Λα Πλάτα, Αργεντινή | Υπεράσπιση της μνήμης, αγώνας ενάντια στη βαρβαρότητα!

Ήταν ξημερώματα της 17ης Σεπτεμβρίου 1976 όταν μια ομάδα στρατιωτικών εισέβαλαν στο σπίτι της Εμίλσε Μολέρ στην Λα Πλάτα, μια πόλη κοντά και νότια του Μπουένος Άιρες. Δεκαεπτά ετών τότε, μαθήτρια στο λύκειο Καλών Τεχνών, η Εμίλσε συμμετείχε στην Ένωση Σπουδαστών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (UES) και είχε πρωταγωνιστήσει ένα χρόνο νωρίτερα στην κινητοποίηση για την διεκδίκηση του μαθητικού εισιτήριου. Τον Αύγουστο του 1976 η στρατιωτική δικτατορία αποφάσισε να καταργήσει το επίδομα και αμέσως άρχισε το κυνηγητό με σκοπό να συλληφθούν οι ηγέτες των σπουδαστών. Εκείνες τις ημέρες με επικεφαλής τον διαβόητο συνταγματάρχη Ραμόν Καμπς αρχηγό της επαρχιακής αστυνομίας του Μπουένος Άιρες, οι αρχές συνέλαβαν δέκα μαθητές κυρίως μέλη της UES και της Γκεβαρικής νεολαίας. Από τους δέκα συλληφθέντες η Μαρία Κλάουντια Φαλκόνε, η Μαρία Κλάρα Σιοκίνι, ο Οράσιο Ούγγαρο, ο Κλάουντιο ντε Άτσα, ο Ντανιέλ Ρασέρο και ο Φρανσίσκο Μουντανέρ παραμένουν έως και σήμερα επισήμως αγνοούμενοι. Μέλη μιας μεγάλης λίστας 30.000 ντεσαπαρασίδος, δηλαδή αγνοούμενων συνδικαλιστών, κομμουνιστών, σοσιαλιστών και άλλων αγωνιστών τους οποίους οι στρατιωτικοί δολοφόνησαν με διάφορους σκληρούς και απίστευτους τρόπους και ύστερα φρόντισαν να τους εξαφανίσουν. Από τους δέκα που πιάστηκαν με την κατηγορία πως υποστήριζαν τις ένοπλες ομάδες των αριστερών Περονιστών, τους Μοντονέρος ή τον μαρξιστικό Λαϊκό Επαναστατικό Στρατό, την γλίτωσαν τέσσερις. Οι Πάμπλο Ντίαζ, Γκουστάβο Καλότι, Πατρίσια Μιράντα και η Εμίλσε Μολέρ αφού πρώτα υπέστησαν βασανιστήρια σε διάφορα κέντρα κράτησης και πολύμηνες φυλακίσεις. «Η Νύχτα των Μολυβιών», όπως έμεινε γνωστή η σφαγή των μαθητών, αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις μαζικών συλλήψεων και εξαφανίσεων στα χρόνια της τελευταίας και πιο σκληρής στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή. Μια δικτατορία που κηρύχθηκε στις 24 Μαρτίου 1976 αλλά είχε ξεκινήσει στην ουσία νωρίτερα, όταν πέθανε ο Περόν και τοποθετήθηκε στην προεδρία η τρίτη σύζυγος του, Ιζαμπέλα. Η «Διαδικασία Εθνικής Αναδιοργάνωσης», όπως αυτοχαρακτηρίστηκε η χούντα με επικεφαλής τον στρατηγό Χόρχε Βιδέλα υπήρξε ένα από τα πιο αιμοσταγή φιλο-αμερικάνικα στρατιωτικά καθεστώτα στην Λατινική Αμερική. Βάστηξε μέχρι το 1983, όταν μετά την ήττα στον πόλεμο με τους Βρετανούς για τα νησιά Μαλβίνες το 1982, ξεκίνησε η αρχή του τέλους της. Από τις ημέρες του πρώτου, μετά την πτώση της, δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου Αλφονσίν, άρχισε μια νέα σκληρή αναμέτρηση ανάμεσα στην Αργεντίνικη ολιγαρχία με τους πολιτικούς της που επιδίωξαν να προστατεύσουν τους στρατιωτικούς και τα θύματα μαζί με τις δημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις από την άλλη που αγωνίστηκαν (και συνεχίζουν να παλεύουν) για την τιμωρία των ενόχων.

