παιδιά της φτιάχνοντας σκαμπό από μπαμπού, σε συνθήκες απόλυτης δυστυχίας, είχε την τύχη να συναντήσει ένα απόγευμα μιας ημέρας, στα 1976 τον καθηγητή Οικονομικών στο κοντινό Πανεπιστήμιο, Muhammad Yunus, ο οποίος επισκέφτηκε το χωριό. Η τραγική μοίρα της Sufiya, παρακίνησε τον καθηγητή να σκεφτεί την ιδέα της μικρό-πίστωσης και οι σαράντα-δύο φτωχές γυναίκες του χωριού, ανάμεσα τους και η νεαρή χήρα, να γίνουν η πρώτη ομάδα δανειοληπτών από τις οικονομίες του καθηγητή. Για την ιστορία το ποσό του πρώτου δανείου είχε αξία 26 δολαρίων Αμερικής και αυτή ήταν η αρχή για να φτιαχτεί μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες μικρό-πιστώσεων στον Τρίτο Κόσμο η γνωστή Grameen Bank, ο καθηγητής να ονομαστεί «τραπεζίτης των φτωχών» και το υπόδειγμα να επεκταθεί σε πολλές χώρες της νότιας Ασίας και της Αφρικής.

Ναβότας- Μανίλα Από την κούνια στον τάφο

Με μια πετυχημένη μετερεωλογική πρόβλεψη για γενικά καλό καιρό με λιγοστές συννεφιές και βροχές εκατομμύρια Φιλιππινέζοι, όπως κάθε χρόνο, παρακινημένοι από τον ισχυρό καθολικισμό στην χώρα, συνέρευσαν και φέτος την Τρίτη 2 του Νοέμβρη στα νεκροταφεία. Σκοπός τους να τιμήσουν την ημέρα των νεκρών και χρησιμοποιώντας και την γιορτή των Αγίων Πάντων να κερδίσουν μια ημέρα διακοπών επιπλέον αν και με ανακοίνωση της προεδρίας, ξεκαθαρίστηκε πως η ημέρα δεν αποτελεί επίσημη αργία. Οι προετοιμασίες στα νεκροταφεία, για την υποδοχή των επισκεπτών ξεκίνησαν από ημέρες, με εργασίες καθαριότητας και καλλωπισμού και όπως κάθε χρόνο ένα μεγάλο πρόβλημα προέκυψε στο ένα από τρία νεκροταφεία στην Ναβότας στην μητροπολιτική Μανίλα. Ο ευσεβής δήμαρχος, που με αυστηρή ανακοίνωση του ζήτησε από τις πιστούς, να σεβαστούν τους νεκρούς, να αποφύγουν τα τραγούδια και το αλκοόλ και να διατηρήσουν καθαρούς τους χώρους και από την δημοτική αστυνομία να διατηρήσει την τάξη στους δρόμους που οδηγούν στις γειτονιές των νεκρών, για μια ακόμη χρονιά δεν μπόρεσε να βρει λύση για την μεγάλη κοινότητα των έξι χιλιάδων φτωχών Ναβοτένος που ζούνε, εδώ και δεκαετίες, μέσα στο δημοτικό νεκροταφείο.

Pyeongtaek, Νότιος Κορέα Άνιση μάχη ενάντια στον διπλό δράκο

Ο Han Sang-Kyun, του χρόνου θα πενηνταρίσει και κινδυνεύει αυτό να γίνει στην φυλακή μακριά από την γυναίκα του και τις δύο κόρες του. Ήδη είναι κρατούμενος για ένα χρόνο και η τετράχρονη ποινή φυλάκισης που του επιβλήθηκε μειώθηκε μόλις κατά ένα χρόνο παρά τις δύο εφέσεις από το Ανώτατο Δικαστήριο στην Σεούλ τον περασμένο Αύγουστο. Ο Kyun, είναι ένας από τους τρεις τελευταίους κρατούμενους συνδικαλιστές-εργάτες, αφού με την πρόσφατη απόφαση του δικαστηρίου, εικοσιένα άλλοι αφέθηκαν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους. Όλοι τους μέλη και στελέχη του σωματείου εργαζόμενων στην αυτοκινητοβιομηχανία Ssangyong Motor Company, που για παραπάνω από δύο μήνες έδωσαν μια επική και άγρια μάχη οχυρωμένοι στο εργοστάσιο, υπερασπίζοντας το δικαίωμα τους στην εργασία. Ο Kyun, ήταν πρόεδρος του εργοστασιακού σωματείου ενώ η περιοχή της πόλης Pyeongtaek, που βρίσκεται το εργοστάσιο, στο βορειοδυτικό άκρο της χώρας, έχει παράδοση ισχυρών κινημάτων αντίστασης (βλ. και παλιότερο Αθέατο Κόσμο για το χωριό Daechuri http://atheatoskosmosps.blogspot.com/2010/01/daechuri.html )

Παντσίρ- Αφγανιστάν. Σμαράγδια στην κοιλάδα των λιονταριών

Στις παρυφές του Ινδοκούς, εκατόν πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Καμπούλ, η κοιλάδα του Παντσίρ συγκεντρώνει την μεγαλύτερη κοινότητα Τατζίκων στην χώρα. Από τις τριακόσιες χιλιάδες περίπου κατοίκους στα χωριά, τις κωμοπόλεις και την πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, την Μπαζαράκ, το 95% είναι Τατζίκοι με ελάχιστες κοινότητες Χαζάρων, Παστούνων και Νουριστανών που συμπληρώνουν το υπόλοιπο ποσοστό. Το Παντσίρ, που στα νταρί, σημαίνει πέντε λιοντάρια, έγινε γνωστό στα χρόνια του αντικατοχικού αγώνα ενάντια στους Σοβιετικούς, σαν ορμητήριο του τατζίκου οπλαρχηγού Μασούντ, του επονομαζόμενου Λιονταριού του Παντσίρ, που δολοφονήθηκε λίγο πριν το Αφγανιστάν δεχθεί την επίθεση των Αμερικάνων. Απομονωμένος γεωγραφικά και εθνοτικά πιο ομοιογενής, ο πληθυσμός της κοιλάδας κατάφερε να αντισταθεί με επιτυχία στους Σοβιετικούς και στους Ταλιμπάν σε αντίθεση με τους Αμερικάνους που δεν χρειάστηκε να πολεμήσουν μιας και η ηγεσία των Τατζίκων στα πλαίσια της Βόρειας Συμμαχίας υποστήριξαν την επέμβαση. Όσοι έχουν ταξιδέψει στο Παντσίρ, μιλάνε εντυπωσιασμένοι για τις δυνατότητες μιας εύφορης λωρίδας γης και για τους καρπούς που η φύση θα μπορούσε να δώσει απλόχερα αν η καταστροφή από τις ξένες επεμβάσεις δεν διέλυε τις κοινωνικές και οικονομικές δομές και αυτής της περιοχής.

