Τορέζ, Ντονέτσκ | Ο τυφλός ανθρακωρύχος

Αφότου ξεκίνησε η συστηματική εκμετάλλευση του, στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, το ορυκτό κάρβουνο έγινε συνώνυμο του Ντονμπάς, δηλαδή της μεγάλης ανθρακοφόρας λεκάνης την οποία διασχίζει ο ποταμός Ντονέτς. Μια περιοχή εξήντα χιλιάδων τετραγωνικών χιλιόμετρων. Το δυτικό Ντονμπάς βρίσκεται στα όρια της σημερινής ανατολικής Ουκρανίας, κυρίως στις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Στην τσαρική Ρωσία οι συνθήκες εργασίας για τους μεταλλωρύχους ήταν άθλιες. Στα ορυχεία του Ουαλλού Τζον Τζέιμς Χιουζ οι εργάτες δούλευαν καθημερινά ακροβατώντας στην κυριολεξία μεταξύ ζωής και θανάτου. Έσκαβαν και κουβαλούσαν ολημερίς, επτά ημέρες την βδομάδα. Τις νύχτες του χειμώνα κούρνιαζαν στις στοές των ορυχείων και το καλοκαίρι κοιμόνταν κάτω από τα αστέρια. Αργότερα άρχισαν να φτιάχνουν μικρά καταλύματα γι αυτούς και τις οικογένειες τους. Ο Τζον Τζέιμς Χιουζ θεωρείται ο ιδρυτής του Ντόνετσκ. Οικισμοί εργατών στα ιδιόκτητα ανθρακωρυχεία του μαζί με αυτούς στην γειτονική Ολεξαντρόβκα ενώθηκαν με δική του πρωτοβουλία. Ήταν το 1869. Η παρουσία Σκοτσέζων, Εγγλέζων και Ουαλλών αφεντικών στην περιοχή χρονολογείται από τα χρόνια του Μεγάλου Πέτρου όταν ύστερα από ένα ταξίδι στην Ευρώπη αποφάσισε να καλέσει επαγγελματίες για αναζήτηση κοιτασμάτων άνθρακα. Με το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης οι απόγονοι του Χιουζ μαζί με τα μεγαλοστελέχη της εταιρίας επέστρεψαν στην Αγγλία. Το 1919 η σοβιετική εξουσία προχώρησε στη εθνικοποίηση. Η πόλη του Χιουζ το 1924 ονομάστηκε Στάλινο και το 1961 πήρε το σημερινό της όνομα. Τον Χιουζ τον θυμήθηκε για ευνοήτους λόγους το νέο, ύστερα από την διάλυση της ΕΣΣΔ, καθεστώς της Ουκρανίας και του έστησε ανδριάντα μπροστά στο Εθνικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Ντονέτσκ!

Αζοφστάλ, Μαριούπολη | Τι ακριβώς δήλωσε η Ναταλία Ουσμάνοβα;

Η τριανταεπτάχρονη Ναταλία Ουσμάνοβα κατάφερε να βγει μαζί με την οικογένεια της από τα υπόγεια του χαλυβουργικού συγκροτήματος Αζοφστάλ την 1η Μαΐου. Ήταν ανάμεσα στις τελευταίες ομάδες αμάχων που απεγκλωβίστηκαν, ύστερα από την παρέμβαση του ΟΗΕ, από την Παρασκευή 29 Απριλίου ως την 8 Μαΐου και τον εξαναγκασμό του Ουκρανού προέδρου να δώσει εντολή στους πολιορκημένους στρατιώτες του να επιτρέψουν και να συνδράμουν την επιχείρησης διάσωσης.