Αγιακούτσο, Περού | Η ατελείωτη πέμπτη εποχή του χρόνου

Του Κλεμέρ Φαμπρίσιο Ρόχας Γκαρσία από πολύ μικρό άρεσε να χορεύει πρώτα μέσα στο σπίτι και αργότερα στους δρόμους της Κινούα μιας μικρής αλλά ιστορικής πόλης καμιά σαρανταριά χιλιόμετρα μακριά από το Αγιακούτσο. Έφηβος εντάχτηκε στην Κομπανία Λος Ουαρακέρος ντε Κινούα η οποία κάθε χρόνο παίρνει μέρος στο φημισμένο καρναβάλι του Αγιακούτσο. Η θεωρουμένη ως καλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στο Περού, κορυφώνεται ανάμεσα στην 18 με 22 Φεβρουαρίου, φόρος τιμής στη Πατσαμάμα. Αυτές τις ημέρες γίνεται η Παρέλαση Παραδοσιακών Χαρακτήρων του Αγιακούτσο στην οποία πρωταγωνιστούν περισσότερες από εκατό κομπανίες, μερικές να έχουν περισσότερους από διακόσιες χορευτές ! Ξεκινούν από το πάρκο Τζεσούς Ναζαρένο και φτάνουν στην Πλάζα Μαγιόρ, αφού διασχίσουν κεντρικούς δρόμους. Ακολουθούν τον Νιο Καρναβαλόν, τον βασιλιά -καρνάβαλο, εκπρόσωπο του χάους και της σκληρής εξουσίας που στο τέλος θα γίνει παρανάλωμα φωτιάς. Ύστερα από δύο χρόνια ακυρώσεων λόγω της πανδημίας το καρναβάλι ετοιμάζονταν και πάλι φέτος. Η Κομπανία Λος Ουαρακέρος ντε Κινούα, περιμένει από καιρό να έρθει η στιγμή που θα ξαναχορέψει στους δρόμους του Αγιακούτσο. Την κτύπησε όμως μια απρόσμενη και συγκλονιστική απώλεια. Ο 22χρονος Κλεμέρ Φαμπρίσιο Ρόχας, η ψυχή της κομπανίας, σκοτώθηκε στην διάρκεια μιας διαδήλωσης. Μια σφαίρα αστυνομικού έκοψε το νήμα της ζωής του στην περιοχή του αεροδρομίου του Αγιακούτσο, τις ώρες στις οποίες χιλιάδες νεαροί διαδηλωτές προσπαθούσαν να το καταλάβουν. Τώρα κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να γίνει όσο συνεχίζεται το ξέσπασμα της λαϊκής οργής και το λουτρό αίματος στην χώρα και ιδιαίτερα το νότιο τμήμα της.

Κολομβία | Ανάπτυξη του καπιταλισμού… με το αριστερό χέρι!

To Εθνικό Μουσείο της Κολομβίας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Μπογκοτά. Εκεί η Ντόρις Σαλσέδο, στα ερείπια κτιρίου της αποικιακής εποχής έστησε το αντι-μνημείο της, μια σύνθεση με όνομα «Θραύσματα, Χώρος Τέχνης και Μνήμης». Το δάπεδο αποτελείται από 1296 μεταλλικές πλάκες, διάστασης 60Χ60 εκατοστών. Το υλικό τους προήλθε από λιώσιμο των μεταλλικών μερών 37 τόνων διαφόρων τύπων ατομικών όπλων, κυρίως AK-47. Είναι αυτά που παρέδωσαν 13049 γκεριγέρος, μέλη των FARC, των Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων της Κολομβίας, του πιο ιστορικού και μεγαλύτερου αριστερού αντάρτικου στην χώρα. Τα όπλα συγκεντρώθηκαν βάση της συμφωνίας του 2016 ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κολομβίας και την ηγεσία των ανταρτών με την μεσολάβηση της Κούβας. Από το 2017 σε αυτό τον χώρο, που συνδυάζει – σύμφωνα με την Κολομβιανή εικαστικό- τις έννοιες της επιφάνειας, της σιωπής, του κενού και της καταστροφής έχουν παρουσιαστεί πολλές εκθέσεις καλλιτεχνών με θέμα τα τραύματα του πολύχρονου εμφύλιου στην χώρα. Αυτόν τον χώρο, διόλου τυχαία διάλεξαν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν και η νέα αντιπρόεδρος η αφρο-κολομβιανή Φράνσια Ελένα Μάρκες για να συνυπογράψουν το λεγόμενο Εθνικό Κεφάλαιο των Ειρηνευτικών Συμφωνιών του 2016. Δηλαδή τις ανεκπλήρωτες προβλέψεις που αφορούν τα δικαιώματα στην πολιτι-κοινωνική ζωή, στην εκπαίδευση κλπ των αφρο-κολομβιανών και των ιθαγενικών κοινοτήτων της χώρας. Μια υπογραφή συμβολικού χαρακτήρα που όμως επιτρέπει την Ουάσινγκτον να προβληθεί ως εγγυήτρια εθνοτικών και μειονοτικών δικαιωμάτων! Ο Μπλίνκεν μάλιστα σε ένα ρεσιτάλ υποκρισίας δήλωσε συγκινημένος που βρίσκεται σε ένα χώρο που θυμίζει τις απώλειες, τις εξαφανίσεις και τις κακοποιήσεις στην διάρκεια των πενήντα χρόνων του εμφυλίου. Ήταν τόσο πετυχημένη η αντιστροφή ρόλων και λόγων, που μια δημοσιογράφος παρασυρμένη από το κλίμα σχολίασε με ενθουσιασμό την σύμπτωση πως και οι δύο υπέγραψαν με το αριστερό χέρι!

Αργεντινή | Κηδείες και φαντάσματα εν μέσω βαθιάς κοινωνικής κρίσης

Την Παρασκευή 19 Αυγούστου, οι αναγνώστες της πρωινής εφημερίδας Diario La Nación στο Μπουένος Άιρες, διάβασαν μια ασυνήθιστη αναγγελία θανάτου στην στήλη των κοινωνικών συμβάντων: «VITAL, Minimo S. q.e.p.d – Με βαθύ αίσθημα οδύνης, μέλη της οικογένειας και εργαζόμενοι όλης της χώρας γνωστοποιούμε τον θάνατο του S.M.V.M. Η σορός του θα τεθεί σε προσκύνημα στη Λεωφόρο ντι Μάγιο, αριθ. 395. Ζητάμε την ευρεία συμμετοχή όλων όσων επιθυμούν να είναι διπλά μας και να συμπορευθούν σε αυτή τη θλιβερή στιγμή της ιστορίας μας». Salario Mínimo, Vital y Móvil, γνωστός με το ακρωνύμιο S.M.V.M, ονομάζεται στην Αργεντινή ο κατώτατος μισθός, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με το ελάχιστο οικονομικό επίπεδο διαβίωσης.