Στέπες της Μογγολίας. Θλιμμένες γιούρτες

Δεν υπάρχει λέξη αντίστοιχη στα ελληνικά  ή στα αγγλικά για να αποδώσει το πλήρες νόημα της μογγολικής  dzud ή  zud . Από τα βάθη των αιώνων το dzud, για τους Μογγόλους στις απέραντες στέπες  είναι η μεγάλη  καταστροφή που προξενεί η φύση . Δηλαδή όταν ένα άνυδρο καλοκαίρι το διαδέχεται ένας πολύ  βαρύς χειμώνας. Το λευκό dzud , μάλιστα,  είναι κανονικός εφιάλτης, όταν σκεπάζεται όλη η γη με ένα πυκνό και ψηλό στρώμα χιονιού. Τότε τα άλογα, οι κατσίκες που με το τρίχωμα τους παράγεται το φημισμένο μογγολικό κασμήρι, τα πρόβατα, τα βοοειδή και οι καμήλες, δεν μπορούν να βοσκήσουν και λιμοκτονούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Οι λιγοστές αποξηραμένες τροφές από το καλοκαίρι τελειώνουν γρήγορα και τα κοπάδια δεν αντέχουν σε θερμοκρασίες που φτάνουν, τους σαράντα βαθμούς κάτω από το μηδέν. Ακόμα και οι πρόχειρες παραδοσιακές υπαίθριες κατασκευές   από αποξηραμένη κοπριά, τα khurjun,  μέσα στις οποίες συγκεντρώνονται  τα ζώα δεν μπορούν να τα προστατέψουν από το κρύο, ειδικά όταν αυτά είναι υποσιτισμένα. Οι κτηνοτρόφοι ακόμα και στις περιπτώσεις που βάζουν φωτιά  στις στοίβες με τις κοπριές την νύχτα δεν καταφέρνουν να σώσουν παρά μόνο τα πιο δυνατά.  Στην απελπισία τους αναγκάζονται πολλές φορές  να κοιμούνται αγκαλιά  μέσα στις λευκές γιούρτες τους με όσα ζώα  καταφέρνουν να χωρέσουν.

Τα dzud, στα παλιότερα χρόνια σύμφωνα με τις προφορικές αφηγήσεις των γεροντότερων έρχονταν αραιά , το πολύ κάθε είκοσι  χρόνια. Τελευταία έχουν γίνει πιο τακτικά, σχεδόν κάθε πέντε χρόνια και μερικές φορές επαναλαμβάνονται για δύο η και τρεις φορές  συνέχεια όπως την τριετία 1999-2002. Αρκετοί αποδίδουν την συχνότητα στις κλιματικές αλλαγές  αν και ορισμένοι θεωρούν πως η σκληρότητα των επιπτώσεων των   dzud , στα ζώα και τους ανθρώπους   έχει μεγαλώσει εξαιτίας των άναρχων  κοινωνικών , παραγωγικών και οικονομικών μεταβολών στην ύπαιθρο.  Το φετινό dzud , θεωρείται πλέον, το χειρότερο των τελευταίων δεκαετιών,  τόσο σε ποσότητα χιονιού όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες. Το 80% από τα βοσκοτόπια έχει  καλυφθεί από ένα λευκό στρώμα πάχους από είκοσι έως εξήντα πόντους και το θερμόμετρο έφτασε τους  πενήντα βαθμούς μείον.  Ήδη η κυβέρνηση στο Ουλάν Μπατόρ όσο και διεθνείς οργανισμοί μιλάνε για τρομακτική οικονομική και ανθρωπιστική καταστροφή και αυξάνονται οι εκκλήσεις για διεθνή βοήθεια. Υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του χειμώνα θα χαθούν πάνω τέσσερα  εκατομμύρια ζώα και σε ορισμένες επαρχίες της χώρας οι πληθυσμοί των κτηνοτρόφων απειλούνται με πείνα, ασθένειες και πλήρη καταστροφή του ζωικού κεφαλαίου τους.

Από το 1990, που στην Μογγολία νίκησε η  λεγόμενη δυτική δημοκρατία και επιβλήθηκαν οι νόμοι της αγοράς και της ατομικής ιδιοκτησίας, στην ύπαιθρο συνέβη μια τρομακτικά βίαιη και παραγωγικά καταστροφική μεταβολή. Οι συνεταιρισμοί και οι κολεκτίβες διαλύθηκαν, το ζωικό και τεχνικό  κεφάλαιο τους  μοιράστηκε βιαστικά  αφού πρώτα έγινε το απαραίτητο  πλιάτσικο και οι κτηνοτρόφοι που για δεκαετίες ζούσαν κάτω από την κρατική προστασία και με δεσμούς αλληλεγγύης, αφέθηκαν στην μοίρα τους. Η εκτίναξη της διεθνούς τιμής στο κασμήρι, οδήγησε πολλούς κτηνοτρόφους να αυξήσουν το ζωικό κεφάλαιο τους σε κατσίκες , δανειζόμενοι από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των αλλαγών.  Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή στα βοσκοτόπια από την υπερβόσκηση και την ανατροπή  των παραδοσιακών ισορροπιών στην αγροτική οικονομία. Η   δραματική πτώση της ζήτησης τα τελευταία  χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης , έφερε  ένα  μεγάλο κτύπημα και άφησε τους περισσότερους κτηνοτρόφους καταχρεωμένους.  Και  το φετινό dzud συμπλήρωσε την καταστροφή.

*  Δείτε ένα συγκλονιστικό βίντεο του Skynews  στην διεύθυνση

http://www.youtube.com/watch?v=04e_QAztUKU&feature=player_embedded. Η στήλη προτείνει στους αναγνώστες της στην Θεσσαλονίκη, να παρακολουθήσουν αρκετά από τα καλά ντοκιμαντέρ στο 12^ο  Φεστιβάλ που ξεκίνησε την Παρασκευή 12/3 και ειδικά το αφιέρωνα στον Γιόρινς Ιβενς. Χάρηκε επίσης που είδε,  ένα θέμα της,  να έχει γίνει ντοκιμαντέρ.  Το «Πρέστες Μάια – Ελευθερία μέσα στο μπετόν» των γερμανών  Γιόνας Γκίντερ, Λέβιν Πέτερ, παραγωγής 2008, προβάλλεται στο Φεστιβάλ στις Όψεις του Κόσμου.  Είχε παρουσιαστεί τον Μάιο του 2007 και βρίσκεται στην διεύθυνση http://atheatoskosmosps.blogspot.com/2007/05/prestes-maia.html

Νήσος των Χριστουγέννων. Εκεί που δεν θα γεννηθεί η ελπίδα!