Ράτσακ, Κοσυφοπέδιο | Η σφαγή της αλήθειας

Ο Αμερικανός Γουίλιαμ Γουώκερ πιθανόν να είναι ο μοναδικός εν ζωή Αμερικανός διπλωμάτης του οποίου ο ανδριάντας στέκει σε μια μακρινή χώρα, ως ανταπόδοση των υπηρεσιών που θεωρείται πως της πρόσφερε. Παραβρέθηκε μάλιστα στην τελετή και έριξε την πρώτη φτυαριά τσιμέντο στη βάση του τον Ιανουάριο του 2017, όταν ο τότε πρόεδρος του Κοσυφοπεδίου, Χασίμ Θάτσι, αποκάλυψε το άγαλμα μπροστά στο μνημείο των σκοτωμένων Κοσοβάρων του Ράτσακ. Με αυτό, υπενθυμίζεται ο καθοριστικός ρόλος που έπαιξε ο εν λόγω κύριος σε όσα συνέβησαν σε αυτήν την περιοχή και λίγο αργότερα σε όλη τη χώρα. Στο αμερικάνικο προτεκτοράτο έχουν στηθεί πολλοί ανδριάντες και προτομές και ονομάστηκαν δρόμοι προς τιμήν Αμερικάνων Προέδρων, στρατιωτικών και διπλωματών, σε τέτοια έκταση που έχουν φτιαχτεί διάφορα πικρόχολα ανέκδοτα. Ανάμεσα σε αυτούς που τιμήθηκαν, ο Κλίντον, ο Μπους ο νεότερος, ο Ουέσλι Κλάρκ, ο Χόλμπρουκ, η Ολμπράιτ, ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Μπομπ Ντολ και αρκετοί άλλοι. Οι τρεις τελευταίοι έχουν εν τω μεταξύ πεθάνει. Συγκατοικούν στην κόλαση!

Αζοφστάλ, Μαριούπολη | Ο φευγάτος “πατριώτης” καπιταλιστής, το βομβαρδισμένο εργοστάσιο, και οι εργάτες που έμειναν…

Είτε για καλό, είτε για κακό, το μεταλλουργικό συγκρότημα Αζοφστάλ είναι δεμένο με την ιστορία της Μαριούπολης, τις περιπέτειες της πόλης και των ανθρώπων της, εδώ και ενενήντα χρόνια. Ήταν Απρίλιος του 1930 όταν ξεκίνησαν οι εργασίες σχεδιασμού, η κατασκευή αποθηκών, η εγκατάσταση ηλεκτροδότησης και η τοποθέτηση σιδηροδρομικών γραμμών σε μια μεγάλη έκταση νοτιοανατολικά, στα περίχωρα της πόλης, στις εκβολές του ποταμού Κάλμιους στην Αζοφική θάλασσα. Το 1931 άρχισε η κατασκευή του καναλιού που συνδέει το εργοστάσιο με την θάλασσα. Η πρώτη υψικάμινος άναψε στις 12 Αυγούστου 1933. Ήταν μια εποποιία εντατικής εργασίας και τεχνικών επιτευγμάτων η οποία πραγματοποιήθηκε σε απίστευτα σύντομο χρόνο Σκοπός να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα σιδηρομεταλλεύματα της χερσονήσου του Κερτς και ο άνθρακας του Ντονμπάς σε μια θέση πλεονεκτική για την μεταφορά των πρώτων υλών αλλά και την εξαγωγή με πλοία των τελικών προϊόντων από χάλυβα Σιδεροδοκοί, σιδηροτροχιές, τμήματα για γέφυρες, λιμενικά έργα, εξέδρες πετρελαίου, αγωγοί, φωσφορούχα λιπάσματα, είναι μερικά από τα προϊόντα που έστελνε το εργοστάσιο σε όλη την Σοβιετική Ένωση για την βιομηχανία και τις υποδομές Από τις πρώτες ημέρες της γερμανικής εισβολής προσανατολίστηκε στην παραγωγή αμυντικού και πολεμικού υλικού. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Μαριούπολη τον Οκτώβριο του 1941 το εργοστάσιο παραδόθηκε στο γερμανικό τραστ Κρουπ αλλά χάρη στην δράση των εργατών που έκαναν σαμποτάζ δεν λειτούργησε κατά το μεγάλο μέρος του Οι σοβιετικοί τεχνικοί είχαν προλάβει να μεταφέρουν ότι ήταν δυνατόν να μετακινηθεί σε άλλα μεταλλουργικά συγκροτήματα στα Ουράλια. Τον Σεπτέμβριο του 1943 οι κατακτητές φεύγοντας κυνηγημένοι από την στρατιά του νότιου Μετώπου του Κόκκινου Στρατού, ανατίναξαν τις τέσσερις υψικαμίνους, τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής και κατέστρεψαν το σιδηροδρομικό δίκτυο. Στα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού αντιφασιστικού αγώνα χιλιάδες μεταλλουργοί πολέμησαν ηρωικά. Από τους έξι χιλιάδες εργάτες του Αζοφστάλ που πήγαν στο μέτωπο εκατοντάδες δεν γύρισαν. Το μνημείο με τα ονόματα 458 από αυτούς στέκει μέχρι σήμερα στην ανατολική πλευρά του συγκροτήματος.