Γκουαράντα, Εκουαδόρ | Η νύφη των Άνδεων βγήκε στους δρόμους

Γκουαράντα, πρωτεύουσα της επαρχίας Μπολιβάρ. Στην καρδιά του Εκουαδόρ. Φωλιασμένη σε μια βαθιά κοιλάδα, στην δυτική Κορδιλιέρα των Άνδεων σε υψόμετρο 2668 μέτρων, διακόσια είκοσι χιλιόμετρα απόσταση από το Κίτο. Μια εμπορική πόλη, τριάντα χιλιάδων, κυρίως ιθαγενών Κέτσουα και μιγάδων (Μεστίζος), περιτριγυρισμένη από επτά λόφους. Πέμπτη 16 Ιουνίου, τέταρτη ημέρα της μεγάλης απεργίας που κήρυξε η Conaie η Συνομοσπονδία Αυτοχθόνων Εθνοτήτων του Ισημερινού από τις 13 Ιουνίου. Πάνω από δέκα χιλιάδες στους δρόμους. Πολλοί ήρθαν με λεωφορεία ή με τα πόδια από κοινότητες της επαρχίας. Γυναίκες και άνδρες κάθε ηλικίας. Μαζί με τα παιδιά και τα εγγόνια. Μια βουερή, πολύχρωμη, οργισμένη διαδήλωση, από τις εκατοντάδες που πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες σε όλη την χώρα, στα πλαίσια της Πάρο Νασιονάλ, το επίκεντρο της οποίας έχει μεταφερθεί στις φτωχογειτονιές και στο κέντρο της πρωτεύουσας. Την εικόνα στην πρώτη γραμμή της διαδήλωσης, αιχμαλώτισε ο φακός της Carolina Calero Larrea, μιας ανθρωπολόγου και ερασιτέχνη φωτογράφου που ζει στην πόλη. Οι γυναίκες και πάλι βρίσκονται μπροστά. Οι διαδηλώσεις στην Γκουαράντα κορυφώθηκαν την Κυριακή στις 20, όταν οι διαδηλωτές αποχαιρέτησαν εκείνους, κυρίως νέους, που ξεκίνησαν να ταξιδέψουν για την μεγάλη συγκέντρωση στο Κίτο.

Χιλή | Η γριά πέθανε! Καιρός για ανανέωση!

Είναι από εκείνες τις συμπτώσεις που τις ονομάζουν διαβολικές. Τρεις ημέρες πριν τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Χιλή, η σιδηρά κυρία της δικτατορίας, σύζυγος του Πινοτσέτ, πέθανε ήσυχα, ατιμώρητη, σχεδόν αιωνόβια, στην έπαυλη της οικογένειας στη Λα Ντεέσα, ένα μεγαλοαστικό προάστιο στα βορειοανατολικά του Σαντιάγο. Προμήνυμα της νίκης της Χιλιανής μεταρρυθμιστικής αριστεράς; Σημάδι της επερχόμενης ήττας ενός απόγονου του Ναζισμού και φιλόδοξου συνεχιστή του Πινοτσετισμού; Το τυχαίο που μεταμορφώνεται σε συμβολικό, επισφραγίζοντας το κλείσιμο ενός μεγάλου ιστορικού σκληρού κύκλου για τον Χιλιανό λαό όπως σχολίασαν αρκετοί; Ότι και να είχαν στο μυαλό τους όσοι έτρεξαν στην πλατεία Ιταλίας μόλις έγινε γνωστός ο θάνατος της Λουσία Ιριάρτ είναι αλήθεια πως περίμεναν από καιρό για να γιορτάσουν. «Se murió la vieja?» Πέθανε η γριά; Από το 2014 είχε φτιαχτεί στο Τουίτερ λογαριασμός με αυτό τον τίτλο και χιλιάδες ακόλουθοι πανηγύρισαν όταν ο διαχειριστής έγραψε ένα μεγαλοπρεπές Si!, στις 16 Δεκεμβρίου. Πυροτεχνήματα, κορναρίσματα, σαμπάνιες, τραγούδια και σημαίες και ένα μεγάλο χαμογελαστό πλήθος συγκεντρώθηκε στην πλατεία και στους γύρω δρόμους για πολλές ώρες.

Αμπιμαέλ Γκουσμάν - Αντικομουνιστές ιεροεξεταστές ή πως θάβεται ένας μύθος;

Κάθε χρόνο, την ίδια ημέρα, συγκεντρώνονται για να το γιορτάσουν, κυρίως όμως να υπενθυμίσουν την μεγάλη προσφορά τους, με το αζημίωτο εννοείται, στην διάσωση της Δημοκρατίας στο Περού, όπως ισχυρίζονται. Είναι απόστρατοι αστυνομικοί, διαφορετικών βαθμών, μέλη της GEIN, της ειδικής ομάδας πληροφοριών, η οποία ιδρύθηκε στα πλαίσια της Εθνικής Αντιτρομοκρατικής Διεύθυνσης, της διαβόητης DINCOTE. Ξεκίνησαν στις αρχές του 1990 επί προεδρίας του σοσιαλδημοκράτη Γκαρσία και συνέχισαν στα χρόνια του φασίστα Φουχιμόρι. Επιχείρηση Βικτόρια. Ογδόντα έξι προσεκτικά διαλεγμένοι αστυνομικοί με επικεφαλής τον αστυνόμο Μπενεδίκτο Χιμένες, μπήκαν στο κυνήγι της ηγεσίας του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος του Περού, αφού πρώτα στρατολογήθηκαν, εκπαιδεύτηκαν και εξοπλίστηκαν με υλικό προηγμένης τεχνολογίας από την αμερικάνικη πρεσβεία στην Λίμα και την CIA.