Που βρίσκεται το νησί των Χριστουγέννων; Ελάχιστοι μαθητές, ακόμη και στα πιο σύγχρονα σχολεία της προηγμένης Δύσης θα απαντήσουν χωρίς να χρειαστεί να συμβουλευτούν μια εγκυκλοπαίδεια ή μια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο. Πολλοί περισσότερο ένας δέκαεπτάχρονος πρόσφυγας Χαζάρα από την επαρχία Γκάζνι του Αφγανιστάν που βρέθηκε μαζί με την οικογένεια του στο νησί. « Όταν μελετούσαμε γεωγραφία οι δάσκαλοι μας ποτέ δεν μας μίλησαν για το νησί των Χριστουγέννων» δήλωσε παραπονεμένα στους Τάιμς της Νεας Υόρκης στις αρχές του προηγούμενου Νοέμβρη.

Το νησί που ανακαλύφθηκε επίσημα τα Χριστούγεννα του 1643, από το καπετάνιο της αγγλικής εταιρίας των ανατολικών Ινδιών, William Mynors, βρίσκεται στον νότιο Ινδικό, ανάμεσα στην Ινδονησία και την βορειοδυτική Αυστραλία. Απέχει χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα περίπου από την ηπειρωτική Αυστραλία και τριακόσια ογδόντα από τις νότιες ακτές της Ιάβας, με έκταση εκατόν τριάντα πέντε τετραγωνικά χιλιόμετρα. Κατοικήθηκε πριν από έναν αιώνα περίπου , με σκοπό την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων του σε φωσφάτα, και ο σημερινός πληθυσμός του, που δεν υπερβαίνει τους χίλιους πεντακόσιους κατοίκους , είναι απόγονοι κυρίως των Κινέζων και Μαλαισιανών εργατών που μεταφέρθηκαν εκεί από τους Άγγλους για να δουλεύουν στα ορυχεία. Από το 1958, αποτελεί έδαφος της Αυστραλίας.

Το νησί, τις δύο τελευταίες δεκαετίες κυρίως, βρέθηκε πάνω σε μια από τις πιο πολυσύχναστες μεταναστευτικές και προσφυγικές διαδρομές, από την νότια Ασία προς την Αυστραλία. Το μεγάλο μπουμ , όμως έγινε αφότου ξεκίνησαν οι δυτικές στρατιωτικές εισβολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, ενώ πρόσφατα η νίκη των Σιναλέζων επί των εξεγερμένων Ταμίλ στην Σρι-Λάνκα, πρόσθεσε νέες στρατιές απεγνωσμένων που προσπαθούν με βάρκες να διασχίσουν τον Ινδικό. Η προηγούμενη αυστραλιανή κυβέρνηση του Τζον Χάουαρντ, μπροστά στο ισχυρό μεταναστευτικό κύμα εγκαινίασε την λεγόμενη λύση του Ειρηνικού. Δηλαδή την ενίσχυση των αποτρεπτικών στρατιωτικών μεθόδων στην θάλασσα και την δημιουργία κέντρων κράτησης σε νησιά, όπως αυτά στο Ναουρού και στο Μανούς στην Παπούα Νέα Γουινέα. Άτυπα από τις αρχές της δεκαετίας και τυπικά από τις αρχές του 2008, όταν ολοκληρώθηκε το κτίσιμο του κέντρου κράτησης, στο νησί, οι Αυστραλοί έχουν στην ουσία φυλακισμένους πάνω από χίλιους ανθρώπους, ακόμη και παιδιά, αρνούμενοι να τους δώσουν άσυλο. Την πολιτική του Χάουαρντ, παρά τις αντίθετες υποσχέσεις ακολούθησε και η νέα κυβέρνηση του εργατικού Ρουντ, αποφασίζοντας να αυξήσει από 1200 σε 2000 τις θέσεις κράτησης στο κέντρο. Ένα κέντρο που από πολλούς, έχει παρομοιαστεί με στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ στο διαβόητο «κόκκινο» μπλοκ, που στέλνονται οι απείθαρχοι, οι συνθήκες είναι παρόμοιες με φυλακές απομόνωσης.

Τις τελευταίες ημέρες και εξαιτίας των απάνθρωπων συνθηκών ξέσπασαν στο κέντρο συγκρούσεις ανάμεσα στους Αφγανούς και στους πρόσφυγες Ταμίλ, με σοβαρούς τραυματισμούς και από τις δύο πλευρές. Στην Αυστραλία πολλές οργανώσεις υπεράσπισης των μεταναστών και των προσφύγων απαιτούν το κλείσει το στρατόπεδο και οι δύστυχοι μετανάστες να προωθηθούν στην ηπειρωτική Αυστραλία. Παρά τις διαμαρτυρίες όμως, η κυβέρνηση επιμένει να εφαρμόζει την λεγόμενη λύση του Ειρηνικού, θεωρώντας πως έτσι θα καταφέρει να αποθαρρύνει τους απελπισμένους να διασχίσουν τον ωκεανό, για να γλιτώσουν, όπως νομίζουν από την δυστυχία και τον πόλεμο. Έτσι και τα φετινά Χριστούγεννα στο νησί, θα βρίσκονται φυλακισμένοι πάνω από χίλιοι άνθρωποι στην απόλυτη απομόνωση , στην μέση του πουθενά, σε συνθήκες αφόρητης πίεσης και απόγνωσης για το μέλλον.


Ορισμένα από τα στοιχεία για την ιστορία του νησιού αντλήθηκαν από την διαθεματική εργασία της μαθήτριας Γεωργίας Σακκά στο μάθημα της Γεωγραφίας, την σχολική χρονιά 2007-2008, από το Γυμνάσιο Ευκαρπίας Θεσσαλονίκης. Στην ωραία αυτή εργασία η τυχερή μαθήτρια έμαθε που βρίσκεται το νησί, σε αντίθεση με το μικρό Αφγανόπουλο. Δυστυχώς όμως δεν βοήθηκε λίγο περισσότερο από τους δασκάλους της, για να ανακαλύψει και την σκοτεινή πλευρά του νησιού. Η εργασία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://gym-n-efkarp.thess.sch.gr/Ergasies/GEOGRAFIA/xristougenon.pdf

Τόκιο –Ιαπωνία. Νετ-άστεγοι η Μακ-άστεγοι;