Κίεβο, Ουκρανία | Όταν σωπαίνουν τα βαλς

Οι καστανιές στο Κίεβο ήρθαν από τον νότο. Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για τον τρόπο που έφτασαν. Η πιο γνωστή μιλά για αξιωματικούς του τσαρικού στρατού οι οποίοι μετέφεραν τα πρώτα δένδρα ύστερα από κάποια πολεμική εκστρατεία στα Βαλκάνια στις αρχές του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία, στην σημερινή λεωφόρο Ταράς Σεφτσένκο στην μνήμη του μεγάλου Ουκρανού ποιητή, η οποία διασχίζει την δυτική πλευρά του Κιέβου που χωρίζει ο Δνείπερος, φυτεύτηκαν οι πρώτες καστανιές. Εκείνη την εποχή ήταν ένας μικρότερος δρόμος με άλλο όνομα. Ο τότε κυβερνήτης περίμενε τον τσάρο και ήθελε να τον εντυπωσιάσει. Δεν άρεσαν όμως στον Νικόλαο Α΄ και διέταξε να τις ξεριζώσουν σε μια νύκτα. Οι κάτοικοι πήραν τα δένδρα και τα φύτεψαν στις αυλές και στις γειτονιές. Από τότε οι καστανιές βρίσκονταν παντού. Στα πάρκα, στις δενδροστοιχίες των δρόμων, στον βοτανικό κήπο, σε τέτοιο σημείο που το Κίεβο ονομάστηκε η πόλη των καστανιών, άνθη της οποίας κοσμούσαν τον θυρεό της πόλης στην σοβιετική εποχή. Ακόμη και σήμερα όταν ανθίζουν την άνοιξη βάφουν με ζωηρά άσπρα και ροζ χρώματα όχι μόνο την παλιά πόλη αλλά και αρκετά πράσινα τμήματα του νέου Κίεβου. Η τελευταία Κυριακή του Μαΐου, όταν οι καστανιές βρίσκονται στην πλήρη ανθοφορία τους το Κίεβο γιορτάζει! 