Λουΐσα Τολέδο | Μάνα του αντιφασισμού, γιαγιά των κοινωνικών οδοφραγμάτων

Λευκό και γαλάζιο. Βάση για ζωγραφιές : Πουλιά, βουνά, δένδρα, λουλούδια και μια σφιγμένη γροθιά. Ένα αλλιώτικο, χρωματιστό φέρετρο! Στην κορυφή οι μορφές των τριών γιων που αποχωρίστηκε νωρίς. Θυσία στον αντιδικτατορικό αγώνα. Θλίψη αλλά και έξαψη στο κρύο πρωινό στο Σαντιάγο. Μια θορυβώδης ρομερία, μια πομπή από αυτοκίνητα και λεωφορεία που κορνάρουν ασταμάτητα ακολουθεί. Τετάρτη 7 Ιουλίου, από την Βίγια Φράνσια στα ανατολικά στην Ρικολέτα, βόρεια, σχεδόν ένδεκα χιλιόμετρα απόσταση. Σε κάθε σταυροδρόμι οργανωμένοι ποδηλάτες διακόπτουν την κυκλοφορία. Αλλά και σε κάθε γωνία καραμπινιέροι. Νεαροί που συνοδεύουν μισοτρέχοντας, πετάνε πέτρες με κάθε ευκαιρία. Κυνηγητό και δακρυγόνα. Όταν η πομπή έφτασε στην είσοδο του κεντρικού νεκροταφείου το φέρετρο σηκώθηκε στα χέρια, πέρασε σβέλτα στους ώμους μασκοφορεμένων νεαρών. Πανδαιμόνιο από τρομπέτες, τούμπες, τύμπανα, ταμπούρλα, κρανκάσες, κόρνες. Καπνογόνα, φωτοβολίδες, σφυρίγματα και συνθήματα. Νεαρές χορεύτριες με παραδοσιακές ιθαγενικές φορεσιές. Μια τεράστια γυναίκεια κούκλα. Κοκκινόμαυρες σημαίες. Μια διαφορετική, παλλόμενη από ενέργεια, κηδεία. Αγωνιστική και χαρούμενη όπως είναι η ζωή, οργισμένη και αυθάδης όπως πρέπει να είναι η νεότητα. Μια ζωή σκληρή αλλά και γεμάτη έζησε η Λουΐσα Τολέδο Σεπούλβεδα. Μια διαρκή νεότητα ακόμη και όταν η ασθένεια την είχε καταβάλλει. Με μια οργή που δεν είχε καταλαγιάσει παρά το πέρασμα των χρόνων και ξαναγεννιόνταν κάθε φορά που το καθεστώς κτυπούσε και σκότωνε νέους. Μια παρουσία που προκαλούσε τον σεβασμό. Ένα ακατάβλητο κάλεσμα σε αγώνα και ένα βλέμμα μόνιμα στραμμένο σε ένα φωτεινό μέλλον. Δίπλα στους ηλικιωμένους της αντιδικτατορικής πάλης, εκατοντάδες νέοι και νέες των σύγχρονων κοινωνικών μαχών. Μια κηδεία αντάξια της γυναίκας που δίκαια θεωρούνταν από τις εμβληματικές μορφές του μεγάλου αντιφασιστικού αγώνα. Μια γνήσια λαϊκή τελετή που δεν μπορούν να την περιγράψουν λέξεις, ένα ζηλευτό κατευόδιο.

Κάλι, Κολομβία | Λιμάνι της Αντίστασης, προπύργιο της εξέγερσης!