Το κεντρικό πάρκο Shinjuku περιβάλλεται από τα ψηλότερα κτίρια του Τόκιο, όπως το Μητροπολιτικό Κυβερνητικό 1 και 2 και από τα πολυτελή ξενοδοχεία Century Hyatt και Park Hyatt, σύγχρονα δείγματα του πλούτου και της οικονομικής δύναμης της χώρας και της ελίτ που την κυβερνά. Το πάρκο είναι όμως και το «Μπέβερλι Χιλ» εκατοντάδων αστέγων που μένουν σε πλαστικά παραπήγματα από μπλε μουσαμά που περιπαικτικά ονομάζονται «μπλε μέγαρα». Άλλες ομάδες αστέγων δεν έχουν το προνόμιο να κοιμούνται σε τόσο κεντρικό και πλούσιο σημείο της ασιατικής μέγα-πόλης. Αυτοί συγκεντρώνονται σε άλλα πάρκα όπως το Ueno, στις όχθες του Sumida ή στη φτωχογειτονιά Asakusa στην παλιά πόλη στην περιοχή Taito. Όχι λίγες φορές μετακομίζουν κυνηγημένοι από την αστυνομία και τις δημοτικές αρχές για να ξαναγυρίσουν λίγο μετά και περισσότεροι. 

Μόλις στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, δηλαδή στις αρχές του Ενενήντα οι κρατικές αρχές της Ιαπωνίας άρχισαν να μετράνε επίσημα τον αριθμό των αστέγων στο Τόκιο. Και μόλις το 1998, διέθεταν επίσημα στοιχεία για το συνολικό αριθμό των αστέγων σε όλη τη χώρα. Στη χώρα που ηγείται αυτό το εξάμηνο της ομάδας των επτά πλουσιότερων δυτικών χωρών και ετοιμάζεται να φιλοξενήσει στις αρχές του καλοκαιριού τη σύνοδο κορυφής, το φαινόμενο των ανθρώπων που κοιμούνται στα ρείθρα των δρόμων, κάτω από γέφυρες ή στα μεγάλα πάρκα επεκτείνεται με αλματώδεις ρυθμούς τα τελευταία χρόνια σαν αποτέλεσμα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και της συνακόλουθης ανεργίας και φτώχειας που παράγει. Για την παραδοσιακή ιαπωνική κοινωνία οι εικόνες των αστέγων που πολλαπλασιάζονται αποτελούν μια ισχυρή γροθιά στο στομάχι, παρά το γεγονός πως οι αριθμοί σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης είναι ακόμη μικροί.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας και Εργασίας, το 2003 οι άστεγοι στη χώρα ξεπέρασαν τις είκοσι πέντε χιλιάδες, σχεδόν διπλάσιος αριθμός από αυτόν του 1998, από τους οποίους εξίμισι χιλιάδες στο Τόκιο και οκτώ χιλιάδες στην Οσάκα. Με αστικοποίηση που φτάνει στο 80% του συνολικού πληθυσμού η Ιαπωνία βλέπει για πρώτη φορά, ύστερα από τα ένδοξα μεταπολεμικά χρόνια της οικονομικής ανόδου, να επεκτείνεται ραγδαία ο αριθμός των φτωχών που αδυνατούν να διατηρήσουν μια κατοικία ενώ σε αυτούς προστίθενται συνεχώς τμήματα της νεολαίας που δεν μπορούν να βρούνε μια σταθερή απασχόληση. 

Οι νέοι μάλιστα ανακάλυψαν καινούρια σημεία για να περνάνε την νύχτα τους. Δεν πάει πολύς καιρός που τα ιαπωνικά ΜΜΕ ανακάλυψαν με δέος, πως χιλιάδες άστεγοι νέοι και νέες διανυκτερεύουν συστηματικά στα ιντερνετ-καφέ και στις μεγάλες αλυσίδες γρήγορου φαγητού όπως τα γνωστά Μακ-Ντόναλτς. Με χίλια έως δύο χιλιάδες γεν πολλά νετ-καφέ στο Τόκιο νοικιάζουν για ένα βράδυ ένα μικρό θαλαμίσκο που μόλις χωρά έναν υπολογιστή και μια ανακλινόμενη καρέκλα. Ορισμένα μάλιστα με μεγαλύτερη αμοιβή παραχωρούν και τη χρήση μιας ντουζιέρας για την ατομική υγιεινή του άστεγου. Από την άλλη μεριά με λίγες εκατοντάδες γεν, ο άστεγος μπορεί να παραγγείλει ένα καφέ και ένα χάρμπουγκερ, και να λαγοκοιμηθεί όλη τη νύχτα πάνω στα τραπέζια ενός από τα Μακ-Ντόναλτς που λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο στην πόλη. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Υπουργείου Υγείας που έγινε σε ογδόντα επτά νετ-καφέ σε όλη τη χώρα, ο αριθμός των νετ-αστέγων, όπως ονομάζονται πλέον, φτάνει κάθε βράδυ τις πέντε χιλιάδες τετρακόσιους ανθρώπους. Την έρευνα επέβαλλε ένα κρούσμα μαζικής φυματίωσης δεκατριών αστέγων νέων το 2005, σε ένα τέτοιο καφέ σε μια γειτονιά του Τόκιο.

* Σύμφωνα με το άρθρο «Οι άστεγοι του Τόκιο στην εποχή της παγκοσμιοποίησης» του Β.Visetpricha, ο μέσος όρος ηλικίας των άστεγων στην ιαπωνική πρωτεύουσα είναι τα εξήντα χρόνια. Οι μισοί από αυτούς είναι πρώην εργάτες οικοδομών, τέσσερις στους δέκα ήταν εργαζόμενοι με πλήρως ωράριο και 3 στους τέσσερις ήταν εργάτες ημέρας χωρίς σταθερή δουλειά πριν βρεθούν στον δρόμο. Τέσσερις στους δέκα κοιμούνται στα πάρκα, δύο στους δέκα στις όχθες ποταμιών, περίπου ίδιο ποσοστό στα ρείθρα των δρόμων και τα πεζοδρόμια και λιγότεροι σε σταθμούς μέσων μαζικής μεταφοράς ή σε άλλα σημεία της νυκτερινής μεγάλης πόλης. Εκπληκτικές φωτογραφίες αστέγων στην Αsaakusa, μπορεί να δει κανείς στην φωτογραφική δουλειά του Marco Silvestri «Το Κρυφό Τόκιο» στην διεύθυνση www.thehiddentokyo.com.