Σαρτανά, Ντονέτσκ | Η Πένθιμη Μητέρα ακίνητη, θρηνεί

Το πάρκο μπροστά στην εκκλησία του Άγιου Γεωργίου στην νοτιοανατολική πλευρά της Σαρτανά προς την μεριά του ποταμού Κάλμιους, ο οποίος την περιτριγυρίζει από ανατολικά, φιλοξενεί μερικά μνημεία που αφηγούνται την ιστορία της και τις θυσίες των ανθρώπων της. Δεσπόζει το άγαλμα της Πένθιμης Μητέρας -Πατρίδας μια μορφή που την συναντάς συχνά σε μνημεία της σοβιετικής εποχής. Σε ένα σύμπλεγμα στο οποίο είναι χαραγμένα τα ονόματα 344 σοβιετικών στρατιωτών που σκοτώθηκαν πολεμώντας στις τάξεις του Κόκκινου στρατού, στον μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο ενάντια στους ναζί εισβολείς. Απέναντι έχει τοποθετηθεί ένας γρανιτένιος σταυρός και μια αναθηματική πλάκα με τα ονόματα των δώδεκα κατοίκων, διαφορετικών ηλικιών, οι οποίοι σκοτώθηκαν στον σχεδόν οκταετή εμφύλιο πόλεμο στους βομβαρδισμούς με στόχο τα σπίτια και τους δρόμους της Σαρτανά. Οι επτά από αυτούς έχασαν την ζωή τους στις 14 Οκτωβρίου του 2014, όταν ένας όλμος έπεσε σε συγκεντρωμένους στην διάρκεια μιας κηδείας. Έξι από τα θύματα ήταν ελληνικής καταγωγής. Ποτέ δεν αποδείχτηκε ποιος ήταν ο υπεύθυνος. Οι πολιτοφυλακές των ρωσόφωνων κατηγόρησαν τις παραστρατιωτικές ουκρανικές ομάδες. Οι ουκρανικές αρχές επέρριψαν την ευθύνη στους αποσχιστές τρομοκράτες, όπως τους ονομάζουν. Σε άλλο σημείο της Σαρτανά στέκει επιβλητικός ένας στρατιώτης του σοβιετικού στρατού, τον καιρό του Εμφυλίου ενάντια στους Λευκούς και τους ξένους εισβολείς, θυμίζοντας πως η περιοχή έγινε θέατρο σκληρών συγκρούσεων στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές ακόμη και στην ανατολική Ουκρανία, στην Σαρτανά οι κάτοικοι σεβάστηκαν και υπεράσπισαν τα σοβιετικά μνημεία, από το κύμα της λεγόμενης από-κομουνιστικοποίησης.