Γκρίζο και κεραμιδί. Τσίγκος και τούβλα. Νότια και ανατολικά πέρα από την λεωφόρο Σιμόν Μπολιβάρ. Λα Ουνιόν. Μαριάνο Ράμος. Ελ Ποπλάδο. Αντόνιο Ναρίνιο. Κομουνέρος.Μερικά από τα ονόματα των μπάριος που απλώνονται στο Κάλι, την πρωτεύουσα της Βάγιε ντελ Κάουκα. Κοντά στις ακτές του Ειρηνικού. Πλούσια επαρχία της νοτιοδυτικής Κολομβίας με τα ψηλότερα ποσοστά ενδημικής φτώχειας. Σπίτια χαμηλά. Τα περισσότερα στεγάζουν οικογένειες ξεριζωμένων αγροτών που συνέρρευσαν από την ύπαιθρο τις τελευταίες δεκαετίες. Αποτέλεσμα των πολιτικών λεηλασίας της γης και των τυφλών, γενοκτονικών, στρατιωτικών επιχειρήσεων ενάντια στους αριστερούς αντάρτες. Κάγκελα και σιδεριές σε κάθε παράθυρο, κάθε αυλή. Η πόλη μεγάλωσε απότομα και βίαια, έγινε το δεύτερο σε πληθυσμό αστικό κέντρο, το πιο πυκνοκατοικημένο. Συνώνυμο καθημερινής βίας στους δρόμους, σκληρών ναρκοσυμμοριών οι οποίες συνεργάζονται αρμονικά με την διεφθαρμένη πολιτική ελίτ και βαθιών κοινωνικών αντιθέσεων. Το Σαντιάγο δε Κάλι, όπως είναι το επίσημο όνομα, αναδείχτηκε σε πόλη- πρωταγωνιστή της τελευταίας γενικής απεργίας και της μεγάλης λαϊκής εξέγερσης στην Κολομβία. Και η Πουέρτο Ρεγιένα ένα σταυροδρόμι στην Σιμόν Μπολιβάρ δίπλα στις φτωχογειτονιές, σε προπύργιο της αντίστασης. Το οδόφραγμα εδώ άντεξε σχεδόν για δύο μήνες! Από την 28 Απριλίου, πρώτη ημέρα της γενικής απεργίας ως τα ξημερώματα του Σαββάτου 26 Ιουνίου. Τις τελευταίες ημέρες η Πουέρτα Ρεγιένα είχε γίνει σημείο συγκέντρωσης όσων ζητούσαν να κλιμακωθεί ο αγώνας. Για να στείλουν το μήνυμα σε όλη την χώρα αποφάσισαν να χτίσουν ένα μνημείο. Μια υψωμένη γροθιά από τσιμέντο και σίδερο πάνω στην οποία τοποθέτησαν τις φωτογραφίες και τα ονόματα των δολοφονημένων διαδηλωτών. El paro no para! Η απεργία δεν σταματά! Με αυτό το σύνθημα κάλεσαν τους Καλένιος στα αποκαλυπτήρια. Ανακοίνωσαν πως από εδώ και πέρα η Πουέρτο Ρεγιένα, θα ονομάζεται Πουέρτο Ρεσιστένσια. Μόνο όταν αποσύρθηκαν και οι τελευταίοι διαδηλωτές, δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση λήξης της γενικής απεργίας από την Εθνική Επιτροπή, εμφανίστηκε η αστυνομία και στρατιώτες μαζί με συνεργεία του δήμου για να διαλύσουν το οδόφραγμα. Αλλά και τότε σκόρπιοι διαδηλωτές στους γύρω δρόμους φώναζαν συνθήματα και έβριζαν τις δυνάμεις καταστολής. Ήταν τέτοια η ταραχή που πέρασαν όλες αυτές τις ημέρες οι τοπικές καθεστωτικές αρχές που οδήγησαν τον δήμαρχο της πόλης Οσπίνα να κάνει την ανάγκη φιλοτιμία. Και να δηλώσει επί τόπου πως το μνημείο που έστησαν οι εξεγερμένοι δεν θα κατεδαφιστεί. "Είναι πλέον μέρος της ιστορίας της πόλης και σύμβολο του δυναμισμού των νέων!" πρόσθεσε, προκαλώντας αντιδράσεις στην τοπική ολιγαρχική ελίτ και στους ακροδεξιούς κύκλους.

Ικίτος, Περού | Τάφοι δίχως σταυρούς και ...ομπρέλες!

Φρέσκο ανοικτό καφέ, αγκαλιασμένο  από βαθύ πράσινο. Στο  δεκαοκτώ  χιλιόμετρο του δρόμου  Ικίτος -Νάουτα.  Δεκαπέντε λεπτά περίπου από την  πρωτεύουσα  του Λορέτο  προς τον νότο, στην  δεξιά πλευρά,  μέσα στα όρια του εθνικού δρυμού Αλπαουάγιο Μισιάνα.  Μέχρι  να  δημοσιευτεί   το  αποκαλυπτικό ρεπορτάζ  της  εφημερίδας  "La Región" τον περσινό Ιούνιο, ελάχιστοι ξέρανε την αλήθεια.  Μερικοί  αξιωματούχοι  της περιφερειακής   διοίκησης   και της κυβερνητικής υπηρεσίας υγείας. Στα τέλη  του Απριλίου του 2020 η περιφέρεια  του Λορέτο και ο δήμος Σαν Χουάν Μπαουτίστα  συνεννοήθηκαν κρυφά και έφτιαξαν  ένα αυτοσχέδιο  νεκροταφείο  δυόμιση  στρεμμάτων, ξεχερσώνοντας  βιαστικά το δάσος. Οι περισσότεροι συγγενείς  όταν έγινε γνωστή η αλήθεια  ξαφνιάστηκαν και οργίστηκαν. Είχαν δεχθεί, παραβιάζοντας έθιμα και προαιώνιες συνήθειες, την αποτέφρωση  σαν λύση ανάγκης.  Περίμεναν από καιρό να τους παραδώσουν  τις στάχτες  των νεκρών.  Πίστευαν  πως είχαν οδηγηθεί σε κρεματόρια με όλες τις απαραίτητες  υγειονομικές προφυλάξεις.  Αντί για εκεί  τους έθαψαν  δυο και τρεις μαζί σε ανώνυμους τάφους  στο πρόχειρο νεκροταφείο.   Δεν έβαλαν ούτε ένα σταυρό. Ούτε λόγος  φυσικά για  ομπρέλα.  Μια συνηθισμένη παράδοση στην περιοχή, για να δίνει σκιά και δροσιά στον νεκρό!  Αντίθετη είναι η εικόνα στο  κανονικό νεκροταφείο  Σαν Χουάν Μπαουτίστα, στον ομώνυμο δήμο του Ικίτος . Εδώ  η περιποίηση των τάφων δεν σταμάτησε, ακόμη και τις ημέρες της μεγάλης πίεσης. Σχεδόν κάθε τάφος είναι στολισμένος και έχει την προστασία  μιας χρωματιστής  ομπρέλας.

Μπάχος ντε Μένα, Σαντιάγο | Ένα βελόριο μνήμης και αντίστασης για τον Φρανσίσκο Μαρτίνες

Καφέ και γκρι. Δρόμοι γεμάτοι λακκούβες. Σκόνη και ξαφνικές πλημμύρες όπως αυτή του 1997. Παραπήγματα από ξύλο και λαμαρίνες. Κυρίως τριώροφα συγκροτήματα 24 μικρών διαμερισμάτων, σαράντα τετραγωνικών το καθένα.  Στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, με κοινόχρηστες αυλές σε πλήρη εγκατάλειψη , αρκετά τυλιγμένα με πλαστικό για να μην περνά το νερό της βροχής. Κουφάρια μιας… αντικοινωνικής στεγαστικής πολιτικής που εγκαινίασε η στρατιωτική δικτατορία και συνέχισε η σιδερόφρακτη… «δημοκρατία».