Νησιά Riau-Στενά της Μαλάκα. Τρομοκράτες …οι απόγονοι του Κάπτεν-Χούκ

Το σύμπλεγμα των νησιών Ριάου στέκει σαν φυσικός φραγμός στην νότια είσοδο των στενών Μαλάκα και το ομώνυμο αρχιπέλαγος που τα περιτριγυρίζει εκτείνεται από τις ανατολικές ακτές της Σουμάτρα έως τα δυτικά του Βόρνεο. Τα νησιά είναι γνωστά για τη στρατηγική θέση τους στην είσοδο των Στενών αλλά και σαν ορμητήριο των σύγχρονων πειρατικών ομάδων που εξορμούν από εκεί ληστεύοντας τα μεγάλα εμπορικά πλοία που ακολουθούν έναν από τους πιο πολυσύχναστους ναυτικούς δρόμους του κόσμου.

Από τα Στενά της Μαλάκα που χωρίζουν την Μαλαïκή χερσόνησο και την Σουμάτρα περνάνε κατά μέσο όρο διακόσια εμπορικά πλοία την ημέρα, περίπου εξήντα χιλιάδες τον χρόνο. Σύμφωνα με επίσημους υπολογισμούς από εδώ μεταφέρεται το ένα τρίτο των παγκόσμιων εμπορευμάτων που διακινούνται διαμέσου της θάλασσας και το μισό της παγκόσμιας χρησιμοποιούμενης ενέργειας, περίπου ένδεκα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Έτσι τα στενά που εδώ και αιώνες αποτελούν σημαντική ναυτική δίοδο που ενώνει τον Ινδικό Ωκεανό και την Δύση με τον Ειρηνικό, την Κίνα και την Ιαπωνία, έχουν μετατραπεί στο δεύτερο -μετά το Ντόβερ- σημαντικό ναυτικό πέρασμα στον κόσμο. Για να διασχίσει ένα εμπορικό πλοίο τα 937 χιλιόμετρα των Στενών χρειάζεται με κανονικές συνθήκες περίπου τρεις ημέρες και οι κίνδυνοι δεν προέρχονται μόνο από τις καιρικές συνθήκες. Στην παγκόσμια κατάταξη η διαδρομή αυτή θεωρείται από τις πιο επικίνδυνες εξαιτίας των συχνών πειρατικών επιθέσεων που καταγράφονται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με το ειδικό παρατηρητήριο, το Piracy Reporting Centre που εδρεύει στην Κουάλα Λουμπούρ, στα Στενά καταγράφτηκαν την τελευταία επταετία τα μισά από τα πειρατικά περιστατικά παγκοσμίως.( Άλλες περιοχές με έντονη πειρατική δράση είναι τα παράλια της Ινδίας, η ανατολική Αφρική και το αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων) Πειρατικές ομάδες με ταχύπλοα και εξοπλισμένες ακόμη και με σύγχρονα όπλα εξορμούν από τα φυσικά κρησφύγετα που σχηματίζουν τα νησιά του αρχιπελάγους αλλά και οι ακτές των μεγάλων νησιών όπως η Σουμάτρα και το Βόρνεο. Σκαρφαλώνουν στις γέφυρες και κλέβουν εμπορεύματα, χρήματα και μερικές φορές καταφέρνουν να πάρουν ολόκληρο το πλοίο. Η πειρατεία είναι μια παραδοσιακή ενασχόληση των φτωχών ιθαγενικών κοινοτήτων στην περιοχή που χάνεται πίσω στους αιώνες και συνεχίζεται εξαιτίας της φτώχειας και της έλλειψης ευκαιριών για επιβίωση.

Η καθοδηγούμενη από τις ΗΠΑ αντιτρομοκρατική υστερία ύστερα από το 2001, επέβαλλε την συμπερίληψη στις τρομοκρατικές λίστες και των σύγχρονων πειρατών στην περιοχή. Κυρίως η Ουάσιγκτον και από κοντά το Δελχί και το Τόκιο πίεσαν τις κυβερνήσεις της Ινδονησίας, της Μαλαισίας και της Ταϊλάνδης να συνυπογράψουν συμφωνίες κοινής αντιπειρατικής δράσης και να αυξήσουν τα μέτρα επιτήρησης των Στενών. Παρά τα πενιχρά αποτελέσματά τους οι συμφωνίες εκτόξευσαν στα ύψη τα ναύλα και τα ασφάλιστρα με αποτέλεσμα, τελευταία, ορισμένοι ναυτιλιακοί παράγοντες να ζητάνε να αποσυνδεθεί η τοπική πειρατεία από την δυτική αντιτρομοκρατική εκστρατεία και να αντιμετωπιστεί στις πραγματικές της διαστάσεις, δίχως δαιμονοποιήσεις και με στόχο τις κοινωνικές και οικονομικές αιτίες που την συντηρούν σε αυτήν την ευρύτητα.

Παρ’ όλα αυτά οι σύγχρονοι πειρατές στις Ινδονησιακές θάλασσες, παρακινημένοι από την φτώχεια αλλά και από τις φυσικές καταστροφές όπως το τσουνάμι που κατέστρεψε τις τοπικές οικονομίες συνεχίζουν να θεωρούνται πολύ σοβαρός κίνδυνος για τις μεγάλες εμπορικές δυνάμεις και το πολυεθνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο. Το αμερικάνικο Φορμπς πέρυσι σε εκτενή ανάλυση του υπολόγιζε σε 15 δις δολάρια τον χρόνο το επίσημο πειρατικό κόστος και σε 50 δις το ανεπίσημο στα Στενά, μιας και οι μεγάλοι μεταφορείς πολλές φορές δεν ανακοινώνουν τα περιστατικά για να μην χαλάσουν την φήμη τους.

* Είναι τέτοια η σημασία που δίνεται στο φαινόμενο της σύγχρονης πειρατείας στα Στενά, που πέρυσι τον Ιούλιο, το γερμανικό ίδρυμα Αντενάουερ οργάνωσε ένα διήμερο συνέδριο στην πρωτεύουσα της Μαλαισίας στο οποίο μίλησαν αρκετοί δυτικοί ειδικοί και ανάμεσα τους ο Eric Frecon που πέρασε έξι μήνες μαζί με τους πειρατές στα νησιά Riau και συμπεριέλαβε τις εμπειρίες του στο ντοκιμαντέρ «Piracy in the Straits». Για τους απαιτητικούς αναγνώστες του «Αθέατου Κόσμου», τα υλικά του συνεδρίου βρίσκονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.kas.de/db_files/dokumente/veranstaltungsbeitraege/7_dokument_dok_pdf_10478_2.pdf