Γκρανίτνογε, Ντονέτσκ | Το μετέωρο βήμα και η αγωνία ενός συνοριακού χωριού

Γκρανίτνογε. Το παλιό όνομα του, όταν ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, ήταν Στάραγια Καράν. Στην δυτική όχθη του ποταμού Κάλμιους, σε μια περιοχή που μαρτυρά την ανθρώπινη παρουσία από την εποχή του χαλκού, εν μέσω μιας συστάδας οικισμών, οι κάτοικοι των οποίων στην πλειοψηφία τους είναι Ελληνικής καταγωγής, αγρότες και κτηνοτρόφοι, προερχόμενοι κυρίως από την Κριμαία. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μερικά χρόνια πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση στο χωριό βασίλευε η φτώχεια, η εξαθλίωση και η αμορφωσιά. Οι φτωχοί αγρότες κατείχαν μόνο 170 στρέμματα γης ενώ οι κουλάκοι έλεγχαν σχεδόν όλη την καλλιεργούμενη γη του χωριού. Είχαν στην ιδιοκτησία τους 14 χιλιάδες στρέμματα! Ένα στα δυο παιδιά που γεννιούνταν πέθαινε πριν φτάσει πέντε χρονών, η ελονοσία και η χολέρα θέριζαν, γιατρός δεν υπήρχε και το μικρό σχολείο ίσα που μπορούσε να χωρέσει μερικές δεκάδες παιδιά που έρχονταν μόνο όταν δεν υπήρχαν αγροτικές δουλειές. Σχεδόν ο μισός πληθυσμός ήταν αναλφάβητος. Στα 1888, από τις 1079 γυναίκες του χωριού, μόνο οι 49 γνώριζαν ανάγνωση και γραφή, ενώ το 1885 από τα 105 αγόρια και τα 37 κορίτσια που πήγαν στον σχολειό μόνο 5 κατάφεραν να το τελειώσουν! Αν και δεν ήταν λίγες οι φορές που οι μουζίκοι ξεσηκώθηκαν παρακινημένοι από την πείνα και τα επαναστατικά κηρύγματα των εργατών του Ντονμπάς έπρεπε να έρθει η σοβιετική εξουσία για να αρχίσει να γίνεται ανθρώπινη η ζωή. Οι μπολσεβίκοι έδωσαν αμέτρητες μάχες μέχρι να νικήσουν. Πρώτα ενάντια στα αυστρο-γερμανικά στρατεύματα, τους αντιδραστικούς Κοζάκους και τους λευκούς του Ντενίκιν. Και μετά ενάντια στα στρατεύματα του Βράνγκελ. Από το 1921 άρχισε η περίοδος ειρήνης και οικοδόμησης, η καθολική εκπαίδευση, το πρόγραμμα αλφαβητισμού, το συνεταιριστικό κίνημα και στην συνέχεια η κολεκτιβοποίηση, όχι χωρίς προβλήματα,αντιδράσεις και αποτυχίες. Όταν στις 13 Οκτωβρίου 1941 οι Γερμανοί εισβολείς κατέλαβαν την περιοχή, οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού, ιδιαίτερα οι νέοι αντιστάθηκαν πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος. Άλλοι, από την πρώτη ημέρα, πολέμησαν και σκοτώθηκαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Με την οριστική νίκη το χωριό χρειάστηκε να οικοδομηθεί σχεδόν από την αρχή. Εκείνα τα χρόνια άλλαξε και το όνομα του και πήρε το σημερινό: Γκρανίτνογε. Πιθανόν εξαιτίας του γειτονικού λατομείου γρανίτη.

Ούντινε, βόρεια Ιταλία | Η εγκατάλειψη του πρακτικάριου Λορέντσο από τον Άγιο Τζιοβάνι Μπόσκο

Ινστιτούτο Τζιακομίνο Μπεάρζι Σαλεζιάνι Ντον Μπόσκο. Το μεγάλο όνομα το οφείλει σε μια φιλεύσπλαχνη πλούσια χήρα και σε ένα καθολικό ιερέα παιδί μιας φτωχής οικογένειας, από το Καστελνουόβο ντ΄Αστι του Πιεμόντε. Με τα χρήματα της Μελάνια Μπεάρζι, στην μνήμη του Τζιακομίνου, του μικρού γιου που έχασε πρόωρα, αγοράστηκε μια έκταση που παλιά στάβλιζαν αλόγα. Και με την συνδρομή των Σαλεζιάνι, ενός καθολικού εκπαιδευτικού τάγματος που ίδρυσε ο Ντον Τζιοβάνι Μπόσκο, το μικρό ορφανοτροφείο το 1932 στο Ούντινε, εξελίχτηκε σε ένα μεγάλο οικοτροφείο και εκπαιδευτήριο. Στην δεκαετία του 1960 έγινε ένα πλήρες εκπαιδευτικό ίδρυμα με δημοτικό και γυμνάσιο και τμήματα τεχνικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, συνεχίζοντας μέχρι σήμερα στα πλαίσια του εθνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Γεννημένος το 1815 ο Ντον Τζιοβανι Μπόσκο με επίκεντρο το Τορίνο, σύμφωνα με τις επίσημες βιογραφίες του, δούλεψε ακούραστα για την εκπαίδευση των φτωχών και ορφανών παιδιών. Η «Εταιρεία του Αγίου Φραγκίσκου ντε Σάλες» που ίδρυσε είχε διακηρυγμένο στόχο να δίνει στους νέους όχι μόνο ψωμί και σπίτι αλλά και επαγγελματική και θρησκευτική εκπαίδευση. Την ευκαιρία να εισέλθουν στην κοινωνική ζωή και να βοηθηθούν στην αναζήτηση εργασίας και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους. Για την δράση του στην Ιταλία και στις ιεραποστολές ανακηρύχτηκε άγιος το 1934 και στις 31 Ιανουαρίου 1958, πάπας ο Πίος ΙΒ΄, μετά από πρόταση του χριστιανοδημοκράτη υπουργού Εργασίας Λουίτζι Γκούι, τον ανακήρυξε «προστάτη των Ιταλών μαθητευόμενων».