Τσορίγιος, Λίμα | Τεφροδόχοι αντί για τάφους!

Το γραφείο νεκρώσιμων τελετών «Κρεματόριο Πιεδριάνχελ», δίπλα στο στρατιωτικό νεκροταφείο Σάντα Ρόζα στο Τσορίγιος στη νότια Λίμα, πριν την 19 Μαρτίου, ημέρα που καταγράφτηκε ο πρώτος θάνατος από Covid-19 στο Περού, είχε τριάντα πέντε εργαζόμενους. Από τότε που ξεκίνησε η εξάπλωση του κορωνοϊού, στην επιχείρηση εργάζονται εκατόν είκοσι άτομα, όλο το εικοσιτετράωρο, χωρισμένα σε τρεις βάρδιες. Εκτός από τις βιαστικές τελετές, στην επιχείρηση ανατέθηκε να συλλέγει νεκρούς από σπίτια που αποφεύγουν να πλησιάσουν οι συγγενείς. Πολλοί από τους έκτακτους εργαζόμενους είναι μετανάστες από τη Βενεζουέλα. Ο εξηνταπεντάχρονος Έκτωρ Ορεγιάνκι Νασιμέντο είναι Περουβιανός. Τα τελευταία πέντε χρόνια δούλευε στο γραφείο ως οδηγός νεκροφόρας. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας, άλλαξε πόστο για προληπτικούς λόγους. Ανέλαβε μια σχετικά πιο ασφαλή δουλειά. Να παραδίδει τις τεφροδόχους στα σπίτια των συγγενών. Τους τελευταίους μήνες, ο Έκτωρ Ορεγιάνκι, φορώντας μια άσπρη στολή και μάσκα για προστασία, έχει παραδώσει περισσότερα από διακόσια μαρμάρινα δοχεία με υπολείμματα των νεκρών που ασθένησαν με Covid-19. Το γραφείο Πιεδριάνχελ είναι υπεύθυνο για τουλάχιστον τρεισήμισι χιλιάδες καύσεις, στο αποτεφρωτήριο στο Τσορίγιος, στους μήνες της πανδημίας. Πριν από αυτή, διεκπεραίωνε λιγότερες από τριακόσιες κάθε μήνα. «Νιώθω πόνο μέσα μου, αλλά δεν μπορώ να τον δείξω όταν παραδίνω τα δοχεία στις οικογένειες. Πρέπει να τους στηρίξω.» δήλωσε σε δημοσιογράφους που τον πλησίασαν ο Έκτωρ Ορεγιάνκι.

Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία | Ο κορωνοϊός αγαπά τις φαβέλες και τους φτωχούς!

H κυρία της Κλεονίσι Γκονσάλβες, όταν γύρισε από το ταξίδι αναψυχής στην Ιταλία, είχε ήδη ασθενήσει. Τα αφεντικά όχι μόνο δεν την ενημέρωσαν, αλλά σαν μην έτρεχε τίποτε την κράτησαν στην καθημερινή εργασία της στο πολυτελές διαμέρισμά τους. Στις 16 Μαρτίου, η 63χρονη υπηρέτρια ανέβασε πυρετό και είχε ισχυρούς πόνους. Η κατάσταση χειροτέρεψε τις επόμενες ώρες και όταν έφτασε με δυσκολία στο δημοτικό νοσοκομείο Λουίς Γκονζάγκα με δυσκολία ανέπνεε. Με ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη και χρόνιας υπέρτασης, δεν άντεξε στην δοκιμασία. Το απόγευμα της επόμενης ημέρας πέθανε. Οι εξετάσεις έδειξαν πως είχε προσβληθεί από Covid-19. Ήταν ο πρώτος επίσημος θάνατος από τον κορωνοϊό που καταγράφτηκε στην πολιτεία του Ρίο και ο πέμπτος σε όλη την Βραζιλία.

Κονσεπσιόν, Χιλή | Ο δεύτερος θάνατος του Πέδρο ντε Βαλδίβια

Η λεωφόρος Πέδρο ντε Βαλδίβια ξεκινά σχεδόν από το κέντρο της Κονσεπσιόν με κατεύθυνση τον Νότο. Ακριβώς προς τα εκεί που πολέμησε επίμονα, διαπράττοντας πλήθος μαζικών εγκλημάτων, ο Κονκισταδόρ που διόρισε ο Φρανθίσκο Πιθάρρο, με σκοπό να αρπάξει τα εύφορα εδάφη από τους ιθαγενείς και να ιδρύσει αποικίες. Προς τιμήν του σκληρού κατακτητή, δόθηκε το όνομα σε αυτή την οδική αρτηρία. Πρώτος κυβερνήτης της Χιλής ως ισπανικής αποικίας και ιδρυτής του Σαντιάγο, της Κονσεπσιόν και άλλων πόλεων στον Νότο, ο Πέδρο ντε Βαλδίβια ανακηρύχθηκε από τα μετααποικιακά καθεστώτα ήρωας και πρόδρομος της σύγχρονης Χιλής. Η θανάτωσή του, αφού αιχμαλωτίστηκε από τους Μαπούτσε, με διαταγή του στρατιωτικού αρχηγού τους Λαουτάρο στα 1553, συνοδεύεται με ευφάνταστες φοβερές στιγμές, που δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν. Κανείς από τους πενήντα στρατιώτες του Βαλδίβια στο φρούριο του Τούκαπελ δεν σώθηκε για να περιγράψει το τέλος.