Svay Pak –Καμπότζη. Τρόμος στα παιδικά πορνεία

Με ένα δολάριο, ένας μοτοσικλετιστής μπορεί να σε πάει από το κέντρο της Πνομ-Πενχ, παρακάμπτοντας το μποτιλιάρισμα, στο Svay Pak, διασχίζοντας στα γρήγορα τα σκονισμένα ένδεκα χιλιόμετρα που το χωρίζουν από τις παρυφές της πρωτεύουσας με κατεύθυνση τον βορρά. Το Svay Pak είναι ένα σύγχρονο μνημείο της τουριστικής βιτρίνας της χώρας, κάτι σαν το Angor Wat, αλλά από την ανάποδη. Το Angor Wat σηματοδοτεί την μεγάλη πολιτιστική άνθιση πριν χίλια χρόνια και το Svay Pak την σημερινή αθλιότητα και βαρβαρότητα. Στο μικρό χωριό με τις φτωχικές ξύλινες κατοικίες, μέχρι τον Μάρτιο του 2003, λειτουργούσαν δεκάδες πορνεία με μικρά κορίτσια και αγόρια και μια επίσκεψη σε αυτό ήταν απαραίτητη για κάθε δυτικό σεξο-τουρίστα που σεβόταν τον άθλιο εαυτό του. Στα εκατό περίπου μέτρα μόνο του κεντρικού δρόμου, από την αριστερή πλευρά υπήρχαν δεκαοκτώ πορνεία ενώ την δεξιά πλευρά καταλάμβαναν τα μπαρ-καραόκε και τα ρεστοράν για να είναι πλήρης η αναψυχή των δυτικών. Τότε η κυβέρνηση με την εξαχρειωμένη αστυνομία, ύστερα από την διεθνή κατακραυγή, προχώρησε σε μια επιχείρηση δημοσίων σχέσεων και έκλεισε πενήντα από αυτά τα πορνεία, στέλνοντας σε ιδρύματα τα μικρά παιδιά και στις φυλακές μερικούς προαγωγούς. Σε λίγο διάστημα φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, τα πορνεία ξανά-λειτούργησαν σε διαφορετικές πλευρές του χωριού ενώ άλλα μετακόμισαν στην πρωτεύουσα. Στην τελευταία η πορνεία έχει εξελιχτεί σε μια μεγάλη και προσοδοφόρα βιομηχανία και οι καχύποπτοι όχι άδικα θεωρούν πως το αστυνομικό κυνηγητό στο Svay Pak, ωφελεί τα δυνατά κυκλώματα σωματεμπορίας στην Πνομ-Πενχ στα οποία συμμετέχουν ενεργά πολλοί δυτικοί.

Όπως έγραφε η κινέζικη εφημερίδα «Σαγκάη Σταρ», η Καμπότζη έχει γίνει η Μέκκα της παιδεραστίας και η πορνεία έχει αυξηθεί κατακόρυφα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Υπολογίζονται σε πάνω από εκατό χιλιάδες οι νέοι και οι νέες πόρνες, το ένα τρίτο από τους οποίους είναι ανήλικα παιδιά ακόμη και κάτω από την ηλικία των δέκα ετών. Η πρωτεύουσα συγκεντρώνει το ένα τέταρτο της πορνείας, στους δρόμους και τα σπίτια της οποίας βιάζονται στην ουσία καθημερινά, έναντι ελάχιστων δολαρίων πάνω από οκτώ χιλιάδες παιδιά. Επίσημες κυβερνητικές στατιστικές δεν υπάρχουν και τα στοιχεία βασίζονται σε εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών και ΜΚΟ, που δραστηριοποιούνται στην χώρα. Όλοι συνομολογούν πως η πορνεία επεκτάθηκε από την εποχή που τα Ηνωμένα Έθνη έστειλαν στην Καμπότζη πάνω από είκοσι χιλιάδες στρατιώτες και αστυνομικούς στα πλαίσια της πολυεθνούς δύναμης που συνεστήθη από το 1991 για να επιβάλει την «σταθερότητα». Αργότερα τη σκυτάλη πήραν τα δυτικά τουριστικά πρακτορεία, οι προαγωγοί και οι διεφθαρμένοι κυβερνητικοί υπάλληλοι, που την μετέτρεψαν σταδιακά στον ελκυστικότερο τόπο σεξο-τουρισμού για τους άθλιους δυτικούς τουρίστες από την Βόρεια Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική, την Ιαπωνία και την Αυστραλία, ύστερα μάλιστα από τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στην γειτονική Ταϊλάνδη. Ομάδες παιδιών από το Βιετνάμ κυρίως αλλά και την Καμποτζιανή ενδοχώρα, απάγονται και οδηγούνται βίαια στα πορνεία. Σε αυτά βασιλεύει η αθλιότητα, οι συνεχείς κακοποιήσεις, οι εξαφανίσεις και ο «πάγος», ένα φτηνό χημικό ναρκωτικό, που βυθίζει τα παιδιά σε έναν διαρκή λήθαργο.

Το ίδιο άθλιοι όμως με τους δυτικούς σεξο-τουρίστες είναι και οι δυτικοί αναλυτές και διάφορες ΜΚΟ που επιμένουν πως για το φαινόμενο ευθύνεται κυρίως η κληρονομιά των «κόκκινων δαιμόνων», που κατέστρεψαν κοινωνικά και οικονομικά την χώρα όταν πήραν την εξουσία. Το ότι πέρασαν τριάντα χρόνια από τότε και το γεγονός πως την πορνεία την επέβαλλαν κυρίως οι ξένοι όχι μόνο στην Καμπότζη αλλά και σε άλλες χώρες της Ινδοκίνας αποτελεί για αυτούς ασήμαντη λεπτομέρεια.

* Ο «Αθέατός Κόσμος» ένιωσε ικανοποίηση από το γεγονός πως στο 9^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ στην Θεσσαλονίκη ορισμένα από τα παλιότερα θέματά του υποκίνησαν και άλλους ανθρώπους να μιλήσουν κινηματογραφικά για αυτά. Λόγου χάρη το El Ejido του Μαροκινού Ρχαλίπμ και τα Φαντάσματα της Cite Soleil του Δανού Λετ.

Daechuri- Νότια Κορέα. Αντίσταση στους ορυζώνες

Το Daechuri ήταν ένα από τα μικρά χωριά καλλιεργητών ρυζιού, που βρίσκονται έξω από την πόλη Pyeongtaek στην επαρχία Gyeonggi στο βορειοδυτικό μέρος της Νότιας Κορέας. Η περιοχή, εβδομήντα περίπου χιλιόμετρα νότια της Σεούλ, είναι πεδινή με λιγοστούς μικρούς λόφους, κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια και ποτίζεται γενναιόδωρα από τον Ansong, που ρέει από τα ανατολικά προς τα δυτικά και εκβάλει στον κόλπο Ασάν στην Κίτρινη Θάλασσα. Στα παλιά έλη του ποταμού, μετά τον πόλεμο, οργανώθηκε η καλλιέργεια του ρυζιού και στο Daechuri, που στα κορεατικά σημαίνει το χωριό των μεγάλων συγκομιδών, κατοικούσαν ειρηνικά -όποτε το επέτρεπαν οι πολεμικές συγκρούσεις και οι ξένες εισβολές- εκατοντάδες οικογένειες μικρών αγροτών.