Κάρλτον, Μελβούρνη | Οι ανεπιθύμητοι συγκάτοικοι... ενός διάσημου πρωταθλητή

Το ξενοδοχείο Παρκ, στην οδό Σουάνστον, στο ιστορικό επιχειρηματικό κέντρο στο Κάρλτον της Μελβούρνης, δίπλα στην πανεπιστημιούπολη διαφημίζεται στο διαδίκτυο σαν μια ιδανική λύση για όσους τουρίστες θέλουν είναι κοντά στη «μικρή Ιταλία» της αυστραλιανής μεγαλούπολης. Με τα φοιτητικά καφέ και μπαρ, τις πιτσαρίες, τα ιταλικά ρεστοράν και τη νεανική ζωντάνια και χαλαρή διάθεση, τίποτε δεν γεννά υποψίες στον μακρινό υποψήφιο πελάτη για τη σημερινή κατάσταση και χρήση του. Η υπόθεση του Σέρβου παγκόσμιου πρωταθλητή τένις Νόβακ Τζόκοβιτς, η οποία μονοπώλησε αφόρητα τα διεθνή ΜΜΕ, έφερε απρόσμενη δημοσιότητα στο ξενοδοχείο και τους ενοίκους του. Αποκάλυψε ένα από τα πολλά ανθρώπινα δράματα, τα οποία διαδραματίζονται σε ορισμένες αθέατες μεριές των αυστραλιανών πόλεων.

Χιλή | Η γριά πέθανε! Καιρός για ανανέωση!

Είναι από εκείνες τις συμπτώσεις που τις ονομάζουν διαβολικές. Τρεις ημέρες πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Χιλή, η σιδηρά κυρία της δικτατορίας, σύζυγος του Πινοτσέτ, πέθανε ήσυχα, ατιμώρητη, σχεδόν αιωνόβια, στην έπαυλη της οικογένειας στη Λα Ντεέσα, ένα μεγαλοαστικό προάστιο στα βορειοανατολικά του Σαντιάγο. Προμήνυμα της νίκης της Χιλιανής μεταρρυθμιστικής αριστεράς; Σημάδι της επερχόμενης ήττας ενός απόγονου του Ναζισμού και φιλόδοξου συνεχιστή του Πινοτσετισμού; Το τυχαίο που μεταμορφώνεται σε συμβολικό, επισφραγίζοντας το κλείσιμο ενός μεγάλου ιστορικού σκληρού κύκλου για τον Χιλιανό λαό όπως σχολίασαν αρκετοί; Ότι και να είχαν στο μυαλό τους όσοι έτρεξαν στην πλατεία Ιταλίας μόλις έγινε γνωστός ο θάνατος της Λουσία Ιριάρτ είναι αλήθεια πως περίμεναν από καιρό για να γιορτάσουν. «Se murió la vieja?» Πέθανε η γριά; Από το 2014 είχε φτιαχτεί στο Τουίτερ λογαριασμός με αυτό τον τίτλο και χιλιάδες ακόλουθοι πανηγύρισαν όταν ο διαχειριστής έγραψε ένα μεγαλοπρεπές Si!, στις 16 Δεκεμβρίου. Πυροτεχνήματα, κορναρίσματα, σαμπάνιες, τραγούδια και σημαίες και ένα μεγάλο χαμογελαστό πλήθος συγκεντρώθηκε στην πλατεία και στους γύρω δρόμους για πολλές ώρες.