Σταθμός Μπακεντάνο, Σαντιάγο | Ζωντανά τα φαντάσματα της δικτατορίας!

Παρότι η επίσημη ονομασία έχει αλλάξει από το 1928 και φέρει το όνομα του αήττητου στρατηγού στον πόλεμο του Ειρηνικού, οι κάτοικοι στο Σαντιάγο επιμένουν να αποκαλούν την Μπακεντάνο, πλατεία Ιταλίας. Σε σχήμα ωοειδές στην καρδιά της πόλης, είναι ο ιστορικός τόπος για τις γιορτές αλλά και τις κοινωνικές ταραχές που έχουν σημαδέψει την νεότερη ιστορία της Χιλιανής πρωτεύουσας. Έτσι και τώρα, η πλατεία έγινε από τα επίκεντρα των διαδηλώσεων και των συγκρούσεων με την αστυνομία και εδώ έδωσαν ραντεβού ένα εκατομμύριο Χιλιάνοι στις 25 Οκτωβρίου. Ομώνυμη της πλατείας είναι η διπλανή στάση του μετρό, του οποίου η γραμμή 1 περνά σχεδόν από κάτω, με διεύθυνση ανατολικά –δυτικά παράλληλα της κεντρικής λεωφόρου Αλαμέδα. Η γραμμή είναι η πρώτη που κατασκευάστηκε και εγκαινιάστηκε από τον Πινοτσέτ πανηγυρικά τον Σεπτέμβρη του 1975, στα πρώτα σκληρά χρόνια της φασιστικής δικτατορίας. Το φάντασμά της ζωντάνεψε αυτές τις ημέρες όχι μόνο στους δρόμους του Σαντιάγο αλλά και μέσα στις υπόγειες στοές του μετρό.

Βάγιε ντελ Κάουκα, Κολομβία | Ο διοικητής Σααβέντρα μέσα στο σμήνος με τις κίτρινες πεταλούδες!

Στην Κολομβία οι σφαίρες στους δρόμους δεν αποτελούν εξαιρετική είδηση. Όμως, οι πέντε απανωτοί πυροβολισμοί που έπεσαν το απομεσήμερο της Τρίτης 14 Μαΐου, από δύο άνδρες που πέρασαν πάνω σε μια μοτοσυκλέτα εμπρός από το εστιατόριο Ράντσο Πανοράμα, στα περίχωρα της ανατολικής Τουλουά στο μπάριος Εσταμπούλ, στην καρδιά της κοιλάδας της Κάουκα, στην νοτιοδυτική Κολομβία, ακούστηκαν σε όλη τη χώρα και πέρα από αυτήν. Για πρώτη φορά ύστερα από τη συμφωνία ειρήνης της Αβάνας το 2016, που σήμανε τον αφοπλισμό και την διάλυση του αντάρτικου, Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις Κολομβίας - Λαϊκός Στρατός (FARC – EP), έπεφτε νεκρός από δολοφονικά πυρά, ένα ανώτερο στέλεχος του, ένας πρώην διοικητής. Ο 49χρονος Χόρχε Ενρίκε Κορεδόρ Γκονζάλες, γνωστός με το επαναστατικό ψευδώνυμο Ουίλσον Σααβέντρα, ξεψύχησε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο της πόλης.

Πλατεία Λα Παθ ντε Ρικολέτα, Σαντιάγο | Χίλιες κιθάρες για τον Βίκτορ Χάρα

Η λεωφόρος Λα Παθ τελειώνει στην ομώνυμη πλατεία εμπρός σχεδόν στη μεγάλη πύλη με τις πολλές εισόδους. Σε έκταση περισσότερη από οκτακόσια στρέμματα στη Ρικολέτα, δύο χιλιόμετρα βόρεια του ιστορικού κέντρου, εκτείνεται το γενικό νεκροταφείο του Σαντιάγο. Στην απέραντη νεκρόπολη ξεχωρίζουν από την είσοδο τα τμήματα με τους πλούσιους οικογενειακούς τάφους από εκείνα με τους φτωχικούς και παρατημένους όσο περπατά κανείς προς το βάθος. Εδώ βρίσκονται πολλά από τα θύματα της φασιστικής δικτατορίας. Ανάμεσά τους, ο τάφος του Αλιέντε, άλλων δολοφονημένων αγωνιστών αλλά και πολλών αγνοούμενων. Δύο σημεία στο χώρο μνημονεύουν τον Βίκτορ Χάρα. Ένας πολύχρωμος τάφος και η κρύπτη στο διάδρομο 160 κατά μήκος του ακριανού μαντρότοιχου, μέσα στην οποία φυλάσσονται τα οστά του. Ο τάφος ξεχωρίζει από μακριά. Έχει σχεδόν πάντα φρέσκα λουλούδια, μικρά αφιερώματα, παιχνίδια, χειροτεχνίες, σύμβολα των Μαπούτσε και μια κιθάρα να στέκει μόνιμα δίπλα του. Κάθε Σεπτέμβρη, Χιλιάνοι αλλά και ξένοι κάθε ηλικίας συρρέουν στα δύο σημεία για να δείξουν το σεβασμό τους και να δώσουν υπόσχεση για συνέχιση του αγώνα.

Μαριέλε Φράνκο: Εννιά σφαίρες για να σιωπήσει η αλέγρα φωνή της αντίστασης!