Από τα τέλη του 19^ο αιώνα, στην διάρκεια του σινο-ιαπωνικού πολέμου, η στρατηγική θέση της περιοχής την έκανε σημείο εγκατάστασης στρατιωτικών και ναυτικών βάσεων. Αυτές χτίστηκαν συνήθως με την καταναγκαστική εργασία των αγροτών, οι οποίοι συχνά επιστρατεύονταν από τους εισβολείς. Στην αρχή ήταν οι Γιαπωνέζοι και μεταπολεμικά οι Αμερικάνοι. Οι τελευταίοι μεγάλωσαν τις εγκαταστάσεις και επέκτειναν τους αεροδιάδρομους την περίοδο του Κορεατικού πολέμου.

Σήμερα η περιοχή συγκεντρώνει δύο τεράστιες αμερικάνικες βάσεις. Την αεροπορική στο Οσάν και το στρατόπεδο Humphreys. Από το 1952 η επέκταση των βάσεων έγινε με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και βίαιες μετακινήσεις αγροτών από τα χωριά τους, εξέλιξη που συνεχίζεται ως τα σήμερα. Στα πλαίσια της τελευταίας συμφωνίας του καθεστώτος της Σεούλ με τους Αμερικάνους, το στρατόπεδο Humphreys, θα επεκταθεί μέχρι το 2011 από 1200 στρέμματα σε 3600, για να στεγάσει στρατιώτες που θα μετακινηθούν από άλλα σημεία της χώρας. Η επέκταση περιλαμβάνει ορυζώνες και τα χωριά Daechuri και το διπλανό Doduri, που θα πρέπει να μετακινηθούν.

Από την ημέρα που έγιναν γνωστά τα σχέδια, πριν τέσσερα χρόνια, το Daechuri έγινε επίκεντρο μιας αληθινής εποποιίας αντίστασης με πρωταγωνιστές τους 1500 περίπου κατοίκους, οι περισσότεροι μεγάλης ηλικίας. Τον Φλεβάρη του 2006, μάλιστα, αφότου πάρθηκε η τελική απόφαση για την υπεράσπιση με κάθε μέσο του χωριού, όλοι οι κάτοικοι έκαψαν τις ταυτότητές τους και ανακήρυξαν το χωριό ανεξάρτητη περιοχή. Δίκαια το κορεατικό περιοδικό “Hankyoreh 21” τους ανακήρυξε σαν ανθρώπους της περυσινής χρονιάς. Γιατί για όλο σχεδόν το 2006, ύστερα από την απόρριψη των δικαστικών προσφυγών, οι αγρότες έγιναν σημείο αναφοράς για όλο το αντι-αμερικάνικο και αντιπολεμικό κίνημα της χώρας. Οχυρωμένοι στα σπίτια και τα χαντάκια των ορυζώνων αντιμετώπισαν τις αστυνομικές δυνάμεις και τη στρατιωτική αστυνομία όχι λίγες φορές και οι ημέρες αντίστασης στο Daechuri, έγιναν παγκόσμια γνωστές, συγκέντρωσαν την αλληλεγγύη τοπικά και διεθνώς και συγκίνησαν χιλιάδες ανθρώπους από όλο τον κόσμο.

Ειδικά τον περασμένο Μάρτιο και Αύγουστο 13000 πάνοπλοι αστυνομικοί και 3000 στρατιώτες εισέβαλλαν με μπουλντόζες στο Daechuri, γκρέμισαν δημόσια κτίρια, σπίτια και το σχολείο, έριξαν τσιμέντο στα αρδευτικά χαντάκια των ορυζώνων, μάτωσαν εκατοντάδες υπερασπιστές και έσυραν στα κρατητήρια και τις φυλακές πολλούς από αυτούς. Οι αγρότες και αλληλέγγυοι νέοι από όλη την χώρα τους αντιμετώπισαν ηρωικά πρώτα με τα αγροτικά μηχανήματα και εργαλεία και ύστερα με γυμνά χέρια για ολόκληρες ημέρες. Οι φωτογραφίες και η περιγραφή των συγκρούσεων ειδικά στους ορυζώνες δείχνουν το πείσμα και την αποφασιστικότητα των κατοίκων και πραγματικά εντυπωσιάζουν.

Παρά την διεθνή κατακραυγή και την πανεθνική κινητοποίηση αλληλεγγύης, τις διαδηλώσεις στην Σεούλ και άλλες πόλεις, η μάχη ήταν άνιση. Οι τελευταίες 59 οικογένειες των δύο χωριών που επέμεναν να μένουν στα χαλάσματα των σπιτιών τους, πιεσμένες από την δεινή οικονομική θέση και την απαγόρευση να πάνε στα ρυζοχώραφα, αποφάσισαν στις αρχές του φετινού Φλεβάρη ύστερα από δώδεκα κύκλους συνομιλιών με την κυβέρνηση να δεχτούν την προτεινόμενη συμφωνία. Έτσι θα λάβουν οικονομική ενίσχυση και θα μετακινηθούν σε άλλη περιοχή που θα τους παραχωρηθεί για καλλιέργεια και στέγαση. Η προθεσμία αποχώρησης ορίστηκε η 31 του Μάρτη 2007. Η κυβέρνηση μίλησε με θράσος για συμφωνία, αλλά όλοι στην χώρα ξέρουν πως αυτή ήταν μια βίαια υπαγόρευση. Ακόμη και έτσι όμως ο αγώνας στο Daechuri, δεν πήγε χαμένος. Αποτελεί πλέον πανεθνικό σύμβολο και θα εμπνέει για πολλά χρόνια μετά, το μεγάλο κίνημα στην χώρα για ανεξαρτησία και επανένωση.

* Η εποποιία στο Daechuri αδικείται από τον περιορισμένο χώρο που διαθέτει ο «Αθέατος Κόσμος». Για τους απαιτητικούς αναγνώστες της στήλης συνιστούμε δύο ηλεκτρονικές διευθύνσεις για περισσότερη ενημέρωση και πλούσιο φωτογραφικό υλικό: www.saveptfarmers.org και http://kalaniosullivan.com/OsanAB/USFKCampHumphreys.html

Σιαλκότ-Πακιστάν. Η «ηθική» κρίση συνείδησης της ΝΙΚΕ

Η Σιαλκότ είναι μια από τις μεγάλες πόλεις του πακιστανικού Παντζάμπ στα βόρεια της χώρας, πάνω σχεδόν στα σύνορα με την Ινδία. Με παράδοση σιδηρουργίας και βιοτεχνίας από την εποχή της Αγγλικής κυριαρχίας, αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα του Πακιστάν, ύστερα από την συντονισμένη εμφάνιση των δυτικών πολυεθνικών. Η πόλη που απέχει περίπου εκατό τριάντα χιλιόμετρα από την Λαχώρη, χτισμένη κοντά στον ποταμό Τσενάμπ, γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη τις δύο τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας κυρίως δύο παραγόντων. Από την έλευση των πολυεθνικών που αναζητώντας φτηνά εργατικά χέρια εγκατέστησαν με την μέθοδο της υπεργολαβίας χιλιάδες επιχειρήσεις στον κλάδο του ιματισμού, της σιδηρουργίας και της αθλητικής βιομηχανίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο πληθυσμός να διογκωθεί απότομα και να φτάσει τα τρία εκατομμύρια, συγκεντρώνοντας ταυτόχρονα και μεγάλο κομμάτι από το προσφυγικό κύμα Αφγανών που κατέκλυσαν το Πακιστάν τα τελευταία χρόνια. Έτσι γύρω από το πολύβουο και βρώμικο κέντρο της Σιαλκότ, χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δουλεύουν νυχθημερόν για μεγάλες δυτικές φίρμες, σαν την ΑDIDAS, τη ΝIKE και την PUMA.

Η πόλη έγινε γνωστή σαν η παγκόσμια πρωτεύουσα για τις μπάλες ποδοσφαίρου αφού υπολογίζεται πως πάνω από δέκα εκατομμύρια από αυτές, που χρησιμοποιούνται στα γήπεδα της Δύσης, ράβονται με τα χέρια στις δύο χιλιάδες μονάδες της Σιαλκότ απασχολώντας πάνω από σαράντα χιλιάδες ανθρώπους. Χρειάζονται τρεις περίπου ώρες για τους έμπειρους ράφτες, να ενώσουν με κερωμένη κλωστή τα τριάντα-δύο δερμάτινα κομμάτια μιας μπάλας. Έτσι καθημερινά η ατομική παραγωγή δύσκολα ξεπερνά τις τρεις με τέσσερις μπάλες, για την καθεμιά από τις οποίες η αμοιβή, δεν ξεπερνά το ισόποσο των εξήντα αμερικάνικων σεντς σε πακιστανικές ρουπίες. Για τα δεδομένα όμως της χώρας, που το κατά κεφαλήν ετήσιο εισόδημα δεν ξεπερνά τα επτακόσια δολάρια, αυτοί οι ράφτες, με ένα μέσο μηνιαίο μισθό περίπου τα ογδόντα δολάρια, θεωρούνται καλοπληρωμένοι.

Λίγο η υποκριτική δυτική ευαισθησία, ειδικά την περίοδο των αγώνων των δύο τελευταίων Παγκόσμιων πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου, λίγο ο σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ των πολυεθνικών που έχει επεκταθεί και στην σφαίρα της «ηθικής» καθώς και το πλήθος των καταγγελιών που έφτασαν στα δυτικά ΜΜΕ για την χρησιμοποίηση παιδικών χεριών στις μονάδες ραφής της Σιαλκότ, εστίασαν την προσοχή των διεθνών δυτικών οργανισμών στο εκτεταμένο φαινόμενο της παιδικής εργασίας. Στο πακιστανικό Παντζάμπ και κυρίως στην Σιαλκότ, δυο εκατομμύρια παιδιά ηλικίας ανάμεσα στα πέντε και στα δεκατέσσερα δουλεύουν σκληρά κυρίως στους υπεργολάβους των πολυεθνικών. Σχεδόν δηλαδή το μισό της συνολικής παιδικής απασχόλησης σε όλη την χώρα που υπολογίζεται σε τέσσερα εκατομμύρια παιδιά. Η συμφωνία της Ατλάντα, τον Φλεβάρη του 1997 ανάμεσα την Γιούνισεφ, την FIFA, την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας και το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο της Σιαλκότ σε συνεργασία με διεθνείς ΜΚΟ, καθώς και άλλες πρωτοβουλίες επικέντρωσαν το δυτικό υποκριτικό ενδιαφέρον στα παιδιά της πόλης και ειδικά σε αυτά που ράβουν τις μπάλες. Στόχος -όπως διακηρύχτηκε- ο συνδυασμός της εργασίας με την εκπαίδευση και η σταδιακή αντικατάσταση των παιδιών με ενήλικους.

Όπως και πολλές άλλες αντίστοιχες «ηθικές» εκστρατείες των Δυτικών, τα παιδιά στην Σιαλκότ ξεχάστηκαν μέχρι τον περασμένο Νοέμβρη. Τότε με μια λακωνική δήλωση η ΝΙΚΕ ανακοίνωσε την απόφασή της να μην ανανεώσει τα συμβόλαια παραγωγής με την μεγάλη μονάδα «Saga Sports». Η Saga ράβει για λογαριασμό της αμερικάνικης πολυεθνικής τις περισσότερες δερμάτινες μπάλες στην Σιαλκότ και η NIKE την κατηγορεί πως δεν συμμορφώθηκε με τους «ηθικούς» όρους της. Ενημέρωσε μάλιστα πως θα κατευθύνει από εδώ και πέρα τις παραγγελίες της στην Ταϊλάνδη και στην Κίνα. Ελάχιστοι όμως πείστηκαν από τη δικαιολογία που προβλήθηκε και μάλιστα πολύ καθυστερημένα. Όλοι οι παρατηρητές την συνδύασαν με το κόστος παραγωγής αλλά κυρίως με τους γεωπολιτικούς κινδύνους που διαβλέπει η εταιρία σε μια περιοχή που ραγδαία αποσταθεροποιείται. Πίσω της η ΝΙΚΕ θα αφήσει μερικές χιλιάδες ανέργους και απελπισμένους αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία για τα σχέδια της.

* Λίγοι γνωρίζουν στη Δύση πως η Σιαλκότ, με την σιδηρουργική παράδοσή της όταν σε αυτήν κατασκευάζονταν τα φημισμένα μαχαίρια και τα ξίφη για όλη την Ινδική υποήπειρο, αποτελεί επίσης ένα από τα μεγάλα κέντρα παραγωγής μικρών χειρουργικών εργαλείων όπως νυστέρια και λαβίδες. Και σε αυτές τις μονάδες τα παιδικά χέρια είναι πολύ χρήσιμα στην επιμετάλλωση, την λείανση και τη διαλογή των προϊόντων.