Στο τελευταίο κείμενό της, ένα άρθρο που έστειλε λίγες ώρες πριν την πυροβολήσουν στην εφημερίδα “Jornal do Brasil” και δημοσιεύτηκε μετά το τραγικό τέλος της, η Μαριέλε Φράνκο υπενθύμιζε πως η κλιμάκωση της κρατικής βίας και η εμφάνιση του στρατού στους δρόμους με πρόσχημα την εγκληματικότητα, επαναλαμβάνεται όχι τυχαία σε εκλογικές χρονιές. Ισχυριζόταν, δηλαδή, ότι το διάταγμα για την ανάληψη αστυνομικών καθηκόντων στους δρόμους του Ρίο από τον ομοσπονδιακό στρατό, που υπέγραψε ο πρόεδρος Τεμέρ στις 16 Φεβρουαρίου, είχε πολιτικό στόχο. Να επηρεάσει τους ψηφοφόρους ενόψει των εκλογών του φθινοπώρου, καθώς ο βουτηγμένος στα σκάνδαλα και πραξικοπηματικά διορισμένος πρόεδρος είναι εντελώς ανυπόληπτος. Η τριανταοκτάχρονη Μαριέλε δεν μπορούσε να φανταστεί πως ιδιαίτερο μέρος αυτής της επιχείρησης θα ήταν και η δική της εξόντωση!

Σαντιάγο Μαλντονάδο: Αγώνας για δικαιοσύνη μέχρι την τελευταία αναπνοή!

Ο Μιγκέλ Μπρου ήταν φοιτητής δημοσιογραφίας. Στις 17 Αυγούστου 1993 συνελήφθη και οδηγήθηκε στο ένατο αστυνομικό τμήμα της Λα Πλάτα. Υπέστη σκληρά βασανιστήρια με χαρακτηριστικότερο το “υποβρύχιο” που ήταν της μόδας στα χρόνια που στην Αργεντινή είχε επιβληθεί η στρατιωτική δικτατορία. Έκτοτε εξαφανίστηκε και η μητέρα του Ρόζα ως τα σήμερα απαιτεί δικαιοσύνη. Ο δεκαενιάχρονος Εσεκιέλ Ντεμόντι απήχθη στις 14 Σεπτεμβρίου 2002 από την Ομοσπονδιακή Αστυνομία στο μπάριος Ιλλια της περιφέρειας του Μπουένος Αιρες. Το πτώμα του βρέθηκε στο ποταμό Ριατσουέλο λίγες ημέρες μετά. Πολύ αργότερα ορισμένοι αστυνομικοί δικάστηκαν για την δολοφονία. Στις 2 Οκτωβρίου 2003 αστυνομικοί από το τμήμα της Κομοντόρο Ριβαντάβια συνέλαβαν τον οικοδόμο Ιβαν Τόρρες Μιγιακούρα. Από εκείνη την ημέρα εξαφανίστηκε. Μαρτυρίες και στοιχεία έδειξαν πως αφού βασανίστηκε άγρια, δολοφονήθηκε, δίχως μέχρι σήμερα να βρεθεί η σωρός του. Το 2016 δύο αστυνομικοί καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές φυλάκισης ύστερα από έναν μακροχρόνιο αγώνα της μητέρας του. Ο Φράνκο Κασκό ταξίδεψε στο Ροζάριο για να επισκεφτεί τον θείο του. Τη νύχτα της 6ης Οκτωβρίου 2014 ο Φράνκο έπρεπε να γυρίσει στο Μπουένος Άιρες, αλλά δεν έφτασε ποτέ. Αστυνομικοί από το έβδομο τμήμα τον είχαν συλλάβει. Το σώμα του βρέθηκε λίγες μέρες αργότερα να επιπλέει στον ποταμό Παρανά. Στις περιπτώσεις του Ντεμόντι και του Κασκό οι πρώτες ιατροδικαστικές εξετάσεις έδειξαν πως αιτία θανάτου ήταν ο πνιγμός μιας και δεν υπήρχαν εμφανή τραύματα από άλλη αιτία. Αργότερα αποδείχθηκε πως και οι δύο είχαν κακοποιηθεί και είχαν πεταχθεί σκοτωμένοι ή αναίσθητοι στο νερό.

Βικτόρια Ερτλ: «Κιντανίλια, Κιντανίλια… Οι νύχτες σου πια δεν θα είναι ειρηνικές…»

Στη συνοικία Κοπακαμπάνα, κοντά στο κέντρο της Λα Παζ, πίσω από ένα ψηλό περίβολο με κόκκινα τούβλα εκτείνεται το γερμανικό νεκροταφείο. Φτιάχτηκε το 1950 σε οικόπεδο που αγόρασε η παροικία με έξοδα της οποίας κτίστηκε και το παρεκκλήσι. Πολύ κοντά στην είσοδο, υπάρχει μια επιτύμβια ακατέργαστη πέτρινη πλάκα που επάνω της είναι χαραγμένη η λιτή επιγραφή «Μόνικα Ερτλ 1937-1973». Η πέτρα προέρχεται από τις κορυφές του βουνού Τσακαλτάγια, της γέφυρας των ανέμων στην γλώσσα των Ινδιάνων, ύψους πέντε χιλιάδων μέτρων στη βολιβιανή Κορδιλιέρα. Τάφος στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Το σώμα της νεαρής γυναίκας ποτέ δεν δόθηκε στην οικογένειά της και είναι ακόμη άγνωστο τι έχει απογίνει. Το μνήμα όμως παραμένει φροντισμένο. Και κάθε χρόνο, τέτοιο καιρό, ανώνυμοι περαστικοί αφήνουν λίγα λουλούδια πάνω του. Σε ένδειξη σεβασμού στη γυναίκα που όχι μόνο αποστάτησε από την τάξη, την κοινότητα και την οικογένειά της αλλά έγινε η Νέμεση για έναν από τους στυγερούς δολοφόνους του Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